Morgunblaðið - 27.09.1996, Side 26

26 FÖSTUDAGUR 27. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
NESJAVALLA-
VIRKJUN HAG-
KVÆMUR KOSTUR
SAMNINGUR Hitaveitu Reykjavíkur og Landsvirkjunar
gerir Hitaveitunni kleift að reisa gufuaflsvirkjun á
Nesjavölium til framleiðslu raforku í tveimur áföngum og
verður hvor áfangi 30 megavött. Framkvæmdin nemur 5,2
milljörðum króna og er þetta fyrsta sinni síðan 1937 að
Reykjavíkurborg stendur ein að virkjun, en þá var Ljósafoss-
virkjun tekin í notkun. Síðast tók borgin þátt í raforkuvirkj-
un árið 1960, er Steingrímsstöð var reist.
Landsvirkjun framleiðir nú um 93% þeirrar raforku, sem
til er í landinu. Með þessum samningi er því brotið blað,
en hann er háður samþykkt iðnaðarráðherra, sem getur
veitt Hitaveitunni heimild til framkvæmda á Nesjavöllum
samkvæmt sérstöku ákvæði laga frá 1980. Með þessari
framkvæmd má því segja að kominn sé fyrsti vísir að sam-
keppni í orkusölu innanlands, þar sem Landsvirkjun stend-
ur ekki lengur svo til ein að raforkuframleiðslunni. Raunar
hafa lagaákvæði, sem skylda Landsvirkjun til þess að selja
raforku á sama verði hvar sem er á landinu, komið í veg
fyrir að samkeppni geti orðið í verði raforku hér á landi.
Það er hagkvæmni virkjunar á Nesjavöllum, sem veldur
því að sá kostur er nú valinn. Hann er sá eini, sem býður
upp á þá möguleika að unnt sé að framleiða raforku innan
tímamarka fyrir nýjan álframleiðanda, sem sýnt hefur
áhuga á að setjast að á íslandi, Columbia Ventures. Svo
arðbær er þessi virkjunarkostur að áætlanir sýna að miðað
við 7,5% arð verður búið að greiða virkjunarkostnaðinn upp
árið 2018 og á borgin þá virkjunina skuldlausa.
HÆPNAR REGLUR
MEGN óánægja er meðal fiskverkenda, sem kaupa fisk
til vinnslu í nágrannahöfnum, með nýsetta reglu-
gerð, sem bannar flutning á óslægðum fiski milli byggðar-
laga, jafnvel stuttar leiðir. Framkvæmd reglugerðarinnar
gæti rýrt gæði fisksins, segja verkendur, þar eð bið getur
orðið eftir slægingu í löndunarhöfnum og fiski „yrði um-
hent mun oftar á milli kara“. Það gefi betri afurð að keyra
með hráefnið beint í verkunarhús, einkum þegar um styttri
leiðir er að ræða, en það tekur um 15 mínútur að flytja
fisk frá Sandgerði til Grindavíkur og 40 til 50 mínútur frá
Sandgerði á höfuðborgarsvæðið.
Það er að sjálfsögðu kappsmál þeirra, sem vinna fisk í
salt eða á annan hátt, að meðhöndla hráefnið á þann veg
að afurðin verði sem bezt söluvara. Opinbert gæðaaðhald
er og nauðsynlegt að vissu marki. Það verður á hinn bóg-
inn að forðast að opinberar reglur flæki vinnsluferlið eða
vinni jafnvel gegn tilgangi sínum, eins og verkendur full-
yrða að raunin sé í þessu tilfelli. Óþörf afskipti af atvinnu-
lífinu ber að forðast.
P APRIKU OKUR
ENN einu sinni berast fréttir af verðlagi innlends græn-
metis sem gera það að verkum að mönnum blöskrar.
í Morgunblaðinu í gær kemur fram að kílóverð íslenskrar
papriku í helstu stórmörkuðum þessa dagana sé 795 krónur.
