Alþýðublaðið - 04.12.1933, Qupperneq 3
MÁNUDAGINN 4. DEZ. 1933.
ADÞfÐ0BLAÐIÐ
3
Freisisbarátta norskrar alþýðu
Sigurinn 16. októbeiv
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚT.GFANDI:
alþý&u!flokk;j;rinn
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEjlvIARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
Símar:
4000: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4005: Prentsmiðjan.
Fitstjórnin er til viðtals kl. 6—7.
Alþingi á laugardag.;
EFRI DEILD.
Þar voru mörg mál á diagskrá,
en mörg voru tekio út af dag-
skrá og bíða siein'ni tima. Mestar
iimr. urðu um þáltill. Eiríks Ein-
arssonar um áveitur. Var umr.
frestað og málinu vísað til n.
Samþ. var sú brt. við frv. um,
hmyt. á löyum um verkammw-
búski&í, að viextir skyldu fyrst: á-
kveðnir 5°/o, eius og stóð í frv.
upphafiega.
Kosnmg<alögin voru til 3. umr.
Voru*þau samp. með óverulegum
lireytipgum og lendursend til Nd.
tjuðrún Lárusdóttir hafði komið
iram með þá brt., að kosningar
læru ekki fram á sunwudegi,
i'jeldur á laugardegi, hvíldardegi
Gyðiniga og aðventista, ien sú brt.
var feid.
NEÐRI DEILD.
, í meðri diaild voru einnig mörg
má! til umr., en ýms peirra voru.
tiekin út af dagskrá.
Mestar umr. urðu um jry. um
emkaleyfji fyrin ölgerQiwj Egil
Skallfífftffrmvm til að búa. til og
selja áfengt öl tU útjlutnincjs.
Fim. frv,. er Bjarni Ásgeirsson.
Iðnaðarnefnd, sem ha'fði málið tiii
meðferðar, klofnaði um málið.
Vildi mánini ld utinn (Héðiinm og
Ingólfur) vísa málinu til stjórn-
arinnar, þar sem áfiengislöggjöf-
in myndi verða tekin til giagin-
gerðrar endurskoðunar á næsta
fjinjgii, en meiri hi. nefndarinnar
vildi láta samp. frv., en pó með
nokkrum breytingum. Urðu um-
ræður langar og fjöiUgar, svo
sem venjuliega er um mál pau,
er áfengi varðai. Pétur Ottesien
talaði gegn málinu af mikluim
dugnaði og veittist rnest hæði
beiiilíndis og óbeinlíms að Jako[tft
MöWer, sem var frv. fylgjandi.
Kvað hann sampykt frv. myndi
ekki saka, pví ’ að enginn mi.ark-
aður myndi verða fyrir öláð. Pétri
pótti ósamnæmi í peis$f|| afstöðu
Jakobs og temp 1 arastarfsemi hanjs,
með pví að sú starfsemi værj al-
pjóðlteg, og pví viæri áfengi jafn-
mildð eitur fyrir útlenda memn
sem innlenda. Bar halnin fram rök-
stúdda dagskrá um áð visa mál-
inu' frá með pieim rökstuðningi,
að hér v,æri verdð að éfna til
bruggs í landinu, pvert ofan í
yfirlýstan vilja pingm'ánma. Sú
daigskrártilii. vair feld og sömu-
lieiðis till. minni hl. iðnjn. um að
vísa málinu tiJ stjórnarininiar. Voru
brt. meiri hl. nefn-darinnar sarnp.
og má'liniu visað til 3. umr. (
Allir/i'atvlnnn.
„/Vc/iei follmt i arbejd\e!“ — „Et
nyf — et socialistisk Norg\e!“ —
„Flgrtíillet oy regeringsmagten til
Det njjrshe arbejderpcrW“
l(Al!lir í atvinnu. — Nýr — so-
ciaiisti'skur N-oregur. — . Meiri
hlutinn og stjómarvöldiin til
Verkamíannaflbkksinis.)
Þetta voru baráttukröfur nlorska
alpýðuflokksinis við komngamiat,
siem fram fóru 16. október.
Þessar kosningur sýndu pað, að
einu sinni getur auðvaldið magn-
að hræðslú fólks við st-efnu jafn-
aðarmanina — en tvisvar ekki
Árið 1930 beið norski verka-
mannaflokkurinín „mikimn ósigur“.
Eftir verklýðsisamémiiinguna 1927
vann floikkurinin miki'nn siigur.
fékkl 59 pingsæti og varð. par
með stærsti flbkkur pingsins,. Vet-
urinn 1928 myndaði flokkuriwn
stjórn, og varð bóridintn Chr.
