Morgunblaðið - 19.09.1996, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 19. SEPTEMBER 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Jónas Björgvin
Jónsson fæddist
á Hrauni í Vopna-
firði 29. júní 1907.
Hann lést i Land-
spítalanum 10. sept-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Jón Einar Jónasson,
f. 3.5. 1883, d. 27.7.
1976, og Halldóra
Guðjónsdóttir, f.
11.06. 1881, d. 12.4.
1972. Jónas var elst-
ur sex systkina en
þau eru: Baldur, f.
19.6. 1910, d. 21.3.
1967, Svavar, f.
1912, d. 1919, Bragi, f. 26.1.
1914, d. 26.11. 1994, Hermann,
f. 6.6. 1917, d. 1937, óskírður
drengur f. 1918, d. 1918, og
Ragnhildur, f. 26.2. 1930. Jónas
ólst upp hjá afa sínum og ömmu,
Björgu Davíðsdóttur og Jónasi
Jónssyni, og hjá vandalausum
eftir fráfall þeirra.
Eiginkona Jónasar var Guð-
björg Hallgrímsdóttir frá Jörva
á Húsavíki, f. 24.6. 1906, d. 1.5.
1980. Börn þeirra eru: 1) Her-
vör, f. 18.9. 1943, gift Helga
Ágústssyni. Börn þeirra eru
Jónas Ragnar, Guðmundur
Það er ósegjanlega erfitt að setj-
ast niður og kveðja þann besta
tengdaföður sem hægt er að hugsa
sér. Það hrannast að óteljandi minn-
ingar um yndislegar og ómetanlegar
stundir með þér, elsku Jónas minn.
Ég lít á það sem einstök forréttindi
að hafa fengið að búa í sama húsi
og þú í 14 ár. Við á efri hæðinni og
þú í litlu íbúðinni þinni í kjallaranum
■sem var full af bókum. Hver einasti
veggur þakinn bókum. Þú áttir mik-
ið og dýrmætt bókasafn og þótti þér
ákaflega vænt um bækumar þínar.
Enda eru teljandi þau skiptin sem
ég skrapp niður til þín og að þú
værir ekki að lesa.
í þessi 14 ár sem við höfum búið
í sama húsi hefur þú umvafið mig,
son þinn og stóru og litlu afatelpuna
þvílíkri umhyggju og ást að ekki eru
til nein orð sem geta í raun tjáð
þessa umvefjandi og gefandi elsku.
Þú barst svo stórkostlega umhyggju
fyrir fjölskyldu þinni _að það hlýtur
að teljast einstakt. Áhugi þinn á
hestamennskunni hjá okkur var mik-
ill og einlægur og alltaf lumaðir þú
á fróðleiksmolum um hesta og hesta-
mennsku sem þú miðlaðir okkur af
þínu einstaka næmi og kunnáttu.
Elska þín á íslenska hestinum var
mikil og kunnáttan var slík að alltaf
gátum við leitað í smiðju til þín og
fórum aldrei erindisleysu. Enda var
gleði þín einlæg og mikil þegar afa-
telpunum þínum gekk vel í keppni.
Og aldrei efaðist þú um hæfileika
þeirra sem knapa. Ef ekki gekk nógu
vel þá hlaut það að vera hesturinn
sem ekki sýndi það sem í honum
bjó, annað kom ekki til greina.
Þú skildir mjög vel aðdráttaraflið
sem sumarbústaðurinn okkar hafði,
þó að erfiðlega gengi fyrir okkur að
fá þig með okkur þangað. Þó áttum
við nokkrar dýrmætar stundir uppi
v í bústað með þér og sú síðasta var
þegar þú áttir afmæli 29. júní sl.
Áttum við yndislegan fjölskyldudag
saman. Daginn eftir sýndum við þér
folaldið okkar og hafðir þú aidrei
kynnst þvílíku folaldi. Folaldið leyfði
þér að klappa sér og kjassa en það
er bara mælikvarði á hvernig þú lað-
aðir allar verur að þér. Útgeislunin
frá þér var slík að þú laðaðir alla
að þér, hvort sem það voru menn
eða málleysingjar.
