Morgunblaðið - 25.10.1996, Blaðsíða 25
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 25. OKTÓBER 1996 25
AÐSEIMDAR GREINAR
Yfirfærsla
grunnskólans
Allir við sama borð?
ÞANN l..ágúst sl.
tóku sveitarfélög
landsins við rekstri
grunnskólanna úr
hendi ríkisins. Það hef-
ur varla farið framhjá
neinum að þessar
breytingar stóðu fyrir
dyrum, því mikið hefur
verið um þær fjallað á
opinberum vettvangi.
Af hreinni sannfær-
ingu fylgdi ég mínum
flokki, Sjálfstæðis-
flokknum, í gegnum
umræðuna og var frá
upphafi eindreginn
stuðningsmaður yfir-
færslunnar. Tillögurn-
ar féllu vel að þeirri skoðun að
óhentugt væri fyrir sveitarfélögin
að vera í samrekstri með ríkinu,
vegna þess m.a. að það rekstrar-
form kallar á sífelld átök milli þess-
ara aðila, um hver skuli borga það
sem liggur á mörkunum. Grunn-
skólafrumvarpið féll einnig vel að
þeirri skoðun að rétt væri að styrkja
sveitarstjómarstigið með því að
færa verkefni frá ríki til sveitarfé-
laganna. Vera má að fleiri þjónustu-
verkefni séu betur komin hjá sveit-
arfélögunum, nauðsyn-
legt er þó að ganga frá
öllum endum varðandi
grunnskólann áður en
lengra er haldið. Flest
er þegar frágengið á
viðunandi hátt, en hér
er drepið niður penna
varðandi jöfnunarsjóðs-
framlög vegna fatlaðra
nemenda. Þar er á ferð-
inni misrétti sem bitnar
á þeim sveitarfélögum
sem ekki hafa sérskóla
í nágrenninu, það bitn-
ar einnig á nemendum
sömu sveitarfélaga sem
ekki fá sérkennslu í
sama magni og þau
sem búa á svæðum sérskóla og að
auki bitnar það á fötluðum nemend-
um sem ekki geta notað þjónustu
sérskólanna af búsetuástæðum.
Þetta er dæmi um misrétti sem ég
og fleiri töldum sjálfgert að myndi
leiðréttast við tilfærsluna.
Þyngri fjárhagsbyrðar á
þau sveitarfélög sem
staðsett eru fjarri sérskólunum
I Reykjavík og á Akureyri eru
reknir sérskólar fyrir fatlaða
Ingunn
Guðmundsdóttir
grunnskólanemendur, þeir . eru
íjármagnaðir af jöfnunarsjóði
sveitarfélaga. Allir fatlaðir grunn-
skólanemendur eiga að hafa sama
rétt til inngöngu í sérskóla hvar á
landinu sem þeir búa. Af ýmsum
ástæðum, m.a. kostnaðarsamri
vistun, hefur verið erfitt að nýta
þau tilboð. Þess vegna hafa sveit-
arfélög víða um land tekið sig sam-
an og stofnað sérstakar skóladeild-
ir í þeim tilgangi að þjónusta í
heimabyggð samskonar nemenda-
hóp og sérskólarnir í Reykjavík og
á Akureyri þjóna. Með réttu ættu
þessar þungu sérdeildir lands-
byggðarinnar að vera fjármagnað-
ar með sama hætti og sérskólarn-
ir, þ.e. af jöfnunarsjóði. Á þessu
sést að sveitarfélögin, sem ekki
Sveitarfélögin sem ekki
njóta sérskóla fyrir
fatlaða grunnskóla-
nemendur þurfa, segir
Ingunn Guðmunds-
dóttir, að fá sam-
bærilega fyrirgreiðslu
úr jöfnunarsjóði.
hafa sérskólana hjá sér eða í næsta
nágrenni, verða að bera verulegan
kostnað sem hin eru laus við.
Grunnskólanemendur á
svæðum fjarri sérskólunum
fá minni sérkennslu
í reglugerð um sérkennslu er
sveitarfélögunum gert að leggja
Kvennarannsókmr
Hvert er hlutverk
Rannsóknarstofu í
kvennafræðum?
