Morgunblaðið - 16.10.1996, Page 20
20 MIÐVIKUDAGUR 16. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
LOKA-HRINA, 160x200, 1966.
Himinbog’ar
o g hrímsalir
Vort líf er náð
Fyrirgefning
syndanna
Blendn-
ar mót-
tökur
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
FYRIRGEFNING syndanna eft-
ir Ólaf Jóhann Ólafsson fær
blendnar móttökur í Danmörku,
henni er tekið bæði með lofi og
lasti. Ýmist þykir gagnrýnendum
bókin mjög góð eða heldur slæm.
í Berlingske Tidende er bókin
sögð fjalla um djúpar tilfinningar
og dramatíska atburði, þar sem
tekið sé á stóru þáttunum eins og
ást, hatri, sekt, refsingu, hefnd
og sáttum, glæp og afbrýðisemi.
„Olafsson hefur skapað trúverð-
uga sögu, lætur fortíð og nútíð,
blekkingu og raunveruleika flétt-
ast saman á örlagaþrunginn hátt.“
í Det fri Aktuelt er bókin sögð
merkilega góð og með eða án
Sony muni heyrast meira í höfund-
inum. í Aalborg Stiftstidende er
bókin sögð vel þess að virði að
vera lesin, því hún hreyfi við hinu
ómeðvitaða í lesandanum. í Vejle
Amts Folkeblad er sagan sögð
djúpsigld og svo vel skrifuð að
gagnrýnandinn las hana í einum
rykk.
Fyrirsjáanleg
saga
í Weekendavisen spyr gagnrýn-
andinn hversu væminn maður hafí
leyfi til að vera, jafnvel sá er sé
forseti Sony Electronie Publishing
og varaforseti Sony Corporation
of America. Eftir að sagan hefur
verið rakin er hún sögð mjög fyrir-
sjáanleg og lesendum bent á aðra
bók um svipað efni, sem þeir séu
betur settir með. í Jyllands-Posten
er bókin kölluð misskilin mynd af
heimskum fanti og gagnrýnandinn
skilur ekki af hveiju bókin hefur
verið þýdd á átta tungumál.
Ramminn sé ótrúverðugur, spenn-
an heppnist ekki og eftir standi
ósannfærandi og ósamhangandi
mynd af sögumanni. í Politiken
er gagnrýnandinn ekki hrifinn, þó
honum þyki bókin vel sett saman,
en svipmyndir frá hersetinni
Kaupmannahöfn, sjálfsrýni sögu-
manns og hefndarhugsunin takist
illa. í heild sé bókin ómerkileg.
Gagnrýnanda Information finnst
að sekt, samviskubit og sakleysi
hafí verið gerð mun betri skil í
norrænum bókmenntum áður og
Fyrirgefning syndanna bæti þar
engu við.
MYNPLIST
Listasafn Kópavogs
MÁLVERK
ÞORBJÖRG
HÖSKULDSDÓTTIR
Opið alla daga frá kl. 12-18.
Lokað mánudaga. Til 20. október.
Aðgangur 200 kr.
LANGT er síðan málarinn Þor-
björg Höskuldsdóttir skóp sér sér-
stöðu í íslenzkri list með því uppá-
tæki sínu, að flísaleggja landslag og
staðsetja fomar súlur og brot af
hofum í það. Skipta fletinum niður
í misstórar einingar og jafnvel móta
sjónhverfingar fjarvíddar í ætt við
súrrealisma, víxla og stokka upp
formunum.
Með þessum leik magnar hún að
jafnaði upp sérstæð áhrif, um leið
hrærir hún í hugarheimi skoðand-
ans, þannig að honum finnst hann
í senn vera á mörkum nútíðar og
fortíðar, verður gripinn fortíðarþrá,
nostalgíu. Samtímis er hún að segja
einhveija sögu, en gefur engar
ákveðnar haldbærar vísanir um
söguefnið, né föng sín, heldur eins
og reifar það, hitt lætur hún skoð-
andann um.
