Morgunblaðið - 13.09.1996, Síða 4
4 B FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 1996 MORGUNBLAÐIÐ ' MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 1996 B 5
DAGLEGT LÍF DAGLEGT LÍF
Morgunblaðið/Ásdís
Undirgöng máluð
skilaboðum í Vinnuskóla Reykjavíkur
VIÐ félagsmiðstöðina Pjörgyn í
Grafarvogi átti sér stað athyglis-
vert starf í sumar. Unglingar á aldr-
inum 13-15 ára söfnuðust þar sam-
an á vegum Vinnuskóla Reykjavík-
ur og Iþrótta- og tómstundaráðs,
en í stað þess að reita arfa og sópa
gangstéttir, eins og venjan er,
eyddu þau tíma sínum í að mála
og skreyta göngin undir Fjallkonu-
veg.
Máluðu þau myndir og orð á
veggina sem áttu að minna aðra á
hættur og freistingar sem allir
unglingar standa frammi fyrir.
Þannig miðluðu þau hugmyndum
sínum til annarra, settu svip á
umhverfið, og nýttu sköpunargáf-
una til hins ýtrasta. Myndverkið var
afrakstur mikilla umræðna sem
höfðu átt sér stað í hópi þessara
unglinga. Umræðna sem spruttu
útfrá fræðslu um vímuefni sem
unglingarnir fengu í vinnuskólan-
um.
Aðalheiður Ósk Guðbjörnsdóttir
og Ólöf Björg Steinþórsdóttir
stjórnuðu verkefni unglinganna í
Grafarvogi. Þær eru báðar mennt-
aðar í uppeldisfræðum og hafa
mikla reynslu af starfi með ungling-
um.
Fjölþætt áhrif af
gefandi vinnu
Ég hitti þær Aðalheiði og Ólöfu
að máli, bæði á meðan starfið stóð
yfir og eftir að því lauk. Og dag
einn, þegar veðrið var kalt og
blautt, heimsótti ég unglingana í
vinnuskólann við Pjörgyn í Grafar-
vogi. Krakkarnir lágu flestir á
hnjánum inni í stórum sal og þrifu
upp málningarslettur. Sumir voru
fúlir yfir því að geta ekki verið úti
að mála í rigningunni, aðrir voru
skjólinu fegnir.
Unglingarnir virðast
hafa lagt metn-
UNG og efnileg ballerína, Katrín
A. Johnson, mun í vetur dansa sín
fyrstu spor sem atvinnudansari við
Islenska dansflokkinn. Katrín er
nítján ára og útskrifaðist sem list-
dansari og stúdent frá Sænska
ballettskólanum _ í Stokkhólmi
síðastliðið vor. í sumar fékk hún
nemendasamning við íslenska
dansflokkinn, en auk hennar eru
sjö dansarar fastráðnir við flokkinn.
Katrín byrjaði í Ballettskóla
Eddu Scheving þegar hún var fimm
ára og hefur verið í ballett síðan
þá. Níu ára gömul byijaði hún í
Listdansskóla Þjóðleikhússins og
fyrir þremur árum hóf hún nám í
Sænska ballettskólanum sem hún,
eins og fyrr segir, kláraði í vor.
„Það er eiginlega móður minni,
Helgu Möller auglýsingastjóra og
barnabókahöfundi, að þakka að ég
byijaði í ballett á sínum tíma,“ seg-
ir Katrín í samtali við Daglegt líf.
að sinn í að gera veggjaskrautið
sem best úr garði, enda er útkoman
víða góð og líkleg til að skila ár-
angri. Það er dálítið stuðandi að
ganga meðfram löngum vegg og
lesa nöfn margra af helstu leikurum
og poppstjörnum sögunnar, t.a.m.
Jimmy Hendrix, Elvis Presley, Rivi-
er Phoenix og Kurt Cobain og þurfa
svo að horfast í augu við setning-
una „þau urðu öll vímuefnum að
bráð“.
