Morgunblaðið - 20.09.1996, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FÖSTUDAGUR 20. SEPTEMBER 1996 27
Olíumál-
verk í
Galleríi
Horninu
ÓLÖF Oddgeirsdóttir opnar
sýningu á olíumálverkum í
Galleríi Horninu að Hafnar-
stræti 15, laugardaginn 21.
september kl. 17. Sýningin ber
yfirskriftina „Að nefna til sög-
unnar“ og eru þar nefndar til
sögu formæður listakonunnar
og birtast tilvísanir í útsaum
þeirra í verkunum.
Ólöf stundaði myndlist-
arnám við Myndlistaskóla
Reykjavíkur 1989 og _Mynd-
lista- og handíðaskóla íslands
1990-1994. Hún hefur haldið
tvær einkasýningar á verkum
sínum og tekið þátt í tveimur
samsýningum.
Sýningin stendur til 9. októ-
ber og verður opin alla daga
kl. 11-23.30. Á milli kl. 14 og
18 er gengið um sérinngang
gallerísins, en á öðrum tímum
í gegnum veitingahúsið Horn-
ið.
Fyrsta kvik-
mynd Eisen-
steins í MÍR
„VERKFALL“ (Statska) nefn-
ist kvikmyndin sem sýnd verð-
ur í bíósal MÍR, Vatnsstíg 10,
næstkomandi sunnudag kl. 16.
Þetta er fyrsta kvikmynd fullr-
ar lengdar sem Sergei Eisen-
stein gerði.
Myndin var gerð árið 1925
og er því komin á áttræðisald-
urinn, en ber aldurinn vel.
Þetta var þögul mynd á sínum
tíma, en eintakið sem sýnt er
í MÍR hefur verið tónsett, þ.e.
tónlist leikin við myndina, en
skýringartextar eru á rúss-
nesku.
Aðgangut' að sýningunni er
ókeypis og öllum heimill.
Síðustu sýn-
ingardagar
MÁLVERKASÝNINGU
Bjarna Sigurbjörnssonar í sýn-
ingarsalnum Við Hamarinn,
Strandgötu 50 í Hafnarfirði,
sem staðið hefur frá 7. sept-
ember sl., lýkur sunnudaginn
22. september.
Verkin eru unnin með
blandaðri tækni beggja vegna
á álplötur. Einnig eru á sýn-
ingunni verk unnin með líf-
rænum efnum, þ.e. efnum úr
umhverfinu, matvælum og úr-
gangi.
Sýningin ber heitið Biðstof-
an við hamarinn og er opin
virka daga frá kl. 14-18 og
13-18 um helgar.
Karl Jóhann
sýnir í Greip
KARL Jóhann Jónsson opnar
sýningu í Gallerí Greip, Hverf-
isgötu 82, laugardaginn 21.
september kl. 16. „Sýndar
verða portretmyndir tengdar
hugleiðingum unt sammannleg
málefni svo sem dauða, tann-
skemmdir og sjónvarpsgláp,"
segir í kynningu.
Karl hefur tekið þátt í nokkr-
um samsýningum, en þetta er
hans önnur einkasýning.
Sýningin stendur frá 21.
september til 6. október og er
opin alla daga nema mánudaga
kl. 14-18.
Morgunblaðið/Ásdís
FRÁ ráðstefnu norrænna menningarblaðamanna sem fram fer í Reykjavík.
Nýjar geislaplötur
• ÚT ER komin geislaplatan
Hljómsveitin kynnir sig. Er hún
afrakstur samvinnu Sinfóníu-
hljómsveitar Islands og útgáfufyr-
irtækisins Naxos en tónlistin er
hins vegar ekki leikin af sinfóníu-
hljómsveitinni,' heldur eru á ferð
valin tóndæmi af ýmsum Naxos-
plötum til kynningar á starfsemi
hljómsveitarinnar starfsárið
1996-97.
Að gerð plötunnar standa, auk
SI og Naxos, Ríkisútvarpið og
Japis en meðal flytjenda eru Ríkis-
sinfóníuhljómsveit Pétursborg-
ar, Sinfóníuhljómsveit pólska út-
varpsins og Strauss hátíðar-
hljómsveitin. Meðal verka má
nefna Sverðdansinn eftir Katsjat-
úrían, Boléro eftir Ravel og Dón-
árvalsinn eftir Johann Strauss,
yngri.
Plötunni hefur þegar verið dreift
til áskrifenda að tónleikum Sinfó-
níuhljómsveitar íslands en hún mun
jafnframt verða seld á tónleikum
hennar í Háskólabíói í vetur.
