Morgunblaðið - 15.10.1996, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 15. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 15. OKTÓBER 1996 29

STOFNAÐ 1913
UTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
SJALFSTÆÐIS-
FLOKKUR OG
SJÁVARÚTVEGUR
FJÖLMENNASTI landsfundur Sjálfstæðisflokksins til
þessa, sem haldinn var um helgina, sýndi að nokkuð
almenn samstaða ríkir innan flokksins um þessar mundir og
samheldni meiri en um langt skeið. Hins vegar virðast lands-
fundarfulltrúar ekki hafa tekið þá áhættu að ræða opinskátt
um málefni sem vitað er að skiptar skoðanir eru um innan
Sjálfstæðisflokksins og er þá átt t.d. við Evrópumálin og stefn-
una í sjávarútvegsmálum. Þetta er miður, vegna þess að
bæði Sjálfstæðisflokkurinn og þjóðin öll þurfa á því að halda
að slíkar umræður fari fram.
Stuðningsmenn veiðileyfagjalds létu ekki mikið að sér kveða
á þessum fundi. Vestfirðingar fengu á hinn bóginn stuðning
starfshóps um sjávarútvegsmál við sóknar- og flotastýringu
í tillögudrögum. Þeir höfðu þó ekki erindi sem erfiði þegar
til endanlegrar afgreiðslu kom. Landsfundurinn samþykkti
breytingartillögu frá sjávarútvegsráðherra, studda af forsæt-
isráðherra, sem fól í sér stuðning við núverandi fiskveiðistjórn-
un, kvótakerfið, með eftirfarandi viðbót: „Jafnframt telur
fundurinn að kerfi fiskveiðistjórnunar þurfi að sæta stöðugri
endurskoðun.“
Það er ljóst að skoðanir eru skiptari innan Sjálfstæðisflokks-
ins um sjávarútvegsmálin en þessi niðurstaða sýnir. Vestfirð-
ingar boða gjörbreytta stefnu, upplýst var á fundinum að
tveir þingmenn flokksins mundu flytja frumvarp um að banna
allt framsal veiðiheimilda og Friðrik Sophusson, varaformaður
Sjálfstæðisflokksins, staðfesti stuðning sinn við gjald í ein-
hverju formi og sagði orðrétt: „Eg var í hópi þeirra sem taldi
sjálfsagt að hann [kvótinn] yrði leigður eða seldur en ekki
afhentur með þeim hætti sem gert var.“
Landsfundur er í raun eins konar þverskurður af þjóðinni
og fer með stefnumarkandi vald í Sjálfstæðisflokknum. Það
er því eðlilegt að þar geti orðið nokkrar hræringar þegar tek-
ist er á um viðkvæm deilumál. Sú var þó ekki raunin að þessu
sinni. Landsfundurinn lét ekki brjóta á viðkvæmum deiluefnum
á líðandi stundu. Lagði áherslu á að fylgja eftir þeim árangri
í atvinnu-, efnahags- og ríkisfjármálum, sem náðst hefur á
síðustu misserum.
En Sjálfstæðisflokkurinn getur ekki öllu lengur haldið sig
til hlés í umræðum um þau stóru mál sem við blasir að þjóð-
in þarf að taka afstöðu til á næstu árum. Þannig hlýtur flokk-
urinn ekki síður en aðrir stórir stjórnmálaflokkar á Vesturlönd-
um, t.a.m. breski íhaldsflokkurinn, að ræða mál á borð við
Evrópusambandið og framtíðartengsl okkar við það, þótt hitt
sé að sjálfsögðu rétt að EES-samningurinn stendur fyrir sínu.
