Morgunblaðið - 06.10.1996, Blaðsíða 8

8 SUNNUDAGUR 6. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
L
FRÉTTIR
Ríkisendurskoðun tekur Byggðastofnun út:
HÚN lyktar illa, hefur frúin aldrei heyrt um Pampers bleyjur?
Hænsnaskít oftast
hent í sjóinn
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
SOKUM langvarandi rigninga í haust hefur ekki verið hægt að
moka hænsnaskítnum af planinu fyrir neðan Nesbúið upp á bíla
til að flytja hann burt og því fíæðir hann nú um fjöruna.
LOSUN úrgangs frá hænsna- og
svínabúum er vandamál víða um land
vegna sterkrar lyktar af úrgangin-
um. Kvartað hefur verið yfir því að
Nesbúið á Vatnsleysuströnd aki
miklu magni af hænsnaskít niður í
fjöru sem auk þess sé á náttúru-
minjaskrá.
Sigurður Vignir Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Nesbúsins, segir að
skítnum sé ekið út úr hænsnahúsun-
um á þar til gert plan niðri í fjöru
rétt neðan við húsin. Þar sé honum
mokað upp á stóra flutningabíla sem
keyri hann austur í Þykkvabæ og
að Hellu, þar sem hann sé borinn á
kartöflugarða. Nú sé verið að útbúa
aðstöðu til þess að auðveldara sé að
setja skítinn upp á bílana. Sökum
langvarandi rigninga í haust hafí
ekki verið hægt að moka af planinu
í nokkurn tíma og nú sé það orðið
fullt. Verið sé að útbúa nýtt plan við
hliðina á því.
„Ég verð að viðurkenna að sumt
af þessu rennur út í sjó og oft er það
þannig að skíturinn er það blautur
að ómögulegt er að eiga við hann.
Það er ekki hægt að vinna í svona
efni í svona veðráttu,“ segir Sigurður.
f skoðun hjá
Náttúruverndarráði
Sigurður kveðst ekki vita hvort
fjaran sé á náttúruminjaskrá. Aðal-
heiður Jóhannsdóttir, framkvæmda-
stjóri Náttúruverndarráðs, segir að
málið sé í skoðun hjá Náttúruvernd-
arráði. Svæðið, sem sé á náttúru-
minjaskrá, sé ekki nákvæmlega hnit-
að og því séu starfsmenn ráðsins nú
að mæla það út. Að öðru leyti vill
hún ekki tjá sig um málið að sinni.
Magnús Guðjónsson, fram-
kvæmdastjóri Heilbrigðiseftirlits
Suðurnesja, segir að vandamálið með
hænsnaskítinn sé víðtækt og erfítt
og einskorðist ekki við Nesbúið.
Umgengnin þar sé raunar betri en
víða annars staðar. „Við erum að
skoða þessi mál hjá heilbrigðiseftir-
litinu. Við skrifuðum í sumar öllum
þeim aðilum sem reka svína- og
hænsnabú á Suðurnesjum, og fórum
fram á upplýsingar um magn úr-
gangs frá búunum og hvaða aðferðir
notaðar eru við förgun. Við erum
einmitt að fá þessi gögn inn núna og
í framhaldi af því ætlum við að reyna
í samvinnu við landgræðslu- og nátt-
úruverndaraðila að fínna einhveija
lausn á þessum vanda,“ segir Magn-
ús.
Hann segir að því miður sé stað-
reyndin sú að lífrænn úrgangur frá
svína- og hænsnabúum fari oftast í
sjóinn á sama hátt og úrgangur frá
fískvinnslunni og skolp frá þéttbýli.
„Það er erfitt fyrir okkur að sýna
hörku gagnvart losun lífræna úr-
gangsins vegna þess að hér eru
skolpmálin víðast hvar í sama
ástandi."
