Morgunblaðið - 19.09.1996, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 19. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÉG vil bara ekki hafa að þið séu að leika ykkur lengur með þessum gaurum . . .
Málefni mannsins sem framseldur var til Finnlands
Framsalið lagt fyrir
Mannréttindanefnd
TÓMAS Jónsson héraðsdómslög-
maður er að athuga með hvaða
hætti framsalsbeiðni Finna og
framsal íslendinga á skjólstæðingi
hans frá Sierra Leone verður lagt
fyrir Mannréttindanefnd Evrópu.
Finnskir lögfræðingar vinna að
endurupptöku sakamáls á hendur
manninum í Finnlandi.
Maðurinn áfrýjaði dómi finnsks
undirréttar fyrir nauðgun árið
1992. Áður en áfrýjunin var tekin
fyrir var hann hins vegar þvingaður
úr landi af finnskum lögregluyfir-
völdum. Hann hélt til Sierra Leone
og þaðan til ísafjarðar í janúar árið
1993. Hann hefur haft heimilisfestu
á ísafírði síðan.
Af því leiðir að maðurinn var
ekki viðstaddur réttarhöld áfrýjun-
ardómstóls í Finnlandi árið 1993.
Með niðurstöðu dómstólsins var
refsing hans lengd um 4 mánuði
og gerð óskilorðsbundin. Undirrétt-
ur hafði dæmt manninn til eins árs
og sex mánaða skilorðsbundins
fangelsis.
Maðurinn var kærður fyrir kyn-
ferðisafbrot á ísafirði í apríl sl. En
með lögreglurannnsókn var hann
hreinsaður af áburði. Við rannsókn-
ina á ísafirði virðast finnsk lög-
regluyfirvöld hafa orðið áskynja um
dvöl hans hér. í framhaldi af því
var krafist framsals mannsins á
grundvelli framangreinds nauðgun-
ardóms. Héraðsdómur Reykjavíkur
féllst á framsalið og situr maðurinn
nú í fangelsi í Finnlandi.
Mannréttindi ótvírætt brotin
Tómas Jónsson, héraðsdómslög-
maður og verjandi mannsins, segir
ótvírætt að brotin hafi verið mann-
réttindi á manninum með því að
gefa honum ekki tækfæri til að
halda uppi vörnum við réttarhöld
áfrýjunardómstólsins í Finnlandi.
Ekki síst af því maðurinn áfrýjaði
sjálfur málinu í þeim tilgangi að
sanna sakleysi sitt. Frestur til að
skjóta meintum mannréttindabrot-
um Finna frá þessum árum til
Mannréttindanefndarinnar sé hins
vegar löngu liðinn. Því snúist mála-
tilbúnaðurinn nú um með hvaða
hætti brotin hafi verið mannréttindi
á manninum með framsalinu. „Við
teljum að mannréttindabrot geti
falist í því að fara fram á framsal
á grundvelli dóms áfrýjunarréttar-
ins enda hafi skjólstæðingi mínum
ekki verið gefinn kostur á að vera
viðstaddur og veija sig. í framhaldi
af því hafi íslendingar með framsal-
inu tekið skuldbindingar við Finna
fram yfír mannréttindagæslu,“
sagði Tómas.
Hann sagði að málið væri laga-
lega mjög flókið en fljótlega yrði
Ijóst hvernig með það yrði farið.
Að ósk skjólstæðings hans yrði allra
leiða leitað. Finnskir lögfræðingar
vinna að endurupptöku máls
mannsins í Finnlandi.
Óvenju smátt
geitungabú
FJÖLSKYLDA á Bakkaflöt 7 í
Garðabæ uppgötvaði á dögunum
þetta óvenjulega litla geitungabú
sem komið hafði verið fyrir í sí-
berísku baunatré við innganginn
á íbúðarhúsinu. Geitungabúið er
aðeins ein tomma að þvermáli.
„Eg hef aldrei séð svona lítið
geitungabú. Það er alveg við inn-
ganginn en við höfum þó aldrei
orðið vör við geitunga þar. Það
hefur hins vegar verið mikið um
geitunga hér eins og annars stað-
ar, sérstaklega í ágústmánuði, “
sagði Karl Guðmundsson, íbúi á
Bakkaflöt.
Morgunblaðið/Ásdís
Vímulaus æska 10 ára
Vakning hef-
ur orðið hjá
foreldrum
NIUTIU foreldrar
komu saman í
húsakynnum
SÁÁ fyrir rúmlega tíu
árum og ákváðu að stofna
samtökin Vímulaus æska
í þeim tilgangi að styðja
foreldra við forvarnir.
Aðdragandinn var sá að
fernt fór til Bandaríkj-
anna til að kynna sér
Pride, foreldrasamtök þar
í landi, og eftir að heim
kom kynntu ijórmenning-
arnar á umræddum fundi
hvers þeir urðu vísari
vestanhafs. „Þetta voru
Bogi Arnar Finnbogason,
formaður Samfoks,
Ragnheiður Guðnadóttir
og _Ómar Ægisson frá
SÁÁ og séra Birgir Ás-
geirsson. Þarna var
ákveðið að stofna félag-
ið,“ segir Elísa Wíum, fram-
kvæmdastjóri samtakanna.
