Morgunblaðið - 19.09.1996, Blaðsíða 26

26 FIMMTUDAGUR 19. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
AÐSEIMDAR GREIIMAR
Bóndadóttir og
fleiri konur
Morgunblaðið/Golli
BÓNDADÓTTIR úr strjálli afdala/örlendisræmubyggð á möl-
inni er ein að leita að rismeira lífi. Sigrún Sól Ólafsdóttir frum-
flytur einleikinn Gefin fyrir drama þessi dama eftir Megas í
Hafnarhúsinu í kvöld.
Nýr einleikur Megasar, Gefín fyrir drama
þessi dama, verður frumfluttur í Hafnarhús-
inu í kvöld. Þröstur Helgason kynnti sér
verkið, sem ffallar um íslenskar konur, sum-
ar drykkfelldar og vímusjúkar, aðrar í heljar-
greip leiðans eða með tilfínningaástríðu-
hraunmassa vellandi um æðar.
„GEFIN fyrir drama þessi dama
er leikrit um hvunndagshetjuna
sem, eins og Megas segir, þú færð
ekki greint í gráum seigfljótandi
massanum komna út úr meters
radíus“, segir Sigrún Sól Ólafs-
dóttir sem frumflytur einleik Meg-
asar í Hafnarhúsinu í kvöld,
fimmtudagskvöld. „Þetta er venju-
legt fólk, fólk sem öllum stendur
á sama um en verður eitthvað svo
áhugavert þegar maður tekur það
út úr þvögunni og gefur því
gaum.“
Sigrún Sól er upphafsmann-
eskja þessarar sýningar. Hún fór
fyrir tveimur árum í heimsókn til
Megasar með nokkur stikkorð að
leikriti: konur, einsemd kvenna,
kona ein en jafnframt margar,
samspil leikara og áhorfanda og
íslenskur veruleiki. Megasi leist
strax vel á hugmyndina og leið
ekki á löngu þar til hann var bú-
inn að skrifa langan einleik um
íslenskar konur. „Eg valdi Meg-
as“, segir Sigrún Sól, „vegna þess
að hann hefur svo sérstaka sýn á
íslenskan veruleika, auk þess sem
hann hefur ekki verið frægur fyr-
ir að fara mildum höndum um ís-
lenskt kvenfólk í verkum sínum.
Mér þótti það spennandi verkefni
að fá hann til að skrifa verk um
íslenskar konur sem konur myndu
svo leika og leikstýra."
Ólgandi tilfinninga-
ástríðuhraunmassi
„Þetta er ekki hefðbundið leik-
rit að því leytinu til að það hefur
ekki hina klassísku byggingu með
upphafi, miðju og endi,“ segir
Kolbrún Halldórsdóttir, leikstjóri.
„Það byggir á lífi sex ólíkra ís-
lenskra kvenna, þær eru á mis-
munandi aldri og hafa mismun-
andi bakgrunn. Aðalpersónan er
Snót sem býr í löngu rifnu en aft-
urgengnu og upprisnu gettói sem
við köllum Höfðaborg. Hún er
drykkfelld, vímusjúk kona á fram-
færi Féló og lifir á því víni sem
hollvinir hennar færa henni gegn
eðlilegasta greiða. Hjá henni
skúrar ung stúlka úr háskólanum
sem er jafnframt eins konar miðill
í verkinu, í gegnum hana líkamn-
ast þær persónur sem við kynn-
umst í verkinu; hún er daman sem
getur sagt um allar hinar: Væruð
ekki til ef ekki væri ég.
Leikþátta-
samkeppni
STÚDENTALEIKHÚ SIÐ
efnir nú til árlegrar sam-
keppni um gerð frumsaminna
leikþátta fyrir svið. Sam-
keppnin er öllum opin, innan
Háskóla íslands sem utan.
Þó eru þeir undanskildir sem
þegar hafa átt verk á fjölum
atvinnuleikhúsanna. Vænt-
anlegir verðlaunaþættir verða
teknir til sýninga eftir ára-
mót.