Engar hömlur eru á innflutningi á papriku en ofurtollar
gera að verkum að innflutt paprika yrði ekki ódýrari en
sú innlenda út úr verslun þrátt fyrir mun lægra innkaups-
verð. í raun er því lokað fyrir innflutning.
Svo virðist hins vegar sem vandinn liggi ekki hjá garð-
yrkjubændum einum. í Morgunblaðinu í gær kemur fram
að bændur fái greiddar 340-390 krónur fyrir kílóið af papr-
iku en jafnframt að skráð heildsöluverð af litaðri papriku
hjá Sölufélagi garðyrkjumanna sé 749 krónur fyrir utan
virðisaukaskatt! Þetta er ótrúlegur munur. Getur það verið
að paprikuverð hækki um helming vegna milliliða milli fram-
leiðenda og verslana? Fulltrúar dreifingaraðila hljóta að
gera grein fyrir því hvað liggi að baki þessari verðmyndun.
Það er hlutverk stjórnvalda að standa vörð um hags-
muni neytenda, fólksins í landinu, ekki síður en framleið-
enda og annarra hagsmunaaðila. Öruggasta leiðin til að
koma í veg fyrir óeðlilega verðmyndun á innlendu græn-
meti er að afnema ofurtollana og opna fyrir heilbrigða
samkeppni í sölu á grænmeti.
ÞEGAR rætt er um Emmu
Bonino er iðulega vitnað
til skaphita þjóðar hennar
og sjálfri hefur henni verið
líkt við hvirfílbyl. Bonino er fulltrúi
ítala í framkvæmdastjórn Evrópu-
sambandsins (ESB), þar sem hún
fer með sjávarútvegs-, mannúðar-
og neytendamál. Hún hefur oft far-
ið ótroðnar slóðir til að vinna bar-
áttumálum sínum fylgi og það eru
engar ýkjur að segja að gustað hafí
um hana. Bonino er stödd hér á landi
í boði Þorsteins Pálssonar sjávarút-
vegsráðherra en hún mun halda
aðalræðuna á ráðstefnu ráðuneytis-
ins og ESB sem ber yfirskriftina
„íslenskur sjávarútvegur og Evr-
ópusambandið" sem haldin verður á
Hótel Sögu í dag. í framhaldi af því
heldur hún erindi á vegum Mann-
réttindaskrifstofu Islands og aðild-
arfélaga hennar um stefnu ESB í
neyðarhjálp og um alþjóðleg lög er
varða mannréttindi.
Ferill Bonino er litríkur og hún
er sögð vön því að heyja erfiða bar-
áttu. í heimalandi sínu hefur hún
það orð á sér að vera einstaklega
viljasterk, enda hefur hún verið
fangelsuð vegna skoðana sinna auk
þess sem hún hefur farið í hungur-
verkfall til að leggja áherslu á þær.
Einna mest bar á Bonino í grá-
lúðudeilu ESB og Kanada á síðasta
ári en Bonino var nýsest í stól sjávar-
útvegsstjóra ESB þegar deilan upp-
hófst. Þótti hún sýna hörku og vera
stóryrt, hikaði t.d. ekki við að saka
Kanadastjórn um „skipulagða sjó-
ræningjastarfsemi", um að halda
uppi „ógnarstjóm“ og „ræna bátum
okkar og halda borgurum okkar þar
til gjald verður greitt“.
Hungurverkföll
og fangavist
Sú staðreynd að Bonino er fædd
í fiskamerkinu réð því tæpast að
henni var úthlutað sjávarútvegsmál-
um en sjálf hefur hún sagt það vera
örlög sín. Eftirlætismatfiskur Bon-
ino veiðist í Miðjarðarhafi og kallast
spigola en hann er sagður líkjast
blendingi af makríl og þorski.
Bonino fæddist 9. mars árið 1948
í ítalska bænum Bra, skammt frá
Tórínó, og ólst upp í harðgerðu lág-
stéttarumhverfi. Hún útskrifaðist úr
Boccino-háskólanum í Mílanó með
gráðu í tungumálum og bókmenntum
árið 1972 en á háskólaárunum tók
hún nokkurn þátt í stúdentapólitík.
