Morgunblaðið - 29.09.1996, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 29. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Nafnið Ofna-
smiðjan er orðið
vel þekkt og rót-
gróið naf n, en við
gerum okkur
samt sem áður
grein fyrir því að
ef til villerum við
ekki nógu vel
kynnt meðal
almennings
MARGRÉT Dagmar (t.v.) Sveinbjörn og Helga Theodórsdóttir fjármálastjóri.
Morgunblaðið/Þorkell
OFNASMWJAN HF.
MINNSTÍOFNUM
VTOSKIPri AIVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
► Ofnasmiðjan hf. er sextug á þessu ári. Þar fer fyr-
ir framkvæmdastjórinn Sveinbjörn E. Björnsson og
hægri hönd hans, aðstoðarframkvæmdastjórinn Mar-
grét Dagmar Ericsdóttir. Sveinbjörn er fæddur í
Reykjavík 24. nóvember 1951 og eftir skólagöngu hér-
lendis tók hann gráðu í véltæknifræði og rekstrarhag-
fræði í Noregi. Hann er giftur Aase Gunn Björnsson
og eiga þau þrjár dætur, Ellen Maríu, Júlíu Guðrúnu
og Steinunni Birnu. Fjórða dóttir Sveinbjarnar er Erla
Björk. Margrét Dagmar er fædd í Reykjavík 1962 og
á auk þess ættir að rekja til Grenivíkur og Skotlands.
Margrét er með BS-próf í markaðsfræðum og MA í
viðskiptastjórnsýslu frá bandarískum háskóla.
eftir Guðmund Guðjónsson
OFNASMIÐJAN var stofn-
sett í kreppunni 1936.
Þá var uppi athafnamað-
urinn Sveinbjöm Jóns-
son sem var á tímamótum í lífi sínu.
í bók um Sveinbjörn og Ofnasmiðj-
una, sem kemur út bráðlega í til-
efni 60 ára afmælis fyrirtækisins,
er atburðarásinni lýst með þessum
hætti:
„Sveinbjörn Jónsson stóð á tíma-
mótum í ársbyrjun 1936. Ytri að-
stæður ollu því að hann gat ekki
haldið áfram á þeirri braut sem
hann hafði markað sér við heim-
komuna árið 1919. Kreppan á
Norðurlandi larnaði allar fram-
kvæmdir og fjárskortur ógnaði iífs-
afkomu fjölskyldu hans á Akur-
eyri. Sveinbjörn vantaði ekki hug-
myndir, atorku eða lífskraft. Hann
vantaði fjármagn til að hrinda hug-
myndunum í framkvæmd. Svig-
rúmið á Akureyri var einfaldlega
of lítið fyrir framkvæmdamanninn.
Hann hafði ekki hugsað sér að láta
framleiðslu á amboðum, takmark-
aða verslun með byggingarvörur
eða almenna launavinnu verða sitt
lífsstarf. Hinn 15. janúar 1936
skrifar Sveinbjöm bréf til Valde-
mars Björnssonar í Njarðvíkum um
leið og hann sendir skerm á
„dráttarkarlinn" og segir þá
„kannski kem ég suður upp úr
mánaðamótum, því hér er ekkert
að gera.“
Sveinbjörn var með ýmsar hug-
myndir í kollinum er hann leitaði
út fyrir landsteina til að kynna sér
m.a. mó- og þangvinnslu, ofnasmíði
og raftækjasmíði. Hann fór m.a.
til Noregs og þar frétti hann af
nýlegri uppfinningu á miðstöðva-
rofnum. Leist honum svo vel á, að
hann samdi um einkaleyfi hjá Jac.
Hellen Klöfta við Ósló til að fram-
leiða svokallaða helluofna, en þá
voru fyrir verksmiðjur í Noregi,
Svíþjóð, Eistlandi og Finnlandi.
í fyrrgreindri bók, sem rituð er
af Magnúsi Guðmundssyni, Frið-
geir Olgeirssyni og Halldóri Reynis-
syni, stendur einnig þetta: „Eftir
að heim var komið vann Sveinbjörn
hratt að undirbúningi fyrirtækis
sem framleitt gæti ofna. Hinn 6.
maí 1936 boðaði hann nokkra fé-
laga sína til fundar á Hótel Borg
til að stofna hlutafélag um fram-
leiðslu miðstöðvarofna o.fl. Fyrir-
tækið var nefnt Hf. Ofnasmiðjan.
