Morgunblaðið - 27.10.1996, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 27. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Kristinn
ABÚENDUR á Húsum, Hákon Aðalsteinsson og Sigrún Benediktsdóttir ásamt Braga Nikulássyni sonarsyni hennar fyrir framan íbúðar-
húsið að Húsum í Fljótsdal, sem þau hafa endurnýjað á svo skemmtilegan hátt. Húsið var orðið óíbúðarhæft þegar þau fluttu á staðinn.
ræður sér sjálfur. Ég sæki mínar
plöntur þegar tími gefst og mér
fínnst vera veður til gróðursetning-
ar. Einnig er hægt að fá vinnu við
að grisja skóg hér inni í Fljótsdal."
Ekki segist hann sakna kindanna
því sem skógarbóndi sé hann alltaf
í því hlutverki að veija land sitt fyrir
þeim.
Allt fólk er athyglisvert
Fljótlega fór hann að huga einnig
að ferðaþjónustu, segir að bændur
hafí verið hvattir til að auka við sig
á því sviði og ferðaþjónustan henti
ágætlega með skógarbúskapnum. „A
hlaðinu stendur hlaða, steinkumbaldi
mikill, sem við ákváðum að taka
undir ferðaþjónustu. Ferðaþjónusta
bænda ráðlagði okkur að útbúa or-
lofsíbúðir sem vantað hefur hér á
svæðinu. Við innréttuðum tvær litlar
íbúðir á efri hæð hlöðunnar og ætlum
að reyna að leigja sem mest viku í
senn. Þetta er dýrara fyrirkomulag
en venjuleg gisting en útheimtir minni
vinnu og getur gefíð betur af sér ef
vel tekst til með útleiguna. íbúðimar
voru teknar í notkun seint í sumar
og það reyttist aðeins inn á þetta
þótt ekkert hafí verið auglýst. Eg er
því ekki svartsýnn á framhaldið.“
Hákon hefur ekki fyrr starfað við
ferðaþjónustu en hann hefur rekið
verslun og annast ýmsa þjónustu og
kvíðir ekki gestgjafahlutverkinu.
„Ég hef gaman af að sinna gestum.
Allt fólk er athyglisvert. Ég segi það
alltaf um fólkið sem maður hittir,
það fer allt eftir manni sjálfum hvem-
ig samskiptin ganga. Ef maður er
jákvæður og gefur eitthvað af sjálfum
sér þá fær maður það allt til baka.
Fólkið sem við höfum fengið í íbúðim-
ar hefur verið skemmtilegt og mér
hefur fallið vel við það. Það hefur
verið þakklátt og því hefur liðið vel
hér hjá okkur og umgengni þess og
framkoma til fyrirmyndar. Það er
uppörvun að fá svoleiðis byrjun."
Lagarfyótsormurinn bundinn
Hann telur að fólkið sem kemur
að Húsum sé að sækja í rólegheitin
í Fljótsdal. Nefnir sem dæmi að lækj-
arniðurinn heyrist vel inn í svefnher-
bergið á annarri íbúðinni þegar
glugginn er opinn og segir að sér
hafí þótt það athyglisvert þegar fólk
úr Vestmannaeyjum hafi haft orð á
því að það vildi taka hljóðið upp á
segulband og hafa með sér til Eyja.
Hann segir að útsýni sé fallegt frá
Húsum, þaðan sjáist til dæmis Hall-
ormsstaðaskógur enda á milli. Þá
segir hann að gestirnir ferðist um
héraðið. Auðvelt sé að fara inn á
hálendið, í Hallormsstaðaskóg, að
Hengifossi og niður á firði. „Svo er
Lagarfljótsormurinn bundinn hér við
Húsatanga og fólk fer gjaman að
líta á hann.“
Hákon segist hafa orðið undrandi
an röð af vísum þar sem ég á eina
en allar hinar eru einnig tengdar
mínu nafni. Mér fínnst það ófyrirgef-
anlegt að menn skuli ekki senda vís-
umar frá sér undir nafni. Þetta er
eins og að bera út bömin sín. Ég
hef aldrei látið frá mér fara vísu sem
ég treysti mér ekki til að gangast
við og hef aldrei kunnað við fólk sem
gerir vísur og klínir á aðra.
