Morgunblaðið - 10.10.1996, Blaðsíða 6

6 FIMMTUDAGUR 10. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Þorkell
ÖSKUSPRENGINGAR urðu á 10-15 mínútna fresti þegar ljós-
myndari Morgunblaðsins flaug yfir gosstöðvarnar. Vindurinn
bar kolsvartan strókinn á brott milli sprenginganna og því virt-
ist sem nokkrir stigu til himins í senn. A myndinni til hliðar
sést gjáin sem myndast hefur yfir gossprungunni, en suðurendi
hennar er mjóstur, um tvö hundruð metrar að breidd. Rúmum
þremur kílómetrum norðar er gosstrókurinn.
Miklar breytingar hafa orðið við
gosstöðvarnar í Vatnajökli
Stór opin
sprunga
í íshellunni
TALSVERÐAR breytingar hafa
orðið á gossvæðinu í Vatnajökli
frá því það var síðast skoðað fyrir
helgi. Um 3,5 km iöng sprunga
hefur opnast í íshelluna sunnan
við gosgíginn. Miklar sprungur eru
í ísnum umhverfis gosgíginn og
virðist íshellan vera að síga í átt
að honum vegna bráðnunar.
Gott skyggni var í Grímsvötnum
og við gosgíginn þegar blaðamað-
ur og ljósmyndari Morgunblaðsins
voru þar á ferð um hádegisbil í
gær. Ekki var að sjá að krafturinn
í gosinu væri mikið minni en þeg-
ar flogið var yfir svæðið 'sl.
fimmtudag.
ísinn bráðnar á stóru svæði
Gufustróka lagði til himins og
öðru hveiju komu öskusprenging-
ar sem þeyttu ösku og ís hátt í
loft. Nokkuð hvasst var af vestri
á Vatnajökli í gær og lagði gos-
strókinn til austurs. Ur fjarlægð
var eins og 5-6 öskustróka bæri
við loft, en ástæða fyrir því er að
10-15 mínútur liðu á milli ösku-
sprenginga og þess vegna mynd-
aðist bil í gosmekkinum.
Jökullinn er mjög sprunginn
bæði norðan og sunnan við gosgíg-
inn. Bráðnunin frá gosinu virðist
valda því að ísinn sígur á stóru
svæði í átt að gossprungunni.
Sunnan við gíginn er 3,5 km iöng
opin sprunga. Hún er greinilega
miklu lengri og breiðari nú en á
fimmtudag. Sjá má ofan í henni
öskublandað vatn sem virðist vera
á stöðugri hreyfingu og gefur
þannig til kynna að þar sé eldgos
undir þótt ekki nái það að þeyta
gosefnum upp í háloftií). Þessi
mikla sprunga er síst tilkomu-
minni en sjálft gosið. Hún ber
þess skýran vott að gífurleg bráðn-
un hefur átt sér stað á svæðinu
frá því að gosið hófst í byijun
mánaðarins.
Yfirborð Grímsvatna hækkar
Sunnan við þessa opnu sprungu
er mikið sprungubelti sem nær
langleiðina að Grímsvötnum.
Gera má ráð fyrir að vatn hafi
fossað um þetta sprungubelti ofan
í Grímsvötn. Ekki fer á milli mála
að yfirborð Grímsvatna hefur
hækkað frá því á fimmtudag.
Austan við Grímsfjall er há ís-
bunga, en undir hana þarf vatnið
að brjótast til að komast fram á
Skeiðarársand. Athygli vekur að
skammt innan við ísbunguna má
greina tvær dældir í íshellunni
yfir Grímsvötnum. Hvort þær eru
fyrirboði hlaups skal ósagt látið.
Jökullinn er orðinn nokkuð
svartur norðan og austan við gosg-
íginn, en víða á jöklinum má sjá
gráa öskuskafla. Ösku má m.a.
sjá á íshellunni yfir Grímsvötnum.
Snjóað hefur hins vegar á jöklinum
og snjó og ösku hefur dregið sam-
an í skafla. Það er því ekki gott
að meta hversu mikil aska hefur
komið úr gosinu.
Vatns-
rennsli í
Gríms-
vötn
minnkar
GJÁIN sem myndast hefur nú
yfir suðurhluta gossprungunn-
ar í Vatnajökli er um þrír og
hálfur kílómetri að lengd og
hefur vatn safnast þar saman.
Gjáin er mjóst syðst, um tvö
hundruð metrar að breidd, en
verður mörg hundruð metra
breið við gosstöðvarnar nyrst.
Jarðskjálftamælingar benda til
að heldur hafi dregið úr eld-
virkni í heild, en gosstrókurinn
sem kemur upp úr jöklinum er
svipaður og áður. Magnús
Tumi Guðmundsson jarðeðlis-
fræðingur segir að ísbræðsla
hafi sennilega dregist saman
en vatnsrennsli í Grímsvötn þó
enn meir, vegna söfnunar vatns
undir ísnum á gosstöðvunum.
Hann segir að vatnið í gjánni
muni þó fara sömu leið og það
sem er í Grímsvötnum, það er
að segja niður Skeiðarársand.
Ástæða þess að dregur úr
vatnsrennsli í Grímsvötn er að
munur á yfirborði vatns þar og
yfir sprungunni hefur minnkað.
Magnús segir engin ummerki
um að sprungan hafi lengst,
en ekki er ljóst hvort gýs á
nyrsta hiutanum.
Engin ummerki sáust um
sigkatla við ofanverðan
Dyngjujökul eða í austurhlíðum
Bárðarbungu þegar flogið var
yfir í gær og ekkert bendir því
til eldvirkni eða vatnssöfnunar
annars staðar en yfir sprung-
unni og í Grímsvötnum.