Morgunblaðið - 05.10.1996, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
MINIUINGAR
LAUGARDAGUR 5. OKTÓBER 1996 41
ÞORBERGUR
KRISTJÁNSSON
+ Þorbergur
Kristjánsson
fæddist í Bolungar-
vík 4. apríl 1925.
Hann lést hinn 28.
september síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Kristján
Ólafsson bóndi,
hreppstjóri og odd-
viti á Geirastöðum
í Bolungarvík (f.
17.6. 1887, d. 14.5.
1969) og kona hans
Ingveldur Guð-
mundsdóttir, hús-
freyja (f. 3.11.1893,
d. 17.6. 1992). Systir Þorbergs
var Helga (f. 20.2.1928, d. 11.5.
1937), en fóstursystkin Ingveld-
ur Kristjana Þórarinsdóttir, f.
7.11. 1920 og Sveinn Jónsson,
f. 13.4. 1931.
Þorbergur Iauk stúdents-
prófi frá Menntaskólanum á
Akureyri 1946 og embættis-
prófi í guðfræði frá Háskóla
Islands 1951. Á árunum 1954-
1955 stundaði hann framhalds-
nám í guðfræði við Háskólann
í Durham á Englandi. Prests-
þjónustu hóf hann í Mývatns-
sveit, er hann vígðist til Skútu-
staðaprestakalls og þjónaði því
1951-1952. Var síðan sóknar-
prestur í Bolungarvík 1952-
1971 og í Digranesprestakalli í
Kópavogi 1971-1995. Á Bol-
ungarvíkurárunum þjónaði
hann jafnframt Staðarpresta-
kalli í Grunnavík og kenndi við
barna og unglinga-
skólann í Bolungar-
vík. Þorbergur sat
í stjórn Prestafé-
lags íslands 1978-
1984, formaður um
tveggja ára skeið.
Hann var kirkju-
þingsmaður 1964-
1970 og 1976-1990.
Hinn 16. apríl
1955 kvæntist Þor-
bergur Elínu Þorg-
ilsdóttur, f. 24.1.
1932, húsmóður í
Bolungarvík og
Kópavogi. Foreldr-
ar hennar voru Þorgils Guð-
mundsson, sjómaður í Bolung-
arvík (f. 7.4. 1898, d. 6.2. 1985)
og Katrín Sigurðardóttir hús-
móðir (f. 30.12. 1895, d. 21.8.
1975).
Elín og Þorbergur eignuðust
fimm börn. Það fyrsta, drengur
fæddur 13. janúar 1956, dó
samdægurs. Hin eru: 1) Krist-
ján Ásgeir, lögmaður, f. 30.3.
1957. Kona hans er Hrönn Osk-
arsdóttir, nemi í Tækniskóla
Islands. 2) Helga, hjúkrunar-
fræðingur, f. 26.7. 1959. Henn-
ar maður er Sigurgeir Már
Jensson, læknir. 3) Sigurbjörn
Ársæll, lögmaður, f. 28.12.
1964. Kona hans er Helga
Loftsdóttir, lögffræðingur. 4)
Þorgils Hlynur, guðfræðinemi,
f. 17.3. 1971. Bamabömin em
níu.
Útförin hefur farið fram.
Séra Þorbergur Kristjánsson er
látinn. Hann verður öllum þeim
minnisstæður sem honum kynntust
enda var hann sterkur persónuleiki
og annálaður kennimaður. Hann
var fæddur í Bolungarvík en ólst
að mestu upp á Geirastöðum í
Hólshreppi í Vestur-ísafjarðar-
sýslu.
Þorbergur var góður námsmaður
enda fluggreindur. Hann fór til
náms við MA og lauk þaðan stúd-
entsprófi vorið 1946. Skólaárið
1947-48 kenndi hann við Gagn-
fræðaskólann á Siglufirði en emb-
ættisprófi í guðfræði lauk hann
árið 1951 með mjög hárri einkunn.
Hinn 16. apríl árið 1955 kvænt-
ist Þorbergur eftirlifandi eiginkonu
sinni, frú Elínu Þorgilsdóttur hús-
freyju. Þau eignuðust fimm börn,
fjóra syni og eina dóttur. Elsti son-
ur þeirra lést nýfæddur.
