Morgunblaðið - 20.09.1996, Blaðsíða 40

- 40 FÖSTUDAGUR 20. SEPTEMBER 1996
MIIMIMIIMGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ ÓIafur Jóhann-
es Unnsteinsson
fæddist á Reykjum
í Ölfusi 7. apríl
1939. Hann lést á
heimili sínu í
Reykjavík 9. sept-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru hjónin Unn-
steinn Ólafsson,
skólasljóri Garð-
yrkjuskóla ríkisins,
og Elna Ólafsson,
danskrar ættar.
Systkini hans eru:
Grétar Jóhann,
Reynir, Bjarki og Hanna.
Hinn 24. ágúst 1963 kvæntist
Ólafur Stefaníu Erlu Gunn-
laugsdóttur, skrifstofustjóra,
Lárussonar, og konu hans Fjólu
Gísladóttur. Þau skildu. Synir
þeirra eru: Unnsteinn, f. 7. júlí
1966, og Gunnlaugur, f. 21. maí
1968. Sambýliskona Unnsteins
er Berglind Hilmarsdóttir og
eiga þau eina dóttur, Örnu
Björk, f. 14. jan. 1994.
Ólafur lauk stúdentsprófi frá
"•*' Menntaskólanum á Laugar-
vatni 1959, kennaraprófi 1960
og íþróttakennaraprófi 1961.
Auk þessa náms sótti Ólafur
fjölda námskeiða á sviði
íþróttakennslu og þjálfunar,
innanlands og utan, og árin
1973-75 var hann við fram-
haldsnám í íþróttafræðum í
Kaupmannahöfn. A _ kennara-
ferli sínum kenndi Ólafur við
ýmsa skóla, m.a. Laugalækjar-
skóla, Menntaskólann í Hamra-
hlíð, Birkerod Statsskole á Sjá-
landi, Fjölbrautaskólann í
Breiðholti og við Fjölbrauta-
skólann við Ármúla, þar sem
hann var deildarsljóri á íþrótta-
braut frá árinu 1982. Ólafur
starfaði einnig fyrir mennta-
málaráðuneytið að verkefnum
varðandi íþróttafræðslu og
hann átti sæti í nefnd um
íþróttabrautir framhaldsskóla.
Minn kæri æskuvinur, hann Ólaf-
ur Unnsteinsson, er látinn langt
fyrir aldur fram. Mér var kunnugt
um vanheilsu Ólafs, en að þetta
væri svona alvarlegt og bæri svona
Jprátt að kom eins og reiðarslag.
t-íann Ólafur átti svo mörgu ólokið
hér á okkar tilvistarskeiði.
Það má segja um okkur Ólaf, að
þegar í frumbernsku bundumst við
nokkurs konar fóstbræðralagi, líkt
og iandnámsmenn forðum. Við
höfðum verið leikfélagar lengi áður
en almenn skólaganga hófst. Það
voru forréttindi að fá að kynnast
Óla á Reykjum, en í Hveragerði og
nágrenni var heimili manna jafnan
nefnt í sömu andránni og nafn við-
komandi eins og víðar í fámennum
samfélögum, og þar sem allir þekkt-
ust. Reykir og garðyrkjuskólinn
voru á þessum árum kapituli eða
hlutverkagjafi út af fyrir sig, fyrir
okkur sem vorum að slíta barns-
skónum. Fólk þar á bæ var alla tíð
ákaflega barngott og þar sveif andi
kærleikans og menntagyðjunnar
yfir vötnum. Séríslensk gestrisni
var þar og hefur alla tíð verið í
hávegum höfð. Upp að garðyrkju-
skóla var alltaf hægt að leita. Þar
var ekki um neitt kynslóðabil að
ræða; allir hiustuðu á alla; allir tóku
þátt í öllu; allir skemmtu sér og
sínum; öllum utanaðkomandi tekið
opnum örmum. Þannig myndaðist
nokkurs konar heimur, já, ég vil
segja menningarheimur út af fyrir
sig, sem átti hug og hjarta allra
niðri í þorpi. Ef einhver leiði var í
mannskapnum og lítið við að vera,
var oft spurt: „Eigum við ekki bara
að fara upp að Reykjum?“ Hér var
oft og tíðum ekki um séríslenskt
fyrirbæri að ræða, heldur samnorr-
ænt eða alþjóðlegt, þar sem á garð-
-- yrkjuskólanum störfuðu oft útlend-
ingar, þó mest frá Danmörku, sem
Ólafur var for-
maður Iþrótta-
kennarafélags Is-
lands 1962-64, í
stjórn frjálsíþrótta-
deildar IR um skeið
og sat í nefndum á
vegum Frjáls-
íjmóttasambands
Islands um lengri
eða skemmri tíma.
