Morgunblaðið - 25.09.1996, Blaðsíða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 25. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Húsvíkingar framleiða harðvið fyrir Evrópumarkað
Útflutningiir
á orku með
nýju sniði
Húsvíkingar flytja inn tré frá Bandaríkjunum
og framleiða harðvið fyrir Evrópumarkað.
Forráðamenn Aldins hf. segja Helga
Bjarnasyni að starfsemin sé í raun
útflutningur á orku í nýju formi.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
GUNNLAUGUR Stefánsson framkvæmdastjóri Aldins.
VANDAVERK er að saga bolina svo þeir nýtist sem best.
UPPBYGGINGU fyrsta áfanga
timburverksmiðju Aldins hf. á
Húsavík er lokið. Tilraunavinnslu
sem staðið hefur yfir í allt sumar
er lokið og framleiðsla á harðviði
til útflutnings hafin. Allar áætlanir
hafa gengið eftir, að sögn forráða-
manna fyrirtækisins.
Ákveðið á mánuði
Hugmyndina að uppsetningu
sögunarmyllu og þurrkunaraðstöðu
hér á landj til harðviðarframleiðslu
átti Karl Ásmundsson, íslendingur
sem búsettur er í Bandaríkjunum.
Fékk hann til samstarfs við sig
aðila hér á landi og var hugmyndin
þá borin upp við Þorgeir B. Hlöð-
versson kaupfélagsstjóra Kaupfé-
lags Þingeyinga á Húsavík. Þar var
málið unnið áfram í samstarfi við
Atvinnuþróunarfélag Þingeyinga
og KÞ ákvað að taka verkefnið upp
á sína arma. „Þó ýmsir haldi að
ekki sé hægt að taka skjótar
ákvarðanir í kaupfélögum tókst
okkur að ákveða þetta á mánuði.
Það varð til þess að verksmiðjan
var sett upp hér en ekki annars
staðar á landinu," segir Þorgeir.
Auk frumkvöðlanna og KÞ stóðu
Kaupfélag Eyfirðinga, Norðurvík
hf. og Stefán Oskarsson að stofnun
Aldins hf. Sjö menn vinna nú við
framleiðsluna.
Þorgeir segir að vissulega sé
þetta áhættufyrirtæki þó áætlanir
sýni að það eigi að verða arðvæn-
legt. „Grunnhugsunin er að nýta
GUÐMUNDUR Gunnarsson, for-
maður Rafíðnaðarsambandsins,
segir að Rafiðnaðarsambandið vilji
gera samning til fjögurra ára sem
feli í sér 15-18% kaupmáttaraukn-
ingu. Þó rafiðnaðarmenn séu í að-
stöðu til að hrifsa til sín launahækk-
anir eins og þingmenn séu þeir á
því að sígandi iukka sé best. Rafiðn-
aðarmenn hafna samfloti með öðr-
um samböndum innan ASÍ í kom-
andi kjarabaráttu.
Á kjaramálaráðstefnu Rafiðnað-
arsambandsins voru lagðar útlínur
kröfugerðar í komandi kjaraviðræð-
um. Kröfugerðin verður rædd í ein-
stökum félögum á næstu tveimur
vikum áður en umræður heíjast við
vinnuveitendur um gerð viðræðu-
áætlana.
„Það var áberandi í umræðunum
að menn eru orðnir þreyttir á því
að búa við að stjórnvöld séu í sí-
fellu að krefjast einhverrar ábyrgð-
ar af okkur, en horfa síðan upp á
hópa, sem gera samninga við þessi
sömu stjórnvöld, hrifsa til sín launa-
hækkanir, sem eru langt umfram
það sem aðrir fá. Menn eru reiðir
vegna þessa og benda á að þing-
menn gáfu tóninn þegar þeir hrifs-
ódýra hitaorku til að þurrka harð-
við til útflutnings. Þetta er því út-
flutningur á orku í þessu formi,“
segir Þorgeir.
Hráefnið, heilir tijábolir, er keypt
í norðausturríkjum Bandaríkjanna
en aðalmarkaðurinn fyrir harðvið-
inn er í Evrópu. Flutningskostnaður
er mikill en vegna þess hvað orku-
notkunin er mikil vinnst mismunur
í flutningskostnaði upp við lægra
orkuverð og vel það, að sögn Þor-
geirs.
Nákvæmnisvinna
Timburverksmiðjan þarf mikið
húspláss. Hún hefur lagt undir sig
tvær stórar byggingar á Húsavík,
alls tæplega 1.300 fermetra að
stærð. Ánnað húsið var byggt fyrir
verksmiðjuna en hitt var tekið á
leigu. Einnig er búið að setja upp
stóran þurrkofn og annar verður
settur upp í haust til að auka afköst-
in. Stórvirkar vélar, sem notaðar
eru við sögunina, eru keyptar frá
Bandaríkjunum.