Árið 1975 stofnaði hún við annan
mann samtökin CISA - Upplýs-
ingamiðstöð um ófrjósemisaðgerðir
og fóstureyðingar, sem tóku virkan
þátt í umræðunni um lögleiðingu
fóstureyðinga og aðstoðuðu konur
við að verða sér úti um hana. Þetta
var nokkrum árum áður en slíkt var
heimilt og voru talsmenn samtak-
anna, þar á meðal Bonino, hand-
teknir. Sat hún þrjár vikur í fang-
elsi vegna baráttu sinnar.
Þegar hún losnaði úr fangelsi hóf
hún að starfa fyrir Róttæka flokkinn
og ári síðar var hún kjörin á þing
fyrir hann. Árið 1981 var hún kjör-
in leiðtogi róttækra á þingi og for-
maður flokksins 1993. Arið 1979
var hún endurkjörin á þing og til
setu á Evrópuþingið þar sem hún
sat til 1984 og svo aftur á árunum
1986-89. Hún þekkir því vel til
starfa þingsins og er sögð njóta vin-
sælda í röðum þingmanna þar. Bon-
ino hefur gegnt íjölmörgum trúnað-
arstörfum á ítalska þinginu og á
alþjóðavettvangi.
Bonino hefur verið hörð baráttu-
kona gegn kjarnorkuvopnum og af-
vopnun og orðið nokkuð ágengt í
þeim efnum. Þá hefur hún látið til
sín taka í málefnum þriðja heims-
ins, gegn hungursneyð og menntun-
arskorti, barist fyrir mannréttinda-
’málum í Austur-Evrópu, gegn
dauðarefsingum, fyrir því að komið
yrði á fót stríðsglæpadómstól vegna
atburðanna í lýðveldum gömlu Júgó-
slavíu og barist fyrir banni við fram-
leiðslu jarðsprengja, svo fátt eitt sé
nefnt. Einna umdeildust er sú skoð-
un hennar að milda eigi stefnu
stjórnvalda gegn eiturlyfjum. Hefur
hún farið í hungurverkfall til að
leggja áherslu á baráttumál sín og
verið fangelsuð vegna þeirra í Var-
sjá og Prag.
Reuter
EMMA Bonino: Ötul baráttukona sem vill láta verkin tala.
Kjarnakon-
an Bonino
Emma Bonino, sem fer með sjávarútvegs-,
mannúðar- og neytendamál í framkvæmda-
stjóm Evrópusambandsins, þykir litríkur og
viljasterkur stjómmálamaður og hefur um
áratugaskeið verið áberandi í baráttunni gegn
vígbúnaði, fyrir auknum mannréttindum og
aðstoð við þá sem minna mega sín. Bonino
er stödd hér á landi til að ræða stefnu sam-
bandsins í sjávarútvegsmálum og neyðarhjálp.
Hefur burði til að breyta
hlutum til hins betra
EMMA Bonino hefur verið um-
deild fyrir hörku sína. Hún hef-
ur krafizt mikils niðurskurðar
á fiskveiðiflota Evrópusam-
bandsins og lagt ofuráherzlu á
nauðsyn skynsamlegrar nýting-
ar auðlinda hafsins og veiði-
stjórn á úthöfunum. Spánverj-
inn Alfonso Paz-Andrade, for-
stjóri eins stærsta sjávarútvegs-
fyrirtækis veraldar, Pescanova,
er hins vegar mikill stuðnings-
maður Bonino. Anægja hans
með ESB og framkvæmd sjávar-
útvegsmála hefur reyndar
lengst af verið takmörkuð, en
nú sér hann fram á betri tíma:
„Staðreyndin er sú, að vanda-
mál og hagsmunamál sjávarút-
vegsins eiga sér fremur lítinn
hljómgrunn innan sambandsins.