Greind þín og minni var með ólík-
indum. Það var sama hvar drepið var
niður. Alls staðar vissir þú allt um
málefnið. Hvort sem það var um
landið okkar, heimsmál, ættfræði,
bókmenntir, skáld og ijóð. Þar varstu
alls staðar heima. Þegar þú varst
búinn að lesa bók þá kunnir þú hana.
Það var eins og þú værir með inn-
byggða tölvu í höfðinu. Þú miðlaðir
þvílíkum fróðleik að maður gat ekki
meðtekið nema sáralítinn hluta. Öll
Ijóð, kvæði og sálma kunnir þú og
Björgvin, Helgi
Gunnar og Oddfríð-
ur Steinunn. 2) Hall-
grímur, f. 9.7. 1945,
kvæntur Ágústu
Friðriksdóttur.
Börn þeirra eru
Pála og fósturdóttir
Hallgríms, Iris
Björk. Börn Hall-
gríms af fyrra
hjónabandi eru:
Björgvin Pétur og
Sigríður.
Jónas starfaði
ungur sem sjómaður
og við landbúnaðar-
störf en að loknu
búfræðiprófi frá Hólum í
Hjaltadal 1939 fluttist hann til
Akureyrarog hóf störf hjá verk-
smiðjum SIS þar. Hann starfaði
hjá Síldarverksmiðjum ríkisins
á Dagverðareyri og síðan
Krossanesi í fjölda ára. Árið
1966 fluttist hann til Reykjavík-
ur og hóf störf, fyrst hjá Ála-
fossi en síðan starfaði hann hjá
Áburðarverksmiðju ríkisins uns
hann komst á eftirlaunaaldur.
Útför Jónasar verður gerð í
dag frá Digraneskirkju í Kópa-
vogi og hefst athöfnin klukkan
13.30.
alltaf öll erindin. Þú varst einnig
mjög hagyrtur og eru til margar
bænir og vísur sem þú hefur ort. Þú
varst ekki lengi að koma með eina
í tilefni af 89 ára afmælinu þínu í
sumar. Þú bjóst hana til á ör-
skammri stund og eigum við hana í
gestabókinni okkur í sumarbústaðn-
um. Fyrir nokkrum árum var þekkt-
ur sagnfræðingur í matarboði hjá
okkur. Það geislaði af ykkur báðum,
svo gaman höfðuð þið af að spjalla
saman og átti hann ekki orð yfir
allan þann fróðleik sem þú bjóst yfir.
Þau eru líka óteljandi skiptin sem
íris Björk leitaði til þín eftir að hún
var byijuð í menntaskóla og ævinlega
vissirþú svarið við öllum spurningun-
um hjá henni. Hún sagði oft: Afi
veit meira um málefnið heldur en
kennaramir.
Pála var ekki há í loftinu þegar
hún lagði af stað skríðandi niður
stigann til afa. Hún stakk sér bara
þegjandi niður og svo lamdi hún og
kallaði við hurðina hjá þér því hún
náði ekki upp í hurðarhúninn. Þar
vildi hún alltaf vera. Hún var ósátt
hjá öllum dagmömmum og þú spurð-
ir hvers vegria barnið gæti ekki bara
verið hjá þér. Eftir það var Pála al-
sæl og þá skipti ekki máii hversu
lengi mamma var í burtu þegar hún
var hjá afa. Besta afa í heimi, eins
og hún sagði. Stúlkurnar mínar hafa
fengið að búa við ómetanleg forrétt-
indi að fá að alast upp með afa í
sama húsi. Þar varð enginn var við
kynslóðabil.
Ég gleymdi því alltaf hversu full-
orðinn þú varst orðinn því kollurinn
á þér var svo heiðskýr að margir
helmingi yngri menn hefðu mátt
vera stoltir af. Þó að Iíkaminn væri
orðinn slitinn (sem pirraði þig heil-
mikið) þá var svo sannarlega topp-
stykkið í frábæru lagi. Þú skildir
ekkert í því að ég skyldi hafa tossa-
lista méð mér þegar við fórum saman
í Kringiuna að versla. Hvað er þetta
eiginlega með þig, sagðir þú. Ertu
virkilega svona gleymin, ung mann-
eskjan? Ég held að þér hafi ekkert
litist á minnið hjá tengdadótturinni.
