Morgunblaðið - 12.10.1996, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 12. OKTÓBER 1996 33
AÐSEIMDAR GREINAR
Kirkjuvika Reykjavíkurprófastsdæma
Unglingar og kirkjan
HVERNIG stendur á því að það er
næstum hægt að segja að mæting
unglinga í hefðbundnar messur sé
töluvert fyrir neðan frostmark (ef
undan er skilið fermingarárið þar
sem fermingabörnin eru skikkuð til
að mæta í messu)? Eru guðsþjón-
ustur, og allt það sem
þær fela í sér, bara
svona drepleiðinlegar?
Sálmasöngur, tónun
texta, predikanir og
guðsspjöll eitthvað sem
er ekki unglingi sæm-
andi? Fyrirfinnst ekki
það ungmenni á landi
voru sem finnst gaman
eða notalegt að fara í
messur?
Jú, það er ekki öll
nótt úti enn, því mér
finnst það mjög gott.
Þó ég geti nú ekki sagt
að ég sé alltaf mættur
manna fyrstur í messu
á hveijum sunnudegi,
vatnsgreiddur með
slaufu og axlabönd, epli og glósu-
bók í annarri hendinni og Biblíuna
í hinni, finnst mér mjög afslappandi
að mæta í messu. Tónlistin þar er
róandi (þótt ég hafi alveg heyrt
hana skemmtilegri). Textarnir við
sálmana eru gefandi, orð Guðs er
jú aldrei nema gott og predikunin
í flestum tilvikum (sko ef hún verð-
ur ekki of löng) góð leiðbeining á
trúarveginum. Þannig að í heild
finnst mér, 16 ára unglingnum,
messan notaleg og góð.
En þannig hefur það ekki alltaf
verið og þegar ég fermdist fannst
mér til mikils af mér ætlast að eiga
mæta 10 sinnum í messu á 7 mán-
uðum. Þá var viðhorfið líka ein-
hvern veginn svona :
„Ohh, syngja þessa líka grútleið-
inlegu sálma, hlusta á hálftíma
predikun, heyra ritningarlesturinn
sem er á svo háfleygu máli að hinn
besti íslenskufræðingur á ábyggi-
lega í erfiðleikum með að skilja
hann! En það er þó bót í máli að
sem betur fer tekur þetta nú bara
sextíu mínútur þannig að ég dey
nú ekki.“
Ég trúði alveg á Guð, það var
ekki málið, ég skildi bara ekki
hvernig í ósköpunum var hægt að
gera eina klukkustund svona líka
ótrúlega langdregna og leiðigjarna.
Guðni Már
Harðarson.
Hins vegar mætti ég á hvetju
sunnudagskvöldi í æskulýðsfélagið
með félögunum enda viðhorfið
gagnvart því allt öðruvísi:
„Bara krakkar á mínum aldri,
sungin hress og skemmtileg lög,
farið í leiki, horft á myndbönd, tal-
að saman, skroppið í
sund, ferðalög og svo
náttúrlega rólegar
helgistundir sem voru
passlega „þungar“ og
langar.“
Þetta ánægjulega
ár í æskulýðsfélaginu
gerði það að verkum
að ég ákvað að halda
þar áfram. Það var
síðan í einni unglinga-
messu sem var haldin
eftir Æ.S.K.R.-mót að
ég fékk nýja sýn á
guðsþjónustuna. Hún
varð fýrir mér mun
heilagri og ég sá ljósu
punktana við sálmana,
tónlistina, ritningar-
lestrana og prédikunina. Mér fannst
messan einfaldlega á allan hátt
notaleg.
Ég sé fyrir mér að langflestum
unglingum ætti að geta fundist
notalegt í messu ef þeir fengju að
byija á „einfaldari" stað innan
kirkjunnar til að styrkja trú sína.
Ég hefði til að mynda seint breytt
viðhorfi mínu til messunnar ef ég
hefði aldrei farið í æskulýðsfélagið.
En bar mér skylda að fara í æsku-
lýðsfélagið þar sem mér leið líka
fádæma vel? Svar: Nei. Bar mér
skylda til að mæta í messu sem ég
leit á sem algjöra kvöl í sextíu mín-
útur. Svar: JáH
Hvernig stendur á því að við
unglingarnir skulum vera skylduð
til að mæta í messu sem ekki er
alveg í takt við okkar orðaforða,
tónlistarsmekk eða skemmtanahug-
sjón? En ekki æskulýðsfélagið, (sem
yfirleitt er sáralítið og mjög vitlaust
auglýst) þrátt fyrir að þar sé þessu
þveröfugt farið? Jú, gott og vel,
messan er hápunkturinn í kirkju-
haldinu og vissulega notaleg, en
fyrir unglinga sem í flestum tilvik-
um hafa kynnst kirkjustarfinu sama
og ekki neitt þýðir ekki að skylda
þau eingöngu í guðsþjónustuna.
