Morgunblaðið - 22.09.1996, Blaðsíða 8

8 SUNNUDAGUR 22. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
NONNI minn, hvort eigum við að eyða góðærinu okkar í hrífu eða skrípó af Óla?
Sníkjudýr í sandkössum
HUNDAR og kettir eru margir smit-
aðir af sníkjudýrum, sem einnig geta
borizt í menn og valdið sjúkdómum.
Egg sníkjudýranna eru í skít dýr-
anna, sem stundum lendir í sandköss-
um og getur þannig smitazt í böm.
Niðurstöður rannsóknar á því, hvaða
sníkjudýr er að finna í sandkössum
á leiksvæðum barna hér á landi og
hvaða hætta mönnum stafar af
hunda- og kattasníkjudýrum eru
kynntar í nýjasta tölublaði Lækna-
blaðsins.
Greinarhöfundar, Heiðdís Smára-
dóttir og Karl Skírnisson, greina frá
því, að leitað hafi verið að sníkjudýr-
um í 411 sandsýnum úr 32 sandköss-
um. Katta- og hundaskítur fannst í
21 kassa, eða 66%. Þijár tegundir
sníkjudýra, katta- og hundaspólu-
ormar auk svokallaðs bogfrymils
fundust í sandkössum á leiksvæðum
barna í Reykjavík og Kópavogi. Þetta
er fyrsta könnunin af þessu tagi, sem
gerð er hérlendis.
Gizkað er á, að fjöldi katta á Ís-
landi sé um 10-15.000 og hunda um
4-6.000. í þéttbýli ganga flestir kett-
ir fijálsir ferða sinna að degi sem
nóttu, á meðan hundar lúta yfirleitt
eftirlits eigenda. Skítur fannst í 21
kassa af þeim 32, sem sýni voru tek-
in úr. í flestum tilvikum var þetta
kattaskítur, en í að minnsta kosti
einu tilviki var um hundaskít að
ræða. Dauð rotta fannst í sandinum
í einum kassanna.
Alls fundust fimm tegundir sníkju-
dýra í kössunum; þijár tegundir
spóluorma og tvær tegundir ein-
frumu sníkjudýra. Áðurtaldar þijár
tegundir, kattaspóluormur, hunda-
spóluormur og bogfrymill, geta lifað
í mönnum og valdið í þeim sjúkdóm-
um. Hlutfall sníkjudýra í sandkössum
hérlendis er í alþjóðlegum saman-
burði frekar lágt, þegar mið er tekið
af sambærilegum könnunum, sem
gerðar hafa verið í Evrópu og Banda-
ríkjunum.
Höfundar greinarinnar benda að
lokum á, að til að hindra smit á
hunda- og kattasníkjudýrum úr
sandkössum væri árangursríkast að
loka kössunum þegar þeir eru ekki
í notkun, en enginn sandkassanna
32 hafði yfirbreiðslu af neinu tagi.
Skipt hafði verið um sand í þriðjungi
þessarra sandkassa á árinu sem
rannsóknin var gerð. Sandskipti
þykja brýn og heppilegasti tíminn til
að framkvæma þau munu vera í lok
apríl eða byijun maí.
ÞÓTT óvenju hlýir vindar blási
um landið þessa dagana er ekki
um að villast að sumarið hefur
kvatt og þriðja árstíðin tekin við.
Haustjafndægur eru á laugar-
Haustlauf
daginn; upp frá því tekur
skammdegið yfirhöndina, og sól-
in lætur sjá sig æ skemur, unz
daginn tekur að lengja á ný eftir
vetrarsólstöður. Stúlkan, sem
Morgunblaðið/Kristinn
hér brosir í gegnum gulnandi
lauf í Þingholtunum, virðist þó
horfa bjartsýnisaugum til vetrar-
ins. Skyldi ástæða þess vera sú,
að hún er ekki í skólabúningi?
Sjómannskonur á IMorðurlöndum
Yiljum fá ís-
lenskar konur
til liðs við okkur
Camilla Österman
HÓPUR sjómanns-
kvenna á Norður-
löndum er nú
staddur hér á landi til að
fá íslenskar konur til sam-
starfs. Samtök kvennanna
eru nú orðin sjö ára gömul
og vonast þær til þess að
fá konur frá öllum Norður-
löndunum til samstarfs,
þar á meðal íslandi. Hitta
þær konur frá Slysavarna-
félagi ísiands í því skyni í
dag en hafa áhuga á að
heyra frá öllum þeim sem
vilja starfa með þeim. For-
maður samtakanna, sem
nefnast „Nordisk utvalg
for kyst- og fiskerekvinn-
er“, er Camilla Östermann
frá Álandseyjum.
„Við vonum að einhver
dugmikil íslensk kona vilji
taka sæti í stjórn félagsins
fyrir íslands hönd, og ekki er verra
ef hún talar skandinavísk mál.
Við höfum kynnt okkur ýmis mál
sem tengjast starfsemi okkar, svo
sem öryggismál, atvinnuöryggi,
félagsmál og fieira og teljum að
Islendingar hafi af miklu að miðla.
Okkur sýnist að okkur væri mikill
ávinningur í því að fá íslenskar
konur til samstarfs.“
- Eru allar Norðurlandaþjóðirnar
í þessum samtökum?