I fyrstu gerðust sjö menn hluthafar
og lagði hver þeirra fram kr 5.000.
Þeir sem undirrituðu stofnfundar-
gerð voru: Sveinbjörn Jónsson, Jón
Loftsson, heildsali í Reykjavík,
Guðbjartur Torfason, Hlébergi í
Hafnarfirði, Guðmundur Torfason,
Austurbakka í Reykjavík, Samúel
Torfason, Hverfisgötu 45 í Hafnar-
firði, Hermann Bæringsson, Njarð-
argötu 33 í Reykjavík. Gísli Þórðar-
son, Þórsbergi við Hafnarfjörð,
gerðist einnig meðstofnandi. Þeir
áttu allir að fá fasta atvinnu og
vera sjálfstæðir atvinnurekendur í
eigin fyrirtæki.
Lóð undir verksmiðjuhús fékkst
hjá Reykjavíkurbæ í iðnaðarhverf-
inu í Rauðarárholti við Einholt og
Háteigsveg. Um sumarið var
byggður fyrsti vinnslusalurinn og
keyptar vélar. Þá var 35.000 kr.
hlutafé á þrotum og enginn banki
í Reykjavík treysti sér til að lána
þeim fyrir fyrstu járnsendingunni
að upphæð kr. 6.000 sem var tals-
vert fé. Sparisjóðurinn í Hafnarfirði
hljóp þá undir bagga. Verkstjóri
kom frá Klöfta í Noregi tii að að-
stoða við uppsetningu vélbúnaðar
og hófst framleiðslan í desember
1936. Eina af pressum fyrirtækis-
ins, sem notuð var í áratugi, smíð-
uðu starfsmenn sjálfir. Fyrst um
sinn störfuðu fimm menn við fyrir-
tækið.“
Misvísandi nafn
Síðan eru liðin 60 ár og það er
langur tími í stuttri sögu þjóðar sem
er svo að segja nýskriðin út úr torf-
kofunum. Margt hefur breyst og
það er til marks um þrautsegju
fyrirtækisins að það stendur enn,
hefur vaxið og dafnað, þó að á
ýmsu hafi gengið í gegn um tíðina
og stendur í dag ef tii vill á styrk-
ari stoðum en nokkru sinni fyrr.
Þegar ókunnugir vinda sér inn
af götu og vilja kynna sér starfsemi
Ofnasmiðjunnar kemur á daginn
að nafn fyrirtækisins er verulega
blekkjandi. Að vísu eru smíðaðir
ofnar í fyrirtækinu, en þau Svein-
björn og Margrét segja þann þátt
starfseminnar nema 10-15% henn-
ar. Um hvað snýst þá fyrirtækið
Ofnasmiðjan hf., ef ekki smíði ofna?
Sveinbjörn svarar því á þann
hátt að víst geti nafn fyrirtækisins
verið misvísandi, því margt fleira
sé innan dyra hjá fyrirtækinu. „Við
erum með byggingavörudeild sem
er sérhæfð í utanhússklæðningum,
parket og harðplasti, innréttinga-
deild sem er mest í lager-, búðar-
og skrifstofuinnréttingum. Þá erum
við með framleiðsludeild sem er
meðal annars í hillu- og ofnasmíði,
málningarsvið þar sem áherslan er
á svokallaða bökunarlökkun, en þá
er lakkið brennt inn í stálið við
mikinn hita. Loks má nefna að við
erum einnig í sérsmíði úr ryðfríu
stáli, s.s. í stóreldhús. Samhliða
erum við einnig með ráðgjöf, t.d.
við innréttingar," segir Sveinbjörn.
En hefur þá ekki komið til greina
að breyta nafninu eða bæta við
það? Eða þarf þess kannski ekki?
