Morgunblaðið - 29.09.1996, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 29. SEPTEMBER 1996 B 7
ar farið með flesta, við vorum svo útkeyrðir
eftir þessa viku,“ segir Eggert. Þegar búið var
að tilkynna hveqir hefðu staðist prófið fengu
nýliðarnir hver sinn flugmiðann og máttu fara
heim í frí.
„Foreldrar mínir voru mjög hissa þegar ég
kom heim í fyrsta skiptið og það fyrsta sem
mamma sagði var „fékkstu ekkert að borða?"
Ég held að ég hafí lést um tíu kíló fyrstu fimm
vikurnar."
Eftir fyrsta fríið tók skólinn við og þá hófst
kennsla í sjóhernaði með áherslu á stjórnun,
siglingarfræði, fjarskipti og „taktík“. Eggert
var eitt ár í Horten. Eftir það fóru margir
félagar hans til starfa en Eggert ákvað að
sækja um liðsforingjaskólann í Bergen.
Eggert telur að það mikilvægasta sem hann
lærði í Sjóherskólanum hafi verið að kynnast
sjálfum sér í gegnum aðra. „Mannleg sam-
skipti skipta svo ótrúlega miklu máli í her-
mennsku. Við fengum ströng skilaboð um að
maður á alltaf að segja sína meiningu á æfing-
um og ef þér finnst eitthvað um aðra persónu
áttu alltaf að láta hana vita af því. Þetta er
mjög þroskandi og gengur út á að læra að
treysta hver öðrum sem er í raun það mikilvæg-
asta við að byggja upp her.
Þetta var ekki sérstaklega auðvelt fyrir mig
í byijun. Ég hef alltaf verið talinn frekar ein-
ráður og gjarn á að fara eigin leiðir. Það var
líka eitt af því sem ég fékk að heyra. Ég þótti
bæði einstrengingslegur og skapbráður en fékk
hrós fyrir að hafa mikið úthald og vera ábyrg-
ur, hugmyndaríkur og ósérhlífinn.“
í skólanum var meðal annars lögð áhersla
á hafrétt, þjóðarétt og hegningar- og refsi-
rétt. Einnig eru þar kenndar aðrar bóklegar
greinar á háskólastigi. Þar fyrir utan læra sjó-
iiðsforingjaefnin siglingafræði ásamt stjórnun-
arfræði. „Við fáum mikla þjálfun í siglingum,
þá gjarnan tvær siglingar á viku,“ segir Egg-
ert. „Það er oft mjög spennandi því að það
krefst mikillar nákvæmni að sigla í skeijagarð-
inum. Við fórum til Bandaríkjanna og tókum
þar þátt í keppni í siglingafræði milli sjóher-
skóla Atlantshafsbandalagsríkjanna. Þar urð-
um við í öðru sæti og það þykir mjög gott.“
Ein kennslugreinin kom Eggert á óvart.
„Við lærðum samkvæmisdansa einu sinni til
tvisvar í viku í hálft ár. Ég þótt nú ekki sá
efnilegasti í dansskólanum. Það kom mér svo-
lítið á óvart að við skyldum vera settir í dans-
kennslu. Ég hafði annað í huga þegar ég kom
hingað, en þetta er hluti af náminu, ásamt
dansleikjum sem eru haldnir."
Skólinn hefur mikil samskipti við aðra sjó-
herskóla og töluvert er um ferðalög nemenda.
„Við fórum síðastliðið sumar á samnorræna
kadettastefnu til Svíþjóðar, nánar tiltekið til
Gotlands. Þar hittust sjókadettar frá öllum
Norðurlandaþjóðunum og tóku þátt í íþrótta-
keppni. Þegar við komum á staðinn var búið
að flagga fánum allra Norðurlanda nema js-
lenska fánanum. Svo fréttist að það væri ís-
lendingur í hópnum og þá var íslenski fáninn
dreginn að húni og ekki bara á einum stað
heldur út um allt. Þetta er í fyrsta og kannski
síðasta skipti sem það er flaggað bara fyrir
mér. Ég tók þetta sem virðingarvott við landið
og eins merki um vilja til að hafa okkur íslend-
inga með.“
Eggert segir nemendurna fá góða fræðslu
um ástandið í alþjóðamálum. „Við fengum
fyrirlestra til dæmis um nýtt skipulag innan
Atlantshafsbandalagsins, framtíð þess og
almennt um öryggismál í Evrópu.