Dansar
sín fyrstu spor
sem atvinnudansari í vetur
„Móðir mín, sem sjálf er danskenn- ■
ari að mennt, ákvað að setja mig
í ballett, vegna þess að hún telur
hann vera góða hreyfingu og stuðla
að fallegum líkamsburði. Hún gerði
sér hins vegar engar vonir um að
ég yrði ballerína,“ segir hún.
Katrín fékk fljótt mikinn áhuga
á ballettinum og þegar hún var>
átta ára dansaði hún sín fyrstu
spor á stóra sviðinu í Þjóðleikhús-
inu. Þá var hún reyndar enn í
Ballettskóla Eddu Scheving en var
fengin að láni til að dansa lítið
hlutverk í leikritinu Upphitun.
„Leikritið fjallaði um gamla bal-
lerínu sem riíjar upp gamla tírna,
A sýningunni áttu að dansa fimm
litlar stelpur, sem allar voru í List-
dansskóla Þjóðleikhússins, en
nokkrum dögum fyrir frumsýningu
meiddist ein stelpan og því var ég
fengin í hennar stað,“ segir Katrín
og heldur áfram að segja frá.
Krakkarnir eru ánægðir með af-
rakstur sumarsins, enda hafa þeir
fengið góð viðbrögð frá þeim sem
leið hafa átt um undirgöngin og
aðeins einn lætur í ljós efasemdir
um tilgang verksins. „Það verður
krotað yfir þetta strax aftur,“ segir
hann.
Aðalheiður Osk, verkefnisstjóri,
bætir við að það sé mjög mikilvægt
að unglingar sem eru að stíga sín
fyrstu skref á vinnumarkaðinum
hafi gaman af því sem þau eru að
gera. „Viðhorf þeirra gagnvart
vinnunni verður mun jákvæðara
þegar þau sjá afrakstur hennar og
þeirrar fræðslu sem þau hafa feng-
ið á undanförnum vikum á svona
áþreifanlegan hátt,“ segir hún.
Fræðslan sem unglingarnir
fengu í Vinnuskólanum fór fram á
fjölbreyttan hátt, t.a.m. var Jafn-
ingjafræðsla framhaldsskóla-
nema með stóran
hluta af henni og telja þær Aðal-
heiður og Ólöf að sú fræðsla hafi
skilað góðum árangri.
Aðalheiður segir að jafnframt
hafi verið lögð mikil áhersla á hina
óformlegu hlið fræðslunnar, sem
fólst í því að verkefnisstjórarnir,
þær Aðalheiður og
Ólöf, unnu við hlið unglinganna í
undirgöngunum og voru um leið
að spjalla við þá um vímuefni og
önnur mál er snerta unglinga.
Þannig spunnust líka umræður um
málefni eins og ofbeldi og fjöl-
skylduaðstæður. „Við vorum með
stöðugt áreiti á krakkana,“ segir
Aðalheiður „og fengum að heyra
það að það væri ofboðslega erfitt
að þurfa að hugsa svona mikið í
vinnunni. Það var alveg nýtt fyrir
marga þeirra."
Sumarið milli áttunda
og níunda bekks
Aðalheiður og Ólöf eru sammála
um að Vinnuskóli Reykjavíkur eigi
að vera meira en bara sumarvinna
fyrir unglinga. Mikilvægt sé að
uppeldismenntað fólk fylgi ungling-
unum yfir sumartímann, veiti þeim
uppbyggjandi aðhald og sinni þörf
þeirra fyrir þekkingu og fræðslu
sem og athafnaþörf. „Flestar kann-
anir sem gerðar hafa verið á þessu
sviði sýna að það verður stigbreyt-
ing í lífi margra unglinga á sumr-
in,“ segir Aðalheiður. „Þá byijar
hluti þeirra að bragða áfengi og
mikil hætta er á að þau leiðist út
á rangar brautir vegna aðhaldsleys-
is og aðgerðarleysis. Þess vegna
skiptir máli að vera
með þeim og fylgja
þeim í gegnum
sumarið og þar er
Vinnuskólinn mjög
mikilvægt afl.“
Ásta, Lára, Tinna
og Dagbjört um
vinnu gegn
vímuefnum
Ásta Sveinsdótt-
ir og Lára Vil-
bergsdóttir miðl-
uðu vangaveltum
sínum um vímuefni
og vímuefnanotkun
með veggjaskreyt-
ingum í sumar.