Reyndar er að verða breyting
þar á. í fyrsta sinn í sögu Evr-
ópusambandsins er komin
manneskja, sem fer með sjávar-
útvegsmál þess, sem er staðráð-
in í því að koma reglu á hlutina
og það er Emma Bonino. Fyrir
mig er það nokkurs konar
trygging fyrir framtíðina að
Bonino skuli fara með sjávarút-
vegsmálin innan ESB.
Eg veit að hún þekkir vel til
mála og hefur burði til að breyt
hlutunum til hins betra. Henni
er vel ljóst að auðlindin er tak-
mörkuð og margt þarf að gera,
en starfsbræður hennar hafa
fremur iítinn á huga á sjávarút-
veginum. Ég er bjartsýnni en
áður á að á þessum málum verð
tekið af þeirri skynsemi sem
fram kemur í skoðunum og vilj:
Emmu Bonino."
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 27. SEPTEMBER 1996 27
RÆKJURISI
AÐ FÆÐAST
Stjómir fjögurra sjávarútvegsfyrírtækja á
Vestíjörðum hafa samþykkt áætlun um
sammna félaganna. Fáfnir á Þingeyri er ekki
þar með og er ekki vitað hvenær fískvinnsla
þar hefst á nýjan leik. Nýja félagið verður
eitt af stærri sjávarútvegsfyrirtækjum
landsins, sannkallaður rækjurisi, með alls
5.500 lesta kvóta. Helgi Bjamason kynnti
sér atvinnumálin fyrir vestan.
• •
Otul bar-
áttukona
„EMMA Bonino er einstök per-
sóna, lífleg, hreinskilin, opinská
og djörf,“ segir Olafur Ragnar
Grímsson, forseti íslands, sem
kynntist Bonino árið 1983 er þau
störfuðu bæði í alþjóðlegum þing-
mannasamtökum. Olafur Ragnar
segir Bonino eina af áhrifamestu
stjórnmálakonum Evrópu og
kveðst telja að það muni koma
íslendingum til góða að hitta
hana og fá tækifæri til að kynna
henni málstað sinn.
Olafur Ragnar segir sjaldgæft
að hitta fyrir jafn ötular baráttu-
konur og Bonino. „Hún hefur til
að bera hugrekki, þrek og úthald
og hefur lagt mikið á sig fyrir
þau málefni sem henni eru mikil-
væg. Hún veiktist t.d. alvarlega
í einni af fjölmörgum ferðum sín-
um til Afríku fyrir nokkrum árum
og var lengi að jafna sig.“
Olafur Ragnar segir það hafa
verið ánægjulegt að fylgjast með
því hversu vel hún hafi staðið sig
hjá framkvæmdastjórn Evrópu-
sambandsins og getið sér gott
orð. „Henni fylgdi ferskur and-
blær, hún var ófeimin við að
viðurkenna að hún hefði litla
þekkingu á sjávarútvegsmálum,
hún spurði grundvallarspurninga
þegar hún var að setja sig inn í
málefni og var óhrædd við ýmsa
hagsmunaaðila, sem höfðu verið
frekir í stefnumótuninni.“
Litríkur
stjórnmálamaður
Bonino þykir hafa litríka fram-
komu og hefur svo sannarlega skor-
ið sig úr hópi gráu jakkafatakarl-
anna sem ráða ríkjum í embættis-
mannakerfinu í Brussel. Sem dæmi
um það er skrifstofa hennar, þar
sem mest ber á feiknastórum tusku-
krókódíl, sem hún fékk að gjöf frá
sjávarútvegsráðherra Kúbu í kjölfar
grálúðudeilunnar en Kúbumenn
studdu Kanadamenn gegn ESB.
Ætlunin var að Norðmaðurinn
Thorvald Stoltenberg tæki við sjáv-
arútvegsmálunum við inngöngu
Norðmanna í ESB en þegar þjóðin
hafnaði aðild í þjóðaratkvæða-
greiðslu, komu þau í hlut Bonino.
