Morgunblaðið - 20.10.1996, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 20. OKTÓBER 1996 B 31
víðar var stundaður það sem kalla
mætti reitakörfubolti og að sönnu
gæti hann kallast undanfari hins
eiginlega körfuknattleiks eins og
hann er iðkaður í dag. í gamla
íþróttahúsinu, sem stendur ennþá
niðri við Laugarvatn, var til statíf
með körfuhring og spjaldi sem
Björn Jakobsson hafði orðið sér
út um einhverntíma fyrir árið
1940. Því má svo bæta við að það
hús var upphaflega sýningarskáli
á Alþingishátíðinni í Reykjavík
árið 1930 en var flutt veturinn
eftir til Laugarvatns og reist þar
að nýju undir stjórn Samúels Jóns-
sonar sem var faðir Guðjóns Sam-
úelssonar arkitekts.
í reitakörfuboltanum var saln-
um í gamla húsinu skipt niður í
ar léku öðruvísi körfubolta en
strákarnir því þær máttu ekki fara
yfir allan salinn. Rými þeirra var
takmarkað vegna þess að það var
talið of erfitt fyrir þær að spila
allan völlinn. Ég man eftir því að
Sigríður Valgeirsdóttir sem þá var
nýkomin úr námi frá Bandaríkjun-
um lagði mikla áherslu á að stúlk-
ur spiluðu öðruvísi bolta en strák-
ar. Þær þyldu það bókstaflega
ekki að spila eins og strákarnir.
Nú er þetta breytt enda aðrir tímar
og málin hafa þróast til jafnréttis
í þessum efnum sem öðrum.“
Er þá ekki hægt að fullyrða í
framhaldi af þessu að íslenskur
körfuknattleikur stígi sín fyrstu
skref á Laugarvatni?
„Ég sný ekki aftur með það að
SIGURSÆLT lið HSK að loknu 9. landsmóti UMFÍ 1955. Þórir
Þorgeirsson var fararstjóri og er sjötti frá vinstri á myndinni.
afmarkaða reiti, líklega fímm eða
jafnmarga og leikmennirnir voru í
hvoru liði, þrjár línur dregnar á
langveginn og síðan var miðju-
reitnum skipt upp í þrennt á þver-
veginn. Síðan barst boltinn manna
á milli en engum var leyft að fara
út fyrir sinn reit.“
Svo ferðu að kenna leikreglur í
körfuknattleik og hvemig boltan-
um var leikið. Þótti það ekki tíðind-
um sæta þegar kennsla var hafin
í boltaleik?
„Nei, reyndar ekki, enda var það
hluti í þróun sem var að eiga sér
stað. Ég hóf körfuboltakennsluna
í. íþróttaskóla Björns Jakobssonar.
Ég hafði þá aðeins kynnt mér Ieik-
reglurnar og verið nokkuð á nám-
skeiðum en atvikin höguðu því
þannig að amerískur strákur var
við nám í Héraðsskólanum og það
var fyrst og fremst hann sem
kenndi mér undirstöðuatriðin í
körfubolta sem ég tók síðan upp í
kennslunni. í þá daga voru
kennslugreinar fáar í íþróttum,
aðallega almenn leikfimi, sund og
hjálp í viðlögum enda má segja að
frumheijar eins og Björn Jakobs-
son og Sigurður Greipsson hafi
eingöngu miðað starf sitt við þess-
ar greinar. Boltaleikir voru hrein-
lega ekki á dagskránni, sérstak-
lega ekki innandyra.
Björn Jakobsson var lítið hrifinn
af boltaleikjum inni enda hélt hann
að af boltaleikjum myndi hljótast
óhöpp og rúður brotna. Hinsvegar
var körfuboltanum óskaplega vel
tekið af nemendum. Þegar strák-
arnir fengu fijálsan tíma í salnum
vildi Björn að ég fylgdist náið með
öllu því hann var svo hræddur um
að boltinn myndi bijóta allt niður.
Hann var mjög passasamur maður
og þessi hræðsla hans er mér mjög
minnisstæð en ég hélt því hinsveg-
ar fram að strákarnir væru nú að
hugsa um allt annað en að henda
boltanum út í veður og loft. Þeir
væru að hugsa um að henda honum
sín á milli. Reyndin varð líka sú
að fáar rúður brotnuðu og Björn
varð fljótt mjög jákvæður í garð
körfuboltans. Það sem einkum
gerði hann svo glaðan var hversu
hart var tekið á ruðningi á milli
manna enda er körfuboltinn prúð-
mannleg íþrótt og einnig hreifst
hann af því að í körfubolta er ver-
ið að kasta í hring en ekki í mann
í marki.