SÉRHÆFÐ MEÐFERÐ
í VÍMUVANDA
AUGLJÓST er af opinberri umræðu að undanförnu, að
vímuefnavandi unglinga fer vaxandi, þrátt fyrir ára-
langa baráttu gegn þessum vágesti. Óhjákvæmilegt er, að
vandinn verði tekinn föstum tökum, jafnt af foreldrum sem
stjórnvöldum. Þeirri tölu hefur verið haldið á lofti nýlega, að
um 200 unglingar í Reykjavík séu ofurseldir vímuefnum og
að vonum hnykkir fólki við þessi ótíðindi. Að vísu hefur verið
dregið í efa, að hópurinn sé svo stór, en aftur á móti er ekki
vefengt, að fjöldi unglinganna sé mikill, sem hefur neytt fíkni-
efna í meiri eða minni mæli. Þessa óheillaþróun verður að
stöðva.
Starfandi er óformlegur hópur forelda unglinga sem neyta
eða hafa neytt vímuefna og er nú að skipuleggja starf sitt
innan vébanda samtakanna „Vímulaus æska“. I Morgunblað-
inu sl. sunnudag var rætt við hjón úr þessum hópi, sem segja
að reynslan hafi kennt þeim, að unglingar þurfi sérhæfða
meðferð, sem því miður sé ekki til staðar lengur. Þau sögðu
m.a.: „Við ætlum okkur að berjast til að opna augu manna
fyrir vandanum, en við viljum samt ekki að litið sé svo á, að
við séum í stríði við stjórnvöld. “
Foreldrahópurinn hefur safnað yfir tíu þúsund undirskrift-
um til að skora á stjórnvöld að opna nýtt meðferðarheimili
fyrir unga vímuefnaneytendur. Þær verða afhentar forsætis-
ráðherra og óskað eftir aðgerðum unglingunum til hjálpar.
Óhjákvæmilegt er að hlusta á raddir foreldranna, því þeir
vita hvar skórinn kreppir og gera sér betur en aðrir grein
fyrir hvaða úrræða er þörf. Það er fyrst og fremst á heimilun-
um, þar sem víglínan er í baráttunni við fíkniefnavandann.
Ábyrgðin er fyrst og fremst foreldranna. En ráði þeir ekki
af einhverjum ástæðum við vandann er þörf á því, að þeir
geti leitað sérfræðiráðgjafar með skjótum hætti.
Mikill meirihluti samþykkti stuðning við núverandi fiskveiðistjórnkerfi með fyrirvara um stöðuga endurskoðun
Morgunblaðið/Sverrir
ATKVÆÐI greidd á landsfundi. Miklar umræður fóru fram við afgreiðslu fjölmargra ályktana Iandsfundarins síðdegis á laugardag og frá
morgni til kvölds á sunnudag. Landsfundinum lauk svo með afgreiðslu sljórnmálaályktunar um kvöldmatarleytið á sunnudag.
Tekist á um grundvallar-
atriði fiskveiðistefnunnar
Tillaga Einars Odds
Kristjánssonar o.fl. um grund-
vallarbreytingar á fiskveiðistjórn-
unarkerfinu náði ekki fram að
ganga á landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins um helgina. Urðu tals-
menn flota- og sóknarstýringar
að játa sig sigraða eftir talsverð
átök. Egill Ólafsson og
Ómar Friðriksson fylgdust
með landsfundinum.
Davíð
Oddsson
... held að samstaðan
hafi orðið meira af-
gerandi en búast
hefði mátt við...
Einar Oddur
Kristjánsson
... Þetta var ekki
endapunkturinn á
þeim átökum ...
Þorsteinn
Pálsson
... þessi landsfundur
hefur markað mjög
skýra og afdráttar-
lausa stefnu ...
Markús
Möller
... leit á þessa af-
greiðslu sem ákveðna
opnun...
AÐ KOM á óvart þegar
breytingartillaga frá Einari
Oddi Kristjánssyni alþing-
ismanni og Ólafi Hannib-
alssyni við ályktunardrög landsfund-
ar Sjálfstæðisflokksins í sjávarút-
vegsmálum, um að leita annarra
leiða við fiskveiðistjórnun, var sam-
þykkt á fundi sjávarútvegsnefndar
landsfundarins á laugardagsmorg-
uninn. Fæstir áttu þó von á að tillag-
an fengi þann hljómgrunn sem dygði
á landsfundinum sjálfum en Þor-
steinn Pálsson sjávarútvegsráðherra
lagði fyrir landsfundinn breytingar-
tillögu sem stefnt var gegn tillögu
Vestfirðinganna þegar umræður hóf-
ust um sjávarútvegsmál á landsfund-
inum síðdegis.
