Morgunblaðið - 25.09.1996, Qupperneq 32

32 MIÐVIKUDAGUR 25. SEPTEMBER 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Örn Gunnarsson
var fæddur á
Krónustöðum í
Eyjafirði 4. mars
1920. Hann lést á
Landspítalanum 15.
september síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Gunnar Arna-
son, bóndi frá
Skuggabjörgum í
Dalsmynni, f. 24.
okt. 1883, d. 22
mars 1969, og ís-
gerður Pálsdóttir
frá Brettingsstöð-
um í S-Þingeyjar-
sýslu, f. 1. des. 1885, d. 24.
nóv. 1971. Árið 1921 fluttist
fjölskyldan að Þverárdal, Ból-
staðarhlíðarhreppi, i Austur-
Húnavatnssýslu og ólst Örn þar
upp. Hann var sjötti í röð átta
systkina, sem voru: Páll, f. 20.5.
1908, d. 24. nóv 1991, Árni
eldri, f. 25.10.1909, d. 5.2.1910,
Árni f. 31.5. 1911, d. 16.6. 1991,
Hörður, f. 13.1. 1915, d. 26.5.
1985, Baldur, f. 19.9. 1917, d.
11.2. 1985, og Ingibjörg f.
11.10. 1924 sem lifir bræður
^tsína. Yngstur var Birgir f. 22.4.
1927, d. 13.12. 1975.
Hinn 31. ágúst árið 1950
eignaðist Örn soninn Ómar með
Steinunni Sigurðardóttur. Óm-
ar eignaðist tvo syni með fyrr-
verandi eiginkonu sinni, Gróu
Sigurðardóttur.
Fyrsta janúar 1954 gekk Örn
að eiga Ónnu E. Elíasdóttur.
Hún átti af fyrra hjónabandi
Elsu Karen Þórðardóttur, f.
8.6.1947, sem ólst upp hjá þeim
-'ílrni. Elsa er búsett í Bandaríkj-
unum, gift Walter Staib og eiga
þau tvo syni. Örn og Anna eiga
þijár dætur, Ingigerði, f. 6.4.
1954, sem er gift Sólmundi
Jónssyni og eiga þau fjögur
börn; Gunnhildi, f. 21.9. 1957,
sem er gift Hafsteini Jónssyni
og eiga þau tvær dætur og eitt
Elsku pabbi minn, oft hef ég
hugleitt að ég hljóti að vera heims-
ins heppnasta manneskja að hafa
átt þig fyrir föður. Þig sem kenndir
mér að sjá ævintýraveröldina í skýj-
unum, tröllin í fjöllunum, álfana í
klettunum, lífið í gróðrinum, kraft-
jjjp í sjónum og fegurðina í fólkinu.
^Frá því ég man fyrst eftir mér
þá fórum við í langferðir á sumrin.
Það fylgdi því alltaf mikil tilhlökkun
þegar kom að deginum þegar pakka
skyldi upp á toppinn á Landrovem-
um og haldið af stað á vit ævintýr-
anna. Og oftar en ekki fóru tvær
fjölskyldur saman, okkar og fjöl-
skylda Baldurs bróður í Hveragerði.
Því fylgdi langur aðdragandi hvert
halda skyldi hvert sumar og voru
sífellt kannaðar nýjar slóðir. Eitt
sumarið var farið um Vesturland,
annað Vestfirðina og einna minnis-
stæðast er þegar við fórum hringinn
í kringum landið. Munurinn á að
fara hringinn í dag og þá var sá
a<5- þegar næstum var búið að aka
alla leið þá þurfti að snúa við og
aka sömu leið til baka. Og það þurfti
að fara inn í hvem einasta fjörð því
allt þurftum við að sjá og skoða. Á
þessum löngu ferðalögum okkar
sumar eftir sumar kenndir þú okkur
að sjá og meta þá miklu fegurð sem
iandið okkar býr yfir. Þegar við
vomm á ferð í bílnum var mikið
sungið, bæði ættjarðarlög og önnur
skemmtileg lög, farið í leiki og
meðal þeirra var leikur sem byggð-
ist á hver væri fyrstur að sjá þessa
eða hina furðuveruna sem bjó í
næsta fjalli og því fylgdi síðan saga.
