Morgunblaðið - 03.10.1996, Blaðsíða 4

4 B FIMMTUDAGUR 3. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FJÁRLAGAFRUMVARPIÐ |§ 1997
Heildarlántökur ríkisins, fyrirtækja o g sjóða áætlaðar 47,7 milljarðar 1997
Stefnt að 2,3 milljarða
lækknn skulda ríkisins
Lánsfjárþörf hins opinbera 1986-1997
sem hlutfall af vergri landsframleiðslu
io%—----------------
I
Ríkisfyrirtæki og sjóðir
r- Ríkissjóður
87 ’88 '89 '90 ’91 ’92 '93 '94 ’95 '96 ’97
HEILDARLÁNTÖKUR ríkisins, rík-
isfyrirtækja og sjóða eru áætlaðar
47,7 milljarðar kr. á næsta ári. Af-
borganir eldri lána eru áætlaðar 36
! milljarðar. Hrein lánsfláröflun er
áætluð 11,7 milljarðar og er það 7,7
i"milljörðum kr. lægri ijárhæð en á
yfirstandandi ári.
Horfur í ríkisfjármálum á næsta
ári benda til þess að ríkissjóður lækki
skuldir sínar um 2,3 milljarða kr. á
árinu 1997 en í ár eru þær taldar
aukast um rúma 15 milljarða kr. Á
minni lánsfjárþörf hins opinbera að
gefa svigrúm til aukinnar fjárfest-
ingar atvinnufyrirtækja án þess að
raska jafnvægi á fjármagnsmarkaði,
skv. kafla fjárlagafrumvarpsins um
lánsfjármál.
Greiddar afborganir 14,2
milljarðar
Áætlað er að á næsta ári verði
nýr peningalegur spamaður öilu
meiri en í ár, um 46 milljarðar kr.
eða 8,8% af landsframleiðslu.
Heildarlántökur A-hluta ríkissjóðs
eru áætlaðar 11,9 milljarðar kr. sam-
Ríkið
dregur
úr fjár-
festingu
FJÁRFESTINGAR ríkisins
minnka um 300 milljónir sam-
kvæmt fjárlagafrumvarpinu og
verða 9,4 milljarðar. Minnkunin
kemur fyrst og fremst fram í
vegamálum. Fjárfesting sem
hlutfall af landsframleiðslu verð-
ur 1,8% á næsta ári, en á árunum
1991-1994 var þetta hlutfall
2,8-3,2%.
Tæpir 7 milljarðar til
vegamála
Heildarframlög til Vegagerð-
innar verða tæplega 7 milljarðar
árið 1997, þar af fara 3,1 millj-
arður til viðhalds vega, 2,4 millj-
arðar til nýframkvæmda og til-
rauna og 460 milljónir til rekst-
urs feija og afborgana af bygg-
ingalánum þeirra.
Á síðustu 10 árum hafa 67,5
milljarðar farið til vegamála, en
það er 1,5 milljarðar umfram lög-
bundar tekjur Vegagerðarinnar.
í ár renna hins vegar 637 milljón-
ír af mörkuðum tekjum stofnar-
innar í ríkissjóð og gert er ráð
fyrir að samsvarandi upphæð í
ár verði 856 milljónir.
Horfur eru á að fjárfesting
landsmanna aukist um 24% á
þessu ári. Mestu máli skiptir 50%
aukning í fjárfestingu atvinnu-
veganna, en tæplega helming
hennar má rekja til stækkunar
álvers og Hvalfjarðarganga. Því
er spáð að fjárfesting aukist á
þessu ári um 8,5% og verði sam-
,-tals 98 milljarðar. Á þessum
tveimur árum er því búist við ríf-
lega 30% aukningu á fjárfest-
ingu. Það þýðir að fjárfesting sem
' hlutfall af landsframleiðslu verð-
. ur um 19% sem er svipað og í
( OECD-ríkjunum. Á árunum
i 1994-95 fór þetta hlutfall niður
! í 15%.
anborið við 43,9 milljarða kr. á þessu
ári. Greiddar afborganir af teknum
lánum eru taldar munu nema 14,2
milljörðum kr.
Greiddar afborganir af teknum
HALLI ríkissjóðs á yfirstandandi ári
er nú talinn geta orðið 2,7 milljarðar
kr., eða 1,2 milljörðum kr. minni en
gert var ráð fyrir í fjárlögum., skv.
endurskoðaðri áætlun ársins.
Að vaxtagjöldum frátöldum er af-
koman jákvæð um 5,5 milljarða kr.
á árinu og er það í fyrsta sinn síðan
árið 1984 að aðkoma ríkissjóðs að
vöxtum frátöldum er jákvæð en frá
1985-1995 var afkoma ríkissjóðs á
þennan mælikvarða neikvæð um 3,5
milljarða að jafnaði á ári.
Tekjur 5,1 milljarði hærri en
í fjárlögum
Nú er talið að heildartekjur ríkis-
sjóðs á árinu 1996 geti orðið um 126
milljarðar kr. eða 5,1 milljarði hærri
en á fjárlögum. Talið er að tekju-
skattar verði rúmlega 3 milljörðum
kr. meiri en gert var ráð fyrir í fjár-
lögum og tryggingagjald er talið
skila 250 millj. kr. viðbótartekjum.