En henni var samt fyrirgefið því þér
þótti svo mikið vænt um hana. Eins
og þér þótti um alia fjölskylduna
þína. Því þú barst alveg einstaka
umhyggju fyrir allri fjölskyldunni
þinni, ekki síst öllum barnabörnunum
sem þú reyndir að fylgjast með og
viidir vita sem mest um. Þegar Sirrý
kom heim frá Saudi Arabíu og færði
þér Kóraninn á arabísku í forkunnar-
fögru bandi fannst þér verst að geta
ekki lesið hann á móðurmálinu og
ánægja þín þegar Björgvin lauk há-
skólaprófí var mikil. Vandaða hagia-
byssan sem þú færðir Björgvin á
nýliðnum afmælisdegi hans er dæmi-
gert fyrir væntumþykju þína fyrir
barnabörnunum þínum. Þú miðlaðir
svo mikilli visku og kærleika, einlæg-
lega trúaður og talaðir tæpitungu-
laust.
Það brást varla að á sunnudags-
kvöldi þegar við komum heim úr
sumarbústaðnum þá beið okkar alltaf
ilmandi heit máltíð. Þú varst alltaf
tilbúinn með stórkostlega veislu fyrir
okkur þegar okkur þóknaðist að
koma heim úr öræfunum, eins og
þú orðaðir það. Okkur veitti víst
ekki af að fá eitthvað ætilegt að
borða!
Elsku hjartans Jónas minn. Ég
þakka þér fyrir alla umhyggjuna og
elskuna. Ég kveð þig með þínum eig-
in orðum til okkar tveimur tímum
áður en þú lést: „Guð veri með þér
alla tíð.“ Minning þín mun alltaf lifa
með okkur.
Þín tengdadóttir,
Ágústa.
Þó að fomu björgin brotni,
bili himinn og þorni upp mar,
allar sortni sólimar,
aldrei deyr, þótt allt um þrotni,
endurminningin þess, sem var.
Þannig lauk Jónas tengdafaðir
minn að mæla af munni fram ljóðið
Ásareiðin eftir skáldið á Bessastöð-
um, Grím Thomsen laugardaginn 7.
september sl. Ég ætla að hann hafí
haft Grím í mestum metum af öllum
ljóðskáldum, fyrir sakir orðkynngi
hans og fjölbreytni í skáldskap, þótt
ekki hafi hann fundið hann gallalaus-
an um bragarlist alla. í kveðskap
Gríms Thomsen hygg ég líka að
hann hafi fundið samhljóm við eigin
lífsskoðanir um íslenska menningu
og alþjóðlega menningarsögu.
Fróðleiksþrá Jónasar um þjóðlega
og alþjóðlega menningu var við-
brugðið'. Allt lífshlaup hans varð að
samfelldu námi enda hafði maðurinn
til að bera einstaklega góða greind,
skarpa hugsun og minni.
Jónas var fæddur á Vopnafirði 29.
júní árið 1907 og var því á 90. aldurs-
ári er hann lést 10. september sl.
Hann var elstur sex sona hjónanna
Jóns Einars Jónassonar og Halldóru
Katrínar Guðjónsdóttur búandi að
Hrauni í Vopnafirði. Eftirlifandi hálf-
systir Jónasar er Ragnhiidur Jóns-
dóttir.
Æskuár Jónasar voru honum með
ýmsum hætti erfið en það mótlæti
sem hann mætt herti eingöngu skap-
festu hans og viljastyrk. Hann lagði
hart að sér til að komast til mennta
og lauk hann búfræðinámi frá Hólum
árið 1939. Hugur hans stefndi til
áframhaldandi náms í Noregi, en
stríðið og lítil efni bundu enda á
þann draum.
