Morgunblaðið - 05.10.1996, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 5. OKTÓBER 1996 39
SVAVA
HÓLMKELSDÓTTIR
+Svava Hólm-
kelsdóttir fædd-
ist á Siglufirði 25.
mars 1920. Hún lést
í Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 29.
september síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru Hólm-
kell Jónasson og
Jósefína Björns-
dóttir.
Svava giftist
Hólmgeiri Guð-
mundssyni 1948,
ættuðum úr Loð-
mundarfirði.
Þeirra börn eru: Guðmundur
Bjöm, f. 1948, Hólmgeir, f.
1949, Jósef, f. 1952, Þórhallur,
f. 1953, Þórleif, f. 1961, og
Hrafnhildur, f. 1963.
Svava lærði hjúkrun og
sjúkranudd í Kaupmannahöfn
1939-1945.
Utför Svövu var gerð frá
Keflavíkurkirkju 4. október
síðastliðinn.
Mig langar til að minnast hennar
Svövu ömmu með nokkrum orðum.
Ég á margar góðar minningar bæði
frá bernsku minni og einnig þegar
ég óx úr grasi og þær eru nokkrar
sem ég vil segja frá á þessari
stundu. Þegar ég var undir skóla-
aldri þá var ég oft hjá ömmu og
afa á Brautinni, mér er mjög minn-
isstætt þegar ég var mjög veik í
eyrunum og var þá stödd hjá ömmu
og afa, mér þótti svo gott að hafa
ömmu hjá mér þegar ég var eitt-
hvað lasin því amma var svo mikill
læknir í mínum augum og einnig
ræddi hún við mig þannig að mér
batnaði heilmikið bara við það að
hlusta á hana ömmu. Það voru ófá
skiptin em ég gisti hjá þeim á
Brautinni, mér fannst svo gaman
ef ég fékk að sofa heima hjá ömmu
og afa. Ég man frekar
vel eftir því þegar
amma var að vinna í
efnalauginni eða klór-
stöðinni sem ég kall-
aði, þangað leit ég
stundum inn og það var
alveg sama hversu
mikið var að gera hjá
henni í vinnunni, alltaf
hafði hún amma tíma
fyrir mig, hún gat líka
alltaf fundið eitthvað
handa mér að gera svo
að mér leiddist aldrei.
Oft sátum við og spil-
uðum og var það oftast
sama spilið eða rommý. Ommu
fannst alltaf gott að taka í spil við
og við.
Á sínum tíma, þegar hún amma
vann við þrif í gagnfræðaskólanum,
þá fékk ég stundum að koma með
henni ömmu því að ef ég var stödd
hjá henni þá leyfði hún mér að
koma með sér og það var mér mik-
ils virði að vera hjá ömmu því að
ég var svo oft eirðarlaus og vissi
að amma myndi finna eitthvað
handa mér að gera.
Þegar ég lauk skóladegi kom ég
oft við hjá þeim á Brautinni og allt-
af voru móttökurnar jafn góðar,
alltaf boðið uppá nýjar kökur sem
amma bakaði og alltaf fannst mér
skúffukakan hennar ömmu vera
besta kaka sem ég fékk og ekki
má gleyma frostingtertunni sem
amma gerði svo ógleymanlega.
Amma var svo dugleg að pijóna,
hún pijónaði iðulega lopapeysur og
eru þær margar til eftir hana.
Amma kenndi mér að baka fyrstu
kökuna sem var skúffukaka. Við
amma ræddum stundum um að fara
til Ameríku til að heimsækja dóttur
hennar en því miður varð nú ekki
neitt úr þessu hjá okkur, en ég er
fullviss um að nú getur hún ferðast
þangað þegar hún vill. Þó að við
GUÐRÍÐUR
HALLDÓRSDÓTTIR
+ Guðríður Hall-
dórsdóttir
fæddist á Oddastöð-
um i Hnappadal 16.
maí 1902. Hún lést
á Dvalarheimili
aldraðra í Borgar-
nesi 25. september
síðastliðinn. For-
eldrar Guðríðar
voru hjónin Halldór
Jónsson bóndi á
Oddastöðum, f. 23.
júní 1873 í Hallkels-
staðarhlíð í
Hnappadal, og Guð-
ríður Jónsdóttir frá
Dalsmynni í Norðurárdal, f. 4.
september 1874. Hún var önnur
í röð átta systkina sem upp
komust, en þau voru: Jón, f. 23.
júni 1901, Guðmundur, f. 26.
september 1905, Sæmundur, f.