Sama árið og Þorbergur lauk
guðfræðiprófí var hann vígður
prestur og þjónaði hann Skútu-
staðaprestakalli í Þingeyjarsýslu
fyrsta árið. Frá 1. október árið
1952 var honum veitt sóknarprests-
staða í Bolungarvík og þar gegndi
hann prestsstörfum í nærri tvo ára-
tugi. Auk prestsstarfanna í Bolung-
arvík sem Þorbergur gegndi með
þeirri reisn og samviskusemi sem
honum var eðlislæg kenndi hann
stundakennslu við barna- og ungl-
ingaskólann á staðnum og tók einn-
ig virkan þátt í félagsmálum.
Auk krefjandi sóknarprestsstarfa
og virkrar þátttöku í félags- og
menningarmálum gegndi Þorberg-
ur aukaþjónustu í Grunnavíkur-
prestakalli nær öll árin sem hann
var sóknarprestur í Bolungarvík.
Árið 1971 varð mikil breyting á
högum prestsfjölskyldunnar í Bol-
ungarvík en það ár var Þorbergur
kjörinn sóknarprestur í Digranes-
prestakalli í Kópavogi.
Hann flutti þá ásamt fjölskyldu
sinni í Kópavog og við tóku annasöm
ár í nýju og stóru prestakalli. Elín
studdi mann sinn í hans erfíða og
vandasama starfi. Þau hjónin beittu
sér m.a. fyrir stofnun Kirkjufélags
Digranesprestakalls og tóku virkan
þátt í starfi þess merka félags.
Digranes- og Kársnessöfnuðir
áttu Kópavogskirkju saman og þar
messaði sr. Þorbergur á þriðja ára-
tug. En fijótlega eftir að söfnuðirn-
ir í Kópavogi urðu tveir vaknaði
áhugi á því að reisa kirkju í Digra-
nesprestakalli.
Þorbergur var einlægur áhugá-
maður um að Digranessöfnuður
eignaðist kirkju innan sinna sóknar-
marka og vann ötullega að fram-
gangi þess máls. En þrátt fyrir
baráttu hans og margra fleiri mið-
aði því máli hægt lengi vel af ýms-
um ástæðum sem ekki verða tíund-
aðar hér.
En þar kom að ný og glæsileg
Digraneskirkja var vígð, - þá var
miklum áfanga náð. Þeim áfanga
var náð eftir erfiða baráttu sem
reyndi mjög á sóknarprestinn, þá
sem stóðu honum nærri og fjöl-
marga aðra. Þorbergur tók mótlæt-
inu vegna kirkjubyggingarinnar
með aðdáunarverðum hætti.
Þorbergur sinnti prestsstörfunum
af alúð, trúmennsku og samvisku-
semi. Hann lagði sig fram um að
vinna öll sín prestsverk vel, - enda
gerði hann miklar kröfur til sín.
Hann var annálaður predikari og
hann var óþreytandi að minna á
og undirstrika að guðsþjónustan
væri og ætti að vera þungamiðja
alls starfs í hveijum söfnuði.
Þorbergúr var afburðaguðfræð-
ingur og meðfædd greind hans og
glöggskyggni gerðu það að verkum
að hann átti auðvelt með að skilja
kjarnann frá hisminu.
Predikanir hans báru því glöggt
vitni að þar fór enginn meðalmaður
enda var hann talinn einn af bestu
predikurum landsins. Það var ekki
aðeins að boðun hans væri bæði
skýr og sterk heldur flutti hann
predikanir sínar af trúareldi og
djúpri trúarsannfæringu.
Þorbergur gegndi ýmsum trún-
aðarstörfum fyrir prestastéttina.
Hann var í stjórn Prestafélags Is-
lands um nokkurt árabil og formað-
ur þess um skeið. Hann var kirkju-
þingsmaður í tvo áratugi og iengi
varamaður í kirkjuráði. Þá átti hann
sæti í kjörstjórnum m.a. vegna bisk-
upskjörs og kjörs til kirkjuþings.
Þorbergur beitti sér á fundum
presta og á þeim vettvangi hélt hann
margar áhrifaríkar ræður og hann
naut álits og virðingar starfsfélaga.
Skoðanir hans voru oft nokkuð aðr-
ar en ýmissa annarra og stundum
varð Þorbergur að heyja harða bar-
áttu fýrir mikilvægum sjónarmiðum
og málum án þess að fá teljandi
stuðning annarra úr ræðustól.
En einmitt við slíkar aðstæður
kom svo vel í ljós hve heill maður
Þorbergur var. Hann beitti sér ekki
í málum til þess að vekja athygli á
sjálfum sér eða til þess að upphefja
sjálfan sig, - ekkert var honum
fjær skapi en slík sýndarmennska.