Það er álíka snjallt og að ætla að
skylda níræðan öldung sem aldrei
Magnús Oskarsson
Fleipur
UNDARLEGT var viðtal
Stöðvar 2 við forseta íslands sl.
fimmtudagskvöld. Hann taldi ís-
lendinga ekki hafa unnið nægi-
lega vel úr þeim tækifærum sem
leiðtogafundurinn fyrir 10 árum
bauð upp á. Rétt má það vera.
Dæmið, og raunar eini rökstuðn-
ingurinn sem forsetinn kom með
fyrir þessari skoðun sinni, gekk
hins vegar alveg fram af mér.
Hann lýsti því hvað einhver Jap-
ani hefði sagt við Davíð Oddsson
um stóla sem sjást á mynd af
leiðtogunum í Höfða, og síðan
hvað húsvörðurinn í Höfða hefði
sagt við Davíð um stólana.
Hvernig veit forsetinn þetta og
hvað veit hann yfirleitt um stól-
ana í Höfða?
Svo vill til að ég hafði umsjón
með starfinu í Höfða vegna fund-
ar leiðtoganna. Til eru margar
myndir af þeim í húsinu, á mörg-
um stólum. Stytzt sátu þeir
áreiðanlega á þeim stólum sem
sýndir voru á Stöð 2 með viðtal-
inu við forsetann. Aðrir stólar
voru í herberginu þar sem leið-
togarnir ræddust lengst við tveir
ásamt túlkum sínum. Ég gæti
sjálfsagt, ef einhver teldi það
skipta máli og ég væri um það
beðinn, boðið Ólafi Ragnari
Grímssyni sæti í stólnum sem
Ronald Reagan sat í, þótt ég sé
ekki viss um að hann passi hon-
um. Ef hann þæði sætið væri
það kostur að búið er að fjar-
lægja myndina af Bjama Bene-
diktssyni sem horfði yfir öxlina
á Reagan.
„Það á ekki að hlífa honum
(forsetanum) umfram aðra“,
sagði Ólafur Ragnar Grímsson,
eftir að hann var kosinn forseti.
Flest viljum við bera virðingu
fýrir forsetanum, en hann má
ekki gera okkur svona erfitt fyr-
ir. Stólatal hans á Stöð 2 er
ekkert annað en það, sem á ís-
lenzku mannamáli er kallað að
fara með fleipur.
Höfundur er
hæataréttarlögmaður.
Kirkjan verður að beita
réttum aðferðum, segir
Guðni Már Harðarson,
til að ná mauðsyn-
legum tengslum við
unga fólkið.
hefði hlustað á útvarp til að hlusta
á X-ið!
Þar sem stór hluti unglinga hefur
aldrei kynnst skemmtilegra formi í
kirkjunni en messunni eru miklir
fordómar í garð æskulýðsfélagsins.
Kunningi minn spurði mig t.d. að
því hvort það væri satt að ég væri
í Biblíufélaginul Þá var hann búin
að ímynda sér að það eina sem
væri gert í æskulýðsfélaginu væri
að lesa Biblíuna í tvo klukkutíma
og síðan bara takk og bless! Eða
vinkona mín sem var spurð hvort
hún vildi koma á æskulýðsmót. Hún
ímyndaði sér að strákarnir þar
væru allir vatnsgreiddir með flösku-
botnagleraugu, haldandi á Biblíu
og borðandi epli. Stelpurnar í kjól-
um, með fléttur og teina! Ranghug-
myndir í þessum dúr eru ekki óal-
gengar. Én þessir unglingar hafa
bara séð eina hlið á kirkjunni og
dæma því æskulýðsfélagið sjálf-
krafa: leiðinlegt. Þau fá aldrei tæki-
færi til að finna hvað messan getur
verið notaleg. Hvað kærleikur Guðs
er mikill, hver tilgangur lífsins er
og hvað Jesú þykir vænt um þau.
Einungis vegna þess að réttum
aðferðum var ekki beitt. Það er
ekkert víst að öllum muni fínnast
messan skemmtileg eftir tvö ár í
æskulýðsfélagi eins og mér. En eigi
krakkarnir að festa rætur í kirkj-
unni er þetta sennilega síðasta
tækifærið sem kirkjan hefur til að
vekja áhuga barnanna til að þeim
finnist þau eiga heima í kirkjunni.