Þú varst ótrúlegur viskubrunnur af
sögum frá öllum þeim stöðum sem
við komum á og þar kom kennarinn
fram í þér, allt urðum við börnin
að fá að vita. Og það var líka alltaf
spennandi að velja tjaldstæði fyrir
kvöldið. Það þurfti að vera nálægt
sveitabæ, því þangað fórum við með
brúsa og keyptum mjólk og stundum
barn í vændum; og
Ernu, f. 7.4. 1960,
d. 6.12. 1995, sem
eignaðist tvö börn
með fyrrum manni
sínum Loga Péturs-
syni.
Eftir fermingu
stundaði Örn al-
menn landbúnaðar-
störf. Hann lagði
stund á gagnfræða-
nám í Reykjaskóla
í Hrútafirði á árun-
um 1938-1940. Frá
1940 til 1943 vann
Örn fyrir breska og
bandaríska herinn, en 1943 fór
hann að kenna í Skagahreppi í
A-Hún. og kenndi þar til 1945.
Örn og Baldur bróðir hans ráku
félagsbú í Þverárdal á árunum
1944-46, en eftir það fór Örn í
kennaranám. Næstu sumur
unnu þeir að garðyrkjustörfum
í Reylgavík.
Örn útskrifaðist úr Kennara-
skólanum árið 1949. Hóf þá
kennslu við Heyrnleysingja-
skólann í Reykjavík og starfaði
þar til 1951. Þá fór hann til
framhaldsnáms í kennslu
heyrnleysingja við The Depart-
ment of Education for the Deaf
i Manchester í Englandi, og
lauk þaðan prófi 1952. Eftir það
sneri hann aftur til kennslu við
Heyrnleysingjaskólann og
starfaði þar allt til ársins 1986.
Á sumrin stundaði Örn ýmis
störf, vann m.a. sem túlkur á
Keflavíkurflugvelli. Frá því um
1960 vann hann við garðyrkju
á sumrin á eigin vegum og
stundaði atvinnurekstur á þvi
sviði. Hann vann við garðyrkj-
una allt til æviloka og fékk
m.a. verðlaun nú í sumar fyrir
fallega umhirðu á lóð ÁTVR
við Stuðlaháls.
Utför Arnar fer fram frá
Laugameskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
egg. Einnig varð lækur að vera
nálægt til að geta þvegið sér og
sótt í vatn og ekki var verra að á
væri nálægt því þá gast þú rennt
fyrir fisk, en það var eitt það
skemmtilegasta sem þú gerðir. Og
þá var soðinn silungur eða lax í
matinn og daginn eftir var hið sívin-
sæla laxasalat hennar mömmu ofan
á brauð. Á kvöldin lágum við svo
úti í grasinu og horfðum upp í ský-
in, og spunnum upp sögur út frá
því sem við sáum. Þú kenndir okkur
líka að tálga út spýtur og skemmti-
legast fannst mér þegar drekku-
tímar voru í ferðalögunum okkar
og stoppað var við sjóinn. Því hvergi
nokkurs staðar var lífið íjölbreyti-
legra en þar. Undir einum litlum
steini bjó heilt samfélag smádýra
og úði og grúði af alls kyns tegund-
um. Mamma var nú stundum ekki
hrifin þegar við vorum að iaumast
til að stinga í vasann fallegum hlut-
um úr fjörunni og svo byrjaði allt í
einu að koma ýldulykt þegar fiskur-
inn inni í kuðungnum fór að skemm-
ast.
