Morgunblaðið - 27.09.1996, Blaðsíða 8
8 FÖSTUDAGUR 27. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Tilboð í verk á vegum borgarinnar benda til þenslu
Enginn verkefna
skortur hjá verktökum
TILBOÐ í verk, sem boðin eru út á
vegum opinberra aðila, hafa farið
hækkandi að undanförnu og hefur
af þeim sökum reynzt erfiðara að
halda kostnaðaráætlanir. Þetta stað-
festir Sigfús Jónsson, forstjóri Inn-
kaupastofnunar Reykjavíkurborgar.
Sigfús segir tilboð í nokkur af
nýjustu stóru verkefnunum á vegum
borgarinnar hafa verið tilfinnanlega
yfir kostnaðaráætlun og vísar þar
sérstaklega til göngubrúarinnar yfir
Miklubraut og nýjustu dælustöðv-
anna við Seilugranda og Boða-
granda.
Málmsmíði er stór þáttur í þessum
verkefnum. Að skammur frestur
skuli hafa verið gefínn til byggingar
göngubrúarinnar og efnt til útboðs-
ins að sumri, þegar málmsmiðir hafa
að jafnaði mest að gera, er talið
skýra að miklum hluta, hvers vegna
tilboðin voru svo miklu hærri en
gert var ráð fyrir í kostnaðaráætlun.
Samningum um brúarsmíðina var
frestað.
Að sögn Sigfúsar hafa bygginga-
verkefni, sem borgin hefur boðið út
upp á síðkastið, heldur ekki fengið
þá svörun sem við var búizt. Þykir
það benda til að byggingaverktakar
hafí næg verkefni án þess að taka
þátt í útboðum og er merki um
þenslu í efnahagslífinu.
Ekki kannað hjá ríkinu
Hvort sama sé uppi á teningnum
í útboðum á vegum ríkisins fékkst
ekki staðfest, þar sem engin úttekt
á þessu máli hefur verið gerð hjá
Ríkiskaupum, að sögn Pálma Jóns-
sonar, aðstoðarforstjóra og fjár-
málastjóra Ríkiskaupa. Að ókönnuðu
segist hann ekki vita til þess, að
borið hafi á hækkunum tilboða.
Hjá Vegagerðinni mun ekki hafa
orðið vart við verulega hækkun á
tilboðum í verk á vegum hennar.
Rögnvaldur Gunnarsson, forstöðu-
maður framkvæmdadeildar Vega-
gerðarinnar, segir líklegt, að minna
sé nú um mjög lág tilboð, en hækk-
anir á meðaltilboðum séu ekki slík-
ar, að erfíðlega gangi að halda
kostnaðaráætlanir. Eftir áramótin
verði samanburður gerður á tilboð-
um liðins árs við árin á undan; erf-
itt sé að segja um útkomuna nú um
mitt ár, en ekki sé útlit fyrir að
mikil hækkun hafí orðið í ár.
Lítið hefur verið um útboð á veg-
um Landsvirkjunar frá því í byijun
ársins, en þau sem samið var um
þá voru undir kostnaðaráætlun,
samkvæmt upplýsingum Þorsteins
Hilmarssonar blaðafulltrúa.
Morgunblaðið/Ólafur Bernódusson
Grafið með gylltri skóflu
Skagaströnd. Morgunblaðið.
TÖLUVERÐUR hópur bæjarbúa fylgdist með þegar sveitarstjóra var afhent með viðhöfn til að nota við
Jón Þórir Óskarsson, 6 ára gamall nemandi í Höfða- þetta tækifæri á skólaslitum sl. vor. Helgi Gunnars-
skóla, tók fyrstu skóflustunguna að nýju íþrótta- son mun nú hefja framkvæmdir við bygginguna sem
húsi á Skagaströnd. Beitti hann gylltri skóflu sem áætlað er að kosti 90-100 milljónir króna.
Fjölstofnarannsóknir Hafró
Meira af þorski
og minna af loðnu?
Dr. Ólafur Karvel
Pálsson
A
FIMM ár hefur verið í
gangi sérstakt átak í
fjölstofnarannsóknum
á Hafrannsóknastofnun.
Ólafur Karvel Pálsson
fiskifræðingur stjórnar
þeim. Áður en lagðar voru
fyrir hann nokkrar spurn-
ingar var hann spurður í
hveiju þessar rannsóknir
eru fólgnar.
„Þetta er áhersluverk-
efni, sem fór af stað 1992.
Við fengum sérstaka fjár-
veitingu til þess. Rann-
sóknin felst í því að skoða
nánar tengsli lífveranna í
hafinu. Til dæmis hvaða
fískar eru að eta hvaða
fæðu og hvernig það teng-
ist nýtingu á okkar stofn-
um. Það beinist einnig að
öllum helstu sjávarlífver-
um, svo sem sjófuglum og
selum og hugmyndin að
hvalir komi inn í þetta líka.
Við erum að athuga fæðutengsl
þeirra og skoða ýmsa aðra þætti.
Lokamarkmiðið er að steypa þessu
saman í líkan, sem lýsir því í heild.
Þetta er rétt að byija og hefur
aðallega verið beint að þorskinum
og loðnunni. Við vonumst til að
það þróist þannig að við fáum
betri skilning á margslungnu líf-
ríki hafsins. “
Breytir þessi rannsókn einhverju
um fiskveiðiráðgjöf?