Síðan má nefna það að stúlkurn-
saga körfuknattleiks á íslandi
hófst að nokkru leyti hér á Laugar-
vatni og margir Ieikmenn sem fóru
héðan urðu síðar uppistöðumenn í
liðum í bænum. Þegar ég fer af
stað í körfuboltanum var kunnátt-
an frekar af skornum skammti en
þekking mín jókst þó alltaf smátt
og smátt. Hún kom með kalda
vatninu ef svo má segja en það
er óhætt að fullyrða að byggt hafi
verið á veikum grunni í upphafi.
Seinna fór ég að lesa mér til um
þær reglur sem giltu í körfubolta
og það varð til þess að forráða-
menn ÍSÍ höfðu samband við mig
árið 1951 og báðu mig um að halda
námskeið í körfuknattleiksreglum
á vegum sambandsins sem ég
gerði.“
Og í kjölfar þess færðu fyrsta
landsdómaraskírteinið í körfu-
knattleik.
„Já, það var þegar ég kom aftur
til Laugarvatns haustið 1952 eftir
árs námsdvöl í Danmörku og Nor-
egi. Þá var allt sett á fullt í körfu-
boltanum enda fann ég það í Dan-
mörku að ég stóð bara nokkuð vel
að vígi og vissi meira um leikregl-
ur í körfubolta en Danirnir, þótt
mér fyndist ég ekki kunna neitt.
Síðan varð þróunin sú að ég fór
að kenna leikreglurnar við íþrótta-
kennaraskólann og þá fengu nem-
endurnir réttindi til dómgæslu í
körfubolta. Dómaraskírteinið mitt
er gefið út 12. október árið 1952
og þeir sem skrifa undir eru Bene-
dikt Waage forseti ÍSÍ og Frímann
Heljgason. Ég held að leikreglurnar
hafi ekki svo mikið breyst síðan
þá, reyndar eru þær orðnar ná-
kvæmari en á hinn bóginn hafa
orðið miklar framfarir í íþróttinni."
Að lokum Þórir, fylgir því ekki
sérstök tilfinning að vera fyrsti
réttindadómari í körfuknattleik á
íslandi?
„í sjálfu sér ekki. Þó get ég
ekki neitað því að það er dálítið
gaman að eiga þetta skírteini,
einkum vegna undirskriftanna. I
gamla daga þótti það talsverð tíð-
indi þegar menn fengu réttindi til
einhverra hluta. Nú til dags eru
svo margir komnir með réttindi og
reyndar dreg ég það stórlega í efa
að dómaraskírteini í körfuknattleik
séu númeruð með sama hætti og
þarna er gert.“
Höfundur stundnr blnðamcnnsku
í frístundum.
Alþjóðlegt haustmót TR
SKÁK
Ilaustmót Taflfclags
Rcykjavíkur
FÉLAGSHEIMILI TR,
FAXAFENI 12
Fjórir erlendir skákmenn tefla í efsta
flokki á Haustmóti TR og er því um
alþjóðlegt skákmót að ræða. Mótið
er í 3. styrkleikaflokki FIDE og þarf
6 'A vinning af 9 til að hljóta áfanga
að alþjóðlegum meistaratitli.
ÞRÍR stórmeistarar eru á meðal
keppenda, þeir Þröstur Þórhalls-
son og Mikhail Ivanov, Rússlandi,
og Igor Rausis, Lettlandi. Þeir
tveir síðastnefndu tefldu með sveit
TR í deildakeppninni um síðustu
helgi.
Ungir skákmenn fá kærkomið
tækifæri til að spreyta sig og Jón
Viktor Gunnarsson nýtti sér færið
og lagði Rússann Mikhail Ivanov
örugglega að velli í annarri um-
ferð mótsins. Arnar Gunnarsson
átti einnig unna stöðu gegn Rúss-
anum í fjórðu umferð, en missti
hana niður í jafntefli. Þröstur og
Rausis eru efstir. Þeir unnu báðir
þijár fyrstu skákirnar og sömdu
síðan örstutt stórmeistarajafntefli
í fjórðu umferð.
A-flokkur:
1.-2. Þröstur Þórhallsson og Igor Raus-
is, Lettlandi, 3 ‘A v.