Málamiðlun um arð
af auðlindinni
Talsverð umræða hafði einnig átt
sér stað í sjávarútvegsnefnd um til-
lögu Markúsar Möllers hagfræðings
o.fl. um að gerð yrði úttekt á gjald-
töku • fyrir veiðileyfi en hún komst
ekki inn í ályktunardrögin og önnur
breytingartillaga Markúsar o.fl. um
að Islendingar njóti góðs af arðsemi
fiskistofnanna var felld í nefndinni.
Eftir hádegi náðist hins vegar sam-
komulag talsmanna veiðileyfagjalds
við sjávarútvegsráðherra og for-
sætisráðherra um breytingu á sjáv-
arútvegsmálaályktun fundarins, þar
sem orðalagi á tillögu Markúsar frá
því um morguninn var lítillega
breytt. Skv. heimildum Morgun-
blaðsins hafði Friðrik Sophusson
milligöngu um að málamiðlun náð-
ist. Engin málamiðlun lá hins vegar
fyrir um tillögu Vestfirðinganna þeg-
ar umræður um sjávarútvegsmál
hófust á landsfundinum síðdegis á
laugardag og urðu þar talsverð átök
milli talsmanna ólíkra sjónarmiða.
Stuðningsmenn veiðileyfagjalds
höfðu sig ekki mikið í frammi í um-
ræðunum um sjávarútvegsmál á
landsfundinum. Forystumenn í iðn-
aði, sem margir styðja veiðileyfagjald
og hafa stundum talað fyrir því innan
Sjálfstæðisflokksins, tóku ekki til
máls á fundinum. Markús Möller, sem
hefur verið ötull talsmaður veiðileyfa-
gjalds innan Sjálfstæðisflokksins,
lagði fram breytingartillöguna sem
samkomulag náðist um en þar segir
að tryggja þurfi „eftir föngum að
arðsemi fiskistofnanna verði sem
mest og í þágu þjóðarinnar allrar,
enda eru fiskistofnarnir á hafinu sam-
eign hennar".
Markús sagði mikilvægt að með
þessari tillögu hefði flokkurinn stað-
fest að arðsemi -fískistofnanna ætti
að renna til þjóðarinnar allrar. Að
sjálfsögðu hefði hann viljað ganga
lengra, en það væri sitt mat að lengra
yrði ekki komist að sinni. Mikilvægt
væri einnig fyrir sjálfstæðismenn að
ná saman , í sjávarútvegsmálum og
það gerðu þeir ekki nema allir teygðu
sig í átt til samkomulags.
Markús sagði á fundinum að með
tillögu Vestfirðinga um sóknar- og
flotastýringu væri verið að setja
Þorsteini Pálssyni sjávarútvegsráð-
herra stólinn fyrir dyrnar á óviðun-
andi hátt.
„Kollvarpa
fiskveiðistjórnuninni"
„Með því að samþykkja tillögu
eins og þessa værum við í einu vet-
fangi að kollvarpa fiskveiðistjórnun-
inni. Við værum að ganga gegn skýr-
um ákvæðum í stjórnarsáttmála
núverandi ríkisstjórnar á sama tíma
og við höfum verið að uppskera
verulegan efnahagslegan árangur
af því stjórnkerfi fiskveiða sem við
höfum stuðst við,“ sagði Þorsteinn
Pálsson í sinni ræðu um tillögu
Vestfirðinganna. Breytingartillaga
sú sem Þorsteinn lagði fram var
svohljóðandi:
„Sú fiskveiðistjórnun sem sjávarút-
vegurinn býr við og stöðugleiki á því
sviði skiptir miklu máii fyrir hag-
kvæma nýtingu fiskveiðiauðlindar-
innar. Landsfundurinn telur skyn-
samlegast að byggja á núverandi fisk-
veiðistjórnunarkerfi, sem hefur m.a.