Hún viðurkenndi þá að hún hefði
litla þekkingu á þeim, svo og neyt-
endamálum. Hún hét því hins vegar
að bæta það upp með því að fara
að ráðum sérfróðra manna.
Bonino er þeirrar skoðunar að
auðlindir hafsins séu sameiginleg
eign þjóða heims og segir afstöðu
sinna til sjávarútvegsmála vera „til-
finningaþrungna" vegna þessa. Hún
leggur áherslu á að vernda verði
fiskistofnana til að koma í veg fyrir
ofveiði og að verulegur niðurskurður
í sjávarútvegi verði að eiga sér stað.
Olli tillaga hennar í maí sl. um 40%
niðurskurð fiskveiðigetu aðildar-
þjóða ESB miklu fjaðrafoki.
Þegar Bonino tók sæti í fram-
kvæmdastjórninni á síðasta ári, lýsti
hún því yfir að hún vildi fara til
flestra þeirra staða sem kæmu upp
á hennar borð, og þá ekki síst í
tengslum við mannúðarmál. Kvaðst
hún miklu fremur vilja fara til þeirra
staða sem hlutirnir gerðust, en að
lesa langar skýrslur um málin.
Hún hefur viljað láta verkin tala
og sem dæmi um það má nefna að
í túnfiskdeilu Spánvetja, Frakka og
Breta í fyrra, hótaði hún því að fara
um borð til að koma skoðunum
framkvæmdastjórnarinnar til skila.
Þessi annálaða baráttukona lagði
hins vegar áherslu á það í samtali
við Morgunblaðið á síðasta ári að
tilgangurinn helgi ekki meðalið þeg-
ar tekist sé á um mál, heldur verði
að beita löglegum aðferðum við að
ná sínu fram. Aðferðir Machiavellis
ættu ekki upp á pallborðið hjá sér.
Byggt á: The Daily Telegraph,
European Voice, Reuter, The
European og Dagens Næringsliv,
STJÓRNIR fyrirtækjanna
fjögurra á ísafirði og Þing-
eyri sem Olíufélagið hf.
hefur haft forgöngu um að
sameina í eitt samþykktu í gær og
fyrradag tillögu um sameiningu.
Ganga þarf frá ýmsum formsatrið-
um og bera sameininguna síðan
undir hiuthafafundi þannig að nýja
félagið, sem gengur undir vinnu-
heitinu Útgerðarfélag ísafjarðar,
verður ekki til fyrr en í nóvember.
Fyrirtækin eru Togaraútgerð ísa-
ijarðar sem gerir út rækjutogarann
Skutul, rækjuverksmiðjumar Bása-
fell og Ritur á ísafirði og Sléttanes
hf. á Þingeyri sem gerir út sam-
nefndan togara. Upphaflega voru
uppi hugmyndir um þátttöku físk-
vinnslufyrirtækisins Fáfnis á Þing-
eyri en það lenti utan garðs í sam-
einingarferlinu.
Valdabarátta
Nokkur valdabarátta hefur verið
bak við tjöldin vegna fyrirhugaðrar
sameiningar. Gunnvör hf. og Ishús-
félag ísfirðinga eiga stóran hluta í
Togaraútgerð ísafjarðar og Rit.
Stjórnendur þessara fyrirtækja og
fleiri minni hluthafar hafa haft efa-
semdir um að leggja þessi félög,
sérstaklega Togaraútgerðina, inn í
hið sameinaða fyrirtæki og telja
þeir sem vinna að sameiningu að
þeir hafí beinlínis unnið gegn sam-
einingunni. Þessir hluthafar hafa
þó ekki stöðvunarvald einir og sér,
til þess þarf meira en þriðungs eign-
arhluta.