Engar kvaðir eru lagðar á
um efni eða efnistök. Innsend
handrit skulu vera merkt dul-
nefni í umslagi merktu
Stúdentaleikhúsinu og með-
fylgjandi skal vera umslag
merkt dulnefninu sem inni-
heldur rétt nafn höfundar og
símanúmer hans. Handritum
skal skila á skrifstofu Stúd-
entaráðs fyrir 1. desember
1996.
Svo er það Guðríður, kona á
besta aldri á leið með leið 1 frá
FIókagötu/Gunnarsbraut niður í
miðbæ ásamt eiginmanni sínum
Arnmundi að snæða úti til hátíðar-
brigða. í heljargreip leiðans, hefur
hún af algerri grimmdaralvöru
gengið í gegnum minna en ekki
neitt, jafnvel fluga á rúðu veldur
straumhvörfum. Bóndadóttir úr
stijálli afdala/örlendisræmubyggð
á mölinni er að leita að rismeira
lífi. Á yfirborðinu æðruleysi sem
stefnir að fálæti en ólgandi tilfinn-
ingaástríðuhraunmassi vellur um
ótal æðar í djúpinu - virk eldstöð,
bara ekki rugla henni saman við
kýrnar.
Síðan kynnumst við ungri
stúlku, vel verseraðri í Iitprentuðu
tímaritunum sem glóir á, trúuð á
sjálfa sig, gæfu sína og góðan
kropp; dvelur að haustlagi í þétt-
býliskjarna sveitar sinnar svo hún
missi ekki af uppgripunum í slát-
urtíðinni. Vantar farareyri því hún
hefur stillt kúrsinn á stórborgina.
Þarna er líka glansritstýran Satína
Tjarnan sem formar formála að
forsíðuviðtali.
Miðpunktur verksins er þannig
þessi íbúð sem skúringakonan
kemur í en leikurinn berst ansi
víða. Við heimsækjum aðrar íbúðir
hjá ættingjum Snótar, við förum
inn á skrifstofu og í sláturhús,
niður í miðbæ og upp í sveit. Og
á þessum ferðum koma auðvitað
fyrir miklu fleiri persónur en þess-
ar sex konur, Sigrún bregður sér
í líki alls konar kynlegra kvista
sem verða á vegi kvennanna sex.“
Skapað með tungumálinu
„Það sem gerir þetta leikrit að
jafn miklu þungavigtarverki og
raun ber vitni,“ segir Kolbrún, „er
hæfileiki Megasar til að skapa með
tungumálinu. Það hefur verið
skemmtilegt að læra þennan texta
og rýna í hann, fínna oft á tíðum
dulbúna merkingu hans. Það er
til dæmis algerlega einstakt
hvernig Megas notar slangur, þar
koma upp hlutir sem maður hefur
aldrei heyrt áður og maður verður
bara að venjast smámsaman.
Þetta er tilbúið tungumál."
„Maður er alltaf að fínna ein-
hveija nýja og nýja gullmola þó
að maður sé búinn að vera að vinna
að þessu handriti í um tvö ár með
Megasi,“ heldur Sigrún Sól áfram.
„Textinn kemur svona hægt og
hægt til manns, þetta er nánast
eins og Shakespeare. Raunar vísar
hann oft í Shakespeare og aðra
klassíkera í verkinu, það er eins
og völundarhús að vinna í.
Og auðvitað hafa það verið for-
réttindi fyrir mig sem leikara að
fá að vinna sýninguna í svona
mikilli samvinnu og nánd við höf-
undinn og leikstjórann."
Hvunndagshetjan ljósmynduð
Samhliða sýningu leikritsins
verður opnuð ljósmyndasýning eft-
ir Spessa í hliðarsal í Hafnarhús-
inu. Að sögn Spessa var sýningin
unnin út frá verkinu og fjallar um
hvunndagshetjuna eins og það.