Hann beitti sér fyrir málum
vegna málefnanna sjálfra, vegna
hugsjóna sinna og þess að þau voru
að hans mati mikilvæg fyrir boðun
fagnaðarerindisins og kirkju Krists.
Boðun orðsins var Þorbergi slíkt
hjartans mál, slík heilög köllun, að
hann lagði sig allan í það mikla og
háleita verkefni. Hann var vand-
virkur í öllum verkum sínum, heill
og sannur og hann vandaði mál
sitt enda góður íslenskumaður.
Þorbergur hafði sterka réttlætis-
kennd og hann var áhugasamur um
velferðar- og þjóðfélagsmál - enda
vel heima og glöggur á þeim vett-
vangi sem öðrum.
Að eðlisfari var hann þó öðru
fremur hlýr og einstaklega hógvær
um allt það sem snerti hann sjálf-
an. En þegar hann beitti sér í mál-
um gerði hann það af einurð og
festu hins glöggskyggna mála-
fylgjumanns.
Þorbergur og Elín voru samhent
og samstillt í því að vinna kirkjunni
og yrkja jarðveg trúarinnar. Hún
studdi mann sinn í hans mikilvæga
starfi og bjó honum og fjölskyld-
unni fallegt heimili.
Við Þorbergur vorum samstarfs-
menn við Kópavogskirkju á fímmta
ár. Á samstarf okkar og samvinnu
féll aldrei hinn minnsti skuggi. Til
hans gat ég alltaf leitað með ráð
og hann miðlaði mér af reynslu sinni
og þekkingu. Fyrir vinsemd hans í
minn garð, Ieiðsögn, samvinnu og
vináttu eru hér færðar einlægar
þakkir.
Ég bið algóðan Guð að blessa
Þorberg Kristjánsson í nýjum heim-
kynnum og styrkja þá og hugga
sem svo mikils hafa misst við frá-
fall hans.
Ægir Fr. Sigurgeirsson.
Rokfóst var ræða
en rík af trú.
Til hæstu hæða
æ horfðir þú.
(Grétar Fells.)
Fánar voru dregnir í hálfa söng
í Bolungarvík, strax og fréttir bár-
ust af andláti sr. Þorbergs Krist-
jánssonar. Hann var sóknarprestur
okkar Bolvíkinga í hartnær tvo ára-
tugi fyrr á tíð við góðan orðstír.
I Hólskirkju flutti hann okkur
boðskap fagnaðarerindisins, reyndi
að sá frækorni þess góða í sálir
okkar. Hann beindi huga okkar í
leit að hinum æðstu sannindum.
Orðin leiftruðu af vörum hans í
predikunarstóli, gædd lífi og krafti.
Til ræðu var jafnan vel vandað.
Skipulegur og skörulegur ræðu-
flutningur á góðu máli, fluttur af
einlægni, sannfæringu, hispursleysi
og mælsku. Ófeiminn var hann að
bijóta mál til mergjar með skorin-
orðum prédikunum, en á hinn bóg-
inn einnig hjartahlýr og mildur.
Hann ræddi um hin margvfslegu
og breytilegu vandamál mannlegs
lífs, tilgang þess sem og hinstu rök
lífsins og hvatti til alvarlegrar íhug-
unar um þau efni.
Þegar hugsað verður til liðins
tíma, koma fram í hugann ótal minn-
ingar frá samfylgd okkar. Frá fyrstu
kynnum í barnaskólanum og síðar
í unglingaskólanum, frá fermingar-
degi okkar, frá samgangi og vin-
áttu, sem jafnan ríkti á milli
bemskuheimila okkar, og sólargeisl-
anna mörgu, sem fylgdu heimsókn-
um móður hans á bernskuheimili
mitt.
Sr. Þorbergur gegndi ýmsum
trúnaðarstörfum fyrir byggðarlag
okkar. Var m.a. formaður skóla-
nefndar, barnaverndarnefndar, í
sáttanefnd, kennari, prófdómari,
svo að eitthvað sé nefnt.
Genginn er mikill prédikari, sér-
staklega skyldurækinn og samvisku-
samur embættismaður, trúr kirkj-
unnar þjónn, heill og hreinskiptinn.
Við Bolvíkingar kveðjum sr. Þor-
berg hinstu kveðju með virðingu
og þökk.
Megi hinn hæsti höfuðsmiður,
vörður og vemdari fylgja honum á
nýrri vegferð og vera með ástvinum
hans á erfiðri skilnaðarstundu.
