Morgunblaðið - 10.10.1996, Blaðsíða 48

48 FIMMTUDAGUR 10. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ALDARMINNING
HELGI
INGVARSSON
nokkurri heilsu svo hann gat tekið
við stöðu aðstoðarlæknis á Vífíls-
stöðum haustið 1922. Eftir það
starfaði hann þar, varð yfírlæknir í
ársbyijun 1939 og gegndi því starfí
til ársloka 1967, í full 29 ár. Árið
+ Helgi Ingvars-
son fæddist í
Gaulverjabæ í Flóa
10.
Hann lést 14. maí
1980. Foreldrar
Helga voru Ingvar
Nikulásson prestur
í Gaulverjabæ og
kona hans Júlía
Guðmundsdóttir.
Helgi kvæntist
10. desember 1921
Guðrúnu Lárus-
dóttur, f. 17. mars
1895. Þau eignuðust
sex börn en misstu
tvö, Júlíus, þriggja mánaða
gamlan og Júlíu, 9 ára. Eftir
lifa Guðrún Pálína, Ingvar,
Lárus og Sigurður. Afkomend-
ur Helga eru nú nálægt sjötíu
talsins.
í dag eru liðin 100 ár frá fæðingu
Helga Ingvarssonar yfirlæknis á
Vífilsstöðum. Hann var maður slíkr-
ar gerðar að hveijum þeim sem
kynntust honum er annt um að
minning hans lifi með þjóðinni. Af
þeim sökum eru þessar línur festar
á blað.
Helgi Ingvarsson fæddist í Gaul-
veijabæ í Flóa 10. október 1896.
Foreldrar hans voru Ingvar Nikulás-
son prestur í Gaulveijabæ og kona
hans Júlía Guðmundsdóttir.
Séra Ingvar ólst upp við kröpp
kjör. Faðir hans, Nikulás Sigvalda-
son, hafði misst heilsuna á besta
aldri og fluttist með fjölskyldu sína
til Reykjavíkur árið 1872 þegar Ing-
var var 5 ára gamall. Snemma bar
á góðum gáfum og mannkostum
sveinsins og var hann fyrir atbeina
Helga E. Helgesen skólastjóra settur
til mennta þrátt fyrir fátækt heimilis-
ins. Helgi Ingvarsson bar nafn þessa
velgjörðarmanns föður síns.
Kona séra Ingvars, Júlía, átti mun
auðveldara í uppvextinum. Faðir
hennar, Guðmundur Brynjólfsson
bóndi á Keldum á Rangárvöllum,
var auðugur maður og var talið að
hann hefði gefið börnum sínum jarð-
ir í tannfé. Júlía, yngsta dóttirin,
fékk að erfðum Kálfsstaði í Vestur-
Landeyjum og part úr Vestra-
Kirkjubæ á Rangárvöllum og Götu
í Holtahreppi. Júlía stundaði nám
við Kvennaskólann í Reykjavík og
lauk þaðan prófi. Það þótti mikil
menntun fyrir konur þess tíma.
Séra Ingvar Nikulásson var fyrst
prestur í Gaulveijabæ í Flóa og þar
fæddust böm hans þijú, Ingunn,
Helgi og Soffía, sem enn er á lífi
93 ára gömul. Árið 1903 varð séra
Ingvar að hætta prestskap vegna
heilsubrests og fluttist fjölskyldan
til Reykjavíkur. Fjórum árum síðar
hafði heilsa hans batnað og voru
honum veittir Skeggjastaðir við
Bakkafjörð og þar ólst Helgi upp
eftir það. Presthjónin unnu fljótt
traust og virðingu sóknarbama
sinna og heimilið varð annálað fyrir
glaðværð og rausn.
Einkasonurinn Helgi var settur
til mennta í Gagnfræðaskóla Akur-
eyrar og síðar í Menntaskólann í
Reykjavík og lauk þaðan stúdents-
prófi vorið 1916. Emb-
ættisprófi í læknis-
fræði við Háskóla ís-
lands lauk hann í febr-
úar 1922. Helgi var
prýðilegur námsmaður
og lauk þessum prófum
með góðri 1. einkunn.
Helgi kvæntist 10.
desember 1921 Guð-
rúnu Lámsdóttur. Hún
var fædd 17. mars
1895, dóttir hjónanna
Guðrúnar Þórðardóttur
og Lámsar Pálssonar
hómópata, ein 8 systk-
ina sem mörg urðu
þjóðfræg fyrir gáfur og atgervi. Um
foreldra Guðrúnar nægir að vísa til
ágætrar ævisögu Lámsar hómópata
eftir dótturdóttur hans, dr. Guðrúnu
P. Helgadóttur. Að heimilislífi þeirra
Helga og Guðrúnar og afkomendum
verður síðar vikið.