„Þetta eru tíu myndir af íslensku
fólki, sjö konum og þremur körl-
um. Ég setti mér þá reglu við
vinnslu sýningarinnar að ég þekkti
ekki fyrirsæturnar. Þær yrðu líka
að vera svo venjulegar að maður
myndi varla sjá þær mætti maður
þeim á götu; þetta fólk hef ég
fundið úti á götu, í bakaríi og kjör-
búð eða á matsölustað.
Niðurstaðan af þessu öllu sam-
an er kannski sú að þetta fólk er
svo venjulegt að það er áhuga-
vert.“
Miðbærinn
MÁLEFNI miðbæj-
arins í Reykjavík hafa
á undanförnum mán-
uðum verið mikið til
umfjöllunar og hefur
umræðan einkum
beinst að umferð-
armálum, löggæslu og
stefnu borgarinnar í
bílastæðamálum. Upp-
bygging og efling mið-
bæjarins hefur verið
sérstakt viðfangsefni
borgaryfirvalda á uml-
iðnum árum en það var
fyrst árið 1986 sem
heildstætt deiliskipu-
lag af miðbænum var
samþykkt í borgar-
stjórn. Það var algjör forsenda fyr-
ir markvissu uppbyggingarstarfí í
miðbænum.
hefur mótmælt þessari
gjaldskyldu og fullyrðir
að hún vinni gegn
þeirri stefnu að efía
þjónustu og verslun á
þessu svæði og auka
mannlíf í miðbænum
um helgar. Ég tel að
þessi gagnrýni eigi
fullan rétt á sér og því
verði að endurskoða
reglur um bílastæða-
gjöld hvað þessi atriði
varðar.
Hafnarstræti
Deiliskipulag mið-
bæjarins gerði ráð fyrir
því að Hafnarstræti
yrði lokað við Aðalstræti og jafn-
framt við Lækjargötu þegar ný
skiptistöð SVR yrði reist þar. Nú
Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson
Forysta sjálfstæðismanna
í framhaldi af samþykkt deili-
skipulagsins 1986 hafa borgaryfir-
völd staðið að ýmsum framkvæmd-
um og samþykkt tillögur í þeim til-
gangi að styrkja stöðu þessa mikil-
væga bæjarhluta Reykjavíkur.
Laugavegs- og Hverfisgötusvæði
er að sjálfsögðu nátengt miðbænum
og því brýnt að líta á þessi svæði
sem eina heild þegar fram-
kvæmdaáform eru undirbúin og
samþykkt.
Undir forystu sjálfstæðismanna
í borgarstjórn hafa margar mikil-
vægar framkvæmdir á miðbæjar-
svæðinu átt sér stað, m.a. nýtt og
glæsilegt torg í hjarta miðbæjarins,
Ingólfstorg, endurgerð Tjarnar-
bakka og Arnarhóls, lagning Geirs-
götu og gerð nýs hafnarbakka,
Miðbakka, m.a. fyrir skemmtiferða-
skip, endurgerð og upphitun
margra gatna og gangstétta í mið-
bænum, bygging bílageymsluhúsa
við Vesturgötu, Bergstaðastræti,
Hverfisgötu og Lindargötu, endur-
gerð Laugavegar frá Ingólfsstræti
að Frakkastíg, kaupin á Iðnó auk
lagfæringa á húsnæðinu og bygg-
ing ráðhússins. Ennfremur hefur
umhverfið víða verið fegrað og að-
staða gangandi vegfarenda bætt.
Þessar framkvæmdir hafa allar
miðað að því að miðbær Reykjavík-
ur geti verið vettvangur iðandi
mannlífs í fallegu umhverfi og
áfram gegnt hlutverki sínu sem
miðstöð stjórnsýslu borgar og ríkis,
menningarlífsins, verslunar og
þjónustu.