Önnur aðferð til að losna við úr-
ganginn er að urða hann en að sögn
Magnúsar er vandamálið að það vill
enginn taka við honum. „Hér á
Reykjanesskaganum er til dæmis
enginn urðunarstaðurtil sem er hent-
ugur til að taka við þessum úr-
gangi,“ segir hann. Þriðja og jafn-
framt besta aðferðin að mati Magn-
úsar er að nota úrganginn til áburð-
ar og uppgræðslu. „Það er þessi
möguleiki sem við höfum verið að
hugsa mest um, að búa til úr honum
einhvers konar jarðbætandi efni.
Okkur finnst hitt ekki vera nein
lausn. Hér á Reykjanesskaganum
vantar fyrst og fremst næringarefni
í jarðveg, og svo er verið að henda
þúsundum tonna í sjóinn á hverju
ári af þessum sömu efnum og vantar
í jarðveginn. Þetta er hálffáránlegt."
Tilraunir til að minnka lykt
Magnús segir að í einstaka tilvik-
um sé hænsna- og svínaskítur borinn
á tún en það hafi mikil lyktarvanda-
mál í för með sér, sérstaklega ná-
lægt þéttbýli. Hann segir mikinn
áhuga fyrir því að gera tilraunir með
að geija skítinn og minnka lyktina
af honum þannig að auðveldara verði
að nýta hann sem áburð.
Safna fyrir stúdenta í Sarajevo
Vantar hvers
kyns
kennslugögn
Einar Skúlason
TÚDENTARÁÐ, í
samvinnu við stúd-
entaskiptafélögin í
Háskóla íslands ætla að
standa fyrir söfnun fyrir
stúdenta við háskólann í
Sarajevo dagana 10. og 11.
október n.k. Einar Skúlason
er framkvæmdastjóri Stúd-
entaráðs HÍ. Hann var
spurður hvers vegna væri
farið af stað með þessa
söfnun núna.
- Fulitrúar SHÍ fóru á
fund evrópsku stúdenta-
samtakanna í Búdapest í
vor. Þar voru mættir ijórir
fulltrúar frá stúdentum í
Bosníu. Þeir báðu félaga
sína í öðrum Evrópulöndum
um hjálp til þess að endur-
reisa skólastarf í Bosníu. í
framhaldi af þessari hjálp-
arbeiðni ákváðum við að
bregðast skjótt við og hefja söfnun
hér á landi.
Hvernig verður staðið að
söfnuninni?
- Við ætlum að safna öllum
gögnum til kennslu, allt frá bréfa-
klemmum til ljósritunarvéla og
tölva. Við byijum á að standa
vakt í tíu byggingum háskólans
klukkan níu á fimmtudagsmorgun
og ætlum þá að safna í skólanum.
Við vonumst til að nemendur HÍ
láti þá af hendi rakna allt það sem
þeir telja að geti komið stúdentum
í Bosníu að gagni við þeirra skóla-
starf. í hádeginu á fímmtudag
kemur Halldór Ásgrímsson utan-
ríkisráðherra og afhendir framlag
ríkisstjórnarinnar til söfnunarinn-
ar, en það er að upphæð allt að
1,5 milljón krónur. Við verðum við
söfnunarstörf í þessum tíu bygg-
ingum allan daginn. Um kvöldið
verður „Októberfest" í Rauða ljón-
inu til styrktar söfnuninni.
Á föstudeginum ætlum við að
færa söfnunina til borgarbúa og
verðum með stórt tjald á Ingólfs-
torgi og tökum þar við framlögum
borgarbúa. Þar verður staðið fyrir
margs konar uppákomum í sam-
vinnu við Hitt húsið og Unglist,
listahátíð ungs fólks. Síðast en
ekki síst ætlum við að selja rósir
báða dagana til styrktar söfnun-
inni. Allur ágóði af rósasölunni
rennur til kaupa á kennslugögnum
fyrir stúdenta í Bosníu. A föstu-
dagskvöldið verður háskólaball í
Ingólfscafé. Nú þegar hafa tvær
hljómsveitir gefið vilyrði fyrir því
að spila endurgjaldslaust á há-
skólaballinu, Greifarnir og Skíta-
mórall. Allur ágóði af miðasölu
rennur í söfnunina.