Á sumrin vannstu í garðræktinni
og tók stundum öll fjölskyldan þátt
í því. Að deginum til slóst þú og
standsettir garða og á kvöldin kom-
um við stelpurnar, rökuðum saman
grasið og reyttum arfa.
Ég var að ég held ekki eldri en
fjögurra ára þegar þú byijaðir að
taka mig með þér í Heyrnleysingja-
skólann. Þar eignaðist ég marga
vini og þegar ég bytjaði sjálf í skóla
þá var ég bæði læs, skrifandi og
kunni að synda því þetta hafði ég
allt lært í skólanum þínum. Heyrn-
leysingjaskólinn var stór hluti af
þér, þar kenndirðu á veturna og
sást síðan um lóðina á sumrin ásamt
fleiri lóðum. Eftir að þú hættir að
kenna, þá kominn á löglegan ellilíf-
eyrisaldur hélstu áfram að vera í
garðræktinni. Síðustu árin sástu um
lóðina hjá ÁTVR, og vannst þar
bæði á sumrin og vetuma. Og mik-
ið varstu stoltur þegar þú komst til
mín einn sunnudaginn í ágúst sl.
Þetta líka uppádressaður og fínn
og ég spurði þig hvaðan þú værir
að koma. Nú ég er að koma úr af-
mæli svaraðir þú svo sposkur á svip-
inn. Og hver á afmæli spurði ég og
þú svaraðir því til að það væri
Reykjavíkurborg. Um kvöldið kom
svo í ljós þegar við horfðum saman
á fréttimar að þú hafðir verið að
taka á móti verðlaunum frá Ingi-
björgxi Sólrúnu borgarstjóra. Þetta
voru verðlaun til ATVR fyrir vel
hirta lóð og skemmtilegt að þú
skyldir taka á móti þeim í lok starfs-
ferils þíns.
Það verður mikill söknuður að fá
þig ekki lengur í kaffi um helgar.
Þú sem komst stundum nokkrum
sinnum á dag og alltaf með fréttir
af einhveijum eða einhveiju. Ætt-
rækni þín var einstök því fjölskyldan
þín var ekki eingöngu við börnin
þín heldur einnig börn systkina
þinna. Þau heimsóttir þú og fylgdist
alltaf vel með ijölskyldum þeirra.
Það er margs að minnast og þar
er þér margt að þakka. Þú naust
þeirra forréttinda að fá að fara án
þess að verða sjálfum þér eða öðrum
til ama. Því heilsan er okkur allt
sagðir þú alltaf og þar varstu langt
á undan þinni samtíð. í uppvextinum
hófst dagurinn á lýsi, hörfræjum
og graut, og ekki datt okkur nokk-
urn tíma í hug að kvarta yfir slapp-
leika því þá var viðkvæðið að þú
jókst vítamínskammtinn. Heilsan
byggðist á réttu jafnvægi allra efna
í líkamanum. Oll þín góðu ráð munu
berast áfram milli kynslóða.
Takk fyrir lífíð sem þú gafst mér
og hvernig þú kenndir mér að iifa
því.
Þín dóttir,
Gunnhildur.
Ég minnist Arnar föðurbróður
míns með söknuði, hlýhug og virð-
ingu. Þar fór maður sem margt
hafði til að bera sem gott er að
taka sér til fyrirmyndar. Hann var
sómakær maður, viljasterkur, hrein-
skiptinn,. lítillátur og heiðarlegur.
Örn var vinnusamur, gerði til sín
miklar kröfur og hlífði sér ekki.
Stundum þegar hann gerði sam-
bærilegar kröfur til okkar samferða-
manna sinna gat verið erfitt að
standa undir þeim.