Hann var formaður
Öldungaráðs FRÍ
frá árinu 1986 og
fulltrúi í Norður-
landanefnd um
fijálsar íþróttir
öldunga, en því starfi sinnti
hann mikið hin síðari ár.
Ólafur var um árabil afreks-
maður í keppnisíþróttum, en
jafnframt lagði hann mikla
stund á fijálsíþróttaþjálfun hjá
ýmsum félögum, m.a. UMSK,
HSK, KR, UÍA, UBK, ÍR, og
danska félaginu AK73 í Kaup-
mannahöfn. Hann var einnig
landsliðsþjálfari og fararstjóri
í mörgum utanferðum og þjálf-
ari og flokksstjóri frjáls-
íþróttamanna á Ölympíuleik-
unum í Barcelona 1992.
Ólafur ritaði margt um
íþróttir i blöð og tímarit. Hann
var alþjóðlegur afrekaskrár-
ritari og vann mikið að gerð
afrekaskráa í frjálsum íþrótt-
um og sundi. Frá árinu 1982
var hann alþjóðlegur dómari í
frjálsum íþróttum og var yfir-
dómari á mörgum mótum,
heima og erlendis. Fyrir störf
sín að íþróttamálum hlaut
Ólafur margvíslega viðurkenn-
ingu, var m.a. sæmdur gull-
merki Fijálsíþróttasambands
Danmerkur árið 1978 og
Frjálsíþróttasambands íslands
árið 1981, auk heiðursskjala
frá íþróttasamböndum nokk-
urra annarra landa.
Utför Ólafs verður gerð frá
Háteigskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
báru síðan með sér þangað alþjóð-
lega strauma og nýjungar.
Þegar ég minnist vinar míns,
hans Óla, streyma endurminning-
arnar að sjálfsögðu fram í hugann.
Við gerðum svo margt og brölluðum
svo margt saman. Maður dvaldi
heilu og hálfu dagana uppi á Reykj-
um við leik og störf. Það sem mér
á þessari stundu er efst í huga er
öll sú litadýrð og dásemd almættis-
ins, sem blasti við augum lítilla
snáða, sem vöppuðu í kringum vinn-
andi hendur, fólkið, annaðhvort í
gróðurhúsunum eða úti á iðgrænum
völlunum. Við Óli fengum snemma
að þreifa á hlutunum, fá tilfinning-
una, og bera tilhlýðilega lotningu
fyrir sköpunarverkinu. Engin tvö
tré nákvæmlega eins, engir tveir
runnar eins, engar plöntur báru
nákvæmlega sams konar blóm, já,
meira að segja var mismunandi lykt
í gróðurhúsunum. Mig skortir lýs-
ingarorð til að greina nánar frá
þessari dásemd. Þetta var uppvaxt-
arheimur okkar Óla. Við áttum líka
fleiri heima, en það var sundlaugin
í Laugaskarði með öðlinginn hann
Hjört kennara við stjórnvölinn. Sú
stofnun var frá fyrstu tíð uppalandi
góður fyrir framsækna drengi og
stúlkur, þar sem sundiðkun og aðr-
ar íþróttir voru þeim allt, og allt
sem máli skipti. í mörg ár vorum
við Ölfusingarnir (UMFÖ) í sér-
flokki á Suðurlandi hvað sundár-
angri viðkemur. ÓIi, Baddi, Sverrir
og ég áttum í mörg ár fleiri Skarp-
héðinsmet í sundi. Skólagangan við
Barna- og unglingaskólann er einn-
ig ljóslifandi í minningunni. Við Óli
vorum taldir sterkastir í skólanum
og ófáar skyrturnar svifu þar stund-
um um ganga eins og slæður. Allt-
af var slegist í góðu. Ef einhver fór
á taugum eða reiddist, fékk hann
ekki framar að taka þátt í leiknum.