18. maí 1909, Halldóra Guðrún,
f. 8. janúar 1912, maki Óskar
Eggertsson í Anda-
kílsárvirkjun (lát-
inn), Sigurður Val-
geir, f. 15. desember
1914, Kjartan, bóndi
og fv. hreppstjóri á
Rauðkollsstöðum i
Eyjahreppi, f. 5.
mars 1917 (einn eft-
irlifandi þeirra
systkina), maki
Hulda Tryggvadótt-
ir, og Kristín Sal-
björg, f. 12. október
1918.
Árið 1934 settu þau
systkin Guðmundur,
Sæmundur og Guðríður saman
bú á Syðri-Rauðamel í Kolbeins-
staðahreppi í Hnappadal og
ráku þann búskap á meðan líf
og kraftar entust.
Útför Guðríðar fer fram frá
Kolbeinsstaðakirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 16.
Undir litlu rauðu fjalli hvílir lítill
bær í faðmi fagurs fjallahrings.
Bærinn heitir Syðri-Rauðimelur í
Hnappadal og þar bjó Guðríður
Halldórsdóttir eða Gauja lengst af
ásamt bræðrum sínum Guðmundi
og Sæmundi. Hún hefur nú kvatt
okkur á nítugasta og fimmta aldurs-
ári og fengið hvíldina sem hún hafði
svo lengi þráð. Syðri-Rauðimelur
hefur fengið nýja ábúendur, sem
reyndar reka þar ekki búskap, en
reyna þó af fremsta megni að halda
þeim anda sem þar ríkti og hlúa að
bænum og umhverfi hans.
Einhvern veginn var eins og mað-
ur gerði ráð fyrir að hún Gauja yrði
alltaf til staðar, yrði áfram hluti af
lífínu og tilverunni. En lögmálum
lífs og dauða verður ekki breytt og
í raun má segja að ástvinum hennar
hafi auðnast að hafa hana óvenju
lengi hjá sér. Söknuður er efst í
huga en fallegar minningar um góða
vinkonu sitja eftir.
Gauja var fædd og uppalin í
Hnappadalnum, umkringd fjalla-
hringnum fallega sem hún talaði svo
oft um og kenndi þeim, sem dvöldu
hjá henni á Syðra-Rauðamel, að
elska. Þar valdi hún sér líka að búa
alla ævi og reyndar fór hún sjaldan
langdvölum úr dalnum. Þær voru
ófáar stundirnar sem við sátum í
stofunni eða eldhúsinu í ylnum frá
olíueldavélinni, horfðum saman út
um gluggann á Eldborgina, Kol-
beinsstaðafjallið með Tröllakirkj-
MINIMINGAR
sjáum hana ekki með eigin augum,
þá getum við eflasut skynjað nær-
veru hennar.
Ég er ömmu þakklát fýrir æði
margt og sér í lagi er ég þakklát
Guði fyrir að hafa gefið mér svo
góða ömmu sem hún var.
Drottinn vakir, Drottinn vakir
daga og nætur yfir þér.
Blíðlynd eins og besta móðir
ber hann þig í faðmi sér.
Allir þótt þér aðrir bregðist,
aldrei hann á burtu fer.
Drottinn elskar, Drottinn vakir
daga og nætur yfir þér.
Lðng þá sjúkdómsleiðin verður,
lífið hvergi vægir þér,
þrautir magnast, þijóta kraftar,
þungt og sárt hvert sporið er,
honum treystu, hjálpin kemur
hann af raunum sipr ber.
Drottinn elskar, - Drottinn vakir
daga og nætur yfir þér.
(S.Kr. Pétursson)
Elsku afi, Hrafnhildur, Dolla,
Jósi, Þórhallur, Geiri, pabbi og fjöl-
skyldur og aðrir ættingjar, Guð
gefi ykkur styrk í sorg ykkar því
missir okkar er mikill.