gert sjávarútveginum kleift að kom-
ast í gegnum erfiðleika seinustu ára,
en jafnframt telur fundurinn að kerfi
fiskveiðistjórnunar þurfi að sæta
stöðugri endurskoðun. “
Óánægja með tillögu
nefndarinnar
Þorsteinn sagði að hann gerði sér
vel ljóst að núverandi fiskveiðistjórn-
kerfi væri ekki gallalaust og sér
væri sömuleiðis ljóst að um það væru
skiptar skoðanir. Það væri þess vegna
nauðsynlegt að huga stöðugt að end-
urskoðun á kerfinu. Þorsteinn sagði
að megingagnrýnin á kerfið lyti að
framsali fiskveiðiheimilda. Framsalið
væri nauðsynlegur þáttur í þeirri
hagræðingu sem stefnt væri að með
kerfinu. Það yrði áfram að leita leiða
til að koma í veg fyrir að sjómenn
væru látnir taka þátt í kvótakaupum.
Elínbjörg Magnúsdóttir, fiskverka-
kona á Akranesi, lýsti óánægju með
tillögu sjávarútvegsnefndar. Hún
sagði að vinna í fiskvinnsluhúsum
yrði enn ótryggari en nú er ef tekið
yrði upp sóknarmark og gildandi
kauptryggingarsamningar fisk-
vinnslufólks yrðu veikari.
Elínbjörg benti á að í ályktun
nefndarinnar væri ósamræmi. í þriðju
málsgrein segði að núverandi afia-
markskerfi tryggði ekki nauðsynlega
uppbyggingu fiskistofnanna, en í
fjórðu málsgrein segði að verndar-
stefna síðustu ára hefði skilað ár-
angri og leitt til þess að þorskstofn-
inn væri á uppleið.
Stuðningsmenn sóknar- og flota-
stýringar fylgdu tillögu sjávarútvegs-
nefndar fast eftir í umræðum á lands-
fundinum. Sveinbjörn Jónsson, trillu-
sjómaður frá Suðureyri, sagðist beij-
ast fyrir breytingum á kerfinu bæði
vegna þess að það tryggði ekki há-
marksarðsemi af auðlindinni og ekki
síður vegna þess að það tryggði ekki
uppbyggingu fiskistofnanna. Þvert á
móti ætti það stóran þátt í hnignun
þeirra.
„Þjóðfélagið kraumar og er að því
komið að springa út af þessu kerfi.
Ástæðan er sú að þegar þessu kerfi
var komið á fót var í fyrsta skipti í
íslandssögunni, að því er ég best
veit, reynt að verðleggja frelsið. Menn
ákváðu að vet'ðleggja frelsið til að fá
að sækja fisk og verðjeggja frelsið
til að fá að vinna fisk. f dag er þessi
réttur manna til sjósóknar kominn inn
í bólgna efnahagsreikninga útgerðar-
fyrirtækja, stórra og smárra, og
stendur þar í hrópandi mótsögn við
erfiðan rekstrargrundvöll," sagði
Sveinbjörn.
Meiri órói í þjóðfélaginu
„Umræðan um fiskveiðistjórnunina
veldur nú meiri óróa í þessu þjóðfé-
lagi en hún hefur gert nokkru sinni
fyrr,“ sagði Einar Oddur. „Þetta get-
ur ekki farið framhjá nokkrum manni,
nema þeim sem vilja ekki heyra eða
vilja ekki sjá, að þetta veldur miklum
sársauka og er undiralda mikillar
reiði. Stærsta stjórnmálaafl íslands,
Sjálfstæðisflokkurinn, verður að átta
sig á þessu. Það væri mikið pólitískt
slys ef við færum að samþykkja núna
breytingartillögu sjávarútvegsráð-
herra þar sem segir að landsfundur-
inn telji núverandi stjómun skynsam-
lega og rétt sé að halda henni áfram.