Umferðar- og bíla-
stæðamál endurskoðuð
Þrátt fyrir mikla uppbyggingu á
undanförnum árum í miðbænum og
nálægum svæðum er enn margt
ógert, m.a. endurgerð Austurstræt-
is og Laugavegar frá Frakkastíg
að Hlemmi. Þau málefni miðbæjar-
ins sem nú eru efst á baugi eru
umferðar- og bílastæðamál og lög-
gæslumál. Fyrir vöxt og viðgang
miðbæjarins eru þessi mál ekki síð-
ur mikilvægari en þær framkvæmd-
ir og aðgerðir í miðbænum sem
fyrr eru nefndar.
Að frumkvæði sjálfstæðismanna
í borgarráði var nýlega skipuð
nefnd til að fara yfir umferðar-
skipulag og bílastæðamál miðbæj-
arins með fulltrúum frá Þróunarfé-
lagi Reykjavíkur, Miðbæjarfélaginu
og eftir þörfum einnig frá Lauga-
vegssamtökunum og íbúasamtök-
um í nærliggjandi hverfum. Nefnd-
in á að ljúka störfum fyrir 1. des.
nk.
Stöðumælagj öld
Tíðar breytingar hafa átt sér stað
á reglum um stöðumælagjöld í mið-
bænum á undanförnum árum. Á
síðasta ári voru framkvæmdar
breytingar sem m.a. fólu í sér að
gjaldskylda stöðumæla á virkum
dögum var lengd frá kl. 16 til kl.
18 og jafnframt samþykkt að setja
gjaldskyldu á bílastæði og stöðu-
mæla á laugardögum. Mikill meiri-
hluti hagsmunaaðila í miðbænum
Mikilvægt er að koma í
veg fyrir, segir Vil-
hjálmur Þ. Vilhjálms-
son, að miðbærinn
verði varanlegt
„hættusvæði".
hafa skipulagsforsendur breytst og
skiptistöðin staðsett með öðrum
hætti en staðfest deiliskipulag sýn-
ir. Ennfremur er Hafnarstræti
áfram opið við Aðalstræti. Það er
því fátt sem mælir gegn því að
Hafnarstræti verði áfram opið fyrir
bílaumferð frá Pósthússtræti og
forgang strætisvagna inn á Hafnar-
strætið má vel tryggja með umferð-
arljósum sem vagnstjórar stjórna.
Löggæslan
Veitinga- og skemmtistöðum
hefur ljölgað verulega í miðbænum
og næsta nágrenni á undanförnum
árum. Um helgar sækja þúsundir
manna þessa staði og aðsóknin er
einnig mikil á virkum dögum. Það
er því enn mikilvægara en áður að
haldið sé uppi góðri löggæslu á
svæðinu, m.a. til að koma í veg
fyrir ofbeldisafbrot og skemmdar-
verk, sem hafa aukist. Lögreglan
hefur lagt sitt af mörkum til að svo
megi verða m.a. með sérstakri
grenndariöggæslu og löggæslu-
skipulagi miðbæjarins að kvöld- og
næturlagi um helgar. Mikilvægast
er þó að borgaryfirvöld og lögreglan
í samvinnu leiti allra leiða til að
koma í veg fyrir að miðbærinn verði
varanlegt ,hættusvæði“ að kvöld-
og næturlagi.
Aðeins einn miðbær
Miðbærinn gegnir þýðingarmiklu
hlutverki í bæjarlífinu og enginn
annar staður getur komið í staðinn
fyrir miðbæinn. Verslanastöðvar í
nýrri hverfum borgarinnar geta
aldrei gegnt því hlutverki sem mið-
bærinn hefur gert og mun gera.
Þær hafa ekki bakgrunninn af sögu
og lífi kynslóðanna eða nálægðina
við stjórnsýslu borgar og ríkis.
Höfundur er borgarfulltrúi.
Óskalisti
h rií/ih. //S ncinnci
Kjjujufjjunusiu fyrir
brúðkaupið