Mér fmnst ákaflega gremjulegt
þegar aðrar vísur em hengdar aftan
við mínar, vísur sem ég hefði aldrei
látið frá mér fara, kannski bæði illa
fírðar og rætnar.
g geri mér grein
fyrir því að ekki
er þetta alltaf vís-
vitandi gert. Mað-
ur hefur þetta orð
á sér og menn
ganga út frá þvi
sem vísu að allar
vísumar séu eftir
mig og þannig
gengur þetta
áfram."
Hákon segir að
það sé ekki sín
aðferð að gera
rætnar vísur og
ekki heldur blaut-
legar, Og hann
segist leggja
metnað sinn í að
hafa þær vandað-
ar. „Eg gæti þess
vandlega að hú-
morinn sé 75-80% og þá fyrirgefst
broddurinn. Og það er ágætt að hafa
þær tvíræðar, þannig að lesandinn
geti sjálfur ákveðið hvað hann fer
neðarlega með þær.“
Vísur Hákons um mál prestsins á
Seltjamamesi og biskupsmálið urðu
frægar. Hann þvertekur fyrir að
hafa ort nema eina vísu um hvort
mál, þó fleiri hafí verið á símbréfun-
um. „Já, þetta virðist hafa ávaxtað
sig vel. En þetta er eins og með
kjaftasögumar, maður getur ekkert
ráðið við þetta,“ segir hann.
Hákon gat ekki stillt sig um að
skjóta á fréttamenn þegar útvarps-
stöðin Bylgjan pantaði vfsu um gosið
í Vatnajökli:
Þeytist úr jöklinum gossúlan grá
grenjar í djúpinu víða.
Biksvört og ólgandi brennisteinsá
brýst milli falinna hiíða.
Grímsvatnalægðin er bólgin og blá
brátt mun að tíðindum líða.
Syfjaðir fréttamenn sandinum á
sitja við gatið og biða.
Síðastliðinn vetur var Hákon að-
alnúmerið á vinsælum skemmtunum
sem haldnar voru undir nafninu
Kveðið í kútinn. Hákon segir að Frið-
jón Jóhannsson á Egilsstöðum og
hljómsveit hans hafi fundið upp á
þessu. „Ég var til og hafði gaman
af,“ segir hann. Skemmtunin byggist
á því að sungnir eru textar eftir
Hákon við ýmis lög. Hann kynnir,
segir frá því hvemig textamir urðu
til og segir sögur úr sveitinni, auk
þess sem hann „fær“ sjálfur að
syngja einn textann.
Farið var víða með dagskrána,
aðallega um Austurland en einnig
til „útlanda", það er til Grímseyjar.
Og þeir félagar fóru aftur af stað í
haust og hafa meðal annars troðið
upp á Hótel Sögu í Reykjavík. „Helst
ekki, ég flæktist inn í þetta án þess
að hafa ætlað mér það,“ segir Hákon
þegar hann er spurður að því hvort
ekki væri tímabært að fara að líta á
hann sem skemmtikraft. „Ég hef að
vísu mikla ánægju af því þegar fólk
skemmtir sér en er fyrst og fremst
að þessu vegna þess að sjálfur hef
ég ánægju af flutningnum."
Sveitin freistaði
Hákon bjó á Egilsstöðum og var
húsvörður og vistastjóri Menntaskól-
ans þegar kallið kom. „Ég var búinn
að þvælast víða og orðinn leiður á
því og sveitin freistaði mín alltaf.“
Hann segist oft hafa ekið hringinn
um Löginn og í einni slíkri ferð áttað
sig á því að ríkisjörðin Brekkugerðis-
hús, oftar kölluð Hús, væri að losna.
Hann sótti um ábúð ásamt fleirum.
„Enginn skildi hvað við ætluðum að
gera hér en ég hafði betur og fékk
jörðina haustið 1991.“ Tíu mánuðum
seinna flutti hann ásamt konu sinni,
Sigrúnu Benediktsdóttir úr Vopna-
firði, í íbúðarhúsið.
