Morgunblaðið - 16.10.1996, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 16. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
■ Ávarp forseta íslands, Ólafs Ragnars Grímssonar, við setningu Alþingis í gær ,
ÞÚ hefur aldeilis sungið kartöflugarðalagið yfir forseta vorum Árni minn.
Hann minntist ekki einu orði á vondu vegina okkar . . .
Felagsdómur í máli Ogurvíkur hf.
Yeiðar á sjómannadag
brot á kjarasamningi
UTGERÐARFYRIRTÆKIÐ Ogur-
vík hf. braut gegn kjarasamningi
milli Sjómannasambands íslands og
Landssambands íslenskra útvegs-
manna fyrir að halda tveimur skip-
um til veiða á seinasta sjómanna-
dag. Þetta er niðurstaða Félagsdóms
í máli sem Sjómannasambandið
höfðaði gegn LIÚ vegna Útvegs-
mannafélags Reykjavíkur og Ögur-
víkur hf.
Skip Ögurvíkur, Freri RE og Vigri
RE, voru bæði að veiðum á sjó-
mannadaginn 2. júní sl. og var viður-
kennt af hálfu útgerðarinnar að því
er varðar Frera að þar hafi verið
brotið gegn kjarasamningi Sjó-
mannasambandsins og samþykkti
útgerðin að greiða um 165 þús. kr.
sekt vegna þess. í málinu var hins
vegar deilt um hvort samkomulag
hafi tekist milli útgerðar og skips-
hafnar um úthald Vigra á sjómanna-
daginn.
Dæmt til að greiða
531 þús. kr. sekt
í niðurstöðum Félagsdóms er vitn-
að til kjarasamningsákvæða um að
öll fiskiskip skuli liggja í höfn á sjó-
mannadag og ákvæðis í lögum um
undanþágu frá þessari meginreglu
ef mikilvægir hagsmunir eru í húfi
og samkomulag tekst um það milli
útgerðar og skipshafnar. Stefndi
þótti ekki hafa sýnt fram á að sam-
komulag hafí tekist milli útgerðar
og skipshafnar um að vera á veiðum
á sjómannadaginn. Skv. dómsorði
Félagsdóms ber Ögurvík að greiða
um 531 þúsund kr. sekt er renni í
félagssjóð Sjómannafélags Reykja-
víkur auk málskostnaðar sem ákveð-
inn var 100 þús. kr.
Amma Lú
verður mat-
sölustaður
Morgunblaðið/Jón Stefánsson
MAÐUR á sjötugsaldri var fluttur með sjúkrabíl á slysadeild
eftir að hluti timburstafla hrundi á hann.
Varð undir timburstafla
„BÍÓKJALLARINN verður allt í
senn, matsölustaður, kaffihús og bar
með örlitlu dansgólfi," segir Tómas
A. Tómasson, veitingamaður um
nýja staðinn sem opnar eftir einn
mánuð í kjallara Borgarkringlunnar
í Reykjavík.
Staðurinn verður til húsa þar sem
Amma Lú skemmtistaðurinn var í
eina tíð en hann var í eigu Tómasar.
Aætlað er að innangengt verði úr
Borgarkringlunni í Bíókjallarann en
milli húsanna mun rísa um 50 fm
glerskáli sem skal heita Bíókaffi en
þar er einnig ætlunin að hafa veit-
ingasölu, að sögn Tómasar.
í Bíókjallaranum verða ódýrir rétt-
ir á boðstólum, svo sem pitsur og
pasta á innan við 1.000 kr. „Á dag-
inn er ætlunin að fjölskyldan snæði
þar saman, fyrir eða eftir bíósýning-
ar í Borgarkringlunni. Á kvöldin
verður opið fyrir matargesti og aðra
til kl. 1 á virkum dögum en til kl. 3
um helgar,“ segir Tómas.
Borgarkringlan mun opna aftur
eftir miklar breytingar um miðjan
nóvember.