„Nei, ekki Danmörk og ísland,
auk þess sem grænlenskar konur
eru að ganga til liðs við okkur nú.
Það voru norskar konur sem
hrintu þessari hugmynd í fram-
kvæmd árið 1989, í kjölfar hug-
myndar sem kviknaði á kvennar-
áðstefnunni í Ósló árið 1988. Þá
ræddu norsku konurnar þetta við
stallsystur sínar frá íslandi og
Grænlandi en þær síðarnefndu
heltust einhverra hluta vegna úr
lestinni. Norsku konurnar fengu
konur frá Finnlandi, Álandseyjum
og Færeyjum í lið með sér og síð-
ar bættust sænskar konur í hóp-
inn.
Við teljum okkur vera að glíma
meira og minna við sömu vanda-
mál, þó þeirra gæti mismikið eftir
löndum."
- Hvaða mál fáist þið fyrst og
fremst við?
„Þau varða öll á einhvern hátt
það sem mennirnir okkar fást við.
Þeir eru jú á sjó en við í landi og
höfum miklu betri aðstöðu til að
vinna að þeim málum sem varða
starf þeirra og áhrif þess á fjöl-
skyldurnar.
Öryggismál eru auðvitað ofar-
lega á blaði, við viljum fá mennina
okkar til að gera sér betri grein
en nú er fyrir því hversu miklu
máli þau skipta. Þá má nefna allt
það sem varðar starfs- og félags-
legt öryggi, til dæmis fá sjómenn
á sumum Norðurlöndunum ekki
atvinnuleysisbætur missi þeir
vinnuna. Og víða er
pottur brotinn hvað
varðar dánarbætur
farist sjómaður og lík
hans finnst ekki. Eru
fjölmörg dæmi um að
fjölskyldur þeirra hafi
þurft að bíða í allt að tíu ár eftir
að fá bætur greiddar.
Við viljum einnig koma því á
framfæri hversu hollur fiskurinn
er og fá fólk til að auka neysi-
una. Næsta vor ætlum við því að
efna til ráðstefnu á Álandseyjum
um hollustu físks og bjóða til
hennar þeim sem elda ofan í börn
og unglinga í skólum, því við telj-
um mikilvægt að unga kynslóðin
læri að meta fisk.
Okkur skilst reyndar að ofan-
► Camilla Österman er fædd
á Álandseyjum árið 1958. Hún
lauk prófi í hjúkrunarfræði og
starfar sem svæðishjúkrunar-
fræðingur í heimabæ sínum
Fögle á Álandseyjum, svo og í
höfuðstaðnum, Mariehamn.
Hún hefur verið í stjórn Nord-
isk kontaktutvalg for kyst- og
fiskerekvinner frá 1991 og for-
maður frá áramótum. Aðildar-
lönd skiptast á formennsku á
tveggja ára fresti.
Camilla er gift Tage Östermann
sjómanni og á með honum tvö
börn, 15 og 9 ára.
talin mál séu í ágætu horfí hér á
landi og vonum að íslenskar konur
geti aðstoðað okkur hvað þau
varðar. Af öðrum málum má nefna
skráningu á sjómannskonum á
Norðurlöndunum og hugmynd um
að leita til norræna ráðherraráðs-
ins um styrkveitingu tii að vinna
að verkefni um þá menningu og
það umhverfi sem sjómenn og fjöl-
skyldur þeirra hrærast í. Island
sýnist mér vera öflugt fiskveiði-
þjóðfélag og það sama má segja
um Færeyjar og Grænland. Það
sama er hins vegar ekki uppi á
teningnum á hinum Norðurlönd-
unum, þar sem sjómennska er
mun minni þáttur í atvinnulífinu.“
- Hversu margar konur eru í sam-
tökunum?
„Því get_ ég ekki svarað ná-
kvæmlega. í Noregi, þar sem þær
eru flestar, eru þær nokkur þús-
und en á Álandseyjum, þar sem
aðeins búa um 20.000 manns,
erum við um eitt hundrað talsins."
Stjórn félags norrænu sjó-
mannskvennanna hefur kynnt sér
öryggismál hjá Slysavarnafélag-
inu, heimsótt Fiskifélagið og farið
til Sandgerðis, svo eitthvað sé
nefnt. Eru þær ákaflega ánægðar
með móttökurnar hér en hingað
komu þær fyrir milligöngu Slysa-
varnafélagsins.
Österman segir það
hafa verið rætt innan
samtakanna að færa
út kvíamar þegar þau
hafi náð fótfestu á öll-
um Norðurlöndunum.
Er áhugi á því að stofna systurfé-
lag í Eystrasaltslöndunum.
„Við teljum nauðsynlegt að
vekja sjómenn og fjölskyldur
þeirra í Eistlandi, Lettlandi og
Litháen til umhugsunar um ör-
yggismál en þau mál eru mun
skemur á veg komin þar en á
Norðurlöndunum. Ég á þó ekki
von á því að þær muni ganga í
félag okkar, heldur fá aðstoð og
hvatningu til að stofna slíkt félag
sjálfar."
Öryggismál
eru ofariega
á blaði