Morgunblaðið - 06.10.1996, Blaðsíða 2

2 SUNNUDAGUR 6. OKTÓBER 1996
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Verkfræðingar Landsvirkjunar meta afleiðingar eldgoss í Bárðarbungu
Virkjanir eiga að
þola stórflóð
VERKFRÆÐINGAR Landsvirkjunar kanna nú
hugsanleg áhrif þess að gosið undir Vatnajökli
færist í Bárðarbungu. Eins og fram hefur komið
gæti gos þar hugsanlega valdið hlaupi í ýmsar
áttir, í Jökulsá á fjöllum, Skjálfandafljót, Köldu-
kvísl og jafnvel Skaftá.
„Þó að gosið færist í Bárðarbungu er ekki þar
með sagt að flóð fari í vatnasvæði sem hafa áhrif
á okkar virkjarnir,“ segir Þorsteinn Hilmarsson,
upplýsingafulltrúi Landsvirkjunar. „En ef það
gerist kæmi flóð í Köldukvísl, um Kvíslaveitu og
þaðan gegnum lónin okkar í Tungnaá og Þjórsá.
Menn hafa metið það svo að frá núverandi gos-
stöðvum hafí farið 5.000 rúmmetrar af vatni á
sekúndu í Grímsvötn. Við getum tekið við flóði
af þeirri stærðargráðu án þess að það valdi veru-
legum spjöllum á mannvirkjum okkar. Við erum
með yfírfall hjá ölium okkar lónum og ef það
dugar ekki, eru ákveðnir veikir punktar, svonefnd
flóðvör, í jarðvegsstíflum, sem við getum rofíð
sjálfír, eða þá að vatnið gerir það af sjálfu sér.
Með því er dýrari hlutum hlíft, til dæmis lokum
og steyptum mannvirkjum."
Flóð færi ekki í Þórisvatn
Athuganir Landsvirkjunarmanna benda til þess
að flóð af þessari gerð myndi ekki fara inn í Þóris-
vatn. Það er mikill kostur því þar er meginvatns-
forðinn til miðlunar í vetur. Flóð í Köldukvísl
myndi að hluta til berast í Sauðafellslón, og verk-
fræðingar telja sig geta veitt vatninu vestur í
gegnum jarðvegsstíflu sem þar er aftur yfír í far-
veg Köldukvíslar, annaðhvort eftir yfírfalli stífl-
unnar, sem tekur tvö þúsund rúmmetra af vatni
á sekúndu, eða ef hún dugar ekki til, með því að
ijúfa stífluna.
Yfírföll í stíflum við flestar virkjanimar taka
3.500-4.000 rúmmetra af vatni á sekúndu. Ef
vatnsstreymið verður meira er mögulegt að grípa
til annarra ráðstafana, rjúfa stíflugarða eða lækka
þá.
„Mannvirkin eru hönnuð með það í huga að
geta tekið á sig flóð af ákveðinni stærð,“ segir
Þorsteinn. „Nú er verið að meta hvort hætta sé
á stærra flóði, en ekkert liggur fyrir um að von sé
á flóði á virkjunarsvæðum okkar í Tungnaá og
Þjórsá. Við leggjum því megináherslu á viðbúnað
vegna hlaups á Skeiðarársandi.“
Fjölmenni á ráðstefnu fiskverkafólks
Komið er að
uppskeruhátíð
„ÞAÐ ríkir góðæri í íslenskum sjáv-
arútvegi og því er sóknartækifæri
fyrir fiskverkafólk í komandi kjara-
samningum. Hugmyndin með þjóð-
arsáttarsamningunum 1990, þegar
mikill vandi steðjaði að íslensku þjóð-
arbúi, var að allir tækju á sig sameig-
inlegar byrðar. Nú þegar tekist hefur
að rétta við þjóðarskútuna er því
komið að uppskeruhátíð,“ sagði Að-
alsteinn Baldursson, formaður físk-
vinnsludeildar Verkamannasam-
bands íslands, á fjölmennri ráðstefnu
fískverkafólks sem haldin var í gær
á Hótel íslandi.