MAÐUR á sjötugsaldri varð undir
timburstafla við vinnu sína við Gull-
smára í Kópavogi um klukkan
10.45 í gærmorgun.
Verið var að hífa staflann upp á
vörubifreið og gaf vír sig sem var
brugðið utan um búntið. Maðurinn
sneri baki í vörubílinn og varð ekki
þess var að vírinn slitnaði. Úr stafl-
anum rann og fékk maðurinn hluta
af timbrinu á sig.
Maðurinn var með meðvitund
þegar lögreglan kom á staðinn og
flutti sjúkrabíll hann á slysadeild.
Lögreglan kallar til fulltrúa Vinnu-
eftirlits ríkisins til að kanna vett-
vang slyssins, auk þess sem rann-
sóknarlögreglumaður hjá lögregl-
unni í Kópavogi annast rannsókn
málsins. Maðurinn fékk slæmt brot
á mjaðmarlið og gekkst undir að-
gerð í gær. Líðan hans er eftir at-
vikum samkvæmt upplýsingum frá
slysadeild.
Öryggismál Lettlands
Engin trygg-
ing án NATO
ÞETTA er fyrsta op-
inbera heimsókn
lettnesks utanrík-
isráðherra til Islands,"
segir Birkavs, „og margt
hefur gerst síðan íslend-
ingar sýndu það hugrekki
að verða fyrstir allra til
að viðurkenna sjálfstæði
okkar 22. ágúst 1991,
meðan valdaránstilraunin
stóð enn yfir í Moskvu.
Samskipti okkar aukast nú
hröðum skrefum. Ég hef
rætt ijölmörg mál við ráða-
menn hér á landi, þ. á m.
málefni Atlantshafsbanda-
lagsins (NATO) en einnig
gagnkvæmar heimsóknir
listamanna og lettneska
daga á íslandi, á sama
hátt og við vorum með ís-
lenska daga í Lettlandi
1992.
Við megum heldur ekki gleyma
að Islendingar hafa fjárfest rúm-
lega milljón dollara í Lettlandi.
Sé stærð íslensku þjóðarinnar
höfð í huga geri ég ráð fyrir að
þetta sé meiri fjárfesting en nokk-
ur önnur þjóð hefur staðið fyrir
hjá okkur. Þetta er góð byrjun
og við viljum efla viðskiptin enn
frekar, ég hef hitt að máli fulltrúa
atvinnulífsins hér með það í huga.
Ég er í forsæti Eystrasaltsráðs-
ins þetta árið, sem ísland gekk í
á fundinum.í Gdansk, og við vild-
um gjarnan að Islendingar tækju
aukinn þátt í störfum þess.“
- Hvernig hefur Lettum geng-
ið að laga sig að gerbreyttum
aðstæðum í efnahags- og stjórn-
málum eftir sjálfstæðistökuna?
„Þegar ég ber þróun helstu
hagtalna hjá okkur saman við það
sem gerist á íslandi og í öðrum
Evrópulöndum er það einkum
tvennt sem er verra hjá okkur.
Fjárlögin okkar eru hallalaus, er-
lendar skuldir eru litlar, atvinnu-
leysi er tæplega 7% sem telst
varla mjög mikið, við gerum ráð
fyrir 4% hagvexti á þessu ári.
Verðbólgan er hins vegar of mik-
ii, hún er nú um 18% en var um
1.000% árið 1992. Við áætium
að hún fari í 11% á næsta ári sem
er of mikið en samt sem áður er
þetta einstakur árangur á svo
fáum árum. Þjóðarframleiðslan
er að vísu meiri en í hinum Eystra-
saltsríkjunum tveim en langtum
minni en hjá ykkur, þetta merkir
i reynd að lífskjörin eru enn afar
léleg.
