Morgunblaðið - 25.09.1996, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
MIÐVIKUDAGUR 25. SEPTEMBER 1996 25
Spörum með
íþróttum
ÞEGAR einstakling-
ur veikist greiðir ríkis-
sjóður til allrar ham-
ingju stærsta hlutann
af lækniskostnaði. Hið
sama gildir um ýmis
félagsleg vandamál,
þ.e. hið opinbera stend-
ur undir kostnaðinum.
Sá kostnaður er vissu-
lega mikill. Þjóðin er
einhuga um að veija
hluta skattpeninga
sinna til samhjálpar
þegar slys, veikindi og
bágar aðstæður kalla.
Fjármunir til þessa
málaflokks eru veru-
legir enda viljum við ekki horfa á
samborgara okkar þjást. Hins vegar
má lækka þennan kostnað verulega
— ég fullyrði um milljarða króna
með stefnumörkun í forvörnum. Þar
gegnir íþróttahreyfingin lykilhlut-
verki. Við vitum að regluleg hreyf-
ing og líkamsþjálfun styrkir bæði
andlega og líkamlega heilsu fólks
— eykur vellíðan. Á síðustu misser-
um hefur orðið vakning meðal þjóð-
arinnar á þessu sviði. Víðast má sjá
alla aldurshópa stunda hvers kyns
íþróttir, hvort heldur er um keppni
eða svonefndar almenningsíþróttir
að ræða. Þá sýna rannsóknir að
regluleg íþróttaiðkun barna og
unglinga dregur úr líkum á sjúk-
dómum, dregur úr líkum á tóbaks-
og vímuefnaneyslu og eykur náms-
árangur. Þetta þýðir að almenn
íþróttaiðkun þjóðarinnar á að geta
dregið hressilega úr kostnaði vegna
sjúkdóma og félagslegra vanda-
máia. Spurningin er því sú hvort
ekki sé hyggilegra að vetja skatt-
peningum til fyrirbyggjandi starfa
í stað_ þess að „bíða eftir slysun-
um“. Iþróttahreyfingunni í landinu
er ætlað að halda utan um þennan
þátt. Og hvernig er að
henni búið?
Ríkið refsar
íþróttafélögum
Með vaxandi þátt-
töku almennings í
íþróttum og auknum
kröfum á sviði keppn-
isíþrótta hefur orðið
sprenging. Á flestum
stöðum skortir aðstöðu
til að sinna áhuga fólks
um bætta heilsu og
betri líðan. íþrótta-
hreyfingin reynir af
fremsta megni að
svara kalli tímans en
íjárskortur setur henni fastar
skorður. Er nú svo komið að stærst-
ur hluti þess sjálfboðaliðastarfs er
hreyfingin leggur til fer í fjáröflun.
Fróðlegt er að skoða hvernig um-
íþróttahreyfingin þarf
nefnilega, segir Hiálm-
ar Arnason, að greiða
tryggingagjald af
starfsemi sinni.
hverfi hið opinbera býr íþrótta-
hreyfingunni. Henni er ætlað að
sinna þessum mikilvæga og holla
málaflokki. Henni er ætlað að taka
við öllum þeim fjölda sem vill leggja
stund á íþróttir. Henni er ætlað að
standa undir kostnaði sjálf. En hið
opinbera refsar í raun félögunum
fyrir frumkvæði með skattalagn-
ingu? íþróttahreyfingin þarf nefni-
lega að greiða tryggingagjald af
starfsemi sinni. Þó að starf hreyf-
ingarinnar leiði til langtímasparn-
aðar fyrir ríkissjóð þá hikar hann
ekki við að seilast í hálftóma vasa.
Hjálmar Árnason
Þetta er óskynsamlegt og ber vott
um stefuleysi. Hér verður að gera
bragarbót.
Verktakar ríkis og
sveitarfélaga
íþróttir heyra undir menntamála-
ráðuneyti. í raun má segja að mála-
flokkurinn ætti allt eins að heyra
undir heilbrigðismál, félagsmál og
ferðamál (sbr. landkynningu Jóns
Arnars í Átlanta) af þeirri ástæðu
einni að gildi íþrótta snertir þau
svið. Þess vegna væri vitlegt að hið
opinbera mótaði skýrari stefnu
gagnvart íþróttum og leggði þar
sjónarmið forvarna til grundvallar.
Skynsamlegt væri að mynda öflug-
an sjóð sem íþróttafélög gætu sótt
í til að sinna kerfisbundnu hlutverki
á sviði uppeldis og íþrótta fyrir alla
og biði í því skyni hæfa leiðbeinend-
ur og marktækar áætlanir. Þannig
væru íþróttafélög nokkurs konar
verktakar fyrir ríkissjóð á sviði
áhrifamikilla forvarna er leiddu til
langtímasparnaðar — að ekki sé
talað um þá ánægju er almenningur
hefur af.