Kristín Birna, Ragnar Már og
Inga Margrét systkini mín minnast
hennar Svövu ömmu einnig með
söknuði í hjarta. Blessuð sé minning
hennar Svövu ömmu.
Þín sonardóttir,
Bryndís Guðmundsdóttir.
Ástkær móðir okkar, Svava, er
látin. Hún háði hatramma baráttu
við illvígan sjúkdóm. Hún barðist
eins og hetja, en varð að láta undan
í lokin. Aldrei skyldi hún kvarta
þótt æma ástæðu hefði hún til þess.
Það er erfitt að setjast niður og
skrifa minningargrein um móður
sína því minningarnar eru svo
margar. Elsku mamma, nú er bar-
áttunni lokið, nú líður þér vel. Við
hittumst síðar.
Þú áttir þrek og hafðir verk að vinna
og varst þér sjálfri hlífðarlaus og hörð.
Þú vaktir yfir velferð bama þinna.
Þú vildir rækta þeirra ættaijörð.
Frá æsku varstu gædd þeim góða anda,
sem gefur þjóðum ást til sinna landa
og eykur þeirra afl og trú.
En það er eðli mjúkra móðurhanda
að miðla gjöfum - eins og þú.'
Ég flyt þér, móðir, þakkir þúsundfaldar,
og þjóðin öll má heyra kvseði mitt.
Er Islands mestu mæður verða taldar,
þá mun það hljóma fagurt, nafnið þitt.
Blessuð sé öll þín barátta og vinna.
Blessað sé hús þitt, garður feðra minna,
sem geymir lengi gömul spor.
Haf hjartans þakkir, blessun barna þinna, -
og bráðum kemur eilíft vor.
(Davíð Stefánsson)
Þórleif og Hrafnhildur.
Elsku amma.
Þú varst hress kona. Við erum
þakklátar fyrir þær stundir sem við
höfum átt saman, þegar þú heim-
sóttir okkur komst þú oftast með
bakkelsi, kleinur eða marmarakök-
ur og það var alltaf vel þegið.
Þú varst alltaf að prjóna. Flest
allar lopapeysurnar sem við höfum
átt eru unnar í þínum höndum.
Lopapeysan er hlý og góð eins og
þú.
Þó þú sért farin úr þessum heimi
ert þú alltaf hjá okkur. Elsku amma,
englar Guðs munu blessa þig. Hvil
þú í friði.
Ég lifi í Jesú nafni,
í Jesú nafni eg dey.
Þó heilsa og líf mér hafni
hræðist ég dauðann ei.
Dauði, ég óttast eigi
afl þitt né valdið gilt.
í Kristí krafti ég segi:
„Kom þú sæll, þá þú viltf
(Hallgr. Pét.)
Ester, Svafa og Oddný
Þórhallsdætur.
Svo leggur þú á höfin blá og breið
á burt frá mér og óskalöndum þínum,
og stjama hver er lýsir þína leið,
er lítill neisti, er hrökk af strengjum mínum.
Þú skilur eftir minningar hjá mér
um marga gleðistund frá liðnum árum,
unni og Hrútaborgina og spjölluðum
um heima og geima. Ég við eldhús-
borðið en hún á litla hnallinum við
homskápinn. Þær stundir era
ógleymanlegar, og ekki laust við að
óharðnaðri unglingsstelpu þætti
meira til sjálfrar sín koma eftir
spjallið við Gauju því henni var það
lagið að tala við allt fólk af mikilli
virðingu. Á þessum stundum mynd-
uðust líka tengsl sem aldrei urðu
rofin á meðan báðar lifðu.
Það var mikil upplifun fyrir okkur
systkinin þegar við heimsóttum
Rauðamel hér á árum áður því það
var að mörgu leyti eins og tíminn
hefði stöðvast þar. Tæknin við bú-
skapinn var takmörkuð, olíuluktir
lýstu bæinn og gamla Morsö-eldavél-
in í eldhúsinu setti sinn svip á lífið.
