Morgunblaðið - 27.10.1996, Blaðsíða 6

6 E SUNNUDAGUR 27. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
INNAN VEGGJA HEIMILISINS
Máttug
töfrateppi
Persíu
EF SKILGREINA á ekta persn-
eskt teppi á einfaldan hátt má segja
að það sé mynstruð, marglit,
handhnýtt ábreiða með kögri á sitt
hvorum enda. Það þarf jafnframt að
vera upprunnið í Persíu, sem í
hugum flestra er gamla nafnið á
Iran, en var í reynd risastórt kon-
ungsveldi í Vestur-Asíu, segir
Ragna Ragnars löggiltur skjal-
þýðandi, dómtúlkur og forfallin
áhugakona um teppi.
Persía spannaði, auk írans,
Tyrkland, Kákasus, Túrkmenistan
og Usbekistan, sem jafnframt voru
syðsti hluti Sovétríkjanna sálugu,
Afganistan, Pakistan og Irak.
Ragna segir að talið sé víst að
teppagerð hafí hafist hjá
hirðingjum fyrrnefndra þjóða enda
hafi heimatökin verið hæg. „Vefstól
var hægt að setja upp með tveimur
og kamelhár í brúna liti.
Ragna segir ennfremur að full-
gerð teppi hafi verið lögð í kalt vatn,
helst tæran læk, og þveginn úr
þeim umframlitur. Að því þúnu
voru þau sólþurrkuð á kletti. „í dag
eru gervilitarefni notuð að mestu og
kostirnir eru meiri fjölbreytni og
litfesta. Slík teppi fá hins vegar ekki
á sig þessa upplituðu ellislikju sem
þykir svo eftirsóknarverð. Þótt
leiknin í náttúrulituninni væri mikil
mynduðust stundum rendur eða
litamismunur í teppunum. Þeir sem
til þekkja láta það ekki á sig fá og
telja sig hafa fengið sönnun þess í
staðinn að um ósvikið teppi sé að
ræða.“
Litlir fingur læra fljótt
Ragna segir að þótt
litunaraðferðir hafi breyst hafi
mynsturhefðin haldist að mestu
óbreytt. „Fyrst tekur maður eftir
mynstrinu í miðhluta teppisins, sem
yfirleitt er stærst. Þar geta verið
AFBRIGÐI af Sumach-teppi.
málmhlut-
um, auk
teppanna,
segir Ragna
jafnframt.
Að hennar
sögn eru tepp-
in jafn margvísleg og þau eru mörg
og einkum gerð úr fjárull þótt þau
þekkist líka úr kamelhárum,
geitarull og silki. Ullin var eingöngu
lituð með náttúrulitum þar til fyrir
100 árum og gekk tæknin í erfðir
mann fram af manni sem
fjölskylduleyndarmál.
„Blátt var fengið úr indigó-plönt-
unni, rautt úr algengri vafningsjurt,
eða með því að kremja ógæfusöm
kvendýr af ætt skordýranna dactyl-
opius coccus. Guli liturinn var feng-
inn úr ýmsum berjategundum, gul-
rautt úr hennarunnanum, svart,
brúnt og grátt unnið úr hnotskurn
og berki og græni liturinn ur lauf-
um.“ Þá var ólituð ull notuð í hvítt
og svart, geitahár í svart og grátt
samhliða lurkum sem hælaðir voru
niður í jörðina. Ullin var nýtt bæði í
uppistöðu og ívaf og liturinn unninn
úr villtum jurtum og þá var hægt að
vefja saman fullgerðu teppi og ferð-
ast með það.“
Fjölskylduleyndarmál
Listformið sem slíkt er að mestu
upprunnið í menningu múhameðs-
trúarmanna þótt saga teppagerðar
nái lengra aftur í tímann en fæðing
spámannsins. Það einkennist af
sterkum litum, þéttsetnu skrauti og
flóknu síendurteknu mynstri sem
áberandi er á flísum, leiimunum og
SÝNISHORN teppis frá Azerbajdzhan.
TYRKNESKT kelim úr silki.
I
I
SÉRHÖNNUÐ STIGAHÚSATEPPI
á sértilboði til áramóta
Mælum, rífum gömlu teppin af, gerum
tilboð, leggjum nýju teppin fljótt og vel.
TEPIftBÚÐIN
GÓLFEFNAMARKAÐUR SUÐURLANDSBRAUT 26 - SÍMI 568-1950