Þá væru sjálfstæðismenn að loka sig
af sem kvótafólkið meðan aðrir flokk-
ar lýsa hispurslaust yfir efasemdum
um þetta kerfi, síðast í dag segir
Halldór Ásgrímsson, guðfaðir kerfis-
ins, í Morgunblaðinu að það sé ástæða
til þess að efast um það. Hann segist
sjá og finna óánægju og reiði um
allt land,“ sagði Einar Oddur.
Hann vísaði ummælum sjávarút-
vegsráðherra á bug um að tillaga
sjávarútvegsnefndar gengi í bága við
stjórnarsáttmálann. Hann gerði ein-
mitt ráð fyrir endurskoðun kerfisins.
Þingmennirnir Kristján Pálsson og
Tómas Ingi Olrich lýstu yfir stuðningi
við kvótakerfið í umræðunum, en
Kristján sagðist vilja að línutvöföld-
unin yrði endurvakin. Guðmundur
Hallvarðsson lýsti því yfír að hann
og Guðjón Guðmundsson alþingis-
maður myndu leggja fram frumvarp
sem bannaði að mestu allt framsal
veiðiheimilda milli skipa.
Spenna við afgreiðslu
Ályktun landsfundarins í sjávarút-
vegsmálum og breytingartillögur við
hana voru teknar til afgreiðslu á
landsfundinum eftir hádegi á sunnu-
dag. Talsverðrar spennu gætti í saln-
um og skv. upplýsingum Morgun-
blaðsins gerðu stuðningsmenn þeirra
sjónarmiða sem Þorsteinn Pálsson
o.fl. töluðu fyrir, ráð fyrir að á ný
gæti komið til átaka en svo varð þó
ekki og var fallið frá tillögu sem bor-
in hafði verið fram um skriflega at-
kvæðagreiðslu. Fyrst var breytingar-
tillaga Markúsar Möllers borin undir
atkvæði og var tekið fram að sjávar-
útvegsráðherra styddi tillöguna. Var
hún samþykkt með yflrgnæfandi
meirihluta atkvæða. Því næst voru
greidd atkvæði um breytingartillögu
Þorsteins Pálssonar og var tekið fram
að Davíð Oddsson stæði einnig að
tillögunni. Var hún samþykkt með
miklum meirihluta atkvæða lands-
fundarfulltrúa.
Elínbjörg Magnúsdóttir lagði til þá
breytingu að í stað orðalags í ályktun-
ardrögunum um að afnema beri regl-
ur um úreldingu fiskiskipa kæmi að
endurskoða beri úreldingarreglurnar.
Var sú tillaga einnig samþykkt með
miklum meirihluta. Sjávarútvegs-
málaályktun landsfundarins var svo
samþykkt af miklum meirihluta
landsfundarfulltrúa.
„Mikil sátt“
Davíð Oddsson sagði í samtali við
Morgunblaðið að mikil sátt hefði
náðst i sjávarútvegsmálunum á lands-
fundinum. „Spár um það að hér yrðu
mikil átök um þau mál, reyndust
ekki réttar, því ég held að samstaðan
hafi orðið meira afgerandi en búast
hefði mátt við. Tillaga sem tengdist
hugmyndum nokkurra landsfundar-
fulltrúa um að skoða hluti eins og
sóknarstýringarkerfi varð mest áber-
andi. Hún fékk ekki hljómgrunn hér
hjá landsfundarmönnum. Slíkar til-
lögur voru felldar með yfirgnæfandi
meirihluta. Það þýðir þó ekki að hér
séu ekki menn sem eru óánægðir
með sitthvað í núverandi aflamarks-
kerfi og vilji sníða slíka vankanta af,
en hvorki þessi flokkur né nokkur
annar hefur fundið betra kerfi, sem
gengur upp,“ sagði Davíð.