Rannsóknarstofa í
kvennafræðum er
stofnun innan Há-
skóla íslands sem
fæst við rannsóknir
og miðlun þekkingar
á sviði kvennafræða
(women and gender
studies). Kvennafræði
eru þverfagleg og
skoða m.a. hvernig
kynferði hefur áhrif ,á
það hvernig stofnanir
í samfélaginu eru
uppbyggðar. í
kvennafræðum er því haldið fram
að hugmyndir um kynferði séu
sterkt mótaðar í samfélaginu og
hafi áhrif á flestum sviðum. Því
er ástæða til þess að skoða t.d.
mannfræði, bókmenntafræði, fé-
lagsfræði, fjölmiðlafræði, lögfræði
og guðfræði út frá kvennafræði-
legu sjónarhorni þar sem hið al-
menna sjónarhorn er yfirleitt karl-
legt. Rannsóknarstofan er
þverfagleg stofnun sem safnar öll-
um þeim upplýsingum sem lúta
að kvennafræði. Til stofunnar geta
allir leitað til að fá upplýsingar
um rannsóknir og annað það sem
fólk fýsir að vita um kvennafræði.
Fyrirlestrar og
útgáfustarfsemi
Rannsóknarstofa í kvennafræð-
um stendur fyrir hádegisrabbi um
rannsóknir og kvennafræði. Er
það venjulega á dagskrá aðra
hveija viku bæði
kennslumisserin.
Rannsóknarstofa í
kvennafræðum stend-
ur einnig fyrir opin-
berum fyrirlestrum,
námskeiðum og mál-
stofum. Er það allt
opið áhugasömum al-
menningi. í Fléttum,
riti Rannsóknarstofu í
kvennafræðum, má
finna margvíslegar
greinar sem skrifaðar
eru frá kvennafræði-
legu sjónarhomi auk
þess sem Rannsóknar-
stofan gefur út frétta-
bréf tvisvar sinnum á ári þar sem
kynntar em ráðstefnur, bækur,
fyrirlestrar og annað það sem teng-
ist kvennafræði.
Hvaða upplýsingar
eru veittar?
Rannsóknarstofan veitir marg-
víslégar upplýsingar á sviðum
kvennafræða. Hún er nú að koma
á fót gagnabanka um kvennarann-
sóknir. Einnig er unnið að
„styrkjabók stofunnar" þar sem
konur sem stunda kvennarann-
sóknir geta fengið upplýsingar um
styrki heima og erlendis.
Þær upplýsingar sem Rann-
sóknarstofa í kvennafræðum veitir
geta verið bókfræðilegar upplýs-
ingar auk þess sem stofan bendir
á hvert eigi að leita til að fá sér-
fræðilegar upplýsingar. Til stof-
unnar berast margar bækur og
upplýsingarit frá kvennafræðistof-
Rannsóknarstofan hef-
ur það að markmiði,
segir Elfa Ýr Gylfa-
dóttir, að efla
kvennafræði.
um erlendis og fréttabréf frá
WISE (Women’s International
Studies Europe) og NIKK (Nor-
disk institut for kvinne og köns-
forskning).
Til hvers þurfum við
rannsóknarstofu?
, Rannsóknarstofan hefur það að
markmiði að efla þátt kvenna-
fræða bæði á sviði fræðimennsku
og kennslu. Fræðikona hefur verið
ráðin til stofunnar auk þess sem
kennsla í kvennafræðum sem
aukagrein til B.A.-prófs í Háskóla
íslands hófst í haust. Er það von
stjórnar og starfsmanna Rann-
sóknarstofu í kvennafræðum að
námið auki fræðilega umræðu og
þekkingu á lífi kvenna og karla.
Höfundur er deildarsijóri
Rannsóknarstofu í
Kvennafræðum við Háskóla
Isiands.
Æ9) SILFURBÚÐIN
VXy Kringlunni 8-12 • Sími 568 9066
- Þar fœröu gjöfina -
Brúðhjón
Allur borðbtínaður Glæsileg gjafavara Briiðarhjdnd listar
VERSLUNIN
Lnugnvegi 52, s. 562 4244.