Gunnlaugur Stefánsson fram-
kvæmdastjóri segir að alla þekk-
ingu við framleiðsluna þurfi að
sækja til útlanda, í þeirra tilviki til
Bandaríkjanna. Framleiðslan er
nákvæmnisvinna. Tijábolirnir koma
í heilu lagi til landsins og eru settir
í sérstakt sótthreinsibað á hafnar-
bakkanum að kröfu yfirvalda. Bol-
irnir eru sagaðir í borðvið í sögunar-
myllunni. Þarf að velta þeim rétt
til þess að ná sem bestu efni. Viðn-
uðu til sin launahækkanir upp á
tugi þúsunda og skattfríðindi langt
umfram aðra landsmenn.
Meirihluti fundarmanna var hins
vegar á því að sígandi lukka væri
vænlegri til framtíðarárangurs
heldur en kollsteypur og stjórnlaust
stríð á vinnumarkaði. Við gerð síð-
ustu samninga lýstum við því yfir
að við vildum gera samninga til
fjógurra ára svipað og gert hefur
verið annars staðar á Norðurlönd-
unum. Markmiðið var að ná svipuð-
um meðalkaupmætti og er í N-Evr-
ópu. Við erum enn sömu skoðunar.
um er staflað í búnt og þau sett inn
í þurrkklefa. Viðurinn er mislangan
tíma í þurrkofninum, eftir því hvað
verið er að þurrka. Einnar tommu
eik þarf til dæmis að vera mánuð
í þurrkun. Að lokinni þurrkun er
harðviðurinn flokkaður eftir alþjóð-
legum flokkunarreglum, þar sem
hrein borð fara í fyrsta flokk en
borð með kvistum og öðrum göllum
eru flokkuð niður. Að sögn Gunn-
laugs er mikill gæða- og þar með
verðmunur á flokkunum og mikil-
vægt að standa rétt að þessari
vinnu.
„Við verðum mest í rauðri og
hvítri eik og aski. Heimsmarkaður-
inn kallar á það,“ segir Gunnlaug-
ur. Sá viður, sem kom út úr til-
raunavinnslunni, fór allur á innan-
landsmarkað en harðviðurinn, sem
nú er verið að þurrka í fyrstu al-
vöru framleiðslunni, fer væntanlega
allur á Evrópumarkað.
Það þýðir 15-18% kaupmáttar-
aukning á 3-4 árum,“ sagði Guð-
mundur.
Ekki samflot
í umræðunum var mikið rætt um
hvernig Rafiðnaðarsambandið gæti
best fylgt kröfum sínum eftir. Fram
kom að Rafiðnaðarsambandið og
stærsta aðildarfélag þess á tæpar
200 milljónir í verkfallssjóði. í sam-
bandinu eru 1.800 félagsmenn og
bentu sumir á að þeir þyrftu ekki
allir að fara í verkfall til að ná fram
þeim þiýstingi sem dygði til að
Stofnun timburverksmiðju í
skóglitlu landi hefur vakið athygli.
Það birtist starfsmönnum Aldins
meðal annars í stöðugum straumi
ferðafólks á verksmiðjusvæðið.
Gunnlaugur segir að það sé ekki
síst áhugafólk um skógrækt, hand-
verksfólk og smiðir.
Vilja vinna íslensku trén
Spurður að því hvort mögulegt
verði að vinna úr íslenskum tijám
þegar farið verður að höggva tré
úr nytjaskógum, segist Gunnlaug-
ur telja líklegt að svo verði. Uppi-
staðan í íslensku héraðsskógunum
er lerki og segist Gunnlaugur
reikna með að verksmiðjan verði
tilbúin til að taka við því þegar að
því komi. Meira vandamál er með
vinnslu á rekavið vegna sandsins
sem honum fylgir en Gunnlaugur
segist þó hafa áhuga á að skoða
málið.
knýja fram góðan kjarasamning.
„Það kom mjög ákveðið fram á
fundinum að menn hefðu engan
áhuga á samstarfi við önnur sam-
bönd ASÍ. Menn eru orðnir þreytt-
ir á að sitja endalaust undir ein-
hveijum skömmum og árásum frá
öðrum stéttarfélögum um að við
séum að klifra upp bakið á fólki
og eyðileggja samningsmöguleika
annarra.
Ef hins vegar koma kröfugerðir
sem eru í svipuðum stíl og okkar
kröfugerðir munum við auðvitað
stuðla að framgangi þeirra. Við
ætlum hins vegar ekki að sækja á
um samstarf við einn eða neinn.