Forsætisráðherra sagðist ekki vera
sammála því að innan flokksins
myndi áfram gæta óróleika sem ekki
hefði tekist að jafna. „Þvert á móti
var fundurinn mjög afgerandi í þessu
efni og vangaveltur ýmissa aðila út
í þjóðfélaginu um að hér logi allt í
deilum hafa ekki staðist. Á lands-
fundi 1993 var tillögu um veiðileyfa-
gjald vísað til miðstjórnar og þá var
því til að mynda haldið fram í biöðum
að það hefði verið gert vegna ótta
forystumanna við að leyfa afgreiðslu
málsins í salnum. Því fer fjarri. Ég
vildi gefa mönnum tóm, að fella ekki
tillöguna, svo menn gætu rætt um
hana. Nú fundu menn, sem voru þess-
arar skoðunar, að slík tillaga hefði
ekki fengið nokkurt brautargengi og
afar lítinn stuðning,“ sagði Davíð.
Áfram tekist á
Einar Oddur sagði í samtali við
Morgunblaðið að niðurstaða lands-
fundarins í sjávarútvegsmálum hefði
ekki komið á óvart. „Við höfum tek-
ist á um þetta áður á landsfundi. Ég
held að þetta sé í þriðja eða fjórða
skiptið sem við gerum það. Það ligg-
ur fyrir að mikill meirihluti lands-
fundarfulltrúa vill, að því er virðist,
ekki hrófla við þessu kerfi, sem núna
er uppi. Það er alveg skýrt en við
höfum talið mjög óskynsamlegt að
binda okkur fast við aflamarkskerfið,
talið það mikla annmarka á því og
Ijóst að það væri það mikil sóun í því
að okkur væri skylt og rétt að leita
annarra leiða. Við höfum lagt mikla
áherslu á flotastýringuna og viljum
reyna að skilgreina sóknina. Við tök-
umst á um þessa hluti og ég á von
á því að við höldum áfram að takast
á um þessa hluti. Þetta var ekki enda-
punkturinn á þeim átökum,“ segir
Einar Oddur.
Málamyndabreytingar
„Fyrir milligöngu þriðja aðila var
boðið upp á það að fyrri tillaga okkar
af tveimur, sem Þorsteinn Pálsson lét
fella í sjávarútvegsnefnd, færi inn í
ályktun landsfundarins með mála-
myndabreytingum á orðalagi, gegn
því að ég drægi síðari tillöguna til
baka,“ sagði Markús Möller í samtali
við Morgunblaðið eftir að niðurstaða
landsfundarins lá fyrir.
„Það var líka áskilið að við stydd-
um ekki tillögur Einars Odds og fé-
laga.
Ég leit á þessa afgreiðslu sem
ákveðna opnun eftir að Davíð Odds-
son hafði skellt öllu í lás á fimmtudag-
inn. Hvort sá skilningur er réttur að
þarna sé um opnun að ræða mun
ráðast af því hvað gerist í framhald-
inu. Ég hef enga ástæðu til að ætla
annað en menn muni tala saman á
næstunni. Mér finnst að ef maður er
beðinn um það, þá eigi maður að
gefa færi á friði.
Ef einhveijir hafa túlkað það sem
sigur fyrir Þorstein Pálsson að Davíð
Oddsson lætur samþykkja tillögur
sem Þorsteinn hafði látið fella, þá
vita menn ekki mikið um innanflokks-
mál Sjálfstæðisflokksins," sagði
Markús Möller.
Afdráttarlaus niðurstaða
„Þetta varð mjög góð niðurstaða.
Menn höfðu verið að spá hér miklum
átökum og klofningi og vissulega
urðu hér mjög líflegar umræður sem
vörpuðu ljósi á mismunandi sjónarmið
og hagsmuni sem eru uppi en niður-
staðan er mjög afdráttarlaus og
stefnumörkunin skýr og hún er sett
fram með skýrari hætti en oftast nær
áður,“ sagði Þorsteinn Pálsson.