Benedikt Bjarnason.
Grandvar drengur er genginn
Guði sínum á vald. Með honum er
fallinn í valinn einn svipmesti kenni-
maður íslensku kirkjunnar. Atvikin,
eða forlögin, höguðu því þannig til,
að við áttum heima í sama litla
dalnum, þar sem aðeins vom þijú
heimili, en þar byijuðum við að
skynja veröldina með allri sinni fjöl-
breytni, í þröngum sjóndeildarhring
dalsins okkar. Samheldnin var
helsta sérkenni fólksins sem þarna
bjó.
Þrátt fyrir frábrugðin störf og
ólíkt lífsmunstur, hefur sá vefur
sem ofínn var í æsku okkar aldrei
rofnað. Þorbergur sýndi mér alltaf
umhyggju og hlýtt hugarþel, þegar
hann taldi að ég þyrfti á því að
halda.
Það vom bjartsýn fermingar-
börn, átján að tölu, full eftirvænt-
ingar, sem gengu úr Hólskirkju í
Bolungavík, út í sólskinið og fram-
tíðina hinn 28. maí 1939. Þetta var
fólk af kreppukynslóðinni svo
nefndu, sem nú er að enda sitt skeið
í gjörólíku umhverfi. Þetta hefur
reynst þolinn og sterkur stofn, því
öll nema eitt höfum við náð því að
verða sjötíu og eins árs. Þetta hefur
verið samheldinn hópur, við höfum
átt stundir saman og vitað hvert
af öðru í þau 57 ár, sem liðin eru.
í því átti Þorbergur ekki lítinn þátt,
þótt ekki bæri mikið á því.
Þorbergur var farsæll maður í
lífí sínu, alinn upp við ástríki á
góðu heimili, sem hann bar fagurt
vitni alla ævi. Hann naut skóla-
göngu að hefðbundnum hætti og
fékk „köllun“ til að nema guðfræði
sem hann lauk með góðum vitnis-
burði. Fyrir fátækan sveitarpilt
þurfti til þess dugnað og þraut-
seiglu á þeim tíma.
Starfí sóknarprests gegndi séra
Þorbergur í 44 ár. Það sópaði að
honum sem embættismanni, þrátt
fyrir hógværð hans. Hann vandaði
mjög til sinna embættisverka, var
ágætur ræðumaður og flugmælskur
ef hann vildi svo við hafa. Ræður
hans voru samdar af mikilli vand-
virkni og vel fluttar, með sérstæðri
framsetningu. Þó hann væri enginn
raddmaður, var messugerð hans
fyrir altari með sérstökum glæsi-
brag.
Þorbergur var vammlaus reglu-
maður í öllu sínu líferni og lifði sjálf-
ur eftir þeirri kenningu, sem hann
predikaði úr „stólnum“. Hann var
fáskiptinn og dulur alvörumaður í
dagfari og prúðmenni í allri fram-
göngu. Enginn málskrafsmaður, en
undir skelinni bjó hann yfír sér-
stakri hlýju sem ekki er öllum gef-
in, en hana átti hann ekki langt
að sækja.
Þorbergur gat verið glaður á
góðri stundu í fámennum hópi, bjó
yfir léttum og græskulausum húm-
or, sem gneistaði af brosi og birtu.
í einkalífi sínu var hann gæfumað-
ur. Hann gekk að eiga góða, vel
menntaða konu, sem stóð við hlið
hans eins og klettur á löngum emb-
ættisferli hans. Hún bjó honum frið-
sælt, hlýlegt og fagurt heimili og
ól honum mannvænleg börn. Síð-
ustu 25 árin stóð heimili þeirra í
Reynihvammi 39 í Kópavogi.
Við fermingarsystkini hans
þökkum honum samfylgdina og
biðjum honum allrar blessunar. Ég
og fjölskylda mín þökkum fyrir
okkur og sendum kveðju yfir móð-
una miklu.
Konu hans, börnum, fóstursystk-
inum og öðru skylduliði sendum við
hugheilar samúðarkveðjur.
Jón Ólafur Bjarnason.
í fyrradag var jarðsettur sóknar-
prestur minn í nær tvo áratugi, sr.
Þorbergur Kristjánsson. Við svip-
legt og ótímabært fráfall hans er
mér efst í huga þakklæti fyrir vin-
áttu og velgerninga hans í minn
garð.