Sveinbjörn segir:
„Nafnið Ofnasmiðjan er orðið vel
þekkt og rótgróið nafn, en við ger-
um okkur samt sem áður grein
fyrir því að ef til vill erum við ekki
nógu vel kynnt meðal almennings
með ýmsa hluta starfseminnar. Við
erum vel þekkt á fyrirtækja-
markaðinum, en hugur okkar
stefnir lengra, við viljum ná betur
inn á almenna markaðinn og því
verðum við að velta fyrir okkur
ýmsum þáttum. Að skipta um nafn
er eitt af því sem hefur verið rætt,
en engin ákvörðun liggur fyrir. Við
ætlum ekki að flýta okkur í þessum
efnum. Betra að fara hægt en að
gera mistök.“
Margrét Dagmar bætir við þetta
að framundan sé virkilega spenn-
andi tími, er fyrirtækið haslar sér
völl á framtíðarbrautunum. „Þetta
er mjög spennandi dæmi fyrir
markaðsmann, mikil og krefjandi
vinna með mörgum möguieikum.
Af því að spurt var um misvísandi
nafn og hugsanlegar breytingar, i
þá dettur mér í hug að gaman ,
væri að gera markaðsrannsókn fyr-
ir hönd fyrirtækisins. Finna út hvað !
fólk veit og veit ekki um Ofnasmiðj-
una. Ég tel að við séum fyrst og
fremst þekkt fyrir ofnana og
pergóparketið, utan þess að fyrir-
tækin þekkja hilluinnréttingarnar
okkar.
Fyrir markaðsmanninn væri það
spennandi að breyta áherslum og
jafnvel nafni svona fyrirtækis, en I
taka verður þó tillit til þess að hér j
er um rótgróið fyrirtæki að ræða j
sem er og verður alltaf með sinn
sess,“ segir Margrét, en starfssvið
hennar er sölu- og markaðsmál auk
starfsmannahalds.
Það eru fjögur ár síðan að Mar-
grét Dagmar réðst til starfa hjá
Ofnasmiðjunni. Sveinbjörn segir
það hafa verið orðið brýnt verkefni
að fá drífandi, vel upplýstan og >
menntaðan sölu- og markaðsmann
í fyrirtækið. Hann leitaði til Guðna I
Jónssonar atvinnumiðlara og gerði j
svo miklar kröfur að hann segir að
í byijun hafi Guðni ekki almenni-
lega áttað sig á því hvað hann var
að biðja um. „Kannski var hann í
vafa um að svona einstaklingur
væri til. En Guðni er slyngur og
útsjónarsamur á sínu sviði og eftir
níu mánaða leit kynnti hann Mar-
gréti Dagmar til skjalanna,“ segir i
Sveinbjörn.
„Þetta var eins konar meðganga ►
og síðan fæddist ég,“ segir Margrét j
og hlær. Heldur síðan áfram: „Það
var mjög erfítt að koma inn í kúltúr
og menningu þessa fyrirtækis.
Umhverfi þess og fleiri eldri fyrir-
tækja hér á landi á iðnaðarsviðinu
var þess eðlis að þetta voru af-
greiðslufýrirtæki en ekki þjónustu-
fyrirtæki. Viðskiptavinurinn skipti ;
litlu máli, var uppá fyrirtækin kom- i
inn og var látinn fmna fýrir því,“ ;
bætir hún við og Sveinbjöm tekur .
undir þetta og segir að viðskiptavin- *
ir hafi í mörgum tilvikum þurft að
bíða í allt að 6-9 mánuði eftir að
fá pantanir afgreiddar.
„Þetta var arfleifð frá árunum
eftir síðara stríð. Þá var mikið byggt
og fyrirtæki á borð við Ofnasmiðj-
una voru í lykilaðstöðu, en á sama
tíma voru þau bundin á klafa verð- ,
lagseftirlits. Ætla mætti að þarna »
hafi verið umhverfi til að græða á j
tá og fingri, en svo var ekki, öllu j
var miðstýrt og allt var á klöfum
og það hefur trúlega markað við-
horfín til viðskiptavinanna. Þetta
voru gömlu tímarnir og það var
brýnt að vinna sig út úr þeim,“ seg-
ir Sveinbjörn. „Og það er okkur að
takast," segir Margrét, „þessi fjögur
ár sem ég hef starfað hér höfum
við verið í miklu uppbyggingarstarfi ^
í Ofnasmiðjunni. Hún hefur gengið ,
vonum framar og er því fyrst og “
fremst að þakka áhugasömu og I
dugmiklu starfsfólki, enda er fyrir-