„Við þurfum auðvitað alltaf að
vera að endurskoða þessar reglur og
laga þær að breyttum tímum, taka
tillit til nýrra viðhorfa sem upp koma.
Það er því ekkert óumbreytanlegt í
þessu efni frekar en öðru og reyndar
meiri ástæða til að vera stöðugt á
varðbergi á þessu sviði en öðrum og
aðlaga nýjum aðstæðum. Talsverðar
umræður um auðlindaskattinn fóru í
sjávarútvegsnefndinni en þar var til-
laga um að setja það mál í athugun
felld og hún var ekki borin upp á fund-
inum. Það mál varð því ekki heldur
að deiluefni hér,“ sagði Þorsteinn.
Aðspurður hvort hann byggist við
frekari átökum um þessi mál að
afloknum landsfundinum sagði Þor-
steinn: „Það verða alltaf miklar um-
ræður um sjávarútvegsmál og þær
halda auðvitað áfram. En aðalatriðið
er, að þessi landsfundur hefur mark-
að mög skýra og afdráttarlausa
stefnu og við munum fylgja henni
fram,“ sagði Þorsteinn.
Alyktun landsfundarins
um sjávarútvegsmál
Arðsemi fiski-
stofnanna
verði í þágu
þjóðarinnar
HÉR fer á eftir endanleg ályktun
landsfundar Sjálfstæðisflokksins
um sjávarútvegsmál. (Millifyrir-
sagnir eru blaðsins.)
Sjávarútvegurinn er mikil-
vægasti atvinnuvegur þjóðarinn-
ar og staða hans skiptir sköpum
fyrir þjóðarbúið. Sjávarútvegin-
um hefur tekist að styrkja stöðu
sína með hagræðingu, aukinni
fullvinnslu, markaðssetningu
verðmætari vöru, veiðum á fjar-
lægum miðum og sókn í vannýtt-
ar tegundir.
Sjósókn og fiskvinnsla hafa
verið helstu undirstöður batnandi
lífskjara íslensku þjóðarinnar á
þessari öld. Stefnan í sjávarút-
vegsmálum hlýtur því að hafa
að höfuðmarkmiði að afkoma
heimilanna í landinu verði sem
best í bráð og lengd. Til þess
þarf að tryggja eftir föngum að
arðsemi fiskistofnanna verði sem
mest og í þágu þjóðarinnar allr-
ar, enda eru fiskistofnarnir í
hafinu sameign hennar, og að
auðlindum sjávar verði að skila
óskemmdum til komandi kyn-
sióða.
Kerfi fiskveiðistjórnunar
sæti stöðugri endurskoðun
Sú fiskveiðistjórnun sem sjáv-
arútvegurinn býr við og stöðug-
leiki á því sviði skiptir miklu
máli fyrir hagkvæma nýtingu
fiskveiðiauðlindarinnar. Lands-
fundurinn telur skynsamlegast
að byggja á núverandi fiskveiði-
stjórnunarkerfi, sem hefur meðal
annars gert sjávarútveginum
kleift að komast í gegnum erfið-
leika seinustu ára. Jafnframt
telur fundurinn að kerfi fisk-
veiðistjórnunar þurfi að sæta
stöðugri endurskoðun.
Verndarstefna undanfarinna
ára hefur skilað árangri m.a.
hvað varðar þorskstofninn, sem
er nú á uppleið. Staða nokkurra
annarra mikilvægra fiskistofna
er veik og þarf að grípa til að-
gerða til verndar þeim. Nauðsyn-
legt er að efla alhliða hafrann-
sóknir og vísindalega ráðgjöf,
sem er undirstaða skynsamlegr-
ar fiskveiðistjórnunar. Eðlilegt
er að auka hlutverk Landhelgis-
gæslu við eftirlit með fiskveiðun-
um. Fiskveiðiráðgjöf verður að
byggjast á bestu fáanlegu upp-
lýsingum hveiju sinni. Forsenda
þess er sú að hér sé til staðar
fjölbreytt og öflug vísindastarf-
semi jafnframt því að fjallað sé
um margvíslegar skoðanir vís-
indamanna, sjómanna og útvegs-
manna um lífríki hafsins. Á þess-
um sviðum sem öðrum verða ólík
viðhorf að fá að njóta sín. í því
skyni verði komið á formlegum
samráðsvettvangi þar sem
tryggt sé að þessi sjónarmið fái
rækilega umfjöliun.