Ég kynntist honum fljótlega eftir
að hann tók við embætti sóknar-
prests hins nýstofnaða Ðigranes-
prestakalls í Kópavogi og hafa þau
kynni verið mér mikils virði. Hann
vann mörg prestsverk fyrir mig,
misjafnlega ánægjuleg, eftir því
hvers eðlis þau voru, en allt var
gert með sömu alúðinni.
Oft fannst mér lífið taka á mér
ómjúkum höndum og gott var þá
að geta leitað til sr. Þorbergs, feng-
ið ráð hjá honum og talað við hann
um það sem á bjátaði og alltaf var
mér léttara um hjarta er ég fór af
hans fundi.
Margs er að minnast úr safnaðar-
starfínu. Sr. Þorbergur var mjög
góður ræðumaður sem vandaði vel
ræður sínar svo og allar athafnir.
Hann lét sér mjög annt um Kirkju-
félag Digranesprestakalls og ég
efast um, að hann hafí nokkurn
tíma látið sig vanta á fundi þess.
Þar hafði hann margt gott til mál-
anna að leggja.
Ekki lét hann sig heldur vanta í
sumarferðir félagsins og minnisstæð
eru hans hlýlegu kveðjuorð sem
hann kvaddi samferðafólkið með.
Að lokum sendi ég fjölskyldu sr.
Þorbergs, konu hans, bömum og
barnabömum, innilegar samúðar-
kveðjur. Þau hafa mikið misst.
Þótt að oss sæki sótt og hel,
vér samt því megum trúa,
að hér, ef lifað höfum vel
oss heim er gott að snúa
til Drottins og í dýrðarvist,
frá dauða leystir fyrir Krist
við sælu' og blessun búa.
(EinarJónsson)
Jóhanna.
Þegar nú séra Þorbergur Krist-
jánsson er látinn vakna í huga
margra minningar um farsælan og
eftirminnilegan prest. Minning séra
Þorbergs er alveg sérstöku marki
brennd. Það era ræðurnar sem
koma okkur í hug. Þróttmikill flutn-
ingur og tilbrigðaríkur, guðfræðileg
umfjöllun textans, sem sumum þótti
tyrfin, en sett fram á hinn sanna
hátt manns sem er að takast á við
rétt og rangt, lögmál og fagnaðar-
erindi.
Sjálfur á ég áhrifamikla minn-
ingu um predikun séra Þorbergs.
Ég var þá ungur prestur á Selfossi
og hlustaði á útvarpsguðsþjónustu
á föstudaginn langa. Það var séra
Þorbergur sem predikaði. Þetta ár
hafði vorað snemma. Um páska var
farið að sjá fyrir brami tijánna.
Séra Þorbergur sagði frá því hvern-
ig sér hefði liðið þegar hann settist
niður til þess að semja þessa predik-
un. Inn um gluggann kom lyktin
af gróanda vorsins og raddir barn-
anna sem voru að leika sér í góð-
viðrinu. Þá greip það prestinn sterk-
lega að hann langaði ekki að semja
predikun um píslir og krossfestingu
Krists. Hugur hans var bundinn við
eitthvað miklu skemmtilegra, vorið
og gróanda þess. Þessa tilfinningu
sína notaði séra Þorbergur með
áhrifamiklum hætti til þess að
varpa ljósi á það hve hið sára og
óumflýjanlega í lífinu er staðreynd
sem ekki verður umflúin. Hann setti
fram sannindi mótsagnanna sem
felast í krossfestingu og upprisu,
þessi sannindi sem eru vegna þess
að Guð er sannur og hann er lif-
andi og enn að verki.
Ágætan embættisferil séra Þor-
bergs ætla ég ekki að rekja. Minni
aðeins á þann ágæta predikara sem
hann var. Um það eru margir til
vitnis og sú verður sérstaða hans í
sögu kirkjunnar. Þegar við síðast
hittumst hér í Skálholti lögðum við
drög að því að hann kæmi hingað
til dvalar. Erindið átti að vera það
að taka saman predikanasafn. Um
það talaði hann feimnislega og eins
og þar væri nú ekki miklu til að
dreifa. Ekkert hrósaði hann sér af
því öllu. Hrós hans og vegsemd var
allt í Drottni. Þaðan kom honum
styrkurinn. Sjálfur var hann ekki
neitt. Þess háttar prestar hafa ver-
ið burðarásar kirkjunnar á íslandi
í þúsund ár og með slíkum vottum
trúarinnar mun Drottinn auðga
kirkju sína í önnur þúsund ár.
Sigurður Sigurðarson.