3.-4. Mikhail M. Ivanov, Rússlandi, og
Thorbjörn Bromann, Danmörku, 2 'A v.
5.-6. Jón Garðar Viðarsson og James
Burdem, Bandaríkjunum, 2 v.
7. Bergsteinn Einarsson 1 'A v.
8. -9. Jón Viktor Gunnarsson og Arnar
E. Gunnarsson 1 v.
10. Björgvin Víglundsson 'A v.
Staðan í B-flokki er óljós vegna
margra frestaðra skáka. Þeir Ein-
ar Hjalti Jensson og Eiríkur
Björnsson voru efstir með þijá
vinninga af þremur mögulegum.
C-flokkur:
1. Sigurður Páll Steindórsson 3 'A v. af 4
2. Matthfas Kormáksson 3 v.
3. -4. Árni H. Kristjánsson og Kristján
Halldórsson 2'/s v.
D-flokkur (opinn)
1. Guðni S. Pétursson 4 v. af 4
2. Aldís Rún Lárusdóttir 3 'A v.
3-6. Davíð Guðnason, Hlynur Hafliða-
son, Dagur Amgrímsson og Anna Björg
Þorgrímsdóttir 3 v.
Við skulum líta á vinningsskák
Jón Viktors gegn rússneska stór-
meistaranum:
Hvítt: Jón Viktor Gunnarsson
Svart: Mikhail M. Ivanov
Kóngsindversk vörn
1. e4 - g6 2. d4 - Bg7 3. c4 -
d6 4. Rc3 - Rf6 5. f3 0-0 6. Be3
- e5 7. d5 - Rh5 8. Dd2 - f5
9. 0-0-0 - Rd7 10. Bd3 - a6
11. Kbl - De8 12. Rge2 - Rc5
13. Bc2 - b5 Bxc5! - dxc5 15.
d6 - Hf7 16. dxc7 - Hxc7 17.
Dd8 - Dxd8
17. - He7 var líklega betra.
18. Hxd8+ - Kf7 19. exf5!? -
gxf5 20. Rd5 - Hb7 21. g4 -
Rf4 22. Rexf4 - exf4 23. gxf5 -
Hab8 24. cxb5 - Hxb5 25. b3 -
Bxf5 26. Hxb8 - Bxc2+ 27. Kxc2
- Hxb8 28. Kd3!
FRÁ haustmóti TR.
Vegna sterkrar kóngsstöðu
sinnar og öflugs riddara á hvítur
mjög góða vinningsmöguleika í
endataflinu.
28. - Be5 29. Hel - Bd6 30.
He4 - Hg8 31. Ha4 - Hg2 32.
Hxa6 - Be5 33. Ke4 - Bd4 34.
Ha7+ - Kg8 35. b4 - He2+ 36.
Kd3 - Hxh2 37. b5 - Hb2 38.
b6 - Bf2 39. Kc4 - Hc2+ 40.
Kb5 - Hb2+ 41. Kc4 - Hc2+
42. Rc3 - Bd4 43. b7 - Be5 44.
Ha8+ - Kf7 45. Kd5 - Hb2 46.
Kxe5 og með mann yfir vann hvít-
ur auðveldlega.
Sveit MR
í Helsinki
Skáksveit Menntaskólans í
Reykjavík tekur nú um helgina
þátt í Norðurlandamóti framhalds-
skóla sem fram fer í Helsinki í
Finnlandi. Sveit frá MR sigraði í
fyrsta skipti á íslandsmótinu í
vor. Það eru þeir Matthías Kjeld,
Björn Þorfinnsson, Oddur Ingi-
marsson, Helgi Pétur Gunnarsson
og Einar Jón Gunnarsson sem eru
í sveit MR, en fararstjóri er kunn-
ur skákmeistari, Bragi Halldórs-
son, kennari við skólann.
Heildarstaðan
áÓL
Skákþættinum hafa borist
kvartanir yfír því að heildarstaðan
á Ólympíuskákmótinu skuli ekki
hafa birst í Morgunblaðinu. Hún
varð þessi:
1. Rússland 38‘A v.
2. Úkraína 35 v.
3. -4. Bandaríkin og England 34 v.
5.-7. Armenía I, Spánn og Bosnía-Hers-
egóvína 33'A v.
8.-12. Georgía, Búlgaría, Þýskaland, r
Svíþjóð og ísland 33 v.
13.-15. Kína, Holland og Argentina 32 'A
v.