Hins vegar hafa tekjur af virðisauka-
lánum ríkissjóðs eru áætlaðar 14.240
milljónir kr. á næsta ári samanborið
við 28.750 millj. kr. á þessu ári. Inn-
lausn spariskírteina er áætluð um
5,4 milljarðar á næsta ári og afborg-
skatti hækkað minna en nemur
veltubreytingum í þjóðfélaginu,
þrátt fyrir að aukning þjóðarutgjalda
verði um 9% og einkaneysla aukist
um 7%. Telur fjármálaráðuneytið að
ýmsar skýringar geti verið á því,
m.a. miklar fjárfestingar fyrirtækja,
innflytjendur hafi birgt sig upp
vegna væntinga um aukna eftir-
spurn og fyrirtæki hafi lækkað
álagningu sína vegna mikillar sam-
keppni á markaðinum að undan-
förnu.
Endurmat á útgjaldahorfum árs-
ins leiðir í ljós 3,9 milljarða kr.
hækkun frá fjárlögum. Horfur eru
á að útgjöld til heilbrigðismála fari
allt að 1.400 milljónum kr. fram úr
fjárlögum og vegur þar þyngst auk-
in fjárþörf sjúkratrygginga um 900
millj. kr. samkomulag um verka-
skiptingu sjúkrahúsanna í Reykjavík
hefur einnig í för með sér 430 millj.
kr. viðbótarfjárveitingu til sjúkra-
húsanna úr ríkissjóði á þessu ári.
anir af erlendum lánum dragast sam-
an milli ára um 1,8 milljarða m.a.
vegna skuldbreytinga yfir í lán á
betri kjörum.
Lán vegna flugstöðvar greidd
af tekjustofnum
flugmálaáætlunar
Á árinu 1997 er ráðgert að veita
ný lán að fjárhæð 6.190 milljónir kr.
til fyrirtækja og sjóða í B-hluta ríkis-
sjóðs. Á móti koma innheimtar af-
borganir af eldri lánum sem eru
áætlaðar samtals 8.240 millj. kr. Á
næsta ári koma til greiðslu 1.470
milljóna kr. lán sem ríkissjóður end-
urlánaði Flugstöð Leifs Eiríkssonar.
Til viðbótar þarf á næsta ári að fjár-
magna fyrirhugaðar framkvæmdir
við stækkun flugstöðvarinnar að
fjárhæð 525 milljónir kr. Fjárþörf
flugstöðvarinnar verður mætt með
nýrri lántöku ríkissjóðs að fjárhæð
1.950 millj. kr. sem áformað er að
greidd verði af tekjustofnum flug-
málaáætlunar á næstu árum og ára-
tugum, ásamt öðrum lánum sem
hvíla á flugstöðinni.
í öðru lagi er talið að framlög
til fjárfestinga fari tæplega 700
millj. kr. fram úr fjárlögum. Fram-
lag til vegagerðar er talið hækka
um 227 millj. kr. vegna hækkunar
á tekjustofnum og bættrar inn-
heimtu á þungaskatti. Ennfremur
hafa verið teknar ákvarðanir um
ýmis verkefni sem ekki var ætlað
fyrir í fjárlögum, s.s. flugvélakaup
fyrir flugmálstjórn, kostnað fyrir
embætti forseta íslands og fram-
kvæmdir á vegum Alþingis en alls
er talið að þessi útgjöld nemi um
300 millj. kr.
Talið er að almenn vaxtagjöld
hækki um 750 millj. á þessu ári.
Þá hafa útgjöld vegna reksturs
grunnskóla verið talin verða um 240
millj. kr. umfram heimildir fjárlaga.
Einnig hefur verið unnið að upp-
gjöri á skuldbindingum ríkissjóðs
vegna snjóflóðanna á Súðavík og
Flateyri og er talið að fjárþörf
vegna þeirra nemi 250 millj. kr.
Endurskoðun
tekjuskattskerfis
Engin
áhrif á
tekjur rík-
issjóðs
NEFND sem skipuð er fulltrú-
um stjórnvalda og aðila vinnu-
markaðarins vinnur nú að end-
urskoðun tekjuskattskerfisins
og á að skila tillögum sínum
fyrir áramót.
Er henni m.a. falið að leita
leiða til að draga úr jaðaráhrif-
um tekjuskatts og ýmissa bóta-
greiðslna en ekki er gert ráð
fyrir að tillögur nefndarinnar
leiði til neinna breytinga á
tekjuöflun ríkissjóðs á næsta
ári samkvæmt fjárlagafrum-
varpinu.
Þá er ekki gert ráð fyrir að
skattlagning fjármagnstekna
skilar tekjum á árinu 1997, að
því er segir í frumvarpinu.
Málefni fatlaðra
Framlög
hækka um
190 milljónir
ÁÆTLAÐ er að fjárveiting til
málefna fatlaðra á næsta ári
verði 2.314 milljónir kr. og
hækki um 190 millj. kr.