A því hefur ekki orðið nein um-
talsverð breyting, en málverk hennar
í vestari sal Listasafns Kópavogs,
eru voldugri dúkar en áður hafa
sést frá hennar hendi og sennilegast
hugsaðar fyrir hið sérstaka opna og
bjarta rými, og þannig að vissu
marki bein innsetning í rými. Þá eru
sjálf formin stærri, opnari og meiri
um sig en áður og við það missa
dúkarnir þá nálgun sem sér stað í
minni myndum hennar,'" sem voru
að auki margþættari, flnlegri og
pensilstrokurnar mýkri. Leikurinn
með yfirstærðirnar virðist þannig
enn sem komið er ekki sterkasta
hlið listakonunnar, auk þess að hið
galtóma og opna rými kringum þær
gerir þær hrárri en skyldi. Það sést
skýrlegast ef menn eru staddir í
norðursalnum og horfa í gegnum
bogagöngin tvöföldu og yfír á enda-
vegg vestursalar þar sem málverkið
Röndólfur (9) hangir eitt sér fyrir
miðjum suðurvegg, og fær merkilega
mikinn stuðning af þeirri sjónvídd.
Myndin reynist svo eftir endurteknar
yfírferðir búa yfír hvað mestum
mögnum í sláandi einfaldleika sínum
móti hinu jarðbundna en þó flöktandi
skreyti í forgrunninum.
Mun ágengari er þó lengi vel
myndin Loka-Hrina, fyrir sínar
rauðu súlur og skýrt mótuðu fjarvídd
og hún stendur fullkomlega fyrir
sínu, þótt hún vinni ekki á í sama
mæli. Þessar tvær myndir telur rýn-
irinn meginása sýningarinnar og
réttlæta helst ferðalag listakonunnar
inn á svið yfírstærðanna.
Þar sem þetta er eina sýningin á
safninu, sem ekki er styrkt með
myndbandi, má helst reifa sýning-
arskrána hér, sem er lítilmótlegur
einblöðungur, sem og einnig á hinum
sýningunum, og helst ætti ekki að
sjást í jafn virðulegu umhverfí. Gest-
urinn hefur þarmeð engar markverð-
ar heimildir um framkvæmdirnar í
höndunum er hann heldur á brott.
Bragi Ásgeirsson
BOKMENNTIR
S á I m a r
SÁLMAR OG LJÓÐ
SIGURBJÖRNS BISKUPS
eftir Sigurbjörn Einarsson,
Friðrikskapella, 1996 -143 bls.
SÁLMAKVEÐSKAPUR hefur
ákveðna sérstöðu. Þótt sálmar séu
kristileg trúarljóð og miðli trúarlegri
reynslu er þó meginhlutverk þeirra
að sameina söfnuðinn í söng við
guðþjónustu, hvort sem um er að
ræða lofgjörðir, áköll, fyrirbænir eða
þakkargjörðir. Þeir eru því í eðli sínu
tilgangsverk, tækifæriskveðskapur.
Mikill hluti þeirra sálma sem birst
hafa á þessari öld eni
þýðingar. í Sálmum og
ljóðum Sigurbjörns
biskups, sem komu út
nýlega er þessu einnig
svo háttað. Margir sál-
manna 87 og andlegu
ljóðanna eru þýðingar.
En þó er það svo að
ýmsir eru sálmamir
frumsamdir eða laus-
lega byggðir á erlendum
fyrirmyndum svo að
varla er rétt að nefna
þá þýðingar.
Bókin skiptist í tvo
meginhluta, annars
vegar hina þýddu og
frumsömdu sálma og
hins vegar í þýðingar á
andlegum ljóðum eftir Hjalmar Gull-
berg. Er seinni hlutinn nokkuð heil-
steypt úrval ljóða Gullbergs enda
hluti þess bundinn við hina helgu
jólanótt. Hinum hluta bókarinnar er
skipt í kafla eftir hlutverki sálmanna
og í samræmi við aðrar sálmabækur.
Sálmakveðskapur Sigurbjöms
biskups einkennist af látlausu og
yfirveguðu orðfæri sem byggir mjög
á hefð og biblíulegum hugarheimi.
Ljóðmálið er sömuleiðis hefðbundið.
í stöku kvæðum rís myndmálið þó
sterkar en endranær í einfaldleika
sínum, t.d. í sálmi nr. 26 sem byggir
á gamalli sögu um mann sem dreym-
ir drottin sem bendir honum á að
horfa aftur til genginna spora lífs
síns:
FINNLANDSSÆNSKA skáldkonan
Márta Tikkanen sendi í haust frá sér
bókina „Einkamál", sem einn gagn-
rýnandi hefur kallað „mikla ástar-
sögu“. „Þetta er á ýmsan hátt bók
sem vitnar um dirfsku, bók sem
sveiflast milli ólíkra stíltegunda, frá
máli ungu kynslóðarinnar til fágaðs
orðavals þeirra sem eru á miðjum
aldri,“ segir Gustaf Widen í dómi
sínum í Hufvudstadsbladet.