Er eitthvað fleira sem er að
gerast til hliðar við sjáifa söfnun-
ina?
- Já, það stendur til að opna
ljósmyndasýningu sem verður til-
einkuð Bosníu. Á sýn-
ingunni, sem verður í
anddyri Þjóðarbókhlöð-
unnar, verða sýndar
myndir frá Bosníu.
Flestar myndirnar koma
að utan.
Hvernig ætlið þið að koma því
sem safnast til Bosníu?
- Samskip hafa fallist á að
gefa sjóflutning til meginlands
Evrópu. Þaðan fer söfnunargóssið
með járnbrautarlest til Austurrík-
is, þar sem samtök sem kallast
World University Service taka við
því og koma því til Sarajevo. Þau
samtök senda hjálpargögn þangað
á vettvang, jafnvel einu sinni í
viku, og eru jafnframt með skrif-
stofu í Sarajevo.
►Einar Skúlason er fæddur 22.
sept. 1971 í Kaupmannahöfn.
Hann varð stúdent frá Mennta-
skólanum í Reykjavík árið 1991
og stundar nú nám í stjórnmála-
fræði við Háskóla Islands. Hann
var kosinn framkvæmdastjóri
Stúdentaráðs í vor sem leið.
Hann á sæti í stjórn Röskvu,
félags félagshyggjusinnaðra
stúdenta við HÍ og situr einnig
í stjórn Sambands ungra fram-
sóknarmanna.
Hvernig hefur gengið að skipu-
leggja þessa söfnun?
- Ákveðið var að mynda verk-
efnishóp með fulltrúum frá Stúd-
entaráði og stúdentaskiptafélög-
um skólans. Slík félög starfa í
hinum ýmsu deildum skólans. Þau
vinna að samskiptum við erlenda
stúdenta í sömu greinum og því
var eðlilegt að þau tækju virkan
þátt í þessari söfnun. Því fylgir
óneitanlega ábyrgð að eiga hlut
að samskiptum við erlenda stúd-
enta, þar gildir lögmálið um að
gefa og þiggja, hver veit nema
við munum einhvern tíma þurfa á
einhvers konar hjálp að halda og
þá er gott að eiga góða að.
Hve margir vinna að söfnun-
inni?
- Það er búist við því að allt
að eitt hundrað stúdenta komi að
henni með einum eða öðrum hætti.
Hvað kemur stúdentum í Bos-
níu best frá hinum almenna borg-
ara?
- Við teljum að best væri að
fá orðabækur, enskar og þýskar.
Einnig ýmiskonar tæki, svo sem
tölvur og prentara. Einnig pappír
og skriffæri. Við erum með 120
blaðsíðna lista frá háskóianum í
Sarajevo um hvað vantar hjá hin-
um ýmsu deildum skólans. Við
yfirfórum listann um gögn sem
leitað er eftir og sam-
einuðum og skárum
hann niður í sex
blaðsíður. Ég vil
leggja áherslu á að
þótt verið sé að safna
fyrir stríðshrjáða stúdenta ætlum
við ekki að hafa yfirbragð söfnun-
arinnar með neinn eymdarsvip, við
ætlum að safna og skemmta okk-
ur og öðrum í leiðinni. Við leggjum
upp með bjartsýnina að leiðar-
ljósi, tónlistin, rósirnar og sitthvað
fleira er tákn um það. Þess má
geta að ég fer til Sarajevo í haust
og afhendi þá formlega lista yfír
það sem safnast og reyni að
tryggja að sem flestir aðilar frétti
af söfnuninni þannig að gögnin
rati örugglega í réttar hendur.
Vlð teljum að
best væri að
fá orðabækur