Liður í viðurkenningu hins opin-
bera á gildi íþrótta fyrir alla á að
vera afnám tryggingagjaldsins
enda felast í álagningu þess mót-
sagnir við tilgang íþróttastarfs. Þá
má viðra þá skoðun að bæjarfélög
semji beint við íþróttahreyfinguna
um uppbyggingu og rekstur íþrótta-
mannvirkja, ásamt öðrum skyldum
verkefnum. Þar með er komið beint
samband sveitarstjórna við iðkend-
ur (almenning). Segja má að hver
króna sem sveitarstjórnir láti
íþróttahreyfingunni í té margfaldist
með sjálfboðaliðastarfi og fjáröflun
af öðrum tóga. Áfram má telja.
Meginatriðið er þó að stefnumörkun
af hálfu hins opinbera fari fram
þannig að í verki verði viðurkennt
það sem oft heyrist að íþróttir bæti
heilsu og vellíðan og með þeim
hætti dragi úr útgjöldum ríkissjóðs
og sveitarfélaga þegar til lengri
tíma er litið. íþróttahreyfingin hef-
ur sýnt vilja sinn í verki. Eftir stend-
ur að hið opinbera rumski.
Höfundur er formaður íþrótta-
bandalags Reykjanesbæjar.
Forseti Islands á ekki
að úthluta falsvonum
I FULLRI vinsemd
er ástæða til þess að
biðja virðulegan forseta
íslands að gæta hófs í
yfirlýsingum. Forseti
Islands á ekki að gefa
fólkinu í landinu fals-
vonir, hann á ekki að
bjóða skjól sem er
óraunveruiegt. Forseti
Islands á ekki heldur
að etja landsmþnnum
saman. Forseta Islands
er ekki ætlað að skipta
sér af daglegu amstri
í þrasi stjórnmálanna
þar sem óskirnar, þráin
og þarfirnar eru miklu
meiri en hægt er að sinna vegna
takmarkaðs fjármagns.
Forseti íslands á ekki að gefa í
skyn gjafapakkningar sem eru fyrst
og fremst væntingar en engin trygg-
ing er fyrir.
I þessu sambandi vil ég sérstak-
lega fjalla um orð forseta Islands í
opinberri heimsókn til Barðastrand-
arsýslu þar sem forsetinn sagði að
vegna þess að hvergi á landinu væru
verri vegir og vegna þess að þar
væru jafnframt svo merkilegir staðir
fyrir ferðamenn að brýn nauðsyn
væri á því að Islendingar sameinuð-
ust um sérstakt átak og uppbyggingu
vega á sunnanverðum Vestfjörðum.
Það kemur á óvart ef gamalreynd-
ir þingmenn hafa ekki vitað fyrir um
stöðu mála og möguleika í Barða-
strandarsýslu. Stærsta átaki íslands-
sögunnar í vegagerð er nýlega lokið,
Vestíjarðagöngunum, og er rík
ástæða til þess að óska Vestfirðing-
Árni Johnsen
um og landsmönnum öll-
um til hamingju með
það. Það verkefni var
unnið formlega innan
veggja Alþingis og allt
gott um það að segja.
En forseti fslands á ekki
að stilla sér upp sem 6.
þingmaður Vestijarða,
einfaldlega vegna þess
að hann er ekki þing-
maður og það er ekki
hlutverk hans.
Forseta íslands á
einnig að vera fullkunn-
ugt um að vegaáætlun
byggist á samþykkt Al-
þingis um skiptingu fjár
milli kjördæma samkvæmt vegaáætl-
un og það er þingmanna kjördæma
að forgangsraða verkefnum í sam-
starfi við Vegagerðina. Forseti ís-
Forseti íslands á ekki
að gefa í skyn gjafa-
pakkningar, segir Arni
Johnsen, sem eru fyrst
og fremst væntingar en
engin trygging er fyrir.
lands á ekki heldur að ráðast dul-
búið á þingmenn með yfirlýsingum
sínum. Ekki er hægt að túlka „gjafa-
yfirlýsingar“ forseta íslands í Barða-
strandarsýslu á annan veg en dulbú-
inn undirróður gegn Einari K. Guðf-
innssyni, alþingismanni og 1. þing-
manni Vestfjarða, en hann gegnir
nú formennsku í samgöngunefnd
Alþingis.
Forseti íslands má ekki láta hug-
myndaheim sinn flæða út um allt.