„Þetta er ekki endilega hugsað
sem stjórntæki, nema hvað það
mun auka skilning okkar. Þegar
til lengri tíma er litið kann það
að breyta einhveiju í stjórnun
veiðanna."
Nú voruð þið með fjölstofnaráð-
stefnu á Loftleiðum til að gera
grein fyrir fyrstu niðurstöðum í
þessari fjögurra ára áætlun. Kom
þar eitthvað nýtt fram? Eru til
dæmis einhverjar vísbendingar um
hvað sé hagkvæmast fyrir heildina
að veiða og hverju hlífa?
„Margt hefur skýrst. Til dæmis
hefur komið betur í ljós hve loðn-
an á stóru hlutverki að gegna í
fæðu botnfíska, þarmeð þorsksins.
Ofveiði á loðnu mundi bitna á fleiri
fískum en þorskinum. Meg-
inspurningin er hvort við viljum
veiða meira af þorski og
minna af loðnu. Eins og
verðlagi er háttað er Ijóst
að þjóðhagslega er hag-
kvæmara að byggja
þorskstofnana upp. Af-
raksturinn er svo mikill.
Loðnan drepst að lokinni
hrygningu, hefur nýst þannig, og
verður fóður fyrir físka. Hún er
þá mjög aðgengileg, liggur á botn-
inum og er auðveld bráð.
Með í þessu prógrammi eru
fæðurannsóknir á sjófuglum, sem
lítið hafa verið stundaðar hér. Þar
kemur í ljós að át þeirra fugla sem
skoðaðir voru - svartfugl, rita,
fýll og lundi - er við þetta fyrsta
mat hundruð þúsunda tonna af
loðnu og sandsíli. Orkuþörf þess-
ara fugla er gríðarlega mikil.
Langvían og stuttnefjan þurfa
50% af líkamsþyngd sinni á dag.
Þar sem fuglarnir eru svo stór
þáttur verður að reikna með þeim
í skoðun á Iífríki hafsins."
Á kannski að skjóta sjófugla til
að fá meira af loðnu og sandsíli
eða takmarka æti þeirra? Og
hveiju myndu sandsílisveiðar til
bræðslu hér t.d. breyta varðandi
sjófuglana?
Við höfum ekkert hugleitt hvort
ástæða sé til að grípa til neinna
sérstakra aðgerða umfram eðli-
lega nýtingu á svartfugli og lunda,
sem eru af hinu góða. Sandsílis-
veiðar gætu auðvitað haft einhver
áhrif, en þær hafa ekkert verið
stundaðar hér. Þær hafa verið til
► Ólafur Karvel Pálsson
fiskifræðingur er Vestfirð-
ingur, uppalinn á ísafirði.
Eftir stúdentspróf frá MA
1966 hélt hann til náms í fiski-
fræði við Háskólann í Kiel,
þar sem hann lauk lokaprófi
sem fiskifræðingur 1972 og
doktorsprófi 1979. Hann hóf
störf hjá Hafrannsóknastofn-
un 1975. Var mest við fæðu-
rannsóknir og stofnrann-
sóknir botnfiska. Og hann
hefur á hendi stjórn á togara-
rallinu og fjölstofnarann-
sóknunum. Kona Ólafs Kar-
vels er Svandís Bjarnadóttir,
skrifstofumaður hjá Happ-
drætti Háskólans. Þau eiga
tvær dætur.
umræðu í Norðursjónum og við
Hjaltlandseyjar og raunar talið að
slíkar veiðar og hrun þeirra hafí
haft áhrif á sjófugla. Enda voru
þær gríðarmiklar. Fyrir 20 árum
voru hér einhveijar tilraunaveiðar.
Slíkar veiðar eru auðvitað mjög
varasamar með tilliti til annarra
fískistofna, því þær eru stundaðar
með mjög smáriðnum veiðarfær-
um sem taka líka
mikið af öðru ung-
viði. Þær hafa ekki
átt upp á pallborðið
hér. Þær mundu t.d.
að öllum líkindum
hafa áhrif á afrakstur
okkar af ýsustofnin-
um.“
En hvað um hvali og seli?
„Hvalurinn er stórtækur í þess-
um efnum. Neysla hvala gæti
skert afrakstur okkar af þorsk-
stofninum um u.þ.b. 10%. Þannig
að hvalimir eru líklegir til þess
að hafa veruleg áhrif á okkar
nýtingu. Selina höfum við ekki
metið með sama hætti. Þeir eta
þorsk og mikið af öðrum fiski sem
við nýtum. En selastofnarnir eru
af annarri stærðargráðu en hvala-
stofnarnir. Selir hafa þó vissulega
sín áhrif, nægilega mikil til þess
að ástæða sé til að skoða það.
Það verður gríðarlega mikil-
vægt að fá þetta allt samtengt
þegar við verðum komnir með
nothæft fjölstofna líkan. Getum
þá notað það til að líkja eftir þessu
samspili í hafinu. Og kynning á
þessu verki, eins var gert á ráð-
stefnunni á Loftleiðum, á að geta
skerpt skilning fólks á þessu sam-
spili, svo að það verði meira vak-
andi fyrir því sem er að gerast.
Þetta er svo stór þáttur í afkomu
okkar. En erindin, sem flutt voru
á ráðstefnunni, verða gefín úr á
vegum Hafrannsóknastofnunar á
næsta ári.“
Sjófuglar eta
hundruð þús-
unda tonna af
loðnu og
sandsíli