Hornsrud ftoiisiætisráðherra. Stjórn-
in sat pó að ein-s nokkra diaga, frá
26. jan. til1 15. febrúar. Við kosn-
ingamar haustið 1930 börðu-st í-
haldisflokkairnir vitfirtri baráttu.
Þieir básúnuðu pað út, að verka-
mannafl’okkurinin ætiáði að út-
rýma kristindómi, að hann væri
að undiirbúa bióðuga b'yltingu o.
s. frv. Siðari fuHyrðingu-na reyndi
hin-n illræmdi majór, nazistinn
Vidikum Quisiing, sem varð land-
vamarráðherra í ráðiuneyti p-eirra
Kolstad og Iiundseid, að sanna.
eftir á-skorun Stórpingsins, en út-
koman varð sú, að majórinn var
afhjúpa-ður sem lygari, og varð
hann að hrökkiast frá völdum.
Ko'sningamar 1930 voru -a-ð pví
leyti tap fyrir Alpýðuflíokkinin, að
hanm tapaði 12 ping'sætum, fékk
47, en hann hækkaði í atkvæða-
tölu, úr 360 pús. atkvi. í 374 pús,.
íhaidsstjórn: Nýir nauðsynja-
tollar. Aukin dýrtið.
íhaidlsmeirihlutinn petta kjör-
tímabil gerði ekki minstu vitund
til að verjast aflieiðingum krepp-
unnar. Hainn gat að eins sýnt
d-ugnað sin.n. í pví, að drepa inauð-
synjamiál verkalýðsins, sem jafn-
framt voru varnir gegn krepp-
unni.
Vieikiaðar íhaldsstjórpir, frá
hændium og s,vo kölluðum vimstri-
mönnum, hafa sietið að völdu-m.
Þær hafa haldið uppi mjög rugi-
ingslegri og athai'nalausri póli-
tík. í
Þá taliaði Pétur Ottesien og all-
langt mál um pá páltiii. frá
meiri hl. sjútvn., að hei'mila rik-
isistjórniinni að kaupa síldar-
bræð-sluistöðiina á Sóihakka. Kvað
hann hér vera pjóðnýtiingu á ferð-
inni og pá, sem að till. stæðiu,
vera. sósíalista. Lét luum í ljós að
sér sárnaði einkum að Jöha!nin
Jósefs'son skyldi vera orðimn sós-
íalisti.
Bjarni Ásg-eirs-sion spurði hwort
h-ann ætti ekki við „natioiníal-sós-
íali:Sta“. Dró pá niður í Pétlri,
sem V'onlégt var, pí að en;n er
óákveðið, hvort íhaldið gengur
inn í „hreyfihguna'1 eða ,,hreyf-
ingi'n" í íhaldið.
Var páltill. samp. til seinni umr.
með 16 :8 átkv.
Ánið 1921 námu bejnir skattar
240 miljónum króna. En -nú nerna
biéinii'r skatt-ar að ei'ns 79 miljóuuím
króna., Aftur á móti hafa tekjur
af tóllum af neyzluvörum hækkað
úr 70 mUlj. í 180 milljónir króna.
Auk pesisa hafði íhaldi'ö' í hyiggju
fyrir kosniingarnar að kioma á um-
sietniingarskatti, p. e. að leggja:'
sérstaka|n skatt á umisetningu
kaupmiauna, kaupfélaga og fram-
l-eiðsilufélagia, en p-að var auðvitaÖ
nýr skattitr á -mauðsynjar almenn-
ings. Ef litið er á útgjaldahlið
ríki-sreiknii:ngan:na, sést, að útgjöld
til pjóðfélagslegra 'parfa (sjúk-
dóm-ar, slys, atvinuuleysi, lelli)
n-ema sajmtals 10 milljómum króna.
En útgjöld til hersims -og rentur af
lián-um nema 121 miljón króna.
— Jafmhliða pví að reka s-líka
póliitík hafa íhialdsBtjórnirnar rekið
hörkuliega l'aunalækkunarpóiitík
gagnvart verklýðsfélögunum 'Og
sampykt lög, er lakmarka stór-
kostlega baráttufre'l'si p'eima.
í Grænlandsmálinu koim öll
stefna — eða réttara sagt stefnu-
leysi — s-tjórnarinuar skýjrjt í ljóis.
Hún lét í pví máli stjórnast af ör-
lítilli klíku pjóðrembingsimíanna,.