„En því miður má reikna með að
uppskeran verði ekki eins og til var
sáð í upphafí vegna þess að sjálftöku-
liðið hefur þegar með úrskurði kjara-
dóms fyrr á þessu samningstímabili
fengið til sín verulegan hluta upp-
skerunnar, eða allt að fímmtánfalda
þá upphæð, sem fískvinnslumaðurinn
fékk í síðustu samningum. Þetta eru
sömu mennimir og höfðað hafa hvað
mest til ábyrgðarkenndar launafólks
og bent á nauðsyn þess að varðveita
stöðugleikann. Það er ekki hægt að
líða það að þeir, sem aðstöðu hafa
til, geti tekið það sem þá lystir og
án tillits til annarra."
í máli Aðalsteins kom fram að
haldnir hafi verið fundir með físk-
verkafólki víða um land að undan-
fömu til þess að komast að því hver
helstu baráttumál þess væru nú fyr-
Morgunblaðið/Kristinn
BARÁTTUHUGUR einkenndi ráðstefnu fiskvinnslufólks
á Hótel íslandi í gær.
ir komandi kjarasamninga. í reynd nágrannalöndunum hlýtur að teljast
hafí verið sama hvar borið var nið- eðlileg krafa. Meðalmánaðarlaun fyrir
ur, alls staðar hafi meginkröfurnar fulla dagvinnu í fískiðnaði í Dan-
verið þær sömu, veruleg hækkun mörku eru 111% hærri en hér á Is-
grunnlauna og starfsöryggi til sam- landi. Fiskverkafólk vill fækkun
ræmis við það sem gerist hjá öðru starfsaldursþrepa niður í fímm ár.
verkafólki. Fastlaunahlutinn í launum fískverka-
„Áherslan um að ná sambærilegum fólks verði hækkaður og staðlamir
kaupmætti við það sem best gerist í verði teknir til endurskoðunar."
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
BJÖRN Bjarnason, menntamálaráðherra, fræðist um starfsemi Vesturbæjarskóla
í einum hinna fjölmörgu sýningarbása menntaþings í anddyri Háskólabíós, undir
leiðsögn Ingunnar Jónsdóttur.
Morgunblaðið/Kristinn
IÁMSMENN reistu tjald á háskólalóðinni í gær-
lorgun, þar sem þeir héldu eigið menntaþing
nffi »» bóíl Dííl A
MEÐ blaðinu í dag fylgir tólf
síðna auglýsingablað frá
Knattspyrnusambandi íslands.
Menntamál í öndvegi
á menntaþingi
MENNTAÞING var haldið í gær í
boði menntamálaráðuneytisins í Há-
skólabíói og Þjóðarbókhlöðu. í ávarpi
sínu við þingsetninguna sagði
menntamálaráðherra m.a., að við
forgangsröðun verkefna af hálfu rík-
isins eigi að setja menntamál í önd-
vegi og menntun yrði að vera metin
til fy'ár í launaumslagi fólks.
Björn Bjarnason varpaði fram
nokkrum spurningum, þeirra á meðal
eftirfarandi: Hvaða áhrif menntun
hefði á hagvöxt og lífskjör; hvort
menntamönnum væri umbunað í
launum; hvaða þýðingu endur- og
símenntun hefði og hvort menntun
væri vanmetin innan skólanna
sjálfra.
Niðurstaða ráðherra var að mennt-
un, rannsóknir og vísindi yrðu að
njóta forgangs við verkefnaröðun rík-
isins, aukin menntun yrði að skila
fólki betri launum og skólarnir yrðu
að tryggja að sá tími sem nemendur
eyða innan veggja þeirra sé vel nýtt-
ur.