Helgi Geirsson, skólastjóri, kenndi
okkur líka undirstöðuatriði í ís-
lenskri glímu og hefur sú fræðsla
komið sér einkar vel á lífsbraut-
inni. Við Óli vorum sem „klettur í
vörninni", alltaf samtaka í einu og
öllu. Sátum alltaf hlið við hlið alla
okkar skólatíð. Eftir að við sluppum
í gegnum nálaraugað í landspróf-
inu, var stefnan sett á Menntaskól-
ann á Laugarvatni og vorum þar í
fjóra vetur. Að sjálfsögðu herberg-
isfélagar alla veturna ásamt vini
okkar honum Guðjóni Stefánssyni,
einnig frá Hveragerði. Þarna var
frábær tími í faðmi fjallasala,
menntagyðjan að höfuðdjásni, þol-
inmóðir og úrvals uppfræðarar,
jafnt í andlegum sem og í líkamleg-
um greinum, skemmtileg og eftir-
minnileg skólasystkin.
Um ættir Ólafs munu aðrir, mér
færari, rita. Einhver skyldleiki mun
þó hafa verið með okkur Óla, hann
var Húnvetningur í föðurætt,
danskur í móðurætt. Ég Húnvetn-
ingur í báðar ættir. Óli átti góða
foreldra, þau skólastjórahjón, Unn-
stein Ólafsson og frú Elnu Ólafsson
og úrvals systkini.
Tómstundir okkar Óla fóru alltaf
saman, allt fyrir íþróttirnar, en Óli
var þar sérfræðingurinn. Atvikin
hafa hagað því svo að leiðir okkar
Óla hafa allt of sjaldan legið saman
hin síðari ár, en þegar við hittumst
var mikið skeggrætt um liðna tíð,
íþróttir, íþróttamenn fyrr og síðar,
tapaðan efnivið, þar sem menn
hættu iðkun allt of snemma.
Óli reifaði oft stórmerkar hug-
myndir og nýjungar á sviði þjálfun-
ar og kennslu, en oft mun hafa
strandað á þessu sama, þ.e.a.s. pen-
ingaleysi af hálfu opinberra aðila.
Óli var hafsjór af fróðleik, ekki
aðeins á íslenskan, heldur einnig á
alþjóðlegan mælikvarða. Hann vissi
allt um íþróttir og íþróttamenn allra
landa.
Ég, undirritaður, hefi hér verið
beðinn um að koma á framfæri hin-
um alúðlegustu þökkum systkina
minna og móður, frá Ljósalandi,
fyrir ógleymanleg kynni og ánægju-
stundir í gegnum tíðina. Hann Óli
á Reykjum var bara einn af okkur,
eins og besti bróðir. Sorgin er djúp,
en góð minning lifir. Þau senda
innilegar samúðarkveðjur til allra
ættingja og vina Ólafs.
Kæri æskuvinur, megi hin nýja
vegferð þín verða stráð ennþá há-
leitari og fegurri markmiðum til
glæstra afreka og sigra, til tak-
marksins um „heilbrigða sál í
hraustum líkama". Megi hinn
hæsti höfuðsmiður himins og jarð-
ar aðstoða þig við það ætlunarverk
þitt.
Innilegar samúðarkveðjur sendi
ég öllum ættingjum og vinum.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin strið.
(V. Briem.)
Árni Þorsteinsson.
Góð íþrótt er gulli betri. Hið rétta
hugarfar til íþróttanna þarf samt
að fylgja með. Af því átti Ólafur
Unnsteinsson nóg. Hann er nú fall-
inn frá allt of fljótt. Hinn sanni
ungmennafélagsandi einkenndi
framkomu hans á íþróttavelli, vak-
andi áhugi, bjartsýni og hjálpsemi.
Afrek Ólafs í hinum ýmsu greinum,
í öllum aldursflokkum fijálsra
íþrótta, voru mörg. Mikil raun hefur
það verið slíkum ákafamanni að
eiga við þrálát meiðsli að stríða, sem
hindruðu að hæfileikarnir fengju
notið sín til fulls. Þung áföll í per-
sónulegu lífi bættust við og hefur
allt þetta andstreymi vísast orðið
til að fella góðan dreng fyrir aldur
fram. í andstreyminu skal manninn
reyna. Grein Ölafs í þessu blaði
nýverið bar því vitni að öll uppgjöf
var honum fjarri.