„Við höfum fengið
mjög jákvæð við-
brögð við veggja-
skreytingunum og
fræðslan skilar sér
bæði til okkar sem
vorum að vinna við
þetta og til yngri
krakka sem ganga
þarna í gegn og sjá
skilaboðin sem við
viljum koma á
framfæri.
Það er í rauninni nauðsynlegt að
hafa svona verkefni í Vinnuskólan-
um í öllum hverfum í Reykjavík og
á landinu svo krakkarnir fái góða
fræðslu um vímuefnamál og skilji
hvaða afleiðingar það geti haft að
neita vímuefna," segir hún.
Tinna Rut Ólafsdóttir: „Ég held
að það séu frekar krakkar sem
hafa fá áhugamál sem fara út í
vímuefnaneyslu og helst þeir sem
hafa lítið sjálfstraust. Það þarf að
byija að efla sjálfstraust hjá krökk-
um þegar þeir eru litlir svo þeir
þori að segja nei og treysta á eigin
dómgreind þegar þeir verða ungl-
ingar.“
„Það vantar einnig eðlilegri sam-
skipti á milli aldurshópa, t.d. í skól-
um,“ segir hún. „Leiðin fyrir 8.
bekking til þess að kynnast 9. eða
10. bekkingum á ekki að vera með
því að reykja í undirgöngum í frí-
mínútum eða með því að byija að
drekka.“
Dagbjört Jónsdóttir segist vera
heppin að hafa fengið tækifæri til
að taka þátt í forvarnarstarfi
Vinnuskólans og Fjörgynjar í þijár
vikur í sumar. „Flestum krökkum
sem ég var með í Vinnuskólanum
fannst ég vera rosalega heppin að
fá að vera með í þessu. Ég er mjög
ánægð með þetta forvarnarstarf
og núna veit ég mun meira um
þessi mál en ég gerði áður. Ég
held að aðal markmiðið með þessu
hafi verið að fá unglinga til að
hugsa um vímuefnamál án þess
að vera að predika yfir þeim,“ seg-
ir hún.
„Það er mjög algengt að krakkar
byiji að reykja og drekka sumarið
eftir 8. bekk þó sumir byiji seinna
eða aldrei. En það er mjög mikil-
vægt að byija forvarnarstarfið
snemma svo að krakkar hugsi sig
vel um áður en þeir byija að prófa.
Það er svo auðvelt að loka augunum
fyrir vandamálunum ef fólk er kom-
ið í neyslu." ■
Sigrún Sigurðardóttir
Morgunblaðið/Þorkell
KATRIN Á. Johnson,
listdansari.
„Ég man að ég var mjög stress-
uð vegna þess að ég hafði ekki
nema tvo daga til að setja mig inn
í hlutverkið, en líka vegna þess að
ég var að byija að dansa með stelp-
um sem voru einu ári eldri en ég
og auk þess frá Listdansskóla Þjóð-
leikhússins, sem var aðalskólinn í
okkar augum. í fyrstu litu þær
mig líka hornauga, en seinna átt-
um við eftir að verða bestu vinkon-
ur,“ segir Katrín og brosir.