Ráðherra sagði misbresti vera á
þessu síðastnefnda atriði hér á landi.
Hann sagði tíma og orku nemenda
ekki vera nógu vel nýtta í skólunum;
námið yrði að verða markvissara.
Hann benti á, að nú ljúka nemendur
sama grunnskólaprófí og áður, þó
grunnskólinn hafi lengzt um eitt ár
og að íslenzkir háskólanemar lykju
sambærilegu háskóiaprófi seinna en
tíðkast í þeim löndum sem við berum
okkur saman við.
Sjálfstætt menntaþing náms-
manna hófst í tjaldi fyrir utan Þjóð-
arbókhlöðuna kl. 13, þar sem for-
svarsmenn samtaka námsmanna og
fleiri ræddu m.a. um gildi menntunar
og málefni Lánasjóðs íslenzkra
námsmanna.
unglingana
►Skiptar skoðanir eru um endur-
skipulagningu Féiagsmálastofnun-
ar, sem felur meðal annars í sér
að bijóta upp starfsemi unglinga-
deildar og útideildar. /10
Svo nærri, en
þó svo fjarri
►Um líkurnar á þátttöku Svíþjóð-
ar í vamar- og öryggismálasam-
starfi vestrænna ríkja. /12
Skógi plantað,
seiðum sleppt
►Þverá í Rangárvallasýslu mun
væntanlega bætast í hóp laxveið-
iáa landsins næsta sumar. /22
Gott að eiga
hlutina með öðrum.
►í Viðskiptum/Atvinnulífí á
sunnudegi er rætt við Sigtrygg
R. Eyþórsson, framkvæmdastjóra
XCO. /24
B________________________
►1-32
Braggadagar
►Djöflaeyjan eftir Friðrik Þór
Friðriksson var frumsýnd á sl.
fimmtudag. Friðrik segir hana
geta orðið síðastu stóru myndina
sem gerð verður á íslensku.1-5
Fundinn skipsstiginn
af Pourqoui pas?
►Nú sextíu árum eftir að franska
skipið Pourqoui pas? fórst lítur út
fyrir að skipsstiginn sem eini skip-
veijinn bjargaðist á, sé fundinn.
/6
Börnin í Búkarest
►Þúsundir heimilislausra barna
eru á vergangi í Rúmeníu og sjá
fyrir sér með betli, hnupli eða
vændi. /14
Spjallað í steininn
►Frá Qaanaaq á Thulesvæðinu á
Norður Grænlandi er grænlenska
listakonan Kavsaluk Qavigaq, sem
gert hefur stórkostlegar högg-
myndir í stein. /16
c
FERÐALOG
► 1-4
Hundrað skiptil
íslands í víking
►Búist er við að um eitt þúsund
manns taki þátt í víkingasiglingu
frá Noregi á næsta ári. /1
Róm
► Sögu og saihtíð lýstur saman í
borginni eilífu. /2
13 BÍLAR________________
► 1-4
Nýr langbakur f rá
Mercedes Benz
►Nýi langbakurinn í C-línunni var
kynntur á bílasýningu í Genf á
liðnu vori. /2
Reynsluakstur
►Endurbættur og röskur Nissan
Primera. /2
FASTIR ÞÆTTIR
Fréttir 1/2/4/8/bak Skák 44
Leiðari 28 Fólk í fréttum 46
Helgispjall 28 Bíó/dans 48
Reykjavíkurbréf 28 íþróttir 52
Skoðun 30 Útvarp/sjónvarp 53
Minningar 32 Dagbók/veður 55
Myndasögur 40 Gárur 8b
Bréf til blaðsins 42 Mannlífsstr. 8b
ídag 44 Dægurtónlist llb
Brids 44 Kvikmyndir 12b
Stjörnuspá 44
INNLENDAR FRÉTTIR:
2-4-8-BAK
ERLENDAR FRÉTTIR:
1&6