Hann vann sem ungur maður að
störfum til sjávar og sveita löngum
í Skagafirði sem alla ævi varð honum
hugleikinn og kær. Jónas fluttist
þaðan tii Akureyrar árið 1940 þar
sem hann bjó sér og fjölskyldu sinni
heimili í Litlu Hlíð í Glerárþorpi.
Kona hans var Guðbjörg Hallgríms-
dóttir sem ættuð var frá Húsavík en
hún lést árið 1980. Börn þeirra eru:
Hervör, eiginkona mín, fædd 18.
september 1943 og Hallgrímur,
fæddur 9. júlí 1945, áður flugstjóri
og nú framkvæmdastjóri, kvæntur
Ágústu Friðriksdóttur.
Á Akureyri vann Jónas við störf
í Krossanesverksmiðjunni og verk-
smiðjum KEA. Hann gegndi forystu-
hlutverki innan raða Alþýðuflokksins
á Akureyri þar sem hann lét mjög
til sín taka um réttinda- og félags-
mál íslenskrar alþýðu. Ég veit að það
sópaði hraustlega að Jónasi á þeim
árum. Jónas tók virkan þátt í ýmsu
félagslífi á Akureyri, m.a. leiklist,
og þótti hann með afbrigðum góður
uppiesari. Hann var um árabil kórfé-
lagi í kantötukórnum og karlakórn-
um Geysi og minntist á stundum
með ánægju þeirra ára er þeir stóðu
saman við söng vinirnir Jóhann
Konráðsson og Jónas í Litiu Hlíð.
Jónas var sprottinn úr grasi ís-
lenskrar sveitamenningar og kunni
utanbókar langa ljóðabálka höfuð-
skálda íslendinga. Sjálfur var hann
skáldmæltur. Norræn goðafræði,
fornaldarsögur Norðurlanda, íslend-
ingasögurnar og Eddurnar voru hon-
um hugleiknastar bókmenntir og
kunni þar á öllu skil og setti fram
eigin skoðanir og kenningar. Nátt-
úruvísindi voru honum ekki síður
hugleikin og þekking hans á jarð-
fræði og öllu úr juita- og dýraríkinu
var mér sífellt undrunarefni. Hann
las sér jafnframt stöðugt til fróðleiks
um klassískar bókmenntir og menn-
ingarsögu annarra þjóða og kom sér
upp góðu safni bóka sem hann var
umkringdur af á efri árum.
Skaphöfn hans var slík að hann
gaf ríkulega og viðmót hans við fólk
með þeim hætti, að það gekk ríkara
af hans fundi. Sterkur rómur hans
og fas dró gjarnan athygli manna
að honum og þeir sem kynntust
manninum þótti hann einstakur og
gleymdu honum ekki.
Arið 1966 fluttist Jónas til Reykja-
víkur og bjó þar í nokkur ár, en flutti
síðan í Kópavog þar sem hann bjó í
sambýli við son sinn og fjölskyldu
hans til æviloka..
Á efri árum lærði Jónas bókband
og liggja eftir hann afar fallega inn-
bundnar bækur sem bera merki um
þá vandvirkni hans og alúð sem hann
lagði í allt það sem hann kom ná-
lægt á lífsleiðinni.
Jónas naut sín vel í faðmi fjöl-
skyldunnar og voru síðustu mánuð-
irnir honum gjöfulir að því leyti.
Hann gladdist ósegjanlega að sjá
ástkæra sonardóttur sína fermast
síðastliðið vor og dótturdóttur giftast
í júlí og barn hennar skírt. Okkur
hjónum verður ógleymaniegt ferða-
lag með honum norður í Skagaflörð
í júlí þar sem við riíjuðum upp gaml-
ar minningar með heimsókn heim
að Hólum í boði Jóns Bjarnasonar
skólastjóra. Sýndi Jón Jónasi allan
Hóiastað, m.a. hans gamla herbergi
Bergþórshvol. Báru þeir saman bæk-
ur sínar um þær breytingar sem orð-
ið hafa í tímans rás. Heimsóknin í
Vesturfarasafnið á Hofsósi var annar
hápunktur ferðarinnar.