Hvernig stóð á því að foreldr-
ar ákváðu að stofna þessi sam-
tök?
„Fólk fór að hugsa sem svo
að vímugjafar, sem flæddu yfír
heiminn, hlytu fyrr eða síðar að
koma hingað til lands. Að við
myndum ekki sleppa. Samtökin
voru formlega stofnuð 20. sept-
ember og fljótlega kom í ljós að
þörfin var fyrir hendi. Til voru
foreldrar sem áttu í vandræðum
og fyrstu árin tengdust vanda-
málin sem við unnum með fyrst
og fremst áfengisneyslu ungl-
inga. Það hefur breyst, því mið-
ur. Nú hafa önnur vímuefni
bæst við.“
Hvernig starfa samtökin?
„Vímulaus æska er foreldra-
samtök sem stofnuð voru til að
styrkja foreldra í fyrirbyggjandi
uppeldisstarfi. Það skiptir miklu
máli að byija á forvörnum nógu
snemma og samtökin hófu strax
útgáfu á blöðum og bæklingum
með upplýsingum til foreldra.
Vímulaus æska hefur frá byij-
un verið í ágætu samstarfi við
Lions-hreyfinguna á íslandi en
hún hefur með ýmsum hætti
styrkt starf samtakanna í vímu-
vörnum. Þegar farið
var að kenna náms-
efnið Lions-Quest í
grunnskólum árið
1988 tóku samtökin
að sér að gefa út for-
eldrabókina Árin sem
koma á óvart, en
henni er dreift til allra foreldra
í Quest-náminu. Námsefnið Li-
ons-Quest er ætlað sjöunda og
áttunda bekk grunnskóla, tólf
og þrettán ára krökkum.
Hefur starfsemin eitthvað
breyst; hafa forvarnir e.t.v. vikið
fyrir til dæmis meðferð?
„Við höfum frá byijun ein-
göngu unnið forvarnastarf. Við
erum að skerpa á foreldraþættin-
um og alltaf er að koma betur
og betur í ljós hve þáttur foreldr-
anna er mikilvægur. Illa getur
farið ef þeir eru ekki með; bæði
sem fyrirmyndir og líka skiptir
miklu hvernig þeir taka á þessum
málum heima, að byijað sé að
ræða þau nógu snemma og að
þeir haldi góðum aga, til dæmis
í sambandi við útivistartíma. Að
settar séu reglur og þær haldnar.
Við erum líka alltaf með nám-
skeið, sálfræðingarnir Sæmund-
ur Hafsteinsson og Jóhann Ingi
Gunnarsson settu saman nám-
Elísa Wíum
► ELÍSA Wíum er fram-
kvæmdastjóri samtakanna
Vímulaus æska sem stofnuð
voru 20. september 1986 og
verða því tíu ára á morgun.
Elísa var kosin í undirbúnings-
stjórn 1986 þegar foreldrar
fóru að huga að stofnun sam-
takanna og hefur verið fram-
kvæmdastjóri síðustu sex ár.
Foreldrar
standa sig
betur en fyrir
tíu árum
skeiðið Agi og uppeldi fyrir okk-
ur og við höfum farið víða með
það. Við höldum foreldrafundi
og aðra hópfundi og erum á
ýmsan hátt í sambandi við for-
eldra. Svo stofnuðum við
Fræðslumiðstöð í fíkniefnavörn-
um ásamt ÍÚT æskulýðssam-
tökunum og hún hefur komið
mjög vel út. Þar fara fram rann-
sóknir og ýmiss konar fagvinna,
sem er nauðsynleg samhliða okk-
ar starfi."
Þið eruð með svokallaðan for-
eldrasíma opinn allan sólarhring-
inn. Er mikið hringt í hann?
„Já. Við höfum haft hann op-
inn allan sólarhringinn í tæp tíu
ár og hann er mikið notaður.
Foreldrar hringja út af vanda-
málum sem tengjast vímuefnum
og við reynum að hjálpa; bendum
á hvað sé til ráða og
aðstoðum þá sem
þurfa á frekari ráðgjöf
að halda. Við erum
með sáifræðing og
ráðgjafa á okkar veg-
■ ■ um, leiðbeinum og
veitum aðstoð við
greiningu en erum ekki sjálf með
meðferð."
Verðið þið með einhver sér-
stök verkefni í tilefni afmælisins?
„Já, við höldum afmælisfund
í október og verðum einnig með
morgunverðarfundi um vímu-
efnamál og sérstakt afmælisrit
verður gefið út í október.“
Finnst þér æskan í dag nær
því að vera vímulaus en hún var
fyrir tíu árum?
„Mér finnst staðan í vímu-
efnamálum ekki mög góð en við
megum ekki gleyma því að það
eru miklu fleiri krakkar sem eru
til fyrirmyndar. Hinir eru bara
meira áberandi. Foreldrar velta
því líka miklu meira fyrir sér nú
en fyrir tíu árum hvernig þeir
geti staðið sig í þessum þætti
uppeldisins. Það hefur orðið
vakning hjá foreldrum sem er
mjög ánægjulegt því það skiptir
mestu máli í forvörnum að þeir
standi sig.“