Staðan er sérkennileg að því leyti
að Magnús Reynir Guðmundsson,
framkvæmdastjóri Togaraútgerðar-
innar, er stjórnarformaður Gunn-
varar og íshúsfélagsins. Hann hefur
ekki komið að undirbúningi máls-
ins, heldur hefur það verið unnið á
vegum Olíufélagsins hf. sem er hlut-
hafi í öllum félögunum og á m.a.
tæpan helming hlutafjár í Togaraút-
gerðinni. Eigendur Básafells hf.
hafa einnig unnið að málinu ásamt
fleiri hluthöfum í þessum félögum
og sameiningin hefur notið stuðn-
ings ísafjarðarbajar sem á hlut í
Togaraútgerðinni og Sléttanesi hf.
Tveir sátu hjá
Samrunaáætlunin var samþykkt
á stjórnarfundum í Sléttanesi og
Básafelli í fyrradag. Athygli vekur
að fulltrúi heimamanna á Þingeyri
samþykkti tillöguna í stjórn Slétta-
ness. Samruninn var samþykktur í
stjórn Rits þar sem íshúsfélagið á
tvo stjórnarmenn af
fímm. Síðast var málið
borið upp í stjórn Togara-
útgerðar Ísaíjarðar. Það
fyrirtæki er lykillinn að
samrunanum vegna þess
hvað útgerðin hefur hagnast vel og
á góðan rækjukvóta. Tillagan var
samþykkt með atkvæðum Olíufé-
lagsins og Ísafjarðarbæjar en full-
trúar Gunnvarar og Verkalýðsfé-
lagsins Baldurs sátu hjá.
Pétur Sigurðsson, formaður
verkalýðsfélagsins og fulltrúi í
stjórn Togaraútgerðarinnar, vildi
leita álits félaga sinna í trúnaðar-
mannaráði Baldurs áður en hann
tæki afstöðu til málsins fyrir hönd
félagsins. Sá fundur er fyrirhugaður
á sunnudag og óskaði hann eftir
frestun á afgreiðslu málsins fram
yfir þann tíma en fulltrúar meiri-
hlutans töldu sig ekki geta orðið
við því, samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins, vegna tímasetn-
inga í samrunaferlinu og felldu það.
Sameiningin miðast við efnahag
félaganna 31. maí sl. Kristján G.
Jóhannsson, framkvæmdastjóri
Gunnvarar, óskaði eftir nýrri upp-
lýsingum um stöðu félaganna og
lýsti yfir þeirri skoðun sinni að staða
Togaraútgerðarinnar væri betri í
dag miðað við stöðu hinna fyrir-
tækjanna. Þeir sem hafa lýst yfír
andstöðu við sameininguna segja
einmitt að með því að taka ekki
nýrri upplýsingar sé verið að nota
fé Togaraútgerðarinnar til að greiða
niður tapið af rækjuverksmiðjunum
síðustu mánuði. Meirihlutinn hafn-
aði þessu. Eftir ítarlegar umræður
var samrunaáætlunin samþykkt og
þó tveir hafí setið hjá skrifuðu allir
stjórnarmenn undir áætlunina. Hafa
því allir stjórnarmenn í félögunum
fjórum ritað nöfn sín undir.
Ver kalýðsfélagið
í oddaaðstöðu
Nú þegar samrunaáætlun hefur
verið samþykkt verða sérfróðir
matsmenn fengnir til að gera
skýrslu um hana og síðan sendir
hvert félag fyrir sig tilkynningu til
hlutafélagaskrár. Tilkynning verður
send til Lögbirtingablaðsins og loks
verður málið borið upp til endan-
legrar ákvörðunar á hluthafafund-
um í félögunum sem áætlað er að
halda 15. nóvember. Tveir þriðju
hluthafa í öllum félögunum verða
að greiða atkvæði með sameining-
unni til þess að hún nái fram að
ganga. Tryggur meirihluti virðist
vera í Sléttanesi, Básafelli og Rit.
Verkalýðsfélagið Baldur er hins
vegar í oddaaðstöðu í Togara-
útgerðinni. Ef það leggst á sveif
með Gunnvöru verður
ekkert úr þessari samein-
ingu. En taki það afstöðu
með meirihlutanum er
málið í höfn.
