Morgunblaðið - 15.10.1996, Blaðsíða 21
MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 15. OKTÓBER 1996 21
ERLENT
Skýrsla FBI um glæpi í Bandaríkjunum í fyrra
Morðum og alvarlegum
ofbeldisglæpum fækkar
Washington. Reuter.
EINN ofbeldisglæpur er framinn á
hveijum 18 sekúndum, nauðgun á
hveijum fimm mínútum og ekki líða
nema 24 mínútur á milli þess, að
einhver sé myrtur í Bandaríkjunum.
Kemur þetta fram í uppgjöri FBI,
bandarísku alríkislögreglunnar, fyr-
ir árið 1995 en góðu fréttirnar eru
þó þær, að ofbeldisglæpum og morð-
um hefur þrátt fyrir allt fækkað.
Er skýrslan vatn á myllu Bills Clint-
ons Bandaríkjaforseta en keppinaut-
ur hans, Bob Dole, sagði um helg-
ina, að forsetinn gæti ekki þakkað
sér þennan árangur.
Ofbeldisglæpum fækkaði um 3%
á síðasta ári og þá féllu alls 21.597
manns fyrir morðingjahendi. Voru
þeir 7% færri en 1994 og raunar
færri en þeir hafa verið í áratug.
Almennt fækkaði glæpum um 1%.
Er þessi skýrsla að sjálfsögðu
fagnaðarefni fyrir Bill Clinton, for-
seta Bandaríkjanna, en Bob Dole
og repúblikanar hafa sakað hann
um að taka á glæpamönnum með
silkihönskum. Sagði Clinton, að
þetta sýndi, að barátta hans gegn
glæpum hefði skilað árangri en
Dole sagði á fundi í New Jersey á
sunnudag, að ástæða væri til að
þakka yfirvöldum á hveijum stað
en ekki Clinton. Þá sagði hann, að
forsetinn stórýkti áhrif þess að
fjöiga í götulögreglunni um 100.000
manns. Þar fyrir utan myndi sú
íjölgun örugglega ekki koma til
framkvæmda á næstu árum.
Aukinn vopnaburður
í skýrslunni segir, að 544.880
glæpir hafi verið framdir í Banda-
ríkjunum á síðasta ári og er þá átt
við, að einhver hafi verið myrtur,
rændur eða orðið fyrir árás þar sem
skotvopn voru notuð. Er aukningin
í ofbeldisglæpum á síðustu tíu árum
eða þar til nú rakin m.a. til aukins
vopnaburðar meðal glæpamanna.
„Hættan á, að skotvopnum sé
beitt við afbrot er meiri á þessum
áratug en nokkru sinni fyrr í sögu
Bandaríkjanna," segir í skýrslunni.
Giæpum þar sem skotvopn eru
notuð fjölgaði frá 1985 til 1994 en
talsmaður stofnunar, sem berst
gegn ofbeldisverkum, segir, að
glæpum af því tagi hafi fækkað með
tilkomu Brady-laganna 1994. Sam-
kvæmt þeim verða fimm dagar að
líða áður en umsókn um byssukaup
er afgreidd og þann tíma skal nota
til að kanna feril kaupandans.
Deildar-
myrkvi
DEILDARMYRKVI á
sólu var á laugardag
eins og sjá má á þess-
ari mynd sem tekin
var í Englandi þegar
tunglið fór milli sólar
og jarðar. Deildar-
myrkvinn sást ekki
víða í Bretlandi vegna
skýja.
Reuter
Italskt dagblað um sigur Haiders í Austurríki
Ný vofa þjóð-
ernisstefnu á
ráfi um Evrópu
Vín, París. Reuter.
AU STURRIKISMENN kusu í
fyrsta sinn fulltrúa landsins á þing
Evrópusambandsins, ESB, um
helgina og hafa úrslitin valdið óhug
víða í álfunni. Frelsisflokkur þjóð-
ernissinnans Jörgs Haiders vann
mesta sigur sinn frá upphafi og
fékk nær 28% atkvæða. Jafnaðar-
menn Franz Vranitzkys kanslara
fengu 29,1% og hinn stjórnarflokk-
urinn, Þjóðarflokkurinn, hlaut
29,6%. Þjóðernissinninn Jean-
Marie Le Pen í Frakklandi fagnaði
í gær niðurstöðunni og sagði flokk
sinn eiga margt sameiginlegt með
flokki Haiders.