Þetta hefur lítið verið rætt
í fjölmiðlum á Islandi
en það hefur verið talað að leggja Atlantshafs-
bandalagið niður í núverandi mynd. Annað, sem
kannski er áhyggjuefni, er að Bandaríkjamenn
eru ekki jafnviljugir og þeir hafa verið að taka
þátt í varnarstarfi. Það hefur til dæmis verið
rætt að stofna varnarbandalag innan Evrópu-
sambandsins. Þetta hefur gert það að verkum
að það er stöðugt verið að ræða framtíð NATO
og eins hvar Bandaríkjamenn myndu standa ef
úr yrði. Ég er þeirrar skoðunar að Atlantshafs-
bandalagið eigi ekki að draga saman seglin, en
efast um að það sé gott að stækka það til aust-
urs og taka inn Eystrasaltsríkin. Rússar myndu
líta á það sem ógnun.“
Eggert segir Norðmenn verða mjög hissa þeg-
ar hann segir að íslendingar hafi ekki her. Þeir
spyiji þá gjarnan hvað við ætlum að gera ef
eitthvað gerist.
„Við höfum víkingasveitina og Landhelgis-
gæsluna en báðar þessar stofnanir virðast vera
í fjársvelti," segir Eggert. „Síðastliðið sumar tók
ég þátt í heræfingu á íslandi ásamt sérsveit frá
norska hernum. Bandaríski herinn kqm með sinn
varnarstyrk sem er eyrnamerktur íslandi. Þeir
skipuleggja varnir og framkvæma þær og þá
er aðallega lögð áhersla á virkjanir og fleira.
Menn eru að reyna hvernig það er að þurfa að
beijast við íslenskar aðstæður og fyrir þá er það
enginn leikur. Nokkrir urðu til dæmis fyrir ofkæl-
ingu á miðju sumri og það segir sína sögu.“
íslenskur her
Eggert telur tvímælalaust vænlegt fyrir unga
menn á Islandi að fara út í nám í hermennsku.
Hann segir marga kunningja sína hafa lýst
áhuga á því en ýmsir geri sér rangar hugmynd-
ir um hernað sem ættaðar séu úr bíómyndum.
„Fyrstu jólin mín á íslandi eftir að ég byijaði
í þessu sagði amma mín við mig í jólaboði:
„Heyrðu, Eggert, vilt þú ekki kaffi - og þú sem
ert að læra að drepa fólk!“ Það fyrsta sem fólki
dettur í hug er að við séum að læra að drepa.
Námið gengur fyrst og fremst út á það að læra
að lifa af og bjarga sér við ýmsar aðstæður. I
rauninni er það rækilega meðfætt hjá okkur öll-
um hvernig á að ganga frá náunganum. Það
þarf ekki að kenna það, menn verða sérfræðing-
ar í því eftir örfáa daga á vígvellinum. Okkur
er kennt að nota þau verkfæri sem eru jafnmik-
ið ætluð til varnar og sóknar."
Verði stofnaður her hér á landi telur Eggert
ólíklegt að um herskyldu verði að ræða, enda
tæpast þörf á því. „Mér virðist vera til feikinóg
af fólki sem hefur áhuga og myndi vilja fara út
í svona lagað,“ segir Eggert. „Það hefur mikið
verið hringt í mig til að fá upplýsingar um þessi
mál. Ég bjóst ekki við því fyrirfram að þessi
áhugi væri fyrir hendi á íslandi. Norðmenn segja
að þeirra her hafi gefið þeim margt þrátt fyrir
að það sé auðvitað dýrt að hafa her. Hérna er
herskylda og því hefur stór hluti af ungum
mönnum verið í herþjálfun. Kostirnir við þetta
eru að mínu mati margir. Það sem flestir finna
fyrir er að viðhorfin breytast töluvert og sjálfs-
aginn hjá fólki styrkist. Það að virða aðra í sam-
skiptum er mikilvægur þáttur í herþjálfun.