Ég var svo heppinn að komast í
garðyrkjuvinnu til Arnar og sjá þar
handbragð hans, hvemig hann með
ijölhæfni sinni, dugnaði og listrænni
útsjónarsemi breytti órækt í skrúð-
garða. Kennslan var honum í blóð
borin og mikils virði var að fá að
njóta leiðsagnar hans og þekkingar
á garðyrkjunni. í vinnu hjá Erni var
ekki lagst fram á skófluna, þar gilti
að halda sig að verki, og einu lög-
legu pásurnar voru þegar Örn tróð
sér í pípu. Þá kom heimspekingurinn
í honum í ljós; djúpskyggn, íhuguli,
alvarlega þenkjandi og glettinn þess
á milli. Það stirndi á augu hans
þegar kankvísin tók völdin og
þyrmdi yfir þau ef honum mislík-
aði. Yfirleitt var eitt talandi augna-
ráð frá Erni nóg til þess að maður
vissi hvað klukkan sjó.
Heimili Arnar og Önnu á Hraun-
teignum hefur verið einn af föstu
punktunum í tilveru minni frá því
ég man eftir mér og þar hef ég átt
margar góðar stundir. Mér er þakk-
læti í hug yfir því þegar þau tóku
mig sem dreng inn á heimilið, er
faðir minn lá á sjúkrahúsi, og létu
mig njóta gestrisni sinnar. Sam-
vinna þeirra hjóna við að sjá um
heimilið og barnauppeldið var auð-
séð á þeim myndarbrag, öryggi og
festu sem var á heimilinu. Gott hef-
ur verið að eiga þau að.
Við að hugsa til Arnar koma orð-
in traustur vinur fram. Hvar sem á
bjátaði hjá hans fólki, þar birtist
Óm, alltaf hægur, rólegur, fumlaus
og raunsær. Þannig var hann reiðu-
búinn að veita öðrum stuðning hve-
nær sem hann gat. Hann lofaði
ekki upp í ermina á sér, en það sem
hann sagði stóð hann við. Hann
reiknaði líka með því að aðrir stæðu
við sitt. Þó það sæist að honum
mislíkaði stundum man ég ekki eft-
ir að hann hallmælti fólki. Örn orð-
lengdi oft ekki hlutina, en vandaði
orð sín og ráðleggingar. Það var
gott að leita til hans.
Með árunum hefur vinátta okkar
Arnar styrkst. Hann heimsótti okk-
ur hjónin oft og tók að sér að vera
afí dætra okkar þar sem faðir minn
var látinn. Hann hefur sem ættar-
höfðingi treyst vináttubönd í stór-
fjölskyldunni á margan hátt. Með
nærvem sinni og frásögum hefur
hann miðlað þekkingu og styrkt
tengsl okkar við fortíðina og upp-
runann. Það var alltaf notalegt að
fá hann í heimsókn og þá var gjarn-
an spáð í lífíð og tilveruna, eða dreg-
ið fram tafl en í skákinni kom elja
og baráttuvilji Amar vel fram.
Erni var mikilvægt að vera sjálf-
bjarga í lífinu og vera ekki öðrum
byrði. Það tókst honum vel þrátt
fýrir að hann þyrfti í seinni tíð að
beijast við sjúkdóm sem að lokum
varð honum að aldurtila. Dugnaður
hans við að bjarga sér í veikindunum
var mikill. Meðal annars stundaði
hann sund á hveijum morgni, ók
um víða og heimsótti fólk fram á
síðustu daga. Aðdáunarvert er
æðruleysi hans og kjarkur þegar
hann að lokum á sjúkrahúsi sá ekki
tilgang í að meðferð yrði haldið
áfram og lét stöðva hana. Sáttur
við dagsverkið vildi hann kveðja
ástvini sína, reiðubúinn að mæta
dauðanum, ákveðinn og óhræddur,
eins og hann hafði mætt lífinu.
Gunnar Hrafn Birgisson.
Þegar ég var fimm ára varð ég
ástfangin í fyrsta skipti. Hann var
með svo falleg brún augu sem
glömpuðu þegar hann brosti. Þetta
var fósturpabbi minn, Örn Gunnars-
son, sem giftist móður minni á þess-
um tíma.
