Morgunblaðið - 27.09.1996, Blaðsíða 20
20 FÖSTUDAGUR 27. SEPTEMBER 1996
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Aukín tortryggni í sam-
skiptum Israela og araba
PALESTÍNSKIR lögreglumenn skjóta að ísraelskum hermönnum á Gaza í gær.
HUNDRAÐ dögum eftir að ríkis-
stjórn Benjamins Netanyahus tók
við völdum í ísrael logar allt í ófriði
milli ísraela og Palestínumanna.
Ekki virðist lengur sjálfgefið að
friðarþróun síðustu ára haldi áfram
og margir óttast að átök í Mið-
Austurlöndum séu ekki lengur ein-
ungis fjarlægur, fræðilegur mögu-
leiki.
Samskipti ísraela og Palestínu-
manna hafa farið stöðugt versn-
andi allt frá því að Netanyahu
náði kjöri. Ekki síst hafa yfirlýs-
ingar ísraelskra ráðamanna um
frekara landnám gyðinga á Vest-
urbakkanum hleypt illu blóði í
Palestínumenn sem og fullyrðingar
Netanyahus um að hann gæti aldr-
ei fallist á sjálfstætt ríki Palestínu-
manna.
Opnun jarðganganna í Jerúsal-
em reyndist hins vegar vera neist-
inn er kveikti í púðurtunnunni en
Palestínumenn líta svo að með
opnun þeirra séu ísraelar að reyna
að færa sig upp á skaftið í Jerúsal-
em. Allt frá því að friðarferlið hófst
hafa Palestínumenn bundið vonir
við að austurhluti Jerúsalem, er
ísraelar lögðu undir sig í sexdaga-
stríðinu árið 1967, yrði eitt sinn
höfuðborg þeirra.
Treysta ekki
Netanyahu
Netanyahu sniðgekk Yasser
Arafat, leiðtoga Palestínumanna,
fyrstu mánuði sína í embætti, og
það var ekki fyrr en í byrjun þessa
mánaðar að þeir hittust í fyrsta
skipti. Þegar núverandi átök hó-
fust var fyrsti arabaleiðtoginn, sem
ísraelski forsætisráðherrann hafði
samband við, ekki Arafat heldur
Hosni Mubarak, forseti Egypta-
lands.
Erlendar ríkisstjórnir hvöttu
ísraela og Palestínumenn í gær til
að halda friðarviðræðum áfram en
ólíklegt þykir að sú verði raunin í
bráð í ljósi síðustu atburða.
Ráðamenn arabaríkja sögðu í
gær að svo virtist sem ísraelar
væru staðráðnir í að kollvarpa frið-
arferlinu vegna ákvörðunar þeirra
NICU Ceausescu, sonur Nicolae
heitins Ceausescus, einræðis-
herra í Rúmeníu, lést í gær á
sjúkrahúsi í Vín, 45 ára að aldri.
Þótti hann á sínum tíma dæmi-
gerður fyrir það siðferðilega
gjaldþrot, sem kommúnisminn í
Rúmeníu hafði beðið, og verður
trúlega helst minnst fyrir
diykkjuskap og ólifnað.
Nicu var sakaður um að hafa
skipað fyrir um að skotið yrði á
fólk er gerði uppreisn gegn föð-
umum en viðurkenndi aldrei að
vera sekur. í september 1990 var
hann samt dæmdur í 20 ára
fangelsi fyrir að hafa „hvatt til
morðanna“ í borginni Sibiu. Var
hann þá orðinn mikið sjúkur af
öllum ólifnaðinum, meðal annars
með skorpulifur á háu stigi, og
í nóvember 1992 var hann náð-
aður af heilsufarsástæðum.
Nicu var eðlisfræðingur að
mennt, formaður ungliðahreyf-
ingar kommúnistaflokksins í
stjórnartíð föður síns og átti að
erfa ríkið að honum gengnum.
Hans verður þó ekki minnst fyr-
um að opna jarðgöngin umdeildu
skammt frá helgum reit múslima
í Jerúsalem.
„Það mætti halda að Netanyahu
sé æstur í að koma af stað illdeilum
til að geta afskrifa Óslóarsam-
komulagið og snúið við þeirri þró-
ORY GGISS VEITIR Frelsissam-
taka Palestínumanna (PLO) hófu
í gær að flytja brott 42 ísraelska
hermenn sem urðu innlyksa á
helgum stað á Vesturbakkanum
eftir að reiðir Palestínumenn
réðust á ísraelska varðstöð.