Ótrúlega mikill
raddstyrkur
Norrænir
menningar-
blaðamenn
funda
RÁÐSTEFNA norrænna menn-
ingarblaðamanna fer nú fram í
Reykjavík. Á ráðstefnunni á að
ræða sérstaklega um framtíð og
aðferðir menningarblaðamenns-
kunnar. Á setningu hátíðarinnar
flutti Vigdís Finnbogadóttir,
fyrrum forseti Islands, erindi sem
fjallaði um hina norrænu sjálfs-
mynd og samsemd í ljósi aldamót-
anna. Lagði Vigdís áherslu á að
Norðurlöndin héldu saman í
menningarlegu sambandi án þess
þó að einangrast frá umheimin-
um.
Einnig flutti Silja Aðalsteins-
dóttir, menningarritstjóri DV,
erindi þar sem hún rakti nokkuð
menningarleg samskipti íslend-
inga við Norðurlöndin, og þá sér-
staklega Dani í gegnum tíðina.
Ráðstefnunni lýkur í dag.
TONLIST
Grcnsáskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Bandaríski drengjakórinn undir
stjóm James Litton söng evrópsk
og amerísk kórlög. Undirleikari:
Thomas Goeman. Þriðjudagurinn
17. september 1996.
BANDARÍSKI drengjakórinn hélt
tónleika í Grensáskirkju sl. þriðjudag
en kórinn kom við hér á landi úr
ferð sinni til Evrópu, nánar tiltekið
Danmörku og Þýskalandi. Tónleik-
arnir hófust á lagi sem heitir The
Apple Tree, eftir Elizabeth Poston
(1905-1987), enskan tónsmið, sem
aðallega hefur samið söngverk og
einnig unnið tónlist fyrir BBC. Þetta
einfalda lag var mjög fallega sung-
ið. Næstu tvö lög voru kirkjuleg
verk eftir Weelkes og Gibbons og
önnur tvö eftir Buxtehude og Tele-
mann. Ave Maria eftir Franz Biebl
(1906) var næst á efnisskránni og
síðan Ubi caritas eftir Duruflé og
lauk fyrri hluta tónleikanna með
verki eftir Randall Thompson, er
nefnist Pueri Hebraeorum.
Öll þessi verk eru samin fyrir
blandaðar raddir og var sérkennilegt
hversu drengirnir sungu góðan
bassa. Það sem einkennir söng
drengjanna er mikill raddstyrkur og
er lágrödd drengjanna mjög vel æfð
upp í sópraninn, svo að hvergi hatt-
ar fyrir í blæ og þannig verður radd-
svið drengjanna mjög vítt og söngur
þeirra ótrúlega „heitur", allt að því
fullorðinslegur.
Á seinni hluta tónleikanna voru
að mestu létt lög, fyrst skemmtilegt
lag frá Afríku, er nefnist Tshots-
holoza, þá skost lag í raddsetningu
Vaughan-Williams, léttvægt lag eft-
ir Harri Wessman og sérkennilegur
serbneskur sígaunadans, er nefnist
Niska Banja. Síðari hlutinn var
bandarísk tónlist, fyrst úrsetningar
á þjóðlögum, söngvasyrpa, leikin og
sungin, eftir Gershwin en tónieik-
arnir enduðu á kórútfærslu á lagi
Sousa, Stars and Stripes Forever.
Bandaríski drengjakórinn er frá-
bærlega þjálfaður og söng af öryggi
með raddstyrk, er kórar fullorðinna
mættu vera stoltir af. Á móti þessu
mætti ætla að kórinn gæti ekki
sungið á veikari nótunum en svo var
ekki, því styrkleikamunurinn var
ótrúlegur og söng kórinn af mikill
gleði undir frábærri stjórn James
Litton.
Jón Ásgeirsson
BÆKUR
Huglciöingar
AÐ HEIMAN OG HEIM
Sex hugleiðingar eftir Jón Bjarman.
Reykjavík 1996. Kostnaðarmaður
er höfundur. Dreifing
Kirkjuhúsið. 38 bls.
ÞAÐ FÆRIST í vöxt að boðið
sé upp á kyrrðarstundir og kyrrðar-
daga í kirkjum landsins. Þar gefst
fólki tækifæri til að leita að sviði
síns innra manns og loka sig frá
erli hversdagslífsins og mæta Guði
í einrúmi og næra anda sinn í bæna-
samfélagi við hann. Þessi leið virð-
ist henta íslendingum vel sem eiga
að jafnaði ríka barnatrú sem verður
einkum til í bænum fyrir og með
börnum. Nú er hætta á því að sjón-
varpsgláp og vídeó komi í stað þess-
ara helgistunda við rúm barna og
vart er það framför í menningarlegu
tilliti.
læiðbeinandinn við kyrrðarstund-
ir flytur hugleiðingar, íhugar ákveð-
in biblíuleg stef sem þátttakendurn-
ir taka með sér inn í kyrrðina og
þögnina sem ekki á að ijúfa með
ytra áreiti. Orðið talar sínu máli í
þögninni, táknin, minningar og
kenndir koma upp í hugann og úr-
vinnslan fer fram fyrir augliti Guðs.