Karlmenn geta orðið feður en það
að vera raunverulegur pabbi þýðir
að vera til staðar þegar á þarf að
halda. Örn var mér slíkur pabbi.
Hann byijaði á að kenna mér að
lesa, sýndi mér fram á nauðsyn
þess að taka ábyrgð á og bera virð-
ingu fyrir sjálfri mér. Hann hvatti
mig og sagði að ég gæti gert allt
sem hugur minn stæði til en heiðar-
leiki og gott mannorð væru fyrir
mestu.
Þegar ég varð ástfangin í annað
sinn fyrir 32 árum og flutti til út-
landa sá Örn um að jólamaturinn
bærist fyrir aðfangadagskvöld og
hann tók líka alltaf á móti mér þeg-
ar ég kom til landsins. Þegar faðir
minn dó fyrir níu árum fór Örn að
senda bréf sín til mín með orðunum
„þinn pabbi“. Hann gerði aldrei upp
á milli mín og sinna eigin barna.
Mér finnst ég hafa verið mjög hepp-
in að eignast Örn sem pabba og
mun alltaf vera þakklát fyrir það.
Elsa Karen Staib.
Elsku afi minn. Þó að samband
okkar væri ekki eins og venjan er
milli afa og barnabarns náði fjar-
lægðin aldrei að aðskilja okkur.
Ástæðan fyrir því að ég dvaldist hér
á Islandi sumarlangt var sú að mig
langaði til að kynnast ættingjum
mínum og eiga stund með þeim
hveijum og einum. Við Karl bróðir
minn munum aldrei gleyma því þeg-
ar við borðuðum með þér í vinn-
unni. Við munum ævinlega geyma
minningu þína í hjarta okkar og
huga.
Ástarkveðja,
Eric Thor og Karl Walter.
Við erum það fámenn þjóð, ís-
lendingar, að tök eru á að minnast
flestra í prentuðum fjölmiðli við
leiðarlok. Þetta er ekki gert í fjöl-
mennum löndum og heldur ekki
gerlegt með góðu móti. Hér á landi
kveðja jarðlífið nú um 1700 manns
árlega, eða fjórir til fimm að meðal-
tali alla daga ársins. Þetta er mikið
mannfall. Margir hinna látnu hverfa
á tiltölulega góðum aldri, að því er
telja má, eða innan við sjötugt.
Þetta eru hugleiðingar í sambandi
við andlát góðs vinar og félaga, sem
hvarf nýlega af sviði mannlífsins
eftir vel unnið dagsverk.
Örn Gunnarsson var fæddur í
ÖRN
GUNNARSSON
Eyjafirði snemma árs 1920, af
bændafólki kominn. Þegar hann var
á barnsaldri fluttust foreldrar hans
vestur í Húnavatnssýslu, og settust
fljótlega að á íjallabýlinu Þverár-
dal, sem er fremsti bær á Laxárdal
fremri. Sá ytri er í Skagafjarðar-
sýslu. Þarna settust þau sem sagt
að, foreldrar Arnar. Nokkur börn
voru þá á legg komin, og fleiri
bættust við. Alls urðu systkinin sjö
sem fullorðinsaldri náðu. Er nú
aðeins systirin Ingibjörg á lífi. Örn
er síðastur bræðranna að kveðja.