„Þegar við sóttum um jörðina
gerði ég mér ekki grein fyrir því
hvað við tækjum ægilegt viðbragð
við komuna hingað. Það var ekki á
dagskrá í upphafi að ráðast í miklar
framkvæmdir en það fór svo að við
byijuðum að taka þetta í gegn og
héldum áfram þar til húsin voru kom-
in í sómasamlegt horf,“ segir Hákon.
Síðustu árin hafði einsetumaður
verið að Húsum. Þurfti hann að skera
fé sitt vegna riðuveiki og flutti eftir
það í burtu. Jörðin hafði verið í eyði
í eitt ár og íbúðarhúsið orðið óíbúðar-
hæft þegar Hákon og Sigrún fengu
ábúðina. Þau hafa Iagt mikla vinnu
í að koma jörðinni í lag aftur. „Ég
byijaði á því að hreinsa til, rífa ónýt
útihús og kofa sem hér voru um allt
og var með jarðýtu í þijá daga við
að ýta frá húsinu og grafa gömlu
fjárhúsin."
„Því getur enginn svarað,“ segir
Hákon þegar
hann er spurður
að því hvað ætl-
unin hafí verið að
gera að Húsum
én hann hætti í
Menntaskólanum
þegar þau fluttu.
„Við vorum sam-
mála um það við
Sigrún að þetta
væri fallegur
staður og hér
hlyti að vera gott
að vera. Þetta er
skógræktaijörð
og við vorum
strax með það í
huga að rækta
skóg og taka þátt
í Héraðsskóga-
áætluninni. Það
var einnig vilji
landbúnaðar-
ráðuneytisins."
Samskipti landbúnaðarráðuneyt-
isins og leiguliða þess eru ekki alls-
staðar jafn góð en Hákon hefur ekki
undan neinu að kvarta í þeim efnum.
„Ráðuneytið hefur verið jákvætt í
okkar garð og stutt við bakið á okk-
ur, til dæmis með því að veita okkur
veðheimild fyrir lánum. Þegar ráðu-
neytismenn sjá að jarðimar eru vel
hiitar og vel gengið um eignimar þá
eru þeir hvenær sem er tilbúnir að
koma til móts við leiguliða sína. En
eins og skiljanlegt er fínnst þeim leið-
inlegt að sjá jarðimar drabbast niður.
Þeir vilja heldur ekki að ábúendur
byggi upp á jörðunum umfram það
sem þeir ráða við því ráðuneytið þarf
að leysa eignimar til sín ef illa fer.“
Skógarbændur eru að vinna fyrir
framtíðina. Að Húsum verður hægt
að hefla grisjun nýja skógarins eftir
20-25 ár. Bændur geta þó að sögn
Hákons haft ágætis kaup nú þegar
ef þeir eru duglegir að planta. Þeir
fá greitt fyrir hveija plöntu og er
það ágæt atvinnutrygging. Plantað
er bæði á vorin og haustin. Að Hús-
um er nú búið að gróðursetja 200
þúsund tijáplöntur. Þegar grisjunin
hefst skapast væntanlega störf við
að vinna úr afurðunum en Hákon
segir að nægur tími sé til að und-
irbúa það.
„Þetta er þægileg vinna og maður

iiws
Morgunblaðið/Sigrún Benediktsdóttir
BREYTINGIN er mikil því svona leit íbúðarhúsið að Húsum út
áður en Hákon og Sigrún hófu vinnu við endurbæturnar.
HÁKON Aðalsteinsson er
fæddur og uppalinn á
landsþekktu menningar-
heimili, Vaðbrekku í Jök-
uldal. Systkinin níu sem upp komust
gátu öll sett saman vísur og birtu á
ýmsum vettvangi. „Við Ragnar Ingi
erum yngstir og misstum stjórn á
okkur í þessu. Kannski endurspeglar
það breytta tíma á okkar uppvaxt-
arámm. Á heimili mínu var mikið
rætt um ljóð og farið með ljóð en
sjálfsagt hefur ekki verið mikið ort
þar. Ungur byijaði ég að fíkta við
að yrkja en fór vel með og lét ekki
mikið heyrast. Ég hef meira sleppt
fram af mér beislinu á seinni árum,“
segir hann.