Hugurinn leitar til Laugarvatns
fagra vordaga 1959. Tveir ungir
og glæsilegir menn að æfíngum á
íþróttavellinum, stökkvandi þrí-
stökk með stuttri atrennu. Annar
þeirra var stúdentsefnið Ólafur
Unnsteinsson, hipn heimsfrægur
verðlaunahafi af Ólympíuleikum og
kennari við héraðsskólann. Aðstað-
an sem þessir ungu afreksmenn
bjuggu við þætti ekki beysin í dag,
en geislandi áhugi þeirra var þvílík-
ur að ekki var hægt annað en hríf-
ast með. Vonandi að atvinnu-
mennskan drepi ekki niður þennan
göfga anda íþróttanna og gleðina
sem á að vera þeim samfara. Það
er gæfa hverri þjóð að eiga upp-
alendur sem hafa lag á að laða
æskulýðinn að uppbyggilegum tóm-
stundum og sýna hið góða fordæmi
sjálfir. Því verður seint svarað hve
mörgu ungmenninu kennarar eins
og Olafur Unnsteinsson hafa bjarg-
að frá að lenda á refilstigum? Gildi
starfs þeirra ljggur ef til vill mest
í forvörnum. Ólafur naut álits sem
frjálsíþróttaþjálfari. Að vera trúað
fyrir liði íslands á Ólympíuleikum
er ótvíræð sönnun þess. Brennandi
áhugi ólafs á frjálsum íþróttum kom
meðal annars fram í afburða þekk-
ingu á því sviði. Enginn kom þar
að tómum kofunum. Lán þegar
starf og áhugamál haldast í hend-
ur. Fámenn þjóð þarf að hafa þá
gæfu til að bera að skynja sinn vitj-
unartíma og styðja vel við bakið á
slíkum eldhugum og uppalendum
æskunnar. Mörgum harmleiknum
mætti afstýra á þann hátt. Sonum
og ættmennum er vottuð samúð.
Ásgeir Sigurðsson.
Ég hitti Óla daginn áður en hann
lést. Við hittumst í anddyri íþrótta-
miðstöðvarinnar í Laugardal. Þang-
að átti hann erindi eins og svo oft
áður. Glaðbeittur, djarfmæltur og
baráttufús að vanda. Hann hafði
áhyggjur af íþróttakennslu í skólun-
um og metnaðarieysi fræðsluyfir-
valda í þeim efnum. Við lögðum á
ráðin og Óli sá sóknarfærin. Hann
var bjartsýnismaður að eðlisfari og
uppgjöf var óþekkt í hans hugar-
heimi.
Það var stundum tafsamt að hitta
Óla á förnum vegi og í önnum dags-
ins, því hann hafði frá svo mörgu
að segja og margt að tala. En eftir
á að hyggja var þeim tíma vel var-
ið, því orðræður Ólafs Unnsteins-
sonar voru jákvæðar og uppörv-
andi, lausar við illmælgi, en því rík-
ari af vinsemd og velvild.
Kannski hlustuðu menn ekki nóg
á Óla, gáfu sér ekki tíma til að
gefa því gaum, sem þessi hugsjóna-
maður og eldhugi hafði fram að
færa. Mér er til efs að þeir séu
margir sem slógu honum við í þekk-
ingu, víðsýni og tillögum um íþrótt-
i_r og framgang þeirra. Sjálfur var
Ólafur á sínum yngri árum fijáls-
íþróttamaður í fremstu röð og á
síðari árum lagði hann kapp á að
lyfta merkinu á loft með því að
halda sér og jafnöldrum sínum við
efnið. Hann var óþreytandi í óeigin-
gjörnu starfi sínu sem forsprakki
eldri íþróttamanna og stóð fyrir
mörgu mótshaldinu og mörgum
utanlandsreisum þar sem keppend-
ur af eldri árgöngum spreyttu sig.
Þar var Óli líka sjálfur á meðal
keppenda. Hnarreistur, brosmildur
og staffírugur. Sjálfstraustið var
aldrei af honum skafið, kurteisin,
glettnin og einlægnin og þó hafði
maður á tilfinningunni að þar væri
einfari á ferð, þar sem ÓIi var. Á
undan samferðamönnunum, á und-
an sjálfum sér. Maður hafði það
jafnvel á tilifinningunni að hann
mætti ekki vera að því að hugsa
um eigin hag vegna kappseminnar
í þágu íþróttanna. Áhugi hans á
þeim vettvangi átti sér engin tak-
mörk.
Við vissum fátt af hans einkalífi
en því meir sóttum við fróðleik til
hans um allt annað og Ólafur Unn-
steinsson var leksikon um íþróttir
og íþróttafrek. 0g hann gerði meir.
Hann stundaði íþróttakennslu í
skólum, þjálfaði hjá mörgum félög-
ÓLAFUR
- UNNSTEINSSON
um, safnaði saman upplýsingum um
íþróttasöguna og var fullur eftir-
væntingar og bjartsýni þegar kom
að framtíðinni og æskunni.