Að loknu læknaprófi sigldi Helgi
til Kaupmannahafnar til að ljúka
skyldunámi á fæðingarstofnun, en
hugði síðan á framhaldsnám í lyf-
læknisfræði og hafði fengið styrk
úr Sáttmálasjóði til þess. Námið á
fæðingardeildinni var mjög strangt
og að því loknu fékk hann allmikinn
blóðuppgang. Kom þá í ljós að hann
var með opna lungnaberkla og var
því framhaldsnámi sjálfhætt. Fór
hann þá aftur heim til íslands og
endurgreiddi strax styrkinn þótt
skuldugur væri fyrir. Séra Sigurður
Lámsson í Stykkishólmi, mágur
Helga, og kona hans, Ingigerður
Ágústsdóttir, buðu fjölskyldunni til
sumardvalar og þar náði Helgi aftur
1926 fékk hann aftur Sáttmála-
sjóðsstyrk til dvalar á erlendum
heilsuhælum fyrir berklasjúklinga
og dvaldist ytra um hálfs árs skeið.
Síðar fór hann langar námsferðir
til útlanda árin 1931, 1935 og 1937
til að kynna sér berklalækningar.
Starfa Helga á Vífilsstöðum verður
lengi minnst. Hann var brautryðj-
andi í lyfjameðferð berkla hér á
landi. Þegar berklályfin elstu komu
á markað á ámnum 1947-1952 var
eftirspurnin margföld á við fram-
boð, en Helga tókst ótrúlega fljótt
að fá þau til landsins og taka í notk-
un. Árangurinn lét ekki á sér standa
og um 1960 var berklaveikin hætt
að vera stórkostlegt vandamál hér
á landi þótt enn þann dag í dag sé
á engan hátt hægt að afskrifa hana
sem hugsanlegan vanda. Eftir það
sneri Helgi sér að öðmm vágesti,
áfengisbölinu, sem hann taldi nú
orðinn verri vanda en jafnvel berkla-
veikin hefði verið. Ritaði hann fjölda
greina um þetta efni og hvatti til
aðgerða. Eftir starfslok á Vífilsstöð-
um fluttust þau hjónin til Reykjavík-
ur og bjuggu þar til dauðadags.
Hann naut lengst af góðrar heilsu
en lést nokkuð skyndilega 14. apríl
1980. Guðrún kona hans lést tæpu
ári síðar, 4. mars 1981 og hafði þá
verið þrotin að heilsu um nokkurt
skeið.
Maðurinn Helgi Ingvarsson verð-
ur öllum ógleymanlegur sem honum
kynntust. Hann var hávaxinn,
grannur og stæltur, laglegur og
óvenju göfugmannlegur og mátti
vel heimfæra þessi vísuorð Gríms
Thomsen,
t
Innilegar þakkir færum við öllum þeim,
sem sýndu okkur samúð og hlýhug við
andlát og útför móður okkar, tengda-
móður, ömmu og langömmu,
FRIÐRIKKU GUÐBJARGAR
EYJÓLFSDÓTTUR.
Sérstakar þakkir til starfsfólks á 2. hæð
sjúkradeildar Hrafnistu, Hafnarfirði.
Karlotta Einarsdóttir,
Eyjólfur Einarsson, Ásta Lárusdóttir,
Ingveldur Einarsdóttir,
Nikulfna Einarsdóttir, Sigfús Svavarsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem
sýndu okkur hlýju og samúð við fráfall
föður okkar, sonar míns, tengdaföður,
afa og langafa,
INGÓLFS BALDVINSSONAR,
Aðalgötu 48,
Ólafsfirði.
Sérstakar þakkir til læknis og starfs-
fólks á Hornbrekku.
Áslaug Ingólfsdóttir, Sóphus Jóhannsson,
Sigrún Ingólfsdóttir, Kári Ólfjörð,
Sigurður Pétur Ingólfsson, Margrét Ólafsdóttir,
Frfmann Ingólfsson, Sigrfður Aðalbjörnsdóttir,
Óli Hjálmar Ingólfsson, Snjólaug Kristinsdóttir,
Guðrún Ingólfsdóttir, Ólafur Rúnar Gunnarsson,
Guörún Bjarnadóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Skírt var yfirlitið bjarta,
hið ytra þar hins innra naut
um hann. Ég kynntist Helga fyrst
sem stúdent vorið 1961 og síðan
enn betur 1972 eftir að ég hóf störf
sem læknir á Vífilsstöðum. Helgi
var ágætur kennari, kenndi okkur
mjög vel að hlusta lungu og mér
er minnisstætt hversu frumstæða
hlustpípu hann notaði. Þetta var
eldgömul bjalla með tveimur
gúmmíslöngum sem hann tróð beint
í eyrun, notaði ekki eymastykki eins
og eru á öllum hlustpípum í dag.
Með þessu virtist hann heyra alla
hluti og lýsti þeim fyrir okkur á lif-
andi og skemmtilegan hátt. Aldrei
hef ég fengið betri sönnun á því að
það er það sem er á milli eyma-
stykkjanna en ekki áhaldið sem
skiptir mestu máli við hlustun. En
mest og best kenndi hann með for-
dæmi sínu. Aðra eins framkomu við
sjúklinga, það sem enskumælandi
þjóðir nefna „bedside manners" hef
ég aldrei séð og hef þó mörgum
læknum kynnst bæði austan hafs
og vestan. Hann virtist alltaf í góðu
skapi, stilltur en þó skein bros úr
augnkrókunum. Hann var léttur í
tali, laus við væmni og sjúklingam-
ir skynjuðu það fremur en heyrðu
að hann var þeirra maður, tilbúinn
að styðja þá og styrkja í gegnum
þykkt og þunnt. Helgi Ingvarsson
var lifandi sönnun þess að aðeins
góður maður getur verið góður
læknir.