Austurríki gekk í ESB í fyrra
en kannanir hafa sýnt að stuðning-
ur við aðildina hefur minnkað mjög
og margir kjósendur kenna sam-
bandinu um erfiðleika í efnahags-
lífinu og aðra óáran.
Líkt við Hitler
Haider, sem var eindreginn
ESB-sinni fram til 1994, lagði í
kosningabaráttunni áherslu á bar-
áttu gegn Maastricht-samkomu-
laginu um frekari samruna aðildar-
ríkja ESB og krafðist þess að þeg-
ar yrði samið á ný um fjárframlög
Austurríkis til sameiginlegra sjóða
sambandsins. Frelsisflokkufinn
hefur lengi verið sakaður um að
ala á kynþáttafordómum og út-
lendingahatri. Haider vill að lagt
verði bann við að fleiri erlendir
verkamenn fái að koma til landsins
þar tii efnahagsmálin hafi rétt úr
kútnum og segir útlendinga eiga
sök á því að glæpum hafi fjölgað.
„Niðurstöður kosninganna í
Austurríki eru áfall fyrir alla Evr-
ópumenn," sagði talsmaður stjórn-
arflokks Fijálsra demókrata í
Þýskalandi, Helmut Hausmann.
Þýska blaðið Sáchsische Zeitung
líkti uppgangi Haiders við kosn-
íngasigra nasistaleiðtogans Adolfs
Hitiers í Þýskalandi á fjórða ára-
tugnum en hann var austurrískur
að uppruna. „Það er rétt að Haider
er enginn Hitler en það er einnig
rétt að hann hefur aila burði til
að verða eins og hann. Því minni
andstöðu sem Haider mætir þeim
mun lengra kemst hann,“ sagði
blaðið.
„Ný vofa ráfar nú um Evrópu.
Það eru hægrisinnaðir þjóðernis-
sinnar Jörgs Haiders, sem þriðj-
ungur Austuríkismanna kaus í
gær,“ sagði blaðið II Messuge.ro á
Italíu.
Vranitzky sagði að léleg kjör-
sókn skýrði að miklu leyti slæma
útkomu jafnaðarmanna en stjórn-
málaskýrendur segja að flokkur
Haiders hafi fengið um 50% at-
kvæða ófaglærðra verkamanna.
Margir þeirra óttast að missa störf
sín vegna aukins frelsis í atvinnu-
rekstri og samkeppni í kjölfar
ESB-aðildarinnar. Vranitzky sagði
stjórn sína, sem hefur staðið fyrir
óvinsælum niðurskurði á opinber-
um útgjöldum til að standast kröf-
ur Maastricht, ekki myndu breyta
um stefnu.
Haider sagði að Austurríkis-
Reuter
JÖRG Haider fagnar úrslitun-
um á sunnudag ásamt stuðn-
ingsmönnum sínum.
menn hefðu greinilega farið eftir
tilmælum sínum um að veita sitj-
andi stjórn áminningu. Ef stjórnin
breytti ekki stefnu sinni yrðu
næstu kosningar hennar „Wat-
erloo“ því að hún hefði dregið
Austurríki inn í ESB með fölskum
fyrirheitum. Bætti Haider því við
að yrði Vranitzky áfram kanslari
þrátt fyrir ósigurinn mætti bóka
sigur flokks síns í næstu kosning-
um.
Að einu leyti gæti farið svo að
úrslitin í Austurríki yrðu til að
sameina stjórnvöld í aðildarríkjum
ESB. Evrópuþingið hefur lengi
krafist þess að fá aukin völd.
Stjórnmálaskýrendur segja að fáar
ríkisstjórnir séu líklegar til að
styðja þær kröfur ef þingið í
Strassborg, þar sem verið hafa
margir uppgjafaleiðtogar eða ann-
ars flokks pólitíkusar er stundum
eru sendir þangað í útlegð, verður
nú þar að auki vettvangur fyrir
ævintýra- og öfgamenn í stjórn-
málum.