Pétur Sigurðsson seg-
ist ekki geta gefið upp endanlega
afstöðu sína, hann þurfí að kanna
vilja trúnaðarmanna félagsins.
„Nei, ég á ekki von á því,“ segir
Pétur þegar hann er spurður beint
að því hvort hann reikni með að
félagið muni greiða atkvæði á móti
sameiningunni. Hann segir að ef
félagið vildi líta eingöngu á pen-
ingalega hagsmuni sína í Togaraút-
gerðinni myndi hann fella samein-
inguna en ekki sé hægt að líta svo
þröngt á málið. „Ég tel að við verð-
um að nota skynsemina. Ég hefði
viljað sjá stærri sameiningu en þetta
er skref í áttina og betra er lítið
skref en ekkert,“ segir hann.
Heildareignir hins nýja félags
verða 3,7 milljarðar kr. og eigið fé
1.070 milljónir kr. Hlutafé verður
tæpar 500 milljónir kr. Olíufélagið
hf. verður stærsti hluthafinn með
um 33%. Aðrir stærri hluthafar
verða ísafjarðarbær með 13%,
Gunnvör með 9%, Útsam með 6%
og Verkalýðsfélagið Baldur með 4%.
Aðrir eiga minna, alls um 150 hlut-
hafar.
Félagið mun eiga fjögur skip með
alls um 5.500 tonna kvóta í þorskí-
gildum reiknað og er rækja stór
hluti kvótans. Skipin eru Skutull,
Sléttanes, Hafrafell og Guðmundur
Péturs. Upplýst var á fundi Togara-
útgerðarinnar í gær að fyrirhugað
væri að sækja kvótann á færri skip-
um. Félagið mun vera með pillun
og frystingu í tveimur rækjuvinnsl-
um og niðursuðu í annarri eins og
verið hefur. Áætlað er að fyrirtækið
velti 2,5 tii 3 milljörðum á ári.
Nýja félagið verður almennings-
hlutafélag og stefnt er að skráningu
þess á hlutabréfamarkaði. Fram
hefur komið hjá fyrirsvarsmönnum
að þeir vilji auka hlutafé félagsins
með almennu útboði.
Vonbrigði á Þingeyri
Kaupfélag Dýrfírðinga og Fáfnir
sögðu upp öllu starfsfólki sínu i vor
vegna rekstrarerfíðleika Fáfnis.
Vinnslu var hætt í frystihúsinu sem
er langmikilvægasti vinnuveitandi
staðarins og hefur ekki hafíst aft-
ur. Þingeyringar bundu miklar von-
ir við sameiningartillögurnar, að hið
nýja fyrirtæki myndi reisa við fyrir-
tækið. Það urðu mönnum því mikil
vonbrigði þegar í ljós kom að Fáfn-
ir yrði ekki hafður með í sameining-
unni.
Fáfnir er kvótalaust fyrirtæki og
hefur ekkert til samein-
ingar að leggja nema
mikil húsakynni og gott
starfsfólk. Eftir mis-
heppnaða endurreisn í
byrjun síðasta árs á Fáfn-
ir ekki margra kosta völ. Fyrirtæk-
ið er rekið með miklu tapi og skuld-
ir hrannast upp. Forsvarsmenn fyr-
irtækjanna sem stefna að samein-
ingu segja að ekki sé hægt að taka
Fáfni inn í sameininguna nema ein-
hver fáist til að borga mínusinn á
fyrirtækinu og hægt verði að reka
þar arðbæra vinnslu.