Og reikningurimn yfir málafærsilu-
kostnaðiim í Haiag í pessu máli
vakti mikið hneyksli. Samkvæmt
honum ko-staði má!af-æis,':an Noijeg
um 1 millj. króna, -en Dani að
eins 335 pús. kr. Margir mien.n
höfðu t. d. skr-ifað greinax um
imálið og fengið fjárfúigur fyrir
hjá stjórninni Má-liinu lauk með
(')ví í jú'ni s. i„ að Stórp-ingið sam-
pykti vanpóknun sí'na yfir fram-
k-omu stjórnarinnar í mál-iinu. I
Grænliandsmálinu hafði Alpýðu-
flioklmrin-n alt aðra stefnu ien, hin-
ir fliokkarnir og var p-ess vegna,
stim'piaður sem flokkur föður-
landsBvikara. Stefn-a Alpýðu-
flokksdns sannaðiist pó rétt.
Svik ihaldsins við lýðræðið.
„Baráttan fyrir lýðræðinu" var
mjög í munni íliaklsmanna í
kosningabaráttunim gegn hin-ulm
rauða byltingaflokki 1930. Þáð
sýndi sig pó fljótt að lýðræðís-
ti'fiinnimgar íha'dsmanna voru ekki
neitt sérs-taklega miklar.
Þeir sviftu tug púsunda at>
vinnulau-sra verka|m!a!nn.'a, sem orð-
ið höfðu að fá styrk, kosniuga-
rétti við bæjarstjórniark'OSiniingalr.
Aðalmálgiagn bændaflokksins,
„Nationen" birti eitt sinn pess,i
orð: „Vér höfum aldrei reynt að
dyl-ja pá skoðun vora, að vér
álítuím, að lýðræðið héir í Noregd
sé komið á síðasta stig. Þ:að er
ekki hægt að stjórna landinu eftir
pessu skipulagi, alt mun leita nið-
ur á við, par til eitthvað afl ris
upp, sem sundrar skipulaginu. At
kvæðaseðililinn skapar aldrei
mögulieika fyrir lendurbótuim . .
Þetta er ful'lgildur nazista-ræðu-
stúfur. Lýðræðið er ágætt meðan
Ihaldið ræður, en ef kjósendurnir
frernja pá forsmán, a-ð gefa sos-
ialistum vö-ldin í hiendur, pá byrj-
ar ihaldið pegar í stað að gef-a
-svörtu'm fassismanum hýrt aUga.
Alpýðufiliokkurinn niorski, er tal-
inn nokkuð byltingasinnaðri en
særtski eða da-nski Alpýðuflokk-
urinn. En petta mun ekki rétt
nerna að nokkru leyti. —< I kosn-
ingabæklingi eftir Hans Amuin-d-
sen stendur m. a. „Alpýðufliokkur-
in'n æskir ekki eftir pví að fr,am(
kvæma k-ommúnistiskt einræði í
Noregi. Möguleiki fyrir pví er
ekki fyrir hendi. En pað lig-gur
nú fyrir, að Alpýðufl'okkurinn nái
meiri hluta og völdum með afli
lýðræðisins og atkvæðaseöiisin's'
Alpýðan stefnir gegn anðvalds-
kreppunni.
Alpýðufliokkurinn hélt uppi afar
vel skipulagðri agitasijón -og
studdi verkalýðshreyfingin haina
öflugílega. Enn fremur studdu
samvinnufélögin alpýðuna mjög í
kosning-abairáttunni. Blöð Alpýðu-
flokksins hafa verið s-önld!, í hundr-
uð púsunda tali um ailt laindið.
Bæklingimr um aðaiimálin var
dreyft út og kvikmyndin: „Aliir í
atvinnu" va-r sýnd um ait l-andið.
Alpýðuflokkurinn
Hægri íhaldsmenn
Bændafiökkuri-nn
Frjáls-1. pjóðfl.
Vinstri íhaldsmenn.
Róttæki pjóðfl.
Nazistar
ÞjóðfL
Kommúnistar
Alpýðuflokkurinn jók ping-
man-natölu síua úr 47 í 69. (Þirng-
mienn eru alls 150). Flokkurinin
hefir pannig unnið 22 pingsæti
frá íhaidsflokknum og vantar pví
að eins 6 pingSiæti til að hafa
hreinan meirihluta. Kommúnistum
tókst að felia prjá af fratabjóð-
endum Alpýðuf-lokksins, em|n í
Björgvin, einn í Þrándbeátmi og
einn á Þelamörk. Fyrtr 12 ár-
uni réðiu kommúnistar yfir verk-
lýðshneyfmgiimni nondm og höfðu
26 pingmemn, ien ;nú eru peir gjör-
samtegá átmfalausir og hafa eng-
an fuliltrúa í pinginu. Fengu áþ
;eins 22 púsimd atkv., en Alpýðu-
ft.okkwiim 500 pús. atkv.