16.-20. Króatía, ísrael, Ungveijaland,
Úsbekistan og Lettland 32 v.
21.-24. Kúba, Júgóslavía, Slóvenía og
Grikkland 31 'A v.
25.-29. Frakkland, Filippseyjar, Víet-
nam, Ástralía og Kanada 31 v.
30.-39. Kasakstan, Rúmenía, Tékkland,
Hvíta-Rússland, Slóvakía, FYROM
(Makedónia), Pólland, Litháen, Dan-
mörk og Túrkmenistan 30 '/z v.
40.-43. Noregur, Perú, Armenía III og
Kólumbía 30 v. '•> -
44.-46. Indónesía, Moldavía og Finn-
land 29'/z v.
47.-48. Tadsjikistan og Austurríki 29 v.
49.-56. Eistland, Armenía U, Brasilía,
Portúgal, Kirgistan, Belgia, frland og
Skotland 28 'A v.
57.-60. Ítalía, Sviss, Indland og Sýrland
28 v.
61.-65. Bangladesh, Suður-Afríka, Lúx-
emborg, Malaysía og Sameinuðu arab-
ísku furstadæmin 27'A v.
66.-67. Egyptaland og Marokkó 27 v.
68.-76. Chilé, Tyrkland, Túnis, Venez-
úela, íran, Heimssamband blindra,
Wales, Ekvador og Japan 26 'A v. .
77.-81. Uruguay, Hong Kong, Puerto
Rico, Singapore og Færeyjar 26 v.
82.-87. Nýja-Sjáland, Angóla, Andorra,
Jemen, Liechtenstein og Kýpur 25 'A v.
88.-91. Paraguay, Barbados, Líbanon,-
og Quatar 25 v.
92.-98. E1 Salvador, Thailand,
Zimbabwe, Nicaragua, Úganda, Malta
og Bahrain 24'A v.
99.-100. Botswana, Hollensku Antilla-
eyjar 24 v.
101.-102. San Marínó og Macao 23'A v.
103. Haiti 23 v.
104. -105. Sri Lanka og Mónakó 22'A v.
106.-107. Máritíus og Bermúda 22 v.
108.-109. Mósambik og Hondúras 21 'A v.
110. Jersey 20 v.
111. Guemsey 18'A v.
112. Afghanistan 17 v.
113. Seychelles eyjar 16 v.
114. Bandarísku Jómfrúreyjar 9 v.
Margeir Pétursson
Bandaríkin
Annar hver íbúi of þungur
í FYRSTA sinn í sögunni sýna
fitumælingar að meira en annar
hver Bandaríkjamaður er of
þungmr- »Það hefur verið ljóst í
mörg ár að Bandaríkjamenn eru
að fitna og þessi þróun verður æ
örari. Þetta veldur áhyggjum,“
segir dr. Tim Byers hjá háskólan-
um í Colorado.
Á síðari árum hefur færst í
vöxt að notuð sé mælieining yfir
fitumassa, BMI, sem þykir afar
hentug til að bera saman fitu hjá
fólki af mismunandi hæð og lík-
amsbyggingu. Segja sérfræðing-
ar stjórnvalda að fólk eigi að
reyna að halda sig innan við 25
stig á þessum mælikvarða, ann-
ars sé það of holdugt.
Um 30.000 manns tóku þátt
í holdafarskönnun á vegum
stjórnvalda árin 1991 til 1994
og voru niðurstöðurnar birtar í
vikunni, að sögn The Boston
Globe. I ljós kom að 59% karla
og 49% kvenna voru yfir
mörkunum sem mælt er með, tíu
árum fyrr væru samsvarandi
hlutföll 51% og 41%.
Einn af sérfræðingum opin-
beru stofnunarinnar sem gerði
könnunina segir að minnkandi
líkamshreyfing geti átt sinn átt
í þróuninni. Fjarstýring á sjón-
varpi hafi ekiri hjálpað upp á
sakimar, margir liggi í sófanum
og glápi á kassann allt kvöldið
án þess að rísa á fætur, ótti við
glæpi á götum úti valdi því einn-
ig að fólk fari síður úr húsi.
Alvarlegum offituvandamál-
um hefur einnig fjölgað hlut-
fallslega. Um 2% karla og 4%
kvenna stríða við þann vanda
sem merkir að fólkið mælist með
meira en 40 í fitumassa. Þetta
er helmingi hærra hlutfall en
fyrir áratug.
I
i