Systkinin þijú töluðu auk þess öðm-
vísi íslensku en við áttum að venjast
þar var á ferðinni vandaðra og betra
mál en almennt tíðkaðist. Þau kunnu
líka að segja svo skemmtilegar sög-
ur, fara með gátur í bundnu máli
og bregða fyrir sig stökum þegar
það átti við. Umfram allt höfðu þau
þó tíma til að sinna ungmennunum,
sem sóttu líka í öllum fríum á Rauða-
mel. Þau skipta líklega nokkmm
tugum krakkamir sem dvöldu hjá
Gauju í skemmri eða lengri tima.
Pabbi kom þangað sex ára hnokki
með mömmu sinni í kaupavinnu á
Oddastöðum og síðar á Rauðamel
sumar eftir sumar, fram á unglings-
ár. Fleiri fylgdu í kjölfarið og þegar
við systkinin uxum úr grasi fóm sum
okkar í sveit til Gauju líka.
Það er mikil gæfa að fá að kynn-
ast fólki eins og systkinunum á
Syðra-Rauðamel, sem seint verður
fullþakkað fyrir. Ekki síður er það
mikil ánægja fyrir okkur sem nú
höldum hús á bænum að geta notið
þessa fallega staðar og minninganna
sem við eigum þar áfram, þótt Syðri-
Rauðimelur verði aldrei samur og
hann var í tíð Gauju og bræðranna.
Blessuð sé minning þeirra.
Bryndís Hlöðversdóttir.
Nú er hún Guðríður okkar á
Rauðamel öll. Hún kvaddi þetta
jarðlíf á jafn friðsælan hátt og hún
lifði því hér á meðal okkar. Við
systur áttum því láni að fagna að
fá að vera sumarstelpur á Rauða-
mel hjá Guðríði og bræðrum henn-
ar, Sæmundi og Guðmundi, sem
báðir eru látnir. Milli þeirra systk-
ina og foreldra okkar var mikil vin-
átta.
Guðríður var mjög róleg í fasi,
það fór ekki mikið fyrir henni en
afköstin með ólíkindum, alltaf ný-
bakaðar kökur og brauð. Hún var
einstaklega natin við alla matar-
gerð, allt heimagert, smjörið, skyrið
og ijóminn. Kjötið niðursoðið í
krukkur enda var ekki rafmagninu
fyrir að fara í þá daga og bæjarlæk-
urinn eini kælirinn. Gestrisni hennar
var viðbrugðið og gestagangur mik-
ill á heimilinu. Það var alltaf hátíð
á heimilinu þegar von var á gestum
og öllum jafn vel tekið. Það var
ekki farið í manngreinarálit á þeim
bæ. Það var oft gaman á kvöldin
þegar skyggja tók og kveikt var á
olíulömpunum og sagðar sögur. Þá
naut sín vel glettni og gamansemi
Guðríðar.
Húsakostur var ekki mikill en
það var alltaf nóg pláss og hlúð
að öllum hvort sem það voru menn
eða málleysingjar. Guðríður rétti
aldrei hundi brauðsneið án þess
að drepa á hana vænni klípu af
smjöri.
Það voru margir sem fengu að
njóta hlýju Guðríðar. Sumarbörnin
voru mörg og auk þeirra áttu mörg
börn og ungmenni skjól á heimili
þeirra systkina um lengri eða
skemmri tíma. Þar var ekki hörk-
unni fyrir að fara í uppeldinu enda
þau Rauðamelssystkini Guðs-náðar-
sálfræðingar sem gerðu alla að betri
mönnum sem hjá þeim dvöldu.
Það er margs að minnast frá
Rauðamel en efst í huga er þakklæt-
ið fyrir að hafa fengið að vera í
„holunni" hennar Guðríðar og fá það
og alltaf mun ég fagna og þjást með þér
og þú skalt vera mín - í söng og tárum.
Eitt orð, eitt ljóð, eitt kvein frá kvaldri sál
er kveðja mín. Ég veit þú fyrirgefur.
En seinna gef ég minningunum mál,
á meðan allt á himni og jörðu sefur.
Þá flýg ég yfir djúpin draumablá,
í dimmum skógum sál mín spor þín rekur.
Þú gafst mér alla gleði sem ég á.
