Morgunblaðið - 27.10.1996, Qupperneq 8

8 E SUNNUDAGUR 27. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
INNAN VEGGJA HEIMILISINS
Fólk ætti að forðast allar öfgar
f*
,L*
:á*é% **%
SJ-
LAMPASKERMAR frá
versluninni Vefurinn.
LÝSINGU inni á heimili má skipta
í þrennt, það er almenna lýsingu,
sérlýsingu og vinnulýsingu, segja
Páll Á. Pálsson og Davíð E. Sölva-
son hjá Raftæknistofunni. „Það er
mjög mikilvægt að vera með góða,
almenna lýsingu sem varpar jafnri
birtu yfir alla íbúðina. Síðan má
hafa sérlýsingu til að lýsa upp ein-
hverja hluti á heimilinu sem fólk
vill vekja athygli á, til dæmis
skápa, stóla, bækur eða málverk,“
segir Páll.
Davíð segir mikilvægast við hönn-
un á lýsingu að hún valdi sem
minnstri glýju og angri mann ekki.
„Hver pera þarf að vera afskermuð
og einnig er mikill kostur að geta
deyft ljósin þannig að best er að
vera með úrval af rofum,“ segir
hann að auki. Páll segir best að
vera með sem flesta lampa, sem
lýsi lítið hver fyrir sig. „Birtustig
almennrar lýsingar er lægra en
þegar um sérlýsingu og vinnu-
lýsingu er að ræða og hún er yfir-
leitt höfð í loftinu. Sérlýsing getur
reyndar verið það líka en er þá
með þrengri geisla.“
Páll segir jafnframt mögulegt að
ná sömu áhrifum með óbeinni
lýsingu en þá er birtu varpað á
loftið sem síðan endurkastar henni
niður. Þá er verið að blanda saman
almennri lýsingu og sérlýsingu að
hans sögn.
Perur endurkasta litum
misjafnlega vel
Birtumagn, eða lúx, í hverri íbúð
fer eftir styrkleika peranna og í
hvaða litum íbúðin er máluð. Hvítt
endurkastar mestri birtu og svart
minnstri segir Davíð. „Dumb-
rauður veggur getur til dæmis
virst svartur ef hann er ekki lýstur
nægilega vel. Sé hann lýstur upp
með hvítri birtu kemur liturinn vel
í ljós. Perur endurkasta litum mjög
misvel og ef halógen-perur eru
notaðar má fá litinn á veggnum
betur fram,“ ségir Páll.
Glópera er algengust í heimahúsi
og gefur hún rauðleitan, hlýjan blæ
að þeirra sögn. Nýrri perur gefa
hins vegar hvítari og mýkri birtu.
„Þetta er mjög mikilvægt að hafa í
huga á baðherbergi, til dæmis.
Einnig verður lýsingin að vera sitt
hvorum megin við spegilinn svo
ekki komi skuggar á andlitið eða
beint ofan á speglinum og fyrir
framan.“
„Þar sem unnið er við skrifborð
eða lesið er mikilvægt að vera með
góða vinnulýsingu. Birtustig
vinnulýsingar er aðeins meira en
almennrar lýsingar og mikilvægt
að skilin þar á milli séu ekki of mik-
il svo augun þreytist ekki,“ segir
Páll. Hann segir ennfremur að ald-
ur fólks ráði miklu um hvaða
lýsingarmagns sé þörf. „Miðað er
við fertugsaldur og gert ráð fyrir
að við fimmtugt þurfi fólk 50%
meiri lýsingu og að sama skapi
100% aukningu þegar sextugsaldri
er náð. Því er mjög mikilvægt að
taka tillit til þess. Það er til dæmis
eríiðara að búa til sérlýsingu þar
sem þarf að hækka ljósmagn al-
mennrar lýsingar vegna aldurs
segir oft gott að bæta stand-
lömpum með halógenperum sem
lýsa upp í loft við þá lýsingu sem
fyrir er, til að hjálpa eldra fólki.
„Eins er mikilvægt að huga að því
að lýsing við sjónvarp sé ekki of
dimm. Það á til dæmis alls ekki að
hafa ljósið slökkt þegar horft er á
sjónvarp því þá eru andstæðumar
milli biríunnar frá sjónvarpinu og
Morgunblaðið/Kristinn
DAVIÐ E. Sölvason og Páll Á. Pálsson rafmagnstæknifræðingar.
umhverfisins orðnar allt of miklar,
sem þreytir augun. Lýsingin má
heldur ekki vera of björt. Best er
að hafa óbeina, skermaða lýsingu,
sem ekki endurkastast á skjáinn
eða sést þar, og er af svipuðu ljós-
magni og birtan frá sjónvarpinu.“
Stillið saman milli herbergja
Páll og Davíð segja mjög
nauðsynlegt að háfa góða lýsingu í
eldhúsi og að hún sé stillt eftir
staðsetningu. Algengt sé að nota
langar perur undir skápum í eld-
húsinnréttingunni sem vinnuljós
og daufari birtu yfir eldhús:
borðinu, svo dæmi séu tekin. „I
svefnherberginu er almenn lýsing í
lofti og leslampar við hvert rúm.
Það er óþægilegt að hafa ljós á
móti sér þegar lesið er uppi í rúmi
því maður sér upp í peruna. Betra
er að birtan komi frá lömpum fyrir
ofan rúmið eða á náttborði," segir
Páll.
Þá leggja þeir áherslu á ljósdeyfi
á sem flestum stöðum í íbúðinni
svo hægt sé að skapa stemmningu.
Páll segir einnig mikilvægt að stilla
saman lýsingu milli herbergja og í 1
forstofunni. „Ef komið er inn úr |
mikilli birtu úti getur anddyrið
virst mjög dimmt sem kallar á
góða lýsingu þar. Hún má hins
vegar ekki yfirkeyra ljósmagnið
inn af forstofunni og því þarf að
stilla þetta saman,“ segir hann.
Að lokum segja þeir Davíð og Páll
að jafnvægi lýsingarinnar skipti
öllu. „Ef íbúðin er öll yfirlýst er
hún ekki mjög skemmtileg vistar-
vera og hið sama gildir ef hún er of
dimm.
Menn ættu því að forðast allar öf-
gar og fólki getur liðið illa ef
lýsingin er ekki rétt.“