Éf að við hefðum aðstöðu til herþjálfunar á
íslandi gæti það gert okkur að mörgu leyti
hæfari til að taka þátt í alþjóðlegu sam-
starfi hjá stofnunum eins og Sam-
einuðu þjóðunum eða
NATO. Læknar og
EGGERT vopnum búinn
á vetraræfingu.
SIGLINGAFRÆÐI var stór þátt-
ur í þjálfuninni. Eggert er hér á
vakt í brúnni á norsku herskipi
VÍTISVIKAN reyndi á þolrifin
svo um munaði. Hermennirnir
voru matarlausir í viku og urðu
að lcggja á sig erfiðar æfingar
í bleytu og kulda.
aðrir sem vilja starfa á vegum Sameinuðu
þjóðanna þurfa að fara erlendis í þjálfun eins
og sýndi sig núna þegar stríðið stóð yfir í
Bosníu. Islenskir læknar voru þjálfaðir hérna
í Noregi. Ég tel að við ættum að minnsta
kosti að gera samning við eitthvert land um
að þjálfa okkar fólk.“
Það voru nokkrar stúlkur í skólanum með
Eggert og segir hann þær hafa staðið sig
mjög vel. „Stelpurnar hafa alveg jafna mögu-
leika á við strákana. Noregur er fyrsta þjóð-
in sem á kafbátsforingja sem er kona.“ Egg-
ert er ekki á því að æskilegt sé að konur séu
í fremstu víglínu. Hann segir reynslu ísraels-
manna hafa sýnt að það lami baráttuþrek
karlanna. Þeir hafi ekki þolað að sjá konurn-
ar særðar eða drepnar á vígvellinum. „Að
sumu leyti eru konur betur til þess fallnar
að vera á vígstöðvum. Þær virðast eiga auð-
veldara með að bregðast við skyndilegu álagi.
Þetta hefur með hormónastarfsemina að
gera. Þegar karlmenn hvorki borða né sofa
í langan tíma þá hætta þeir að framleiða
karlhormón og veldur það miklum geð-
sveiflum í byijun og þeim hættir að vaxa
skegg. Konur virðast þola svona álag betur
til lengri tíma. Þær hafa einnig fituforða sem
er til þess fallinn að takast á við langvar-
andi álag. í sérsveitum eru þeir strákar sem
standa sig best ekki neinar Rambó- eða
Schwartzenegger-manngerðir með mikla
vöðva og dimma rödd. Þeir strákar sem eru
í sérsveitunum eru yfirieitt litlir, mjög venju-
legir í alla staði og skera sig ekkert úr.“
Sér sveitarþj álfun
Eggert stefnir nú að því að öðlast sér-
sveitarþjálfun. „Ég sótti um að komast í sér-
sveit en það er ekki öruggt að ég verði tek-
inn inn. Erlendir ríkisborgarar eiga ekki að
hafa möguleika á þessu nema um sérstaka
samninga sé að ræða á milli landa. Ég hef
fengið svar um _að ég fái leyfi til að reyna
að komast inn. Ég er eini liðsforinginn sem
sækir um og það hefur ekki gengið þrautar-
laust að fá leyfið. Ef ég kemst inn tekur við
hálft ár í mjög strangri sérsveitarþjálfun.
Það eru svona um það bil 10 prósent sem
komast inn.
Mér hefur ávallt verið mjög vel tekið hérna
í Noregi og komið fram við mig alveg eins
og Norðmann. Það hefur auðvitað gert mér
kleift að ná lengra en ella. Þegar smugudeil-
an stóð sem hæst fékk ég stundum smáskot
frá félögum mínum og það kostaði mig alln-
okkra bjórkassa, auðvitað var það meira í
gríni en alvöru. Hins vegar gættu yfirmenn
mínir þess vel að koma ekki með neinar yfir-
lýsingar eða athugasemdir á meðan á þessu
stóð og ég var þakklátur fyrir það.“
Höfundur stundar háskólnnám í Bergen.