Sjónarvottar sögðu að palest-
ínskir lögreglumenn hefðu hald-
ið tugum Palestinumanna frá
staðnum og fært hermönnunum
drykki og fleira sem þá vanhag-
aði um, svo sem farsíma til að
Nicu brauð. Urðu all-
Ceausescu jr sitja Og
standa eins og hann bauð og um
tíma var fímleikadrottningin
Nadia Comaneci í föruneyti hans
nauðug viljug. Þá var hann fræg-
ur fyrir að sóa almannafé, oft
gífurlegum upphæðum, í spila-
vítunum í Las Vegas og annars
staðar.
Fyrr á þessu ári ákváðu yfír-
völd í Rúmeníu að strika yfir
syndaregistur Ceausescu-bam-
anna, auk Nicus þeirra Valen-
tins, sem er kjameðlisfræðingur,
og Zoe, sem er stærðfræðingur
að mennt, en þau síðarnefndu
hafa látið lítið fyrir sér fara síð-
an voru þau Iátin laus úr gæslu-
varðhaldi 1990.
un, sem orðið hefur á grundvelli
þess frá árinu 1993,“ sagði dag-
blaðið Gulf News, sem gefið er út
í Sameinuðu arabísku furstadæm-
unum.
Málpípa egypsku stjómarinnar,
dagblaðið AI-Ahram tók í svipaðan
þeir gætu hringt í fjölskyldur
sínar.
ísraelski hershöfðinginn Uzi
Dayan sagði að til átaka hefði
komið milli hermannanna og
Palestínumanna við Gröf Jósefs,
sem er helgur staður í augum
gyðinga og múslima. Fregnir
hermdu að sex hermenn hefðu
fallið og 12 særst i átökunum.
Kveikt var í brynvögnum og
heijeppum sem nota átti til að
flytja hermennina á brott.
ALEXANDER Lebed, yfirmaður
öryggisráðs Rússlands, ítrekaði
enn í gær viðvaranir sínar um að
hrun blasti við í landinu og upp-
reisn gæti hafíst í röðum her-
manna. Víktor Tsjemomýrdín for-
sætisráðherra varaði ráðherra við
að feta í fótspor Lebeds með opin-
skáum árásum á stefnu ríkisstjórn-
arinnar en tók undir með Lebed
um að bæta þyrfti kjör hermanna.
Tsjemomýrdín sagði að einstakir
ráðherrar fengju ekki að hygla sín-
um málaflokkum án tillits til ann-
arra en endurskoða bæri framlög á
fíárlögum til vamarmála. „Það hef-
ur ekkert tillit verið tekið til vamar-
málaráðuneytisins,“ sagði hann.
STJÓRNVÖLD í Norður-Kóreu
kváðust í gær mundu grípa til
„harðra" aðgerða gegn yfirvöldum
í Suður-Kóreu fyrir að hafa skotið
til bana n-kóreska kafbátsmenn,
sem gengu þar á land í síðustu viku.
Að sögn n-kóresku fréttastof-
unnar var þessi ákvörðun tekin á
streng: „Ríkisstjórn Netanyahus
virðist staðráðin í því að grípa til
aðgerða er lífga munu við deilur
ísraela og araba á ný.“
Hin opinbera fréttastofa Qatar
sagði ráðamenn Qatars og Jórdan-
íu telja ísraelsk stjómvöld bera
fulla ábyrgð á þeirri ögrun við
múslima er fælist í opnun jarð-
ganganna.
Heimildir í Jórdaníu herma að
þar óttist menn að framferði ísra-
ela muni ýta undir þá skoðun með-
al almennings að annarlegar hvat-
ir hafí legið að baki friðarviðleitni
ísraela til þessa. ísraelar og
Jórdanir undirrituðu friðarsam-
komulag árið 1994 en samskipti
ríkjanna eru orðin töluvert stirðari
eftir valdatöku Netanyahus.
Þá hefur lítið miðað í viðræðum
ísraela og Sýrlendinga frá því hann
tók við völdum og ekki er lengur
talið útilokað að til átaka komi
milli ríkjanna.
Talsmaður Borís Jeltsíns forseta
sagði í gær að hann hefði krafist
þess að ríkisstjómin sendi þegar
aðstoðarforsætisráðherra til hér-
aðs í austasta hluta ríkisins þar
sem verkfall hefur verið í orkuver-
um. Aðgerðir til að leysa málið
hingað til væm ófullnægjandi.