Kenndi okkur
að elska dansinn
Ári síðar byrjaði Katrín í for-
skóla Listdansskóla Þjóðleikhúss-
ins, en eftir forskólann fór hún
beint upp í annan flokk skólans,
en sleppti þeim fyrsta. Og þar með
var hún komin í sama flokk og
stelpurnar sem hún dansaði með í
leikritinu Upphitun. „Þegar ég var
þrettán ára breyttist skólinn úr
Listdansskóla Þjóðleikhússins í
Listdansskóla íslands og skólinn
var fluttur að Engjateigi 1. María
Gísladóttir bytjaði að kenna við
skólann og kenndi mínum flokki í
tvö ár eða þangað til hún tók við
stjórnun Listdansflokksins,“ segir
Katrín. „María hafði mikil og góð
áhrif á mig og stelpurnar sem ég
var með í flokki. Áður en hún kom
vorum við með of háar hugmyndir
um okkur sjálfar. Hún var hins
vegar raunsæ og lét okkur gera
æfingar sem voru í samræmi við
okkar getu. Og við höfðum svo
sannarlega gott af því.“
Katrín segist einnig hafa orðið
fyrir miklum áhrifum frá Alan
Howard, bandarískum ballettkenn-
ara sem kenndi í Listdansskólanum
um skeið. „Hann kenndi okkur
meðal annars að elska ballettinn
og njóta þess að dansa,“ segir
hún. „Hann átti það hins vegar til
að vera mjög öfgakenndur. Einn
daginn hrósaði hann manni í hást-
ert, en þann næsta var maður
rakkaður niður, allt eftir því hvern-
ig skapi hann var í, enda óhætt
að segja að eftir þann tíma bíti
ekkert á mann lengur.“
Þegar Katrín var á sextánda ári
og hefði með réttu átt að byrja í
framhaldsskóla, tók hún þá
ákvörðun að fara fremur í Sænska
Hvaða kosti þarf dansari að hafa?
Ástin á dansinum
er nauðsyn
INGIBJÖRG Björns-
dóttir, skólastjiiri
Listdansskóla Is-
lands, segir að Katr-
ín Á. Johnson, sem
nýbyrjuð er á nem-
endasamningi hjá
íslenska dansflokkn-
um, hafi alltaf þótt
mjög efnilegur bal-
lettdansari. „Það
sáum við frá fyrstu
stundu, því hún
hafði allt til að bera
sem til þarf. Hún
hefur góða líkams-
byggingu, fallegar
hreyfingar og er
mjög músikölsk.
Auk þess var hún
afar áhugasöm og gerði allar
sínar æfingar af mikilli einbeit-
ingu og nákvæmni. Og hún hef-
ur ekki valdið okkur neinum
vonbrigðum."
Ingibjörg segir ennfremur að
Katrín, sem er nítján ára, sé í
raun á eðlilegum aldri til að
byija í atvinnumennsku.
Morgunblaðið/Þorkell
Ingibjörg Björnsdótt-
ir, skólastjóri List-
dansskóla íslands.
„Dansæfin er svo
stutt. Oft er miðað
við að konur hætti
um 35 ára aldur, en
karlar um fertugt.
Einstaka dansari
getur auðvitað dans-
að lengur, þó hann
þurfi að fara að
lækka seglin, því
hann passar ekki
lengur í öll hlut-
verk.“
Hvað þarf til að
geta orðið góður
dansari?
„Þeir þurfa fyrst
og fremst að vera
hraustir, hafa góða
líkamsbyggingu og
eðlileg hlutföll," segir Ingi-
björg. „Klassískur ballett bygg-
ist á því að hafa liðuga mjaðmal-
iði og því er það mikilvægur
eiginleiki dansara. Þá þurfa
þeir að vera ákaflega mús-
íkalskir og hafa síðast en ekki
síst þessa ást á dansinum," seg-
ir Ingibjörg að lokum. ■
ballettskólann í Stokkhólmi. „Fyrr
um sumarið var ég í ballettnámi í
Danmörku og þar kynntist ég
krökkum sem sögðu mér frá
Sænska ballettskólanum," segir
Katrín. „Hann þykir mjög góður
og hefur þann kost að þar getur
maður tekið bóklegt nám samhliða
listnámi. Hann minnir svolítið á
skólann í bandarísku þáttunum
„Fame“, sem hafa verið sýndir hér
á landi,“ segir hún.