Táknin virkja dulvitundina þar sem
Guð er yfir og allt um kring. Fram-
setning boðskaparins á kyrrðardög-
um er gjarnan ljóðræn og hún virkj-
ar innra líf þátttakandans til samfé-
lags við Guð.
Séra Jón Bjarman hefur verið
leiðbeinandi á kyrrðardögum í Skál-
liolti og bókarkorn hans er afrakst-
ur þeirra. Þetta eru sex
hugleiðingar út frá falli
Adams og endurlausn
og leit að Paradís.
íhugun fylgir völdum
ritningarstöðum og í
kjölfar þeirra kemur
frumsamið ljóð. Séra
Jón hefur um árabil
starfað sem fanga-
prestur og þekkir þar
af leiðandi hið marg-
breytilega litróf mann-
legrar þjáningar og
niðurlægingar sem
verður honum við-
fangsefni íhugunar.
Hugleiðingar og eink-
um ljóðin einkennast af átökum og
miklum efasemdum um paradís-
arheimt mannsins. Ljóðið sem fylg-
ir fyrstu hugleiðingunni endar á
hrottalegri mynd af Adam þar sem
liann er í þann veginn að bíta Evu
á barkann. Ég fæ ekki séð að þessi
rnynd, þótt í ljóði sé, eigi erindi sem
leiðsögn inn í kyrrð hinnar kristnu
íhugunar um afstöðu venjulegs
hrjáðs fólks sem hörfar
undan síbylju ofbeldis
í fjölmiðlum á vit kirkju
sinnar. Þessi mynd á
sér hvorki almennt
mannlega né biblíulega
skírskotun.
Þótt skáldið beri
prestinn ofurliði í
fyrstu atrennu eru
hugleiðingarnar at-
hyglisverðar og höf-
undur dregur lesand-
ann inn í hina erfiðu
glímu við Guð sem nú-
tímamaðurinn forðast
allt of oft. Ástandið í
löndunum fyrir botni
Miðjarðarhafs höfðat' óhjákvæmi-
lega til þeirra sem íhuga vandamál
nútímans út frá frásögum Biblíunn-
ar um fyrirheitna landið. Þar velja
margir nútímaspámenn hina ein-
földu lausn bókfærslunnar og
reikna heimsslit út frá ritningar-
stöðum Daníelsbókar og Opinber-
unarbókar Jóhannesar. Kenningar
þeirra ganga út á það að vöxtur
og viðgangur Ísraelsríkis sé vís-
bending um endurkomu Krists. Jón
Bjarman velur aðra nálgun. ísrael
nútímans er þrátt fyrir hörmungar
í sögu gyðinga ekki fyrirheitna
landið. Öryæntingin sem hann tjáir
í ljóðinu Á Nebófjalli sýnir áræði
kristins manns til að setja fram
grundvallarspurningar gagnvart
þessum gríðarlegu vandamálum og
kveikjan að því er samkennd með
þeim þjóðum sem þjást. Glíma höf-
undar er einlæg og hún er djúpstæð
og vekjandi. Sama má segja um
hugleiiðinguna út frá sonarmissin-
um og ljóðið Harmakvein yfir Ab-
salon.
I raun gefa þessar hugleiðingar
meira tilefni til vitrænnar þjóðfé-
lagsumræðu á grundvelli kristinnar
siðfræði en dulúðar einstaklings-
upplifunar þar sem maðurinn hvílir
og hreinsast andlega í trúartrausti
og nálægð við Guð. En þetta er
samt ekki andstætt hinu raunveru-
lega markmiði kristinnar dulúðar.
Hún er ekki flótti heldur atrenna
að því að bæta heiminn, gera hann
heilbrigðan og heilan. Lokahugleið-
ingin Ásjóna Guðs er vel valin og
þar hefur Jón hliðsjón af hugleið-
ingu sænsks prests út frá sama
efni. Hún er bæn til Guðs um að
gera okkur mennina að heilu keri
fylltu góðum gáfum (Sl.31).
Og skáldið biður í lokin: „O
Drottinn, leyf mér að ljá þér hendur
mínar til þess að lagfæra kerið
brotna. En þegar hendurnar meið-
ast og rispast, þá lát ekki úr þeim
blæða, ó Drottinn. Gjör mig þolin-
móða þótt ég sjái ekki það sem þú
sérð.“
Pétur Pétursson.
Paradísar-
heimt í
hiekkjum
Jón Bjarman.