MIKILL
VEÐ URSPÁMAÐ UR
Ungverskur stjörmufræðingur
riok-kur, sem heldur pví fram, að
unt sé að segja fyrir urn veðrið
svo tugum ára skifti af giángi
lumintungianna, hefir komið fram
mieð osaurspádóm sem imr alh
W árMnp 2000. Hann byrjar meö
pví að segja að pangað til í
miðjum pessum mánuði verði
veður í Evrópu með mildast-a
móti, en upp úr pví kól'n-i. Næsta
sumar á að vera hitas-uimar, en
sumurið 1935 -aftur á móti mjög
kalt. Árið 1943 á að ganga ógur-
liég hitabylgja yfir alla jörðina.
„Al'lir í atvinnu". var slagorðið,
sem gneip pjóðina. Á göflum a-llra
alpýðuhúsiai í landinu sást p-etta
slagorð. Það ljómaði frá ljósa-
„skiltum" víða. Menn báru bað í
rauðum smáfána í jakkahorninu.
Atvinnumálastefnuskrá Alpýðu-
flokksiins leit pannig út:
Aukin útgjöld ti-1 vega
g-erða 6 milj. kr.
Járnbrautairlngni'nga 4 mi-lj. kr.
Rafmagn í jámbr. 3 milj. kr.-
Nýjar hafnir, vitair og
símar 4,5milj. kr.
Ný rækt o. fl. 7 miij. kr.
Aðrar auknalr framltv. 25,5 milj. kr.
Kosningarnar sýndu að fólkið
iieimtaði að aJ-iir- fengju vininu,
að Alpýðuf-lokkurinn f-engi. stjórn-
ina í hendiur:
Glæsilegur sígur.
Orsiit kosninganma urðu pessi:
500 460 + 129 600
247 428 -h 75 645
172 387 -f- 17 311
19 920 -í- 10 699
209 499 -4- 28 515
6841 2571
27 775 (nýr fl)
18 889 (nýr fl.)
22 066 + 2 082
Sigur n-orska verkalý'ðsins var
stórkostlegur 16. októbieir síðast
liðinin, en pó ekki inægilegur. Að
vísu er talið fullvíst, að flokkur-
in-n myndi stjórn eftir nýár, er
Stór-pingið k-emur saman, en sú
stjórn verðux að nokkru háð ein-
hverjúm af hinum flokkunum,
sem hún verður að styðjast við.
Ef norskir jafnaðarm-enin mynda
stjórn, pá er Island ein-a 1-andið
fyrir utan Finnladd, á Norður-
lönduln sem ekki hefir j-afnaðar-
manna'stjórn. \
N-orðurlan-dabúar eru -andvíigir
afturha-ldi, nazisma -og komimún-
isma.
**
Frá árinU 1945 á að fara stöðugt
kólnandi ár frá ári, par ti.l árið
2000, að veðráttan á jörðunni
verður orðin ógurliega köld mið-
að við páð sem við eigum að
venjast.
V. K. F. Framtíðin
í Hafnarfirði
heldur hina árlegu árshátíð sina
an-nuð kvöld kL 8 í Góötcm])lara-
hií'sinu. Afmæiishátíðir Framtíð-
arinnar eru alt af mjög skemtileg-
ar, og er pess að vænta, að fé-
lagskonur fjölmenni.
Hætta. - Stysahætta. - Lífsbætta.
Fjöldi siysa, atvinnuslys og önnur, par á meðal líftjón og örkumi,
orsakast af athyglisskorti, varúðarskorti eða hirðuleysi, eigin eða ann-
ara, og af ótryggum vinnutækjum eða hirðulausum útbúnaði á vinnu-
stöðvum.
Forðist að vera valdir að slysum, beint og óbeint eigin slysum
og annara. Skörp og vakandi athygli og eftirtekt er eitt af einkennum
sannrar og hagnýtrar mentunar
Verkamenn, sjómenn, verkstjórar og forráðamenn! Verið athug-
uiir og gætnir við vinnu og vinnustjórn um vinnutæki og útbúnað á
vinnustöðvum! Áföllin og slysin fást aldrei að fullu bætt