Ung blaðakona er ástfangin af
Þá~sá ég fótspor frelsarans
svo fast við mín á langri braut.
Nú gat ég séð, hvað var mín vðm
í voða, freistni, raun og þraut.
En annað sá ég síðan brátt:
Á sumum stöðum blasti við,
að sporin voru aðeins ein,
- gekk enginn þá við mína hlið?
Hann las minn hug. Hann leit til mín
og lét mig horfa í augu sér:
„Þú varst sjúkur, blessað bam,
þá bar ég þig á herðum mér.“
Hugarheimur kvæðana dregur
dám af boðun kristinnar kirkju enda
er séra Sigurbjöm vafaiaust einn
áhrifamesti kennimaður aldarinnar
innan hennar hér á
landi. Frelsunarþáttur
kristninnar og upprisan
gegnir þar veigamiklu
hlutverki. Enn fremur
kærleiksboðunin og
auðmýkt frammi fyrir
guðdóminum. Orðin
líkn, miskunn og náð
eru algeng. „Vér lútum
þér. Vort líf er náð“,
segir í einu kvæðanna.
Höfundur þýðir
sálma eftir býsna
marga höfunda og kem-
ur smekkvísi hans oft
fram í vali á sálmum.
Ljóst er að sálmar
norska sálmaskáldsins
Sveins Ellingsens hafa
höfðað einna sterkast til hans enda
þýðir hann allamarga þeirra og gerir
það vel. Áhrifamikil er þýðingin á
sálmi nr. 21 þar sem áraun okkar
tíma eru gerð skil:
Þú heyrir, Guð, að hrópar
á hjálp þín dimma jörð.
Ó, vek þá von að nýju
sem var að engu gjörð.
Allt skapar heilög hönd þin.
I dauðans dapra heimi
þinn dagur ris og skín.
Fremst í bókinni eru innblásin
aðfaraorð eftir séra Bolla Gústavs-
son. En að öllu leyti er vel staðið að
útgáfu þessarar bókar.
Skafti Þ. Halldórsson
kvæntum starfsbróður sínum. Dag
nokkum kemst hún að því við lestur
bréfa og blaða úr fórum látins föður
síns að undir grímu strangleikans
sem hann bar leyndist ofsafengin
ástríða.
Tvær ástarsögur speglast hvor í
annarri, ástir dótturinnar og föðurins
eru greinar á sama meiði. „Þau heyja
sama hugarstríð og lifa sama sökn-
uð, sömu gleði og eru bæði jafn ber-
skjölduð," skrifar gagnrýnandinn.
Sigurbjörn
Einarsson
Einkamál Mártu Tikkanen
Hrífandi söngnr
TONLIST
Geisladiskur
DÍSIR VORSINS
Geisladiskur með Karlakómum
Heimi í Skagafirði.
Sljómandi Stefán R Gíslason.
Karlakórinn gefur út.
GEISLADISKUR Karlakórsins
Heimis í Skagafírði ber nafnið
Dísir vorsins og ber svo sannar-
lega nafn með rentu með hrífandi
söng kórsins undir stjórn Stefnis
R. Gíslasonar. Raddfegurð og
sönggleði Heimismanna er stór-
kostleg og gerir hann að einum
af bestu karlakórum Evrópu. Það
er ekki aðeins að kórfélagarnir
60 búi að fögrum og miklum rödd-
um, heldur er léttleiki og lífsgleði
svo mikil í söngnum að hittir beint
í hjartastað og stundum er hrif-
næmið svo mikið hjá þeim félög-
um að minnir á heilagan söngtón
og gleði kóra Hvítasunnumanna
og Hjálpræðishersins sem hlýða
tónsprota Drottins eins og kunn-
ugt er og allt verður blessað í
söng þeirra.
Heimir hefur sönginn með Dís-
um vorsins eftir Bjarka Árnason
frá Siglufirði en mig minnir að
Bjarki hafí sagt mér einhvern
tíma að hann hafí samið lagið
1941, sannkallaðan ástarsöng
ungs manns. Þeir Bjöm Sveinsson
og Pétur og Sigfús Péturssynir
syngja lagið þannig að það spring-
ur jít eins og rós á kvöldi.