Elfa Ýr
Gylfadóttir
grunnskólunum til sem nemur 0,25
kennslustundum á hvern nemanda
til að standa straum af sérkennslu
fyrir þá nemendur sem þar stunda
nám. Samkvæmt lögum skal lögð
áhersla á að kenna nemendum í
heimaskóla sé því við komið, alltaf
er töluvert um fatlaða nemendur
í almennum grunnskólum. Til að
bera saman aðstæður sveitarfélaga
skulum við skoða sveitarfélag A
sem er á „upptökusvæði“ sérskóla
og svo sveitarfélag B sem er stað-
sett einhvers staðar úti á landi.
Sveitarfélag A getur látið sinn
grunnskóla fá sérkennslukvótann
óskertan, þ.e. 0,25 kennslustundir
á nemanda, og fengið svo pláss
fyrir sína fötluðu nemendur í sér-
skólanum í boði jöfnunarsjóðs.
Sveitarfélag B verður hins vegar
að byija á að klippa af sínum 0,25
kennslustundum kvóta til kennslu
sinna fötluðu nemenda, að því
loknu fær grunnskólinn það sem
eftir stendur til „almennrar sér-
kennslu". Raunveruleikinn er því
þessi: Nemendur í almennum
grunnskólum úti á landi njóta ekki
sérkennslu í sama magni og nem-
endur á svæði sérskólanna, nema
viðkomandi sveitarfélag leggi til
fjármagn til viðbótar því framlagi
ríkisins sem átti að duga til rekst-
urs grunnskólans.
Fatlaðir þjónustaðir
í heimabyggð
Það er göfugt markmið að bjóða
fötluðum grunnskólanemendum
þjónustu við hæfi í heimabyggð
og ekki nokkur vafí á að slíkt kem-
ur sér betur fyrir börnin, foreldr-
ana og byggðirnar. Ég trúði því
að með yfirfærslu grunnskólans til
sveitarfélaganna og með starfsemi
jöfnunarsjóðs sveitarfélaga í því
sambandi yrðu allir settir við sama
borð og um leið yrði umræddur
ójöfnuður úr sögunni. Ég ætla að
halda í þá trú enn um sinn, en
ýmislegt bendir til að misréttinu
verði við haldið með þeim hætti
að sérskólarnir verði áfram fjár-
magnaðir með sérstöku framíagi
úr jöfnunarsjóði. Og sveitarfélögin
sem ekki njóta sérskólanna, en
vilja þjónusta fatlaða í sinni heima-
byggð verði áfram að fjármagna
þann rekstur með sérstökum fyár-
framlögum og skerðingu á sér-
kennslukvóta til sinna grunnskóla.
Til jöfnunarsjóðs
Eðlileg krafa þeirra sveitarfé-
laga sem við misréttið búa er sú,
að framlög úr jöfnunarsjóði vegna
fatlaðra grunnskólanemenda verði
jöfn, hvort sem hinn fatlaði býr í
Reykjavík eða austur í sveit. Síðan
eru það forráðamenn í samráði við
skólayfirvöld í sínu sveitarfélagi
sem meta hvaða námstilboð hentar
best fyrir hinn fatlaða nemanda.
Hvort það verður sérskóli, sérdeild
í héraði eða heimaskóli, það kemur
ekki til með að skipta sveitarfélög-
in öllu máli því þau reka grunnskól-
ana hvaða nöfnum sem þeir nefn-
ast og greiða með sínu heimafólki
til þess skóla sem það nýtir sér.
Nú er væntanlega framundan
vinna við að móta reglur jöfnunar-
sjóðs í þessu sambandi. Ég vona
að þeir sem að því verki koma fái
réttláta niðurstöðu.
Höfundur er bæjarfulltrúi á
Selfossi og formaður stjórnar
Skólaskrifstofu Suðurlands.
i matarstell: Kr. 4.975
jrunnir diskar, 6 súpudiskar,
til skál, 1 stór skál, 1 fat.
ROW#-
.11: Kr. 4.975
6 kaffibollar, 6 undirskáiar,
6 kökudiskar, rjómakanna
og sykurkar.
Ítaíska (eirstcídd „B\í& IðllfÍð"
crfomið aftur,- sama (átjaverðið
6 manna matarstell kr. 2.950
6 manna kaffistell kr. 2.950
fkristall ringlunni og Faxafeni.
- 'Margt fatfegt jyrir hcimiBð- ofi veröiðgícður
jíatfejjt
postul
-kjarni málsins!