Ef það tekst ekki eiga þau ekki
eftir að koma mikið í kirkju nema
við brúðkaup, skírnir eða jafnvel
ekki fyrr en í eigin jarðför. Því verð-
um við að gera allt sem í okkar
valdi stendur til að vekja áhuga
fermingarbarna á kirkjunni. Það er
nefnilega fullt af trúlitlum heimilum
þar sem krakkar eru aldrei send í
sunnudagaskóla eða annað kristi-
legt starf fyrir fermingu, þannig
að þau líta ekki á kirkjuna sem
„heimili" sitt eða ákjósanlegan
verustað. Af hveiju erum við þá að
skylda fermingarbörn til að mæta
tíu sinnum í messu en aldrei í æsku-
lýðsfélagið? Væri ekki sniðugra að
skylda þau til að mæta tvisvar í
æskulýðsfélagið og fimm sinnum í
messu og leyfa þeim að velja milli
messu og æskulýðsfélagsins í
kannski þijú skipti? Þannig myndu
unglingar a.m.k sjá að kirkjan býð-
ur upp á meira en bara messur.
Hún býður upp á flest það sem all-
ir unglingar hafa gaman af, t.d.
horfa á myndbönd, spjalla saman,
syngja hress og „létt“ lög, fara í
leiki, sund, keilu o.fl.
Ég er sannfærður um að ef þessi
háttur væri hafður á myndu ungl-
ingar sjá að kirkjan getur verið
skemmtileg og passað þeirra þörf-
um rétt eins og hvað annað. Einnig
finnst mér að skoða mætti hvort
það væri ekki sniðugt að bjóða upp
á Taize- og poppmessur
Taizemessur hafa upp á margt
nýtt og áhugavert að bjóða. Þær
gætu verið spennandi kostur fyrir
fermingarbörn og komið til móts
við þarfir þó nokkurra .
1 150. Davíðssálmi stendur jú að
við eigum að lofsyngja Guð með
hljóðfærum. Davíð nefnir þá gígju,
hörpu, hjarðpípur, skálabumbur og.
strengjaleik. En nú rúmum tvö þús-
und árum seinna er til mun meira
úrval hljóðfæra og ekki þar með
sagt að orgelið sé þeirra best!
Það hlýtur að vera verkefni kirkj-
unnar á hveijum tíma að koma til
móts við þarfir sóknarbarna sinna
og aðlaga sig þörfum þeirra og
háttum. Síðan þurfum við líka að
vekja áhuga og löngun til að fólk
finni sig í kirkjunni. Við erum nefni-
lega einu hendurnar sem Guð hefur
til að gera kirkjuna fjölbreyttari.
Jesús sér síðan um restina því að
hann er alltaf jafnkærleiksríkur,
fullur fyrirgefningar og hjálpræðis.
Algerlega óháð því hvort á hann
er kallað í hefðbundinni Guðsþjón-
ustu, Taize-messu, æskulýðsfélagi,
TTT, sunnudagaskóla eða við rúm-
stokkinn. Til að fá fleiri unglinga
í guðsþjónusturnar þurfum við að
styrkja trú þeirra, því eftir því sem
trúin er sterkari held ég að maður
uppgötvi betur hvað maður í raun-
inni er að gera í messunni með öll-
um þessum hefðum, tónunum og
sálmum. Með lítilli trú og reynslu
af Guði er rosalega erfítt fyrir ungl-
inga að grípa „þunga" messuna.
En það er bara að gefa unglingun-
um tíma til að þroskast og vaxa i
trúnni í „léttara“ andrúmslofti eins
og æskulýðsfélaginu. Fyrr eða síðar
er ég viss um að skilningur mess-
unnar muni renna upp fyrir þeim.
Eins og málin standa í dag er
eftirfarandi ljóst. Kirkjan kann að
tala máli unglinga, en notar það
bara ekki ennþá nægilega vel,
þannig að sjálfir unglingarnir skilji
það. En það er óþarfi að örvænta,
bara að gera sér grein fyrir því
sama og íslenska konan sem sat á
kaffihúsi í París, þegar henni varð
ljóst að það væri betra að panta
kaffið á frönsku en íslensku til þess
að einhver skildi hvað hún meinti.
(Að stofni til verðlaunaritgerð í
ritgerðarsamkeppninni Jesú, ungt
fólk og kirkjan)
Höfundur er nemi í
Kvennaskólanum og virkurí
æskulýðsmálum kirkjunnar.
Erum flutt...
í nœsta hús
Frá og meö 14. október verður skrifstofa
AfLvaka hf til húsa á 4. hœð í Pósthús-
stræti 7. Símanúmer, faxnúmer ogpóst-
hólf verða óbreytt.
AFLVAKIi
Pósthússtræti 7, pósthólf34, 121 Reykjavík, Sími: 551-6600, Fax: 551-6606