Reuter
*
Israelar sagðir vilja
virða friðarsamningana
HOSNI Mubarak, forseti
Egy'ptalands (t.v.), sagði í gær
að Ezer Weizman, forseti Isra-
els (t.h.), hefði fullvissað hann
um að Israelar myndu standa
að fullu við friðarsamningana
sem þeir hafa gert við Palest-
ínumenn. Mubarak sagði enn-
fremur eftir fund með Weizman
í Kaíró að hann myndi ekki
ræða Við Benjamin Netanyahu,
forsætisráðherra Israels, fyrr
en Israelar stæðu við samn-
ingsákvæði um brottflutning
ísraelskra hermanna frá Hebr-
on á Vesturbakkanum.
Yasser Arafat, leiðtogi sjálf-
stjórnarsvæða Palestínumanna,
ræddi í gær við Hussein Jórdan-
íukonung um gang viðræðn-
anna við ísraela um Hebron-
deiluna. Arafat hafnaði beiðni
Netanyahus um skyndifund og
forsætisráðherrann sagði að
þeir myndu koma saman þegar
samkomulag um Hebron væri í
sjónmáli. Arafat ræddi hins
vegar við Shimon Peres, leið-
toga Verkamannaflokksins, á
Vesturbakkanum á sunnudag.
Finnar hefja þátttöku í ERM
Útflytjendur
óttast lélegri
samkeppnisstöðu
Helsinki. Reuter.
FINNAR ákváðu um helgina að
hefja þátttöku í evrópska gjald-
eyrissamstarfinu, ERM, og er
stefnt að því að þeir uppfylli skil-
yrði fyrir að aðild að mynteining-
unni sem á að taka gildi 1999.
Gengi marksins hefur undanfarin
fjögur ár verið látið fljóta og ýms-
ir frammámenn í atvinnulífinu eru
óánægðir með að ákvörðunin skuli
tekin nú þegar gengið gagnvart
þýska markinu sé Finnum óhag-
stætt.
„Þeir hugsuðu sig ekki vel um
áður en þeir hófust handa,“ sagði
heimildarmaður hjá samtökum út-
flutningsfyrirtækja. „Með þessu er
búið að grafa undan samkeppnis-
stöðu finnskra fyrirtækja". Helstu
framleiðendur á pappírsmassa og
timbri, sem eiga í harðri sam-
keppni við sænsk fyrirtæki, benda
á að framvegis geti Finnar ekki
gripið til gengisfellinga eins og
Svíar þegar harðni á dalnum.
Svíar eiga ekki aðild að ERM
og hafa ekki ákveðið hvort þeir
muni taka þátt í mynteiningunni
1999. Talsmenn sænska seðla-
bankans sögðu að ákvörðun Finna
breytti í engu þeirri skoðun þeirra
að Svíar þyrftu ekki að taka þátt
í ERM til að geta tekið upp nýja
sameiginlega gjaldmiðilinn, evró,
ef svo færi.
Gæti valdið Lipponen vanda
Ákvörðun samsteypustjórnar
Paavos Lipponens forsætisráð-
herra var vel tekið í Bonn og Par-
ís en deilur hafa verið um málið
meðal stjórnarflokkanna og spá
sumir því að þær geti valdið Lipp-
onen miklum vanda. Sjálfur segist
hann sjá mikla kosti við að tengja
Finnland enn frekar við Evrópu-
sambandið. Atte Jaaskeleainen,
fréttaskýrandi hjá stærsta dag-
blaði Finnlands, Helsingin Sano-
mat, segir að forsætisráðherrann
hafi ef till vill fremur í huga örygg-
ismál en efnahagsmál en óttinn
við að styggja Rússa var einn af
grundvallarþáttum utanríkisstefnu
Finna eftir stríð. Þótt lagður hafi
verið grunnur að lýðræði hjá
grannþjóðinni eru þeir fáir sem
telja að öll hætta á nýrri árásar-
og útþenslustefnu sé úr sögunni í
Rússlandi.
Finnland gekk í Evrópusam-
bandið í fyrra og er nú að mati
ýmissa stjórnmálaskýrenda að
segja skilið við hefðbundna hlut-
leysisstefnu sem þeir hafa fylgt
ásamt Svíum frá stríðslokum. Virt-
ir stjórnmálaskýrendur á borð við
Max Jakobsson ræða meira að
segja opinskátt um þann mögu-
leika að landið gangi með tíð og
tíma í Atlantshafsbandalagið.