ísland Árna Thorsteinssonar er
eitt af okkar dæmigerðu karla-
kórslögum og það er fallegt
hvernig kórinn syngur millikafl-
ann af mikilli snilld og blíðu en
snerpan kemur síðan óbrotin á
ísland. Gakk hægt, lag Björgvins
Þ. Valdimarssonar við ljóð Dav-
íðs, er gullfallegt í meðferð Heim-
is, en þar syngja þeir Gísli og
Sigfús Péturssynir tvísöng og
bregst ekki bogalistin frekar en
fyrri daginn. Lagið Gömul spor
Friðriks Jónssonar við ljóð Valdi-
mars H. Hallstað er sérlega fa!-
lega raddsett ekki síst þar sem
tenórarnir syngja 2. erindið, en
flutningur kórsins er glæsilegur
og tindrandi bjartur.
Þá syngur Heimir breska her-
mannasönginn Á leið til Mandaiey
í Indlandi og það er hinn þrótt-
mikli og hermannlegi bassi Einar
Halldórsson sem syngur einsöng-
inn listavel, Þá bregða Heimis-
menn sér í hlaðið á Fagraskógi
Davíðs og syngja hið undurfagra
ljóð Þú komst í hlaðið á hvítum
hesti við lag Gustafs Samons.
Lagið er fagurlega raddsett þar
sem raddskiptingunni er fléttað
af mikilli tilfinningu, en í þessu
lagi er í rauninni það eina sem
hægt er að finna að á Dísum vors-
ins og það er svo smátt að það
tekur því varla að nefna það, en
þar segir í ljóði Davíðs um dalad-
ætumar; þá dreymir allar um sól
og vor, þá syngja þeir mjög veikt
errið í allar.
Lag og ljóð Jóns Tryggvasonar
syngur Pétur Pétursson með
blússandi heiðríkju l'rábært lag.
Ræningjakórinn eftir Verdi syng-
ur kórinn þannig að vart verður
gert betur.
Þá er komið að laginu Land
mitt og þjóð eftir Ómar Ragnars-
son og það er þannig með Ómar
að hann er alltaf að koma á óvart,
því hann virðist ekkert muna um
að bregða sér í hið sígilda og sem-
ur þarna bæði frábært lag og ljóð.
Breidd Ómars er ótrúleg. Tign og
stílfegurð lags og Ijóðs er borið
uppi af flæðandi fegurð landsins
og tilfinningu höfundar, ættjarð-
arástinni. Þetta er frábært og
melódískt kórlag, en ekki síður
einsöngslag. Þá er skemmtilegt
að heyra Á hörpunnar óma í fal-
legri útsetningu stjómandans,
Stefáns R. Gíslasonar, frábær út-
koma, og syrpunni Svífum í dans
skilar Stefán einnig logandi íjör-
ugri. Það er nú svo að á þessum
geisladiski er hvert lagið öðru
betra og ef það á við til að mynda
um lögin Sumarkvöld, í góðra
vina ranni, Stíg á bak og Litfríð
og ljóshærð Emils við lag Gunn-
ars Thoroddsen, en það lag syng-
ur Sigfús Pétursson frábærlega
og kórinn hummar undir samfelld-
um rómi. Förumannaflokkar
þeysa Karls Ó. við ljóð Davíðs er
mikið kórverk og erfitt, bæði
hvasst og milt. í fögrum dal Jóns
Thoroddsen og Emils Thoroddsen
um staðarástina sterku er mjög
fallega flutt og í hinu ítalska
Funiculi, Funicula syngur Pétur
Pétursson einsöng og allt rýkur
upp úr öllu veldi á háu tónunum.
Sama er að segja um Kveldljóð í
einsöng Hjalta Jóhannssonar sem
er mjög góður. Endaspretturinn
er síðan tekinn með Doolite, pabba
Elísu í My Fair Lady, og Hraust-
um mönnum þar sem Einar Hall-
dórsson syngur með kórnum í
fullu dúndri.
Dísir vorsins eru mannbætandi,
skemmtilegar og fyrst og síðast
er söngurinn afbragð. Það er í
rauninni sumarfrí að hlusta á
Karlakórinn Heimi með Dísum
vorsins.
ÁrniJohnsen