Við Örn ólumst upp í sama daln-
um og vorum á líkum aldri; aldurs-
munur okkar tæp íjögur ár. Ég sá
Örn fyrst, þegar ég kom að Þver-
árdal sumarið 1940 á leið til fæðing-
arstaðar míns nokkru framar. Þá
var allt heimilisfólkið í óða önn við
heyskap í góða veðrinu. Fátt var
ánægjulegra en vera í heyskap,
þegar vel viðraði. Þá á ég við þau
vinnubrögð, sem viðhöfð voru um
aldaraðir, en eru nú niður lögð, og
heyra sögunni til. Þá var Örn tvítug-
ur piltur, glæsilegur á velli og
myndarlegur. Hann var dökkhærð-
ur. Einmitt þetta vor hafði Örn lok-
ið námi í Reykjaskóla í Hrútafirði,
eftir tveggja vetra nám. Lengri
námsbraut var ekki um að ræða,
en reyndist þeim samt sem áður
vel, sem létu hana nægja.
Næstu ár vann Örn ýmis störf,
stundaði meðal annars kennslu í tvö
skólaár í Skagahreppi í Austur-
Húnavatnssýslu. En Örn stefndi á
lengri menntabraut. Hann settist í
fyrsta bekk Kennaraskóla íslands,
þá orðinn hálfþrítugur, baráttuglað-
ur og fullur bjartsýni. Þannig hitt-
ist á, að sama haustið settist ég
einnig í fyrsta bekk þessa gamla
skóla við Laufásveg og Barónsstíg.
Heimsstyijöldinni miklu, sem staðið
hafði í nær sex löng ár; lauk ein-
mitt sumarið áður. Við Örn urðum
sessunautar. Þannig var það allt til
námsloka okkar í þessari ágætu
menntastofnun, í fjóra vetur. Oft
naut ég aðstoðar Arnar við námið,
enda hann mér að mörgu leyti
fremri þar, einkum í stærðfræði.
Þar var hann sannarlega vel liðtæk-
ur, eins og við námið í heild.
Örn var félagslyndur maður og
glaður í vinahópi. Ekki brást að
hann kæmi á mót okkar félaganna
frá 1949, sem verið hafa á fimm
ára fresti allt frá og með 1964. Örn
er sá fimmti til að kveðja úr hópnum
okkar, sem upphaflega var 27, þar
af tveir stúdentar, sem einungis
voru einn vetur I námi. Þeir horfnu
á undan Erni úr hópnum eru eftir-
taldir: 1) Steinþór Kristjánsson, frá
Hjarðardal í Onundarfirði (1959);
2) Jón Sigurðsson, cand. theol.
(1966); 3) Arngrímur Jónsson,
skólastjóri á Núpi (1973); Valgeir
Sigurðsson, lengi kennari á Seyðis-
firði (1995).
Á liðnum vetri hringdi Örn til
mín, eins og fyrir kom við og við.
Nú var erindið dálítið sérstakt.
Hann sagði mér, að greinst hefði
krabbamein í blöðruhálskirtli, sem
hann bjóst við að eigi yrði læknað.
Hann hafði verið kosinn í þriggja
manna nefnd á síðasta móti okkar
(1994), til að sjá um næsta fund
(1999). Örn bað mig nú sem náinn
vin og félaga að taka þetta hlut-
verk að mér. Ég lofaði því og mun
standa við það, endist mér aldur
til. Og nú finnst mér við hæfi að
setja hér lokaerindið úr afmælis-
brag mínum frá 1994, en þá hef
ég flutt frá upphafi samfunda okk-
ar félaganna, frá 1949:
Og bráðum kemur níutfu og níu,
við náum eflaust flest að lifa það.
Þótt árin leiki misjafnt mann og píu,
er mest um vert að laga sig þeim að.
Ég kem, ef ellin knésetur mig eigi;
þið komið líka alveg vafalaust,
af orku þrungin, upprétt lífs á vegi,
því oft er sumar fegurst kringum haust.
Við kveðjum Örn Gunnarsson,
heilsteyptan mann og góðan dreng.
Þessi minningarorð mega jafnframt
skoðast þökk og kveðja frá eftirlif-
andi félögum frá 1949. Með samúð-
arkveðjum til aðstandenda.
Auðunn Bragi Sveinsson
frá Refsstöðum.