Morgunblaðið - 12.10.1996, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 12. OKTÓBER 1996 29
AÐSENDAR GREINAR
Aðgerða er þörf í
kj ördæmamálinu
Birgir
Ármannsson
róttækra
VIÐ setningu Al-
þingis ítrekuðu fulltrú-
ar ungliðahreyfinga
stjómmálaflokkanna
áskorun sína til þing-
manna frá því fyrir
tveimur árum þar sem
þess var krafist að
vinna við endurskoðun
kosningalöggj af arinn-
ar hæfist hið fyrsta
með það að markmiði
að jafna vægi atkvæða.
Er ánægjulegt að sam-
staða hefur náðst með-
al ungs fólks í öllum
flokkum og endur-
speglar það vonandi
aukinn skilning meðal
þjóðarinnar á nauðsyn
breytinga.
Ekkert réttlætir mismunun
Ungir sjálfstæðismenn hafa lengi
lagt mikla áherslu á að misvægi
atkvæða eftir búsetu væri leiðrétt.
Um það vitna ótal ályktanir, grein-
ar og ræður frá liðnum árum. En
þrátt fyrir baráttu þeirra og fjöl-
margra annarra fyrir þessum mál-
stað hefur lítið þokast í rétta átt.
I ijósi þess hafa ungir sjálfstæðis-
menn talið að enn væri þörf á að
vekja máls á þessu málefni. Var
af þeim sökum skipuð nefnd á síð-
asta vetri til að fjalla um málið og
hefur hún nú skilað áliti sínu. Niður-
stöður hennar eru ótvírætt á þá
leið, að leggja beri höfuðáherslu á
að haga breytingum á kosninga-
löggjöf og kjördæmaskipan þannig,
að atkvæðavægi kjósenda verði
jafnað eftir búsetu. Færir nefndin
fyrir því rök að engin sjónarmið
geti réttlætt það að kjósendur njóti
ekki sama réttar að Iögum þegar
þeir velja sér fulltrúa til að fara
með stjórn landsins. Ýmsar aðstæð-
ur og búsetuskilyrði kunni að vera
mismunandi milli landshluta en eðli-
legra sé að leita annarra leiða til
að bregðast við því en að viðhalda
misvægi atkvæða.
Ýmsar leiðir færar
í niðurstöðum nefndar Sambands
ungra sjálfstæðismanna kemur
fram að fara megi margar ólíkar
leiðir til að jafna atkvæðavægið.
Þegar bornir séu saman kostir
þeirra og gallar verði hins vegar
að huga að ýmsum öðrum markmið-
um, svo sem að kosningareglurnar
séu tiltölulega einfaldar, gegnsæjar
og aðgengilegar öllum almenningi,
að kerfið sé eins skilvirkt og kostur
er og loks að kjósendum gefist
tækifæri til að hafa sem mest áhrif
á það hvaða einstaklingar veljast
til þingsetu.
Meðal þeirra leiða, sem bent er
á, er að unnt sé að skipta landinu
upp í 60 einmenningskjördæmi með
tiltölulega jöfnu atkvæðavægi. Með
því væri verið að koma á einföldu
og aðgengilegu kerfi, auka aðhald
kjósenda að einstökum þingmönn-
um og hugsanlega að skapa að-
stæður til þess að línur í stjórnmál-
um yrðu skýrari, enda mætti búast
við fækkun og stækkun stjórnmála-
flokka ef þessi tillaga næði fram
að ganga. Okostir einmenningskjör-
dæmaleiðarinnar eru hins vegar
ýmsir. Þar má nefna að erfitt yrði
að ná fullkominni jöfnun atkvæða-
vægisins, hætta væri á óeðlilegum
þrýstingi á þingmenn um fyrirgre-
iðslu af ýmsu tagi, auk þess sem
hafa verður í huga að í þessu kerfi
getur komið til þess að allstórir
flokkar fái fáa eða jafnvel engan
þingmann.