Útgjöld aukast m.a. vegna
útskrifta vistmanna af Kópa-
vogshæli yfir á sambýli hjá
svæðisskrifstofunum í Reykja-
vík og á Reykjanesi og kostn-
aður við stuðningsfjölskyldur
eykst um 19 milljónir kr. Gerð-
ur hefur verið samningur við
Akureyrarbæ um að taka að
sér framkvæmd þjónustu við
fatlaða á Eyjafjarðarsvæðinu
og framlag til þess er 252 millj-
ónir kr.
Útgjöld til
landbúnaðar
minnka
ÚTGJÖLD landbúnaðarráðu-
neytis eru áætluð 6.924 millj-
ónir kr. á næsta ári og lækka
um 57 millj. á milli ára.
Greiðslur vegna sauðfjár-
ræktar lækka um 230 millj.
kr., úr 2.727 millj. kr. á fjárlög-
um í ár í 2.497 millj. á næsta
ári, í samræmi við búvörusamn-
ing ríkisins og bænda. Uppkaup
á fullvirðisrétti eru áætluð 313
millj. kr. og lækka um 282
millj. kr. milli ára. í samningi
ríkisins og Bændasamtakanna
eru uppkaup áætluð 402 millj.
kr. en vegna verulega færri
umsókna um sölu á fullvirðis-
rétti munu um 90 millj. kr.
greiðslur frestast til síðari tíma.
Hagræðing
í löggæslu
KANNAÐIR verða möguleikar
á útboði á rekstri Kvíabryggju
á næsta ári og lokun Siðumúla-
fangelsisins á að leiða af sér
20 milljóna kr. sparnað árið
1997. Þá verða færðar 30 millj-
óna kr. sértekjur á liðinn „ýmis
löggæslukostnaður" hjá dóms-
málaráðuneytinu en um er að
ræða ósundurliðaðan sparnað
sem ætlað er að ná með hag-
ræðingu í löggæslu. Kostnaður
vegna samræmdrar neyðarsím-
svörunar hækkar um 10 millj-
ónir kr.
Útgjöld ríkissjóðs eftir ráðuneytum 1988-1997
Milljónir kr. á verðlagi lands j^ ’ 7 framleiðslu 1997 -jggg 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 Áætlun Frumvarp 1996 1997
Æðsta stjórn r. 1.211 1.229 1.342 1.292 1.188 1,234 1.292 1.466 1.488 1.363
Forsætisráðuneyti 689 1.336 932 922 395 423 772 864 707 529
Menntamálaráðuneyti 20.723 20.187 19.314 20.573 19.003 18.690 19.162 18.299 20.016 14.62751
Utanrikisráðuneyti 1.439 1.503 1.686 1.825 1.660 1.767 1.850 1.970 1.991 1.972
Landbúnaðarráðuneyti 5.160 5.791 4.618 6.431 6.500 8.72721 7.694 7.373 7.249 6.924
Sjávarútvegsráðuneyti 2.890 3.162 1.177 1.232 1.175 1.256 1.010 1.187 1.274 1.210
Dóms- og kirkjumálar. 6.491 5.937 5.785 5.952 5.902 6.176 6.542 6.495 6.267 6.264
Félagsmálaráðuneyti 5.640 4.481 4.795 5.899 5.670 5.983 9.37531 10.155 9.370 9.301
Heilbrigðis- og trvggingar. 48.154 48.120 50.7141’ 53.449 53.015 53.199 51.40831 52.478 52.594 52.224
Fjármálaráðuneyti 18.172 18.665 15.430 18.222 15.018 15.769 16.312 17.534 29.7114) 18.916
Samgönguráðuneyti 8.383 8.593 9.078 8.994 8.941 10.486 10.199 9.944 8.910 8.557
Iðnaðarráðuneyti 2.124 2.164 1.536 1.545 1.155 1.148 1.226 1.285 1.202 1.117
Viðskiptaráðuneyti 6.453 6.844 6.986 6.191 5.939 1902' 195 209 203 195
Hagstofa íslands 152 141 141 168 166 154 170 157 163 154
Umhverfisráðuneyti - - 44 632 669 727 640 803 984 988
Samtals 127.682 128.153 123.579 133.326 126.399 125.930 127.846 130.220 142.131 124.340
1.1 upphafí árs 1990 breyttist verkaskipting rikis og sveitarfélaga sem jók útgjöld heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytis. 2. Niðurgreiðslur búvötu ftuttar trá viðskipta- ráðuneyti til landbúnaðarráöuneytis. 3. Atvinnuleysistryggingasjóður fluttur frá heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneyti til félagsmálaráðuneytis. 4. Innköllun spariskirteina hækkar vaxtagjölkd um 10.100 milljónir króna árið 1996. 5. Flutningut grunnskólans til sveitarfélaga lækkasr útgjöld menntamálaráðuneytis um 5.213 milljónir króna árið 1997.
Spáð er 2,7 milljarða halla á ríkissjóði á árinu 1996
Heilbrigðismál 1.400 millj-
ónir umfram fjárlög