En við höfum náð miklum ár-
angri og nú er hafín þróun í þá
átt að festa þann árangur í sessi
með samningum við Evrópusam-
bandið (ESB) og
NATO. Útflutningur
sem áður beindist aust-
ur á bóginn fer nú í
vaxandi mæli til ESB,
í vesturátt." __________
- Rússar eru um
40% íbúa Lettlands. Hvernig
ganga samskiptin við rússneska
þjóðarbrotið?
„Það eru í reynd engin stór
vandamál á þeim vettvangi.
Kannanir sýna að engir Rússar
vilja flytja frá Lettlandi, þeir vilja
allir vera þar áfram. Ég tel að
við gerum betur við þá íbúa lands-
ins sem ekki eru ríkisborgarar en
rússnesk stjórnvöld við eigin
borgara t.d. í Tsjetsjníju.
Nýlega staðfesti talsmaður
ESB að við hefðum gripið til
ýmissa mikilvægra ráðstafana til
að tryggja réttindi minnihluta-
hópa. Við höfum sett á laggirnar
sjálfstæða stofnun er annast þessi
mál, upplýsir fólk um réttindi
Valdis Birkavs
► Utanríkisráðherra Lett-
Iands, Valdis Birkavs, kom í
opinbera heimsókn hingað til
Iands í vikunni. Birkavs er
fæddur árið 1942, er lögfræð-
ingur að mennt en stundaði
einnig nám í heimspeki, félags-
og afbrotafræði. Hann gegndi
ýmsum störfum fyrir dóms-
málaráðuneyti Lettlands á árun-
um 1969-1986 og var aðstoðar-
rektor háskóla Lettlands 1986-
1989.
Birkavs var einn af stofnend-
um stjórnmálasamtakanna Lett-
landsleiðin (Latvijas Cels), var
kjörinn á þing fyrir þau 1993
og er nú formaður samtakanna.
Forsætisráðherra var hann
1993-1994 en hefur gegnt emb-
ætti utanríkisráðherra frá því í
fyrra. Eiginkona hans, Aina
Birkava, er lögfræðingur og
eiga þau einn son.
þess. Við höfum hrint í fram-
kvæmd umfangsmikilli tungu-
málakennslu með erlendri aðstoð.
Það gengur hægt en áfallalaust
að veita fólki af öðru þjóðerni en
lettnesku borgararétt, við tökum
eitt skref í einu.
Það er ekki um neinn hættuleg-
an kryt að ræða í samskiptum
þjóðanna sem byggja landið þótt
einhver vandamál komi öðru
hveiju upp. Lífskjörin eru slæm
og margir eiga í erfiðleikum en
við erum á réttri leið. Auk lett-
nesku er kennt á rússnesku,
pólsku og úkraínsku I skólunum
okkar. Það eru 12 milljónir Úkra-
ínumanna í Rússlandi en ekki einn
einasti skóli þar sem kennt er á
úkraínsku."
Birkavs segir að Lettar vilji
eins og aðrar nýfijálsar
þjóðir í Evrópu fá aðild
að ESB til að treysta
tengslin vestur á bóg-
inn í sessi. Hins vegar
_________ geti þeir ekki talið ör-
yggi sitt tryggt fyrr en
landið fái aðild að NATO, aðild
að þessum tveim stofnunum sé
mikilvægasta markmið utanríkis-
stefnu landsins. Aðspurður segir
hann að þessi afstaða byggist
ekki á ótta við nýja útþenslu-
stefnu Rússa, sem verði að hafa
með í ráðum þegar fjallað sé um
öryggi í álfunni. Stefnan byggist
á þeirri trú að stöðugleiki í álf-
unni muni stóreflast þegar enginn
vafi leiki á afstöðu vestrænna
þjóða til öryggis Eystrasaltsríkj-
anna. Hinu verði ekki neitað að
ástandið í Rússlandi sé þannig
að spyija megi hvort Rússar séu
sjálfír sannfærðir um að lýðræði
sé endanlega búið að skjóta þar
rótum.
Gera betur viA
þjóðarbrotin
en Rússar við
Tsjetsjena