Þróaðist þetta út í það að Hákon
var fenginn til að semja vísur fyrir
skemmtanir og í tengslum við ýmsa
atburði og varð eftirsóttur í því hlut-
verki. „Maður sat með sveittan skall-
ann og samdi fyrir árshátíðir og
þorrablót og átti stundum efni á fjór-
um þorrablótum yfir veturinn. En ég
er orðinn ansi latur við að yrkja eft-
ir pöntun.“
Þykir vænst um lýríska
kveðskapinn
Segist hann hafa meiri áhuga á
alvarlegri ljóðum. „Inn á milli orti
ég lýrísk ljóð sem mér þótti alltaf
vænst um. En þau hafði ég fyrir
mig og lét engan sjá.“ Segist Hákon
hafa haldið mörgum þessara ljóða
til haga, sem betur fer, þó margt
hafi farið forgörðum. Fyrir þremur
árum gaf hann svo út sína fyrstu
ljóðabók, Bjallkollu, með léttu og
alvarlegu efni í bland. Hún gekk
vel, svo vel að hún er gjörsamlega
ófáanleg. Og það er víst ekki algengt
að ljóðabækur sem höfundarnir gefa
út sjálfír seljist mikið því það kom
flatt upp á starfsmenn skattstofunn-
ar þegar Hákon kom til að skila virð-
isaukaskatti af sölu bókarinnar.
„Þeir töldu að ég væri eini maðurinn
sem skilaði virðisaukaskatti af sölu
ljóðabókar. Ég er upp með mér af
því,“ segir hann.
Á síðasta ári gaf hann svo út aðra
ljóðabók, Oddrúnu, og segir að hún
seljist einnig vel. Bókin ber nafn
ættarfylgju Hákons og er fyrsta ljóð-
ið um hana. Hákon segir að Oddrún
hafí verið ástfangin af séra Magnúsi
Ólafssyni í Bjarnarnesi en ekki náð
ástum hans. Hún hafí þá heitið því
að ganga aftur og fylgja honum í
níu ættliði: Líkamann svelgdi hin si-
kvika á/en sálin kom aftur að landi.
„Ég er af sjötta ættlið og fannst tími
til kominn að gera henni skil fyrst
hún hafði nennt því að fylgja okkur
allan þennan tíma.“ Þess hefur orðið
vart með ýmsum hætti að Oddrún
fylgi fólki af þessari ætt, en Hákon
segist telja að hann hafi frekar haft
stuðning af henni en óþægindi.
Innri þörf
„Ég hef mikla ánægju af því að
yrkja og stundum er mér það nauð-
synlegt. Þetta er einhver innri þörf,
ég fínn að hún er til. Stundum þarf
ég að setjast niður og setja eitthvað
saman og líður hálfílla ef langur tími
líður á milli.“
Ekki er hann ákveðinn með fram-
hald útgáfustarfseminnar. „Þetta
hefur alltaf verið .hugdetta, að gefa
út ljóðabók. Þegar skúffan hefur
verið orðin full hef ég gramsað í
henni og athugað hvort ég ætti efni
í bók.“ Hann hefur gefíð út bækum-
ar sínar sjálfur og segir að það sé
talsvert umstang.
Segist frekar vera að hugsa um
að gefa út eina barnasögu í ár, þó
hún yrði ef til vill aðeins fyrir barna-
bömin. Hákon segist eiga talsvert
af smásögnm í handraðanum, eitt-
hvað af þeim á blaði. Mest hefur það
sprottið upp af spaugilegum atvikum
sem hann segist raða í kringum og
reyna að setja fram á lifandi hátt.
Ætla aldrei að stoppa
En er nokkur þörf á að standa í
útgáfu ljóðabóka þegar íjöldi sjálf-
boðaliða dreifir vísunum hans með
símbréfum um allt land? „Menn vilja
hafa bókina við höndina. Hún er
persónulegri en simbréfíð."
En hvemig byijar þetta ferli?
Hákon segir að þegar miklir frétta-
atburðir gerist eða mál fari að velt-
ast um í þjóðarsálinni detti stundum
vísa út úr honum. „Þær fara svo af
stað og það er eins og þær ætli aldr-
ei að stoppa. Og stundum margfald-
ast þær í meðförum. Ég hef séð sím-
bréf þar sem búið er að hengja sam-