Eftir að hann hætti störfum kom
hann oft í heimsókn á Vífilsstaði.
Hann heilsaði þá ætíð upp á okkur
læknana en gætti þess að stansa
stutt og tefja okkur ekki þótt við
reyndum að halda í hann. Síðan
heilsaði hann upp á gamla sjúklinga
sína og gaf sér þá góðan tíma og
oft undruðumst við hvað þessar
heimsóknir gátu haft góð áhrif.
Stundum hitti maður hann á fömum
vegi, svo léttan í spori að fremur
mátti segja að hann skokkaði en
gengi, aldrei í frakka en hafði tref-
il um hálsinn ef kalt var. Heimilis-
lífi þeirra Guðrúnar og Helga var
við brugðið. Hann reyndi eftir megni
að skilja vandamálin eftir úti á spít-
ala, en það var ekki alltaf hægt.
Þau vom ólík, hún léttari og kátari
eins og mörg ættmenni hennar,
hann stilltari og hægari, en hjóna-
bandið frábærlega gott. Þau vom
kynsæl með afbrigðum, eignuðust 6
böm, en urðu fyrir þeirri sorg að
missa 2 þeirra, Júlíus, 3 mánaða
gamlan, sem dó þegar faðir hans
var í námsferð erlendis og Júlíu, sem
lést 9 ára gömul. Eftir lifa Guðrún
Pálína, Ingvar, Láms og Sigurður
og hafa öll skarað fram úr hvert á
sínu sviði og eru þjóðkunn. Hefur
Guðrún m.a. ritað ævisögu föður
síns sem að mínu mati ber af flest-
um öðmm slíkum bókum vegna vís-
indalegrar nákvæmni í vinnubrögð-
um. Afkomendur Helga em nú ná-
lægt 70 og í þeim hópi era 6 lækn-
ar sem allir hafa getið sér gott orð
og em sumir þeirra í fremstu röð
íslenskra vísindamanna í dag.
Þótt nú séu liðin meira en 16 ár
frá andláti Helga Ingvarssonar lifa
áhrif slíkra manna vonandi lengi
með þjóðinni þó að „umgerðin“ sé
hvorki pappír né prentsverta, heldur
„góðra drengja hjörtu". Nú heyrist
oft sagt að íslenskir læknar hirði
mest um að hljóta umbun fyrir verk
sín. Þá er gott að geta minnst
manna eins og Helga, sem aldrei
hirti um hvort hann fengi greitt
fyrir erfiði sitt, heldur það eitt að
vel væri að verki staðið.
Blessuð sé minning þessa öðlings.
TryKgvi Ásmundsson.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og
hlýhug við andlát og útför fósturmóður
minnar, tengdamóður, ömmu og
langömmu,
GUÐBJARGAR SIGRÍÐAR
GUÐMUNDSDÓTTUR.
Guðný Jónsdóttir, Þorfinnur Harðarson,
Eyrún B. Þorfinnsdóttir, Arnar Bragason,
Hermann H. Þorfinnsson, Halldór Þór Hermannsson.
Birtíng afmælis- og
minningargreina
Morgunblaðið tekur afmælis- og minningargreinar til birtingar end-
urgjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjóm blaðsins í Kringl-
unni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Hafnarstræti 85, Akureyri.
Þá er enn fremur unnt að senda greinamar í símbréfi í númer 5691181.
Framvegis verður við það miðað, að um látinn einstakling birtist ein
uppistöðugrein af hæfílegri lengd en lengd annarra greina um sama
einstakling er miðuð við 2.200 tölvuslög eða um 25 dálksentimetra í
blaðinu. Tilvitnanir í sálma eða ljóð takmarkast við eitt til þijú erindi.
Greinarhöfundar em beðnir að hafa skímamöfn sín en ekki stuttnefni
undir greinunum.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins em birtar grein-
ar um fólk sem er 70 ára og eldra. Hins vegar em birtar afmælisfrétt-
ir ásamt mynd í Dagbók um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er lögð á, að handrit séu vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentun-
inni. Það eykur öryggi í textameðferð og kemur í veg fyrir tvíverknað.
Navision Financials
Það máttu
Microsoft*
MndowÍ95
Navision* Financials er kerfi sem fljótlegt er að læra á og auðvelt að vinna með.
Ef þú leitar að heildarlausn getur þú bókað með Navision* Financials
Navision Financials er nýtt grafískt bókhalds- og upplýsingakerfi. Það er fýrsta viðskiptakerfið í heiminum sem viðurkennt er fyrir Windows 95.
STRENGUR
ÁRMÚLA7 • 105 REYKJAVÍK
SÍMI 550 9000 • FAX 550 9010