Frelsi við verðlagningu og
markaðssetningu á fiski er sjáv-
arútveginum til framdráttar og
gerir nýjar kröfur til þeirra sem
starfa í greininni. Fiskmarkaðir
hafa gegnt sívaxandi hlutverki í
frjálsri verðmyndun og framþró-
un sjávarútvegs. Mikilvægt er
að efla þessa þróun ennfrekar
og stuðla þannig að aukinni full-
vinnslu og sérhæfingu innlendr-
ar fiskvinnslu.
Góð imynd íslendinga í um-
hverfismálum veltur m.a. á um-
gengni íslendinga við hafið og
auðlindir þess. Á grundvelli
ábyrgrar fiskveiðistjórnunar
geta íslendingar komið til móts
við nýjar óskir erlendra kaup-
enda og auðkennt sjávarafurðir
með tilliti til þess að veitt sé
samkvæmt vísindalegri ráðgjöf
og fiskafli nýttur skynsamlega.
Forysta í umhverfismálum verð-
ur í framtíðinni eitt sterkasta
vopn íslendinga í samkeppni um
sölu sjávarafurða á erlendum
markaði. Fundurinn telur mikil-
vægt að allra leiða verði leitað
til þess að umgengni um fiski-
miðin verði sem best á hveijum
tíma þannig að frákast afla verði
sem minnst bæði innan og utan
landhelginnar.
Samið verði um úthafsveiðar
Auka þarf samstarf fiskveiði-
þjóða við norðanvert Atlantshaf
um hafrannsóknir og fiskveiði-
stjórnun. íslendingum er nauð-
syn að nýta alla stofna hafsins
á sem hagkvæmastan hátt á
þjóðréttarlegum forsendum. Þró-
un alþjóðlegra réttarreglna um
nýtingu auðlinda hafsins hefur
ávallt verið keppikefli íslend-
inga.
Brýnt er fyrir Islendinga, að
á grundvelli úthafsveiðisamnings
SÞ verði samið um veiðar utan
íslensku fiskveiðilögsögunnar,
þar sem réttur okkar verði
tryggður. Mjög mikilvægt er fyr-
ir íslenska sjómenn og útgerð,
við veiðar á fjarlægum miðum,
að njóta stuðnings íslenskra
stjórnvalda. Nauðsyn er að Al-
þingi setji án tafar löggjöf um
úthafsveiðar.
Mikilvægt er að hefja sem
fyrst hvalveiðar samkvæmt vís-
indalegri ráðgjöf, ella mun
ástæðulaus friðun hvala leiða til
röskunar í lífríki hafsins.
Á undanförnum árum hafa
framleiðslu- og sölufyrirtæki
sem starfa í sjávarútvegi haslað
sér völl erlendis eftir því sem
aðstæður hafa leyft. Mikilvægt
er að haldið verði áfram á þeirri
braut og sú viðleitni njóti stuðn-
ings íslenskra stjórnvalda.
Reglur um úreldingu verði
endurskoðaðar
Landsfundurinn telur eðlilegt
að reynsla fáist af nýsettum lög-
um um fjárfestingu erlendra að-
ila í íslensku 'atvinnulífi. Fundur-
inn telur að endurskoða beri regl-
ur um úreldingu fiskiskipa.
Lagt er til að Fiskveiðasjóði
verði breytt í hlutafélag með
aðild sjávarútvegsins.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
undanfarin fimm ár farið með
stjórn sjávarútvegsmála í tveim-
ur rikisstjórnum. Það er mjög
mikilvægt að Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi áfram forræði þessara
mála.