Dansaðf sólóhlutverk í
ballettinum don Kíkóte
Katrín vildi komast inn í skólann
strax um haustið, en til þess þurfti
hún sérstaka undanþágu, vegna
þess að inntökuprófið hafði verið
veturinn áður. „María Gísladóttir
hringdi fyrir mig í skólastjórann
og fékk hann til þess að kíkja á
mig. í framhaldi af því fór ég til
Svíþjóðar, aðeins fimmtán ára
gömul. Þegar ég kom var ég látin
æfa einn tíma með stelpunum sem
þá voru að byija og fylgdust skóla-
stjórinn og kennararnir grannt
með. Eftir tímann hafði skólastjór-
inn samband við mig og sagði að
þetta hefði gengið mjög vel og
eftir að hafa fengið samþykki
kennaranna í bóklega náminu
komst ég inn í skólann,“ segir hún.
Katrín segir að tíminn í Svíþjóð
hafi verið mjög skemmtilegur og
lærdómsríkur. „í skólanum lagði
ég mesta áherslu á klassískan bal-
lett og var meðal annars í táskó-
tímum og tímum þar sem æft er
að dansa á móti karldansara. Þess
á milli stundaði ég stærðfræði, líf-
fræði og annað bóklegt nám.
Á hveiju ári settum við upp
nemendasýningu og nú síðast sett-
um við upp stytta útgáfu af
spænska ballettinum don Kíkóti
og fórum með hann i sýningar-
ferðalag um Norður-Svíþjóð. Þar
dansaði ég meðal annars sólóhlut-
verk, hægan og flottan dans með
mikilli þyngd, og finnst mér mikill
heiður að hafa fengið að gera það,“
segir Katrín. Hún nefnir einnig að
sýning þessi hafi hlotið lofsamlega
dóma í Norður-Svíþjóð og því vak-
ið töluverða athygli.
Á eftir aö læra mikiö
Katrín æfir nú með íslenska
dansflokknum frá níu til fimm alla
virka daga. „Það er erfitt fyrir
dansara að fá vinnu þegar þeir eru
nýbúnir að ljúka dansnámi. Ég er
því mjög heppin,“ segir Katrín.
„Það er líka gott að vera í íslenska
dansflokknum. Þetta er lítill flokk-
ur og því fær maður mun fleiri
tækifæri, heldur en ef um stærri
dansflokk væri að ræða. Þau verk-
efni sem flokkurinn mun taka að
sér í vetur eru spennandi að mínu
mati, en áhersla verður lögð á
nútímadans. Ég vonast þó til þess
að í framtíðinni verði klassískur
ballett einnig á efnisskránni, þar
sem ég hef einbeitt mér að því að
æfa slíkan dans á undanförnum
árum. Ég á þó örugglega eftir að
læra mikið í vetur og lít björtum
augum til komandi vetrar.“ ■
Ama Schram
Verum hraust í vetur með MULTI VIT
FJOLVITAMIN
MEÐ STEINEFNUM
180 töflur
Guli miðinn
tryggir gæðin
Þegar þú tekur inn MULTI VIT ert þú að innbyrða
11 steinefni, 12 vítamín, 22 valin bætiefni.
Dagleg neysta byggir upp eru saman með þarfir
likamann og stuólar að hreysti íslendinga í huga.
og góóri heilsu. MULTI VIT Fæst í heilsu-
í frumskógi vitamína og búóum, apótekum og
bætiefna getur verió erfitt aó heilsuhillum matvöruverslana.
velja rétta glasió.
Glösin meö gula mióanum f ji
tryggja að þú fáir vönduð I—Iheilsuhúsið
náttúruteg bætiefm, sem sett .......
Úhei
eilsuhúsið
Skólavöróustíg & Kringlunni