Við höfum verið settir til hliðar
við gerð síðustu kjarasamninga
með þeim rökum að það verði fyrst
að semja við láglaunahópana. Við
fáum ekki einu sinni fundi á þeim
forsendum. Þegar síðan búið er að
semja við þessa hópa er okkur
skammtað úr einhverri körfu sem
búið er að ganga frá í þeim samn-
ingum. Þegar því er lokið erum við
skammaðir fyrir að klifra upp eftir
bakinu á einhverjum. Menn eru
búnir að fá nóg af þessu,“ sagði
Guðmundur.
Sjóbirt-
ingsveiði
glæðist
SJÓBIRTINGSVEIÐI er mjög að
glæðast í sunnlenskum ám þessa
dagana og virðist vera talsvert
magn af fiski á ferðinni enda hafa
fiskifræðingar lesið úr teiknum að
sjóbirtingsstofnar í landinu séu í
uppsveiflu. í lok síðustu viku dró
holl í Tungufljóti 30 birtinga á
þurrt og menn voru um líkt leyti
að fá góðan afla í Fitjaflóði og
Grenlæk.
„Það er geipilega góð veiði um
þessar mundir. Veiði fór mjög seint
í gang, en er nú komin á skrið,“
sagði Olafur Júlíusson formaður
árnefndar SVFR fyrir Tungufljót í
Vestur-Skaftafellssýslu í samtali
við Morgunblaðið í gærdag. Hann
sagði hóp sem veiddi á fimmtudag
og föstudag hafa dregið 30 birtinga
á land. Síðan hefði eitthvað minna
veiðst um helgina, en þá hafi menn
ókunnugir ánni verið á ferðinni og
því kannski ekki að vænta sömu
uppgripa. Þetta eru vænir fískar,
allt að 10 punda, en þeir stærstu
eru ekki komnir enn. Þeir skila
sér,“ bætti Ólafur við.
Sagði hann og að með veiði helg-
arinnar hefðu verið komnir um 120
silungar á land, eitthvað af því
væri þó staðbundinn silungur sem
veiddist fyrr í sumar. Auk þess eru
komnir 28 laxar á land og er fisk-
ur að sögn Ólafs um alla á. Ekki
síst í Vatnamótunum við Eldvatn.
Vatnamótin hafa löngum verið
besti veiðistaður Tungufljóts, en í
fyrra voru þau ónýt vegna risa-
hlaups í Skaftá sem hljóp m.a. í
Eldvatn og Hólmsá og setti alla
aurana á fiot. „Vatnamótm eru
skýr og falleg núna,“ sagði Ólafur.
Mikil ganga í Grenlæk
Mikil sjóbirtingsgengd er nú í
Grenlæk og Gunnlaugur Briem sem
var að veiðum ásamt félögum sín-
um á svæðinu fyrir skömmu sagði
rúmlega 100 fiska fara um teljar-
ann á hverri nóttu. „Við fengum
30 stykki, flesta í Fitjarflóði, og
vorum þó verulega óheppnir með
veður. Þetta voru allt að 10 punda
fiskar og það er saga að segja frá
þeim stærsta," sagði Gunnlaugur.
Og sagan er þessi: Félagi Gunn-
laugs, Pálmi Gunnarsson hljómlist-
armaður, setti í verulega vænan
birting í Flóðinu á flugu og börð-
ust þeir harðvítuglega uns fiskur-
inn sleit tauminn og fór sína leið.
Eða það héldu vinirnir að minnsta
kosti. Þannig hagar til, að þeir
voru þarna fjórir saman á tveimur
bátum, tveir í hvorum bát.
Nokkrum mínútum eftir að
Pálmi missti fiskinn sá hann
skyndilega undarlegar sviptingar í
bát félaga sinna. Skyndilega stökk
einn bátsveija í fullum herklæðum
út úr bátnum og á bólakaf. Pálmi
sá ekki betur en að félaginn hefði
háfinn með sér. Síðan kraumaði
vatnið og sauð í nokkrar mínútur,
eða þar til vininum skaut úr kafj
og prílaði aftur upp í bátinn. í
háfnum var 10 punda sjóbirtingur
og þarna fékk Pálmi aftur fiskinn
sinn, fluguna og taumbútinn.
Utskýringin sem Pálmi fékk var
sú, að félagarnir á hinum bátnum
sáu hvar stór birtingur lá við botn-
inn og var heldur lágt á honum
risið. Sýndist þeim hann vera nær
dauða en lífi og því ákveðið að
freista þess að ná honum. Hann
var sprækari en á horfðist, en náð-
ist samt.
Formaður Rafiðnaðarsambandsins að lokinni kjaramálaráðstefnu
Fylgi við leið
sígandi lukku
Hafna samfloti með öðrum
landssamböndum ASÍ