Ljóst þykir að forsetinn sé með
þessu að reyna að minna á að
hann sé enn við völd.
ígor Rodíonov vamarmálaráð-
herra hefur andmælt þeirri skoðun
Lebeds að hætta sé á uppreisn
hermanna vegna lélegrar aðbúðar
og vangoldinna launa. Segir Rod-
íonov að þar sé allt með kyrrum
kjömm.
skyndifundi ríkisstjómarinnar með
fulltrúum pólitískra flokka og ann-
arra samtaka.
Var sagt, að ástæðulaust hefði
verið að skjóta mennina, sem hefðu
neyðst til að ganga á land í S-
Kóreu vegna vélarbilunar, en talið
er, að 26 menn hafi verið í bátnum.
Sautján
skólabörn
fórust
SAUTJÁN skólabörn létu lífíð
er lest ók á skólabíl í Rostov-
héraði í suðurhluta Rússlands
í gær. Skólabíllinn var á leið
yfir járnbrautarteina er slysið
varð en algengt er að engar
viðvaranir eða hindranir séu við
slík vegamót í Rússlandi. Börn-
in sem létust voru á aldrinum
10-15 ára en auk þeirra slösuð-
ust 14 börn og 3 fullorðnir.
Líknardráp
í Astralíu
FYRSTA löglega líknardrápið
var framið í Ástralíu á sunnu-
dag, er banvænum lyfja-
skammti var sprautað í æð
dauðvona krabbameinssjúkl-
ings. Maðurinn, sem var 66
ára, kvaðst hafa liðið vítiskval-
ir og sannfærði lækna um að
hann óskaði einskis frekar en
að deyja. Fréttir um líknar-
drápið hafa vakið reiði ýmissa,
þeirra á meðal kirkjunnar
manna en afar umdeild Iög,
sem leyfa líknardráp, vom
samþykkt í Ástralíu fyrir
skömmu.
Svíar vilja í
öryggisráð
GÖRAN Persson, forsætisráð-
herra Svíþjóðar, hvatti Samein-
uðu þjóðirnar (SÞ) á miðviku-
dag til að
velja Svía til
setu í örygg-
isráði SÞ.
Búist er við
að fímm lönd
verði kjörin
til setu í ráð-
inu í október
en kjörtíma-
bil þeirra er
tvö ár.
Rao ákærður
P. V. Narasimha Rao, fyrrver-
andi forsætisráðherra Ind-
lands, var í gær formlega
ákærður fyrir aðild sína að sjö
ára gömlu máli, en Rao er
ásamt þremur öðmm sakaður
um að hafa falsað skjöl til að
varpa rýrð á V.P. Singh, sem
þá var í stjórnarandstöðu en
hann varð síðar forsætisráð-
herra. Þá stendur yfír rannsókn
á meintri aðild Rao að tveimur
öðmm spillingarmálum.
Tudjman
tapar máli
DÓMSTÓLL í Króatíu sýknaði
í gær tvo blaðamenn af ákæru
um lítilsvirðandi umfjöllun um
Franjo Tudjman, forseta lands-
ins. Blaðamennirnir starfa báð-
ir við háðsádeilublað en þar
líktu þeir Tudjman m.a. við
Francisco heitinn Franco ein-
ræðisherra á Spáni. Blaða-
menninir vom sóttir til saka
samkvæmt nýjum lögum sem
sett voru til að vemda mannorð
háttsettra embættismanna og
kom dómurinn því á óvart.
Mannskæð
gagnsókn
TAMÍLSKIR skæruliðar drápu
í gær að minnsta kosti 100
stjórnarhermenn í gagnsókn á
hersveitir sem hafa sótt í átt
að vígi uppreisnarmanna í Kil-
inochchi á Sri Lanka. 170 her-
menn hafa beðið bana frá því
sókn stjórnarhersins hófst á
sunnudag og 530 skæruliðar
hafa fallið eða særst.
Nicu, sonur Nicolae Ceausescu, látinn í Vín
Helst minnst fyrir
sukksamt líferni
Búkarest. Reuter.
PLO-menn vörðu hermenn
Nablus. Reuter.
Tsjernomýrdín
varar við klofningi
Moskvu. Reuter.
N-Kórea hótar hefndum
Göran
Persson