Þú gafst mér sorg, sem enginn frá mér tekur.
Svo kveð ég þig. En er þú minnist mín,
þá mundu, að ég þakka liðna daga.
Við framtíð mína fléttast örlög þín.
Að fótum þínum kiýpur öll mín saga.
Og leggðu svo á höfin blá og breið. -
Þó blási kalt, og dagar verði að árum,
þá veit ég, að þú villist rétta leið
og verður mín - í bæn, i söng og tárum. * ‘
(Davið Stefánsson)
Elsku amma er farin frá okkur.
Upp streyma minningar um yndis-
lega konu. Já, hún amma var yndis-
leg og það var svo gott að koma
til hennar og afa á Brekkubrautina.
Alltaf leið manni vel að koma til
þeirra. Það var setið og spjallað um
lífið og tilveruna, oft líka ráðnar
saman krossgátur eða tekið í spil.
Amma bar alltaf hag okkar allra
fyrir bijósti en kvartaði ekki sjálf.
Það sáum við öll síðustu dagana.
Þó að hún væri mikið veik var hún
ekki að kvarta og bar sig alltaf
mjög vel. Amma var mjög dugleg
húsmóðir og var alltaf að gefa-
manni eitthvert góðgæti sem hún
hafði gert sjálf. Ég man að sérstak-
lega eftir að ég byijaði að búa var
hún alltaf að koma með eitthvað
heimalagað handa mér. Hún vildi
alltaf gefa svo mikið af sér, en vildi
að sama skapi' ekki láta hafa mikið
fyrir sér. Margar góðar minningar
streyma um hugann á þessari
stundu, það er erfitt að koma þeim
á blað, en þær verða alltaf til í
mínu hjarta.
Ég veit að nú er hún amma kom-*»»
in á bjartan og fallegan stað þar sem
hún kennir sér ekki lengur meins.
Hafðu þökk fyrir allar yndislegu
stundimar sem við áttum saman.
Þín,
Heiða Svava.
veganesti frá þeim systkinum sem
við búum alltaf að.
Elísabet og Jódís.
Þegar tímamót em í lífi manns
bregður upp mörgum svipmyndum.
Nú em tímamót því í dag kveðjum
við í hinsta sinn Guðríði Halldórsdótt-
ur, fyrmm húsfreyju á Syðri-Rauða-
mel í Hnappadalssýslu. Níu ára göm-
ul dvaldi ég part úr sumri að Odda-
stöðum, þannig kynntist ég Guðriði
og Guðmundi að Rauðamel og þar
dvaldist ég næstu íjögur sumur. Þau
vom mér alltaf einstaklega góð, tilbú-
in að hlusta og útskýra alla hluti og
alltaf var manni treyst fyrir ýmsum
hlutum þó að aldurinn væri ekki hár.
Ég var með Gauju í herbergi þenn-
an tíma og vom þær margar
skemmtilegar sögumar sem hún
sagði mér af sér og sínu fólki frá
liðnum tímum. Hún var kvenrétt-
indakona í sér og ekkert fannst henni
sjálfsagðara en að konur gætu unnið
sömu verk og karlar og er ég lét
löngun mína í ljós um að verða húsa-
smiður hvatti hún mig eindregið. Það
var mikið um gestagang á Rauða-
mel og allir jafn velkomnir enda
vom þau vinamörg og mörg böm
sem hafa átt þar athvarf. Tel ég
mig heppna að vera í þeirra hópi.
Eftir að Gauja flutti á Dvalar-
heimilið í Borgarnesi var jafn gott
að koma til hennar og að heyra
hennar jákvæða viðhorf til manna
og málefna var manni gott vega-
nesti út í lífið. Hún var mjög þakk-
lát fyrir allt sem fyrir hana var
gert á Dvalarheimilinu.
Sú mynd sem er mér greypt
sterkust í huga er ég kveð nú Guð-
ríði í hinsta sinn er brosið hennar
sem hlýjaði manni að innstu hjart-
ans rótum.
Gleðin er hið eina sem þú getur
ekki gefið öðrum nema þú eigir
hana sjálfur.
(Carl Sandburg). »—•
Harpa Rut Harðardóttir.