Byggðastofnun lýsti sig reiðubúna
til að greiða fyrir sameiningu með
þátttöku Fáfnis, með því að leggja
fram 70 milljónir í ýmsu formi, eftir
ítarlega úttekt rekstrarráðgjafa á
fyrirtækinu. Þetta virðist ekki hafa
dugað hinum fyrirtækjunum eða
þau ekki séð grundvöll fyrir þessum
rekstri á Þingeyri. Einn af þeim sem
stuðlað hafa að sameiningu fyrir-
tækjanna fjögurra segir að ekki
hafi komið til greina að taka Fáfni
með eins og rekstur þess sé. Nýja
félagið verði að sýna arðsemi í
rekstri, annars sé ekkert unnið við
sameiningu. „Við áttum nógu erfitt
með að halda Rit inni þó við bættum
ekki Fáfni við,“ segir annar samein-
ingarsinni. Sigurður R. Ólafsson,
formaður bæjarráðs ísafjarðarbæj-
ar, segir að þó bærinn eigi hlut í
Fáfni, Sléttanesi og Togaraútgerð
ísafjarðar hafi hann engin völd til
að skipa þeim mönnum fyrir sem
vinna að sameiningunni. Fyrirtækin
sjálf ráði því hvaða fyrirtækjum þau
vilji sameinast.
Lítil hreyfing hjá
íshúsi og Frosta
Erfiðleikar bolfískvinnslunnar
eru að sjálfsögðu ekki bundnir við
Þingeyri. Bæði stóru frystihúsin á
ísafírði, Hraðfrystihúsið Norður-
tanginn og íshúsfélag ísfirðinga,
eiga í rekstrarerfiðleikum enda eru
þau rekin með halla. Vilja sumir
viðmælendur vestra fá annað hvort
þeirra inn í nýju samsteypuna. „Ég
sakna þess að hvorugt frystihúsið.
hér á ísafirði er inni í þessari sam-
steypu," segir Pétur Sigurðsson.
„Ég hefði viljað sjá stærri samein-
ingu. Það er vonandi að frystihús
verði þar með og ég held að það
hljóti að verða,“ segir Sigurður R.
Ólafsson.
í maí náðu stjórnir íshúsfélags
ísfírðinga og Frosta hf. í Súðavík
samkomulagi um að láta kanna
hagkvæmni þess að sameina fyrir-
tækin. Framkvæmdastjórum félag-
anna var falið að skila drögum að
samrunaáætlun innan sex vikna.
Síðan hefur lítið frést af málinu og
svo virðist sem það hafi fljótlega
strandað og ekki hefur tekist að
koma því aftur á flot í haust. Á
stjórnendum fyrirtækjanna er ekki
að heyra að mikill áhugi sé nú á
sameiningu þó hvorugur hafí bein-
línis slitið viðræðunum.
Norðurtanginn til sölu
Eigendur 80% hlutafjár í Norð-
urtanganum hafa boðið hlutabréf
sín til sölu. Bréfin hafa verið boðin
völdum fjárfestum, meðal annars á
höfuðborgarsvæðinu. ísfírðingar
hafa töluverðar áhyggjur af þróun
mála. Kunnugir menn telja að „slát-
urverð“ fyrirtækisins sé enn það
mikið, þrátt fyrir langvarandi halla-
rekstur og skuldasöfnun,
að fjársterk fyrirtæki í'
öðrum landshlutum hefðu
áhuga á bréfunum til að
ná til sín kvóta fyrirtæk-
isins og skipi. Norður-
tanginn á töluverðan kvóta, eða um
3.000 þorskígildistonn og frystitog-
arann Orra. Með því að meta kvót-
ann á markaðsverði telja menn sig
sjá að hann dugi fyrir skuldum
Norðurtangans og vel það. Því gæti
kaupandinn skrifað niður verðmæti
mikilla fasteigna fyrirtækisins eða
jafnvel fengið út á þær úreldingar-
styrk.
„Við horfum upp á það að fyrir-
tækin sem standa undir öllu hér eru
veikari en menn hafa ætlað. Það
er uggur í mönnum enda atvinnu-
öryggið í voða,“ segir Pétur Sig-
urðsson, formaður Verkalýðsfélags-
ins Baldurs.
Verkalýðsfé-
lagið í odda-
aðstöðu
Byggðastofn
un bauð 70
milljónir