I Kópavogi tók Jónas virkan þátt
í starfi aldraðra sem hann ávallt
nefndi „ungmennafélagið“, sem mér
finnst sýna glögglega lífsþrótt hans
og að hann þekkti ekki kynslóðabil.
Síðustu árin dvaldi Jónas þijá daga
í viku í Sunnuhlíð í Kópavogi. Þar
undi hann sér vel við ýmis handverk
og eignaðist þar margan góðan vin.
Fjöiskyldan þakkar starfsfólki
Sunnuhlíðar fyrir þá alúð og hlýju
sem ávallt mætti honum þar.
I þijátíu og fimm ár bar aldrei
skugga á þá góðu vináttu sem tókst
strax með okkur. Hann bar hag okk-
ar ætíð fyrir bijósti og var börnum
okkar elskuríkur og góður afi.
Barnabörnin sakna nú sárt hans
hlýja handtaks og handleiðslu. Hann
miðlaði þeim ríkulega af þekkingu
sinni og reynslu.
Hlaut því græna og góða elli
glaður fram í dauðans nótt;
nú er hann lagður loks að velli,
lifir enn, þótt stofninn félli,
safaríkra greina pótt.
(G. Th.)
Með þessum orðum er kær tengda-
faðir kvaddur. Hann skilur eftir sig
djúp spor sem minningin lætur ekki
fenna í. Vertu Guði falinn.
Helgi Ágústsson.
Það er erfítt að trúa því að við
séum nú að kveðja þig í hinsta sinn,
elsku besti afi. Mikið óskaplega mun-
um við sakna þín og allra góðu stund-
anna sem við áttum með þér. Við
erum svo iánsamar að hafa alist upp
í sama húsi og besti afinn í öllum
heiminum. Af þér lærðum við ótal-
margt og vorum ætíð umvafðar hlýju
og kærleik hjá þér. Við áttum mikið
af góðum stundum saman, t.d. þegar
við komum niður til þín að spjaila
eftir að við komum heim úr skólanum
og fá hjá þér köku og mjólk eða
Coke. Alltaf áttir þú dýrindis kökur
og kalda mjólk handa okkur til að
maula á meðan var rabbað. Þá var
oft talað um það sem við höfðum
verið að læra yfir daginn og aldrei
brást það að þú gast bætt við það
sem kennarinn hafði verið að tala
um. Alltaf var hægt að leita til þín
með verkefni fyrir skólann ef okkur
vantaði heimildir um eitthvað og
fróðleik og ávailt varstu tiibúinn til
að spjalla og segja okkur sögur. Það
var alltaf svo gott að koma til þín.
Það var svo notalegt að sitja hjá þér
og spjalla um daginn og veginn. Þú
sýndir okkur nýjustu bækurnar þínar
og sagðir okkur frá þeim. Minnið og
fróðleikurinn hjá þér var óendanlegur
og aldrei var langt í háð og grín,
meira að segja þegar þú varst orðinn
JÓNAS B.
JÓNSSON
mikið veikur. Það pirraði þig nú mik-
ið hversu líkaminn var orðinn slappur
því hugurinn var alltaf jafn ungur
og sterkur. Lífsviljinn var svo mikill
og ástin á lífinu að það hélt slappa
líkamanum gangandi.
Þú áttir óskaplega mikið af bókum
og voru þær gimsteinarnir þínir. Það
eina sem vantaði var bara meira
pláss í íbúðinni þinni til að geyma
allar fínu bækurnar. Alltaf gátum
við verið vissar um að við fengjum
að minnsta kosti eina bók um hver
jól og hún var frá þér, elsku afi. Það
þótti okkur mikið vænt um og þú
vissir hversu gaman okkur fannst
að fá bækur um jólin til að lesa.