Onnur leið, sem vert er að skoða,
er að skipta landinu upp í tiltölulega
mörg kjördæmi með fáum þing-
mönnum, t.d. 15 kjördæmi með 4
þingmönnum. Samkvæmt athugun
nefndarinnar virtist vel gerlegt að
gera þetta þannig að atkvæðavægi
yrði því sem næst jafnt. Kostir
þessa kerfis umfram einmennings-
kjördæmakerfið felast
í meiri sveigjanleika og
að auðveldara yrði að
jafna atkvæðavægið
og mynda jafnframt
kjördæmi, sem væru
skynsamleg út frá
landfræðilegum for-
sendum. Kostir þessar-
ar leiðar í samanburði
við það til dæmis að
gera landið allt að einu
kjördæmi fælust fyrst
og fremst í því að kjós-
endur ættu auðveldara
með að veita þing-
mönnum aðhald og
gætu frekar dregið þá
til ábyrgðar á kjördag
fyrir verk þeirra á kjörtímabilinu
heldur en ef þeir væru allir valdir
af landslista. Þá má loks nefna, að
þetta kerfi er mun einfaldara og
Ungir sjálfstæðismenn
eru reiðubúnir til að
skoða aðrar leiðir, segir
Birgir Armannsson,
sem miða að jöfnun at-
kvæðavægis.
auðskiljanlegra en ýmsar blandaðar
leiðir, svo sem sú að blanda saman
kjördæmakjöri og landskjöri.
Leggja ber áherslu á að í þessum
tillögum felst ekki endanleg eða
ófrávíkjaleg lausn, heldur eru þær
ákveðið innlegg í þá umræðu, sem
nú á sér stað um málið. Ungir sjálf-
stæðismenn eru reiðubúnir að skoða
aðrar leiðir og geta í raun fellt sig
við flestar þær hugmyndir, sem
miða að jöfnun atkvæðavægisins.
Mestu skiptir að hefjast þegar
handa við undirbúning breytinga til
þess að afnema það óþolandi mis-
rétti sem landsmenn búa enn við í
þessum efnum.
Höfundur er lögfræðingur.
©
CARMOMT
Alhliða gönguskór
• Leðurklæddir utan.
• Goretex vatnsvörn.
• Dempari í sóla.
• St. 37-47. 1) 'MIC
Stgr. kr. I SmáXiljl
FÁLKINN
Suðurlandsbraut 8, sími 581 4670.
Þarabakka 3, Mjódd, sími 567 0100.
Eflum hjarta- og
æðarannsóknir
„ÞETTUR á velli og
þéttur í lund.“ Hætti
að reykja fyrir 10
árum, eftir að faðir
hans dó úr kransæða-
stíflu. í síðustu viku
var hann að koma í
land eftir góðan en
strangan túr. Á
bryggjunni var ys og
þys og þeir glöddust í
brúnni þegar að var
komið.
I gærmorgun byrj-
aði þessi sári sviði í
btjóstinu aftur sem
virtist hafa horfið um
Uggl Agnarsson
sinn. Tveimur klukkustundum síðar
var tekið á móti honum á vel útbú-
inni þræðingarstofu. Kransæða-
myndin sýndi lokaða æð í vinstri
helmingi hjartans. Fyrir hádegi var
búið að víkka og fóðra æðina og
hann gat fylgst með leiknum í sjón-
varpinu seinna um daginn. Ráðgert
er að útskrifa hann af sjúkrahúsinu
á næstu dögum ef fer sem horfir
og rætt er um blóðfitulækkandi
lyfjameðferð ef blóðfitan mælist of
há.
Ný tækni, betri árangur, nýjar
aðferðir, en að baki liggja margra
ára rannsóknir og þróun svo farið
geti eins og í þessu ímyndaða dæmi.
íslendingar lifa
flestir góðu lífi. Kann-
anir hafa verið birtar,
þ.á m. nýlega í Morg-
unblaðinu, sem sýna
að í samanburði við
aðrar þjóðir virðist
okkur ganga vel. Enda
er okkur sagt að góð-
æri sé í landinu og all-
ir vona að náttúran
sýni áfram mildi sína
og raski ekki um of
högum okkar þótt blik-
ur séu á lofti þessa
dagana. En hvernig á
að nýta góðæri? Bú-
menn hér áður spöruðu og lögðu
fyrir til mögru áranna, en okkur
hættir nú fremur til að eyða og
treysta á heppni og harðfylgni.
Það ætti þó að vera hægt að
veita góðum málefnum brautar-
gengi og stuðla að þróun og rann-
sóknum sem skilað hafa árangri.
Rannsóknir Hjartaverndar á sviði
hjarta- og æðasjúkdóma er verkefni
sem vert er að styðja og stuðla þar
með að framþróun rannsókna sem
sýnt hafa árangur. Áform eru nú
um framhald rannsókna og leitað
nýrra leiða í baráttunni við æða-
kölkun og hjartasjúkdóma.
Kransæðasjúkdómar eru og
Tíðni kransæðastíflu á íslandi. (Aldurshópar 30-75 ára).