Forseti íslands á ekki að kaupa sér
vinsældir á kostnað stjórnmála-
manna sem vinna samkvæmt leik-
reglum lýðræðisins. Forseti íslands
á að vera hvetjandi en hann á ekki
að afmennta landsmenn með falsvon-
um. Forseti íslands veit að miklu
minna er hægt að koma í verk í
opinberum framkvæmdum en óskir
standa til og um allt land er það hlut-
verk stjórnmálamanna, þingmanna
og sveitarstjórnarmanna að leysa úr
þeim viðfangsefnum sem við blasa.
Forseti íslands á að gæta þess að
trufla ekki það starf og vekja tor-
tryggni milli landshluta. Um allt land
eru ennþá vondir vegir og merkilegir
og spennandi staðir fyrir ferðamenn,
en það er ekki hlutverk forseta ís-
lands að forgangsraða í þeim efnum.
Embætti forseta Islands er tákn,
sem á að vera hafið yfir stjórnmála-
deilur, tákn sem landsmenn vilja
virða og veija ef það stuðlar að friði
en ekki ófriði. Ef við slítum friðinn
vegna þess að forseti íslands fer út
fyrir verksvið sitt stefnir í mikið
óefni, agaleysi og tortryggni í stað
markvísi og hvatningar. Þá fjarar
fljótt undan.
Forseta Islands eru færðar góðar
óskir um farsæld í starfi þess við-
kvæma farvegs sem embætti forseta
Islands er ætlað.
Höfundur er þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins A Suðurlandi.
Spurning stendur
- spuming vaknar
BJÖRN Bjamson
menntamálaráðherra
svarar grein minni í
Morgunblaðinu 29. ág-
úst sl. á heimasíðu
sinni, en ekki í Morgun-
blaðinu þar sem allir
geta lesið hana. Það er
slæmt því æskilegt væri
að sem flestir gætu les-
ið heimasíðu mennta-
málaráðherra því hún
er ágæt heimild um
hann sem ráðherra. í
grein minni hafði ég
meðal annars tekið upp
hanskann fyrir þá ein-
staklinga sem ráðherr-
ann veitist að á heimasíðunni. Taldi
ég það jafngilda atlögu úr launsátri
að þessum einstaklingum. Þessi
vinnubrögð væru ráðherra ekki
sæmandi. Nú hefur hann svarað
grein minni í Morgunblaðinu. Því
Er það eðlilegt, spyr
Svavar Gestsson, að
ráðherrar vegi úr
launsátri á alnetinu.
sig eins og aðrir er
langt gengið í ritskoð-
unarkröfum, jafnvel á
mælikvarða austur-
þýskra kommúnista.“
Svavar Gestsson
„ástundar hálfsann-
leik, sem er stundum
verri en lygi..."
„Dylgjur af þessu tagi
hitta rógberana
sjálfa..."
Lokaorð greinar
minnar í Morgunblað-
inu 29. ágúst voru:
Er það eðlilegt að
ráðherra vegi úr
launsátri alnetsins að
undirmönnum sínum eins og
menntamálaráðherra hefur gert í
sumar?
Sú spurning stendur enn auk
þess sem sú spurning vaknar hvort
það er heppilegt að skapsmunir
beri ráðherra ofurliði með þeim
hætti sem greinin á alnetinu 1. sept-
ember sl. sýnir.
Höfundur er fyrrv.
menn tamálará ðh erra.
Svavar Gestsson
miður er orðbragð hans ekki sæm-
andi og heiftin í minn garð með
þeim hætti að sérstaka athygli vek-
ur. Dæmi um viðbrögð ráðherrans:
„Þeir sem lesa vikupistla mína með
öðrum gleraugum en Svavar Gests-
son, sem lærði áróðurskrif í Austur-
Þýskalandi meðan kommúnistar
réðu þar lögum og lofum ..." „Ef
stjórnmálamenn, ráðherrar eða al-
þingismenn mega ekki svara fyrir
Æ}
FLÍSASKERAR
OG FLÍSASAGIR
- -í-
-1 iít jllL 11»
m
Stórhöfða 17, við Gullinbrú,
sfmi 567 4844
Innilegar þakkir sendi ég öllum þeim sem
glöddu mig d nírœÖisafmœli mínu þann 18.
september sl.
Guð blessi ykkur öll.
Helga Magnúsdóttir frú Blikastöðum.

Faber-Castell
Á morgun og föstudag frá
kl. 15:00 - 18:00 Kynnir S
Vilbergsdóttir Faber Caste
myndlistavörur, þar á mebal e
athyglisverbar nýjungar.
V