íþróttahreyfingin hefur misst
góðan liðsmann þar sem Ólafur
Unnsteinsson var. Við munum
sakna hans á fijálsíþróttamótunum,
í notalegum heimsóknum á völlinn,
skrafhreyfni hans á skrifstofum
íþróttasamtakanna, vinalegri
kveðju hans og brosi á mannamót-
um.
Hann var sannarlega maður sem
setti svip sinn á samtíðina og þann
heim íþróttanna sem kynslóðin okk-
ar Óla þekkti og þekkir. Hann var
hluti af íþróttasögunni, bæði með
því að eiga hlut í Jienni, skrá hana
og skapa hana. íþróttasambandið
og undirritaður persónulega sendir
hugheilar samúðarkveðjur til að-
standenda Ólafs Unnsteinssonar
með þakklæti fyrir hans góða liðs-
styrk. Þar er góður drengur geng-
inn.
Ellert B. Schram.
Kveðja frá Fijálsíþrótta-
sambandi Islands
Enn ein fijálsíþróttakempan er
fallin í valinn. Ólafur Unnsteinsson
hefur verið kallaður til æðri verka
á þann stað er við förum öll til að
lokum. Stórt skarð hefur verið
höggvið í framvarðarsveit fijáls-
íþrótta á íslandi og þátttakendur í
fijálsíþróttum öldunga hafa misst
sinn ötulasta leiðtoga og keppanda.
Ólafur var trúr sinni skoðun og allt-
af þegar við tókum tal saman þá
hafði hann skoðun á því hvernig
bæri að stuðla að uppgangi fijáls-
íþrótta á íslandi og hann fór ekkert
leynt með þá skoðun sína. Hann
var talsmaður keppnisíþrótta og
hans skoðun var sú að engin meðal-
mennska dygði í íþróttum og það
bæri að styðja við þá bestu í hverri
íþróttagrein. Það væru þeir íþrótta-
menn sem bæru hróður íþróttarinn-
ar um allt land og einnig út um
allan heim.
Ekki ætla ég að rekja hér allt
það sem Ólafur tók sér fyrir hendur
um ævina og er ég ekki rétti maður-
inn til þess þar sem við áttum ekki
samleið í það mörg ár. En Ólafur
var formaður Öldungaráðs Fijáls-
iþróttasambands íslands og er eng-
inn vafi á að hann lagði allt kapp
á að skila því verki vel af hendi.
Hann var mikill áhugamaður um
keppnisíþróttir öldunga og hvatti
þá til að taka þátt í mótum hvort
heldur var hér heima eða erlendis.
Á erlendum vettvangi var hann í
essinu sínu og hafði mikið gaman
af að fara þangað til keppni. Oftar
en ekki var hann í fararbroddi öld-
unga frá íslandi sem fóru til keppni
hvort heldur var á Heimsmeistara-
mótum öldunga, Evrópumeistara-
mótum eða Norðurlandamótum.
Ólafur var hafsjór af fróðleik og
þekkti margan frægan íþrótta-
manninn. Hann þekkti afrek
íþróttamannanna og var oft ekki í
vandræðum að nefna árangur hvers
og eins og hvenær og hvar met
voru sett. Eftir hann liggur mikill
fróðleikur og upplýsingar um afrek
og allt er lýtur að skráningu árang-
urs fijálsíþróttafólks á íslandi. Það
er sárt til þess að vita að fijáls-
íþróttir á íslandi skuli ekki njóta
liðsinnis Ólafs Unnsteinssonar meir
og öldungaíþróttirnar hafa misst
sinn ötulasta talsmann.
Ég veit að ég tala fyrir munn
alls fijálsíþróttafólks á íslandi er
ég sendi Ólafi Unnsteinssyni bestu
kveðjur frá því og þakka honum
fyrir allt það sem hann gerði fyrir
það og íþróttina í gegnum árin. Ég
sendi sonum Ólafs, móður og öðrum
ættingjum samúðarkveðjur mínar
um leið og ég kveð góðan dreng.
Helgi Sigurður Haraldsson,
formaður Frjálsíþrótta-
sambands íslands.
Fyrir þá sem stunda íþróttir úti
um land hafa landsmót UMFÍ
gjarna gegnt svipuðu hlutverki og
Olympíuleikar gegna fyrir afreks-
fólk á heimsmælikvarða. Landsmót-
in eru yfirleitt haldin á þriggja til