Mikið óskapiega var oft fróðlegt og
gaman að hlusta á þig segja okkur
frá bókunum þínum og þú mundir
ailt sem þú hafðir nokkurn tímann
iesið eða heyrt. Ef við sátum saman
og horfðum á spurningakeppni í sjón-
varpinu eða í útvarpinu vissir þú allt-
af öll svörin, sama hvað var spurt
um. Þvílíkur hafsjór af fróðleik er
mjög sérstakur og við trúum því að
ef þú hefðir tekið þátt í slíkri keppni
hefðir þú orðið þekktur maður um
allt land.
Ekki var það bara fróðleikurinn
og viskan sem gerði þig sérstakan
heldur líka hin mikla góðmennska
sem bjó í bijósti þínu. Alltaf varstu
reiðubúinn að hjálpa til, ef þú mögu-
lega gast, og umvafðir okkur ávallt
mikilli hlýju og kærleika.
Þú hafðir mikið gaman af hestum
og varst mjög fróður um íslenska
hestinn, hafðir gaman af því að koma
og heilsa upp á kobbana og gefa
þeim smábrauð í flipann. Þú varst
nú hættur að fara á hestbak en á
yngri árum hafðirðu verið iðinn við
það og góður reiðmaður. Þú áttir líka
ungan fola með annarri okkar sem
þú kallaðir Stjörnufákinn þinn og þú
hafðir ávallt mikla trú á honum. Við
vildum bara óska þess að þú hefðir
lifað til að sjá Stjörnufákinn þinn
verða að stjörnu á keppnisbrautinni.
Við vitum nú samt að þú munt fylgj-
ast með okkur systrunum í framtíð-
inni eins og þú gerðir alla daga í lif-
anda lífí.
Hlýjan og ástin sem þú sýndir
okkur, litlu og stóru afastelpunum
þinum, var óendanleg. Þér þótti svo
óskaplega vænt um okkur og okkur
um þig. Þú gladdist alltaf svo með
okkur ef vel gekk og hughreystir
okkur ef illa gekk. Við erum svo
óskaplega þakklátar fyrir þann tíma
og þær stundir sem við áttum með
þér. Við munum sakna þín svo óskap-
lega mikið. Minningarnar og vænt-
umþykjuna munum við varðveita
með okkur svo lengi sem við iifum.
Það er svo sárt að kveðja þig því
söknuðurinn er svo mikill. Við viljum
kveðja þig með kveðjunni sem þú
kvaddir okkur með. „Guð veri með
þér alla tíð“ elsku afi.
Þínar afastelpur,
Iris Björk og Pála.
Elsku afí minn.
Aldrei datt mér í hug þegar ég
kvaddi þig í sumar að ég væri að
kveðja þig að eilífu. Þú varst búinn
að vera svo hress og kátur og alitaf
jafn skarpur — það var svo gaman
að sjá þig í sumar (eins og það hef-
ur reyndar alltaf verið gaman að sjá
þig!) Þegar ég varð ófrísk og eignað-
ist barn fimmtán ára gömul varst
þú stuðningsríkastur í fjölskyldunni
og leiddir aðra í sömu átt. Svo kom
litli Rússinn eins og þú kallaðir hana
Katrínu Tönju alltaf, því að þú hafð-
ir svo gaman að nöfnum og hún er
með frekar rússneskt nafn. Síðan
fæddist „litli pjakkur" hann Jack
Guðmundur og enn veittir þú mér
mikinn stuðning. Það var sama
hversu mikill hávaði og vesen var í
kringum okkur þegar við komum í
heimsókn, við vorum alltaf velkomin
og alltaf var til kaffi og kökur. Þó
að þér hafi ekki líkað það var alltaf
til gos einungis fyrir gesti og þá
aðallega barnabörnin og barnabarna-
börnin. Mér fannst þú svo duglegur
að vera ennþá að gera allt fyrir sjálf-
an þig, sérstaklega í eldhúsinu, og
þú varst alveg frábærlega dugiegur
í höndunum. Ég á ennþá dúkkurúm-
ið sem þú smíðaðir og teppið sem
þú bjóst til í vor verður yndislegt í
nýja húsinu okkar Dave. Ég er þér
sérstaklega þakklát fyrir að taka
Dave hlýlega eins og þú gerðir, þið