Karlar: Frá 1981 til 1992 lækkar tíðni um 39%. Lækkunin er mjög ald-
ursháð, lækkar um 63% við 40 ár, 53% við 50 ár, 43% við 60 ár
og 29% við 70 ár.
Konur: Frá 1981 til 1992 lækkar tíðni um 35%. Lækkandi tíðni meðal
kvenna er ekki greinilega háð aldri.
Happdrætti Hjarta-
verndar er kjörin leið
fyrir fólkið í landinu,
seffir Uggi Agnarsson,
til að styðja lækningu á
kransæðasjúkdómum.
verða enn um sinn hluti af lífi
margra okkar. Þekktir áhættuþætt-
ir hafa verið taldir útskýra um þriðj-
ung af þeim tilfellum sem verða,
þannig að enn er verk að vinna á
þessu sviði.
Nýlega hafa sést dæmi um
hvernig menn á góðum aldri sem
lifa heilbrigðu og vammlausu lífi
veikjast og reynast við rannsóknir
með alvarlegar þrengingar í slag-
æðum til hjartans, þ.e.a.s. kransæð-
um.
Þeir spyrja; af hveiju ég? Hvar
er réttlætið og sanngirnin? Svörin
eru oft vandfundin og eru sennilega
samspil margra þátta sem hver um
sig virðist léttvægur. Erfðaþættir
eru vafalaust sterkir og eru oft og
tíðum miklir áhrifavaldar. Vísinda-
mönnum leikur nú mikill hugur á
að kanna nánar samspil erfðaþátta
við þekkta áhættuþætti og um leið
skoða nýja möguleika, svo sem
storkuþætti í blóði, blóðseigju og
áhrif vítamína og andoxandi efna
og margt fleira. Afkomendarann-
sókn Hjartaverndar hefur m.a. þessi
markmið.
Á íslandi er árangur á sviði lækn-
inga við kransæðasjúkdómum með
því besta sem gerist - svo eftir
hefur verið tekið í erlendum vísinda-
tímaritum.
En þótt árangur af læknisaðgerð-
um við kransæðasjúkdómum séu
góðar og batnandi ár frá ári, væri
lækkun á tíðni sjúkdómstilfella
miklu meira virði og þar þarf að
taka á og skoða nýjar leiðir.
Rannsóknarstöð Hjartaverndar
biður því um stuðning frá fólkinu
í landinu - stuðning með góðri
þátttöku í happdrætti Hjartavernd-
ar. Fjármunir sem notaðir verða í
þágu læknavísinda á íslandi og fást
því miður ekki með öðrum hætti.
Hafið hugfast að margt smátt ger-
ir eitt stórt.
Höfundur er læknir.
í tilefni af fjögurra ára afmæli Heildsölubakarísins bjóðum við í dag, laugardag,
og á morgun, sunnudag, upp á rjómabollur með aðeins ekta rjóma
Eftirfarandi verð er afmælisverð Heildsölubakarísins:
Rjómabolla með súkkulaði kr. 99
Rjómabolla með flórsykri kr. 99
Rjómabolla með ekta púnsi kr. 99
Vatnsdeigsbolla meö rjóma kr. 99
2 kg af kartöflum, bæði
gullauga og rauöar, kr. 99 pokinn
Opið verður til kl 17 i dag, laugardag, og á morgun, sunnudag, bæði á Grensásvegi 26
og Suðurlandsbraut 32 og einnig í biðskýli SVR á Hlemmtorgi.
Viöskiptavinin ath.: í verslun okkar á U "Ifl "I h | .svi/Ct
Suöunlandsbnaut 32 bjóöum viö einnig upp á HclluSOIUDaKaPIIO
ókeypis heitt kakó meö njóma og kaffi.
Miöaverö:
Börn kr. 500
Fullorðnir kr. 600
Stóra skriðdýrasýningin
ueíkom'w' Tropical Zoo í heimsókn
Lifandi hitabeltisdýr:
Risasnákar, eitursnákar,
eðlur, skjaldbökur, sporödrekar,
kóngulær o.s.frv.
Hitabeltisfiörildi í hundraðatali
Upplýsingar gefur Gula línan - sími 562-6262
Fjölbreytt safn af
óvenjulegum, lifandi
dýrum úr öil-
um heims-
hornum
JL-Húsiö v/Hringbraut
2.hæö, 1000 m2 sýningarsalur
5. - 27. október.
Opiö virka daga kl. 12-20;
laugardaga og sunnudaga frá kl. 12-19