Alþýðublaðið - 05.12.1933, Blaðsíða 1

ÞRIÐJUDAGINN 5. DEZ. 1933.
XV. ARGANGUR. 33. TÖLUBLAÐ
RlTSTJÓEl:
P. R. VALDEMARSSON
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
JTGEFANDl:
ALÞÝÐUFLORKURINN
á dag að meðaítali fékk
ALÞTBUBLABIB
ÐAQBLAÐIÐ hemur út oUa vlrka úage fcl. 3 — 4 síSdegts. Askrtftagjald kr. 2,00 & tnánuði — kr. 5,00 fyrir 3 mánuði, ef greift er fyrlrfram. t lausasölu kostar blaðið 10 aura. VIKUBLAÐIÐ
kemur öt & hverjtiin miðvikudegi. Það liostar aðeins kr. 5,00 á dri. 1 pvi blrtast allar helstu greinar, er birtast i dagblaðinu, fréttir og vikuyfiriit. RITSTJÓRN OQ AFGREIÐSLA Alpýðil-
bSaðsiiiB er vio Hverfisgötu nr. 8— 10. SlMAR: 4900: afgreíðsla og auglýsingar. 4901: rltstjórn (Innlendar fréttir), 4902: rltstjórl, 4903: Vilhjálmur 3. Vilhjálmsson, blaðamaður (hetma),
Magnús Ásgeirason, blaðamaður, Framnesvegi 13. 4904: F, R. Vatdemarsson. rltstjóri, (heima), 2937: Sigurður Jóhannesson, afgreiöslu- og augiýsingastjórl (heimah- 4303: prentsmiöjan.
i nóvembei
V v
Asgeir Asgeirsson lýsir Jakob Mðller
og aðra fhaldsmenn ðsannindamenn
NAZISTAR NEYÐA VERKAMENN TIL AÐ
BERA UÚGVITNI QEGN KOMMÚNISTUM
í ÞINGHÚSSBRUNAMALINU
nm atbarðina 9. nóvember fi lyrra
Hann sfaðfestir frásðgn Alþýðn^
flokksuiannn um máfiið
og skkfirskofar til Magailsar Guð~
uiuudssouar því tll sðnniinar
Eins og kunnugt er, ákvað í-
halds-meirihlutinn í bæjarstjórn
Reykjavíkur í byrjun nóvember
í fyrra að lækka kaup í at-
vinnub ótavinnunni hér í bænum
um þriðjung, úr 9 kr. á dag,
niður í 6 kr. En flestix þeirra
manna, sem nutu atvinnubóta-
vimuumar, fengu að eins vinnu
1 til 2 vikur á mánuði.
Þetta átti að vera upphafið að
allsherjarkaupliækkun í bænum,
og var gert í samráði við félög
atvinn'uiiebenda, sem samtímis
gerðu; samningatilraunir um katip-
lækkun.
Þesisari stórfeldu kauplækkun-
artilruun var harðlega mótmælt
af fulltrúum Alþýðuflokksiris- í
hæjarstjórri, verklýðsfélögunum,
með akníeninri kröfugöngu og með
verkfalli 9. nóv. 1932.
Ihaldið hefir ált af tieynt að
verja hinia ósvífnu framkomu sina
með því, að ríkisstjórnjn hafi ekki
íengist til að veita aukið fé til
jatvinnubóta í bænum, og því hafi
verið nauðugur einn kostur, að
lækka kaupið. Alþýðuflokkurinn
hefir þegar frá upphafi lýst þettia
hrein ósannindi, því aðnefridir frá
alþýðusamtökunum áttu hvað eft-
ir annað sámtöl um þetta við
forsætisráðherra í fyrrahaiust, og
neitaði hann aldrei ríkisistyrk í
þesísiu skyni, en bar alt af fyrilr:
sig, að um það þyrftu áð koma
fram óskir frá mieiri hluta bæj-
arstjómar.
Á fundi í sameinuðu þingi í
gærkveldi bar Jakob Möller eun
einu. sinini fram þessar gömlu
varnir fyrir íhaldið.
Þá tók til máls Ásgeir Ásgeirs-
son og staðfesti frásögn Aiþýðu-
fliokksmanna um þessi atriði í
einu og ölílu.
Hami lýst.i yfir fiví, afi fi\am afi
kvöldi, h'ms 9. nóvember 1932
heffii enrjin ósk um ankin fjúr-
framltíy frá ríkissjódi iif afvinnw-
bóta, komifi fram frá meirihlutaiv-
\im\ í bœjarstiórn. Hamn hefði tal-
ið, að frumkvæði um þáð hefðu
orðið að komia þaðan, tii þeas
að ríkisistjórnin gæti sint máiiinu.
En að kvöldi hins 9. nóvembier
hefði honum orðið kunnugt, að
auk AlþýðuflokksfuUtrúanna 5
iog Framsóknarfulltrúanna . 2
hefði að minsta kosti einn íhalds-
bæjarfuMtrúi, og þahnig meirihluti
bæjarstjórnarinnar (8 af 15) ósk-
að eftir fjárframlögunum, og
hafi hann þá sam'stundis lofað
þeim.
Pegar hér var komifi nœfiu fon-
sœtisrádherra, hröpriai Jakob
Mölher, að pefta vœm óscmnindi.
Svaraði forsætisráðlierra þá sam-
stundis, að þietta væri rétt, því að
um kvöldið 9. nóvember hefði
hann átt viðtal við Héðin Valdi-
marsson og Pétur Halldórssioin og
þá fyrsit fengið fulla vitneskju
um, að .þetta væri ósk meirihluta
bæjarstjórniarinniar, þar sem Pét-
uií HaMdórsson hefði þá óskað eft-
ir fénu til atvinnubóta, og hefði
það trygt að minsta ko9ti ein-
faldan meiri hluta bæjarstjórn-
ar, þar sem áður höfðu liegið
fyrir um þetta ítrekaðar óskir Al-
þýðuflokksins og fulltrúar Fram-
sóknarfliokksins í bæjarstjórn
befðu verið því samþýkkir. Vís-
aci hann til s’.anshtrjsmrnmrt
sinna, Magnú$ar Guðmimdssiomr
og, Porsteim Briem fiessu til
shtcfcstingar.
Af þesisu er augijóst, að einia á-
stæðan, sem íhaldsmieirihlutinin í
bæjarstjórn Reykjiavíkur hafði til
kauplækkunar í atvinnUbótaviinn-
urini, var að hjálpa atvirinurek-
endum til allsherjar kaUplækk-
(unar í landinu.
Alþýðan sýndi svo greiinilega
samtök sin 9. nóvember, að í-
haldið treysti sér ekki til aniniars
enl liáta af kauplækkunum sínum
í það siun. En ósigur íhaldsiinis í
þessu máli varð aftur til þess,
að það gekst fyrir stofnun ríkis-
lögreglunnar til þiess að tryggja
sér aðstöðu til ofbeldis við næisitu
tilraun til almienmrar kauplækk-
unar verkalýðsins,
Eldgosið.
Tveii* eldstólpar sjást
á lofti frá Langanesi
Gurinólfsvík, 5. dez. FB.
í pjorgun sáuet héðan fveír stór-
ir eldstrókar á lofti í vesturáttb
Eins og skýrt var frá í blað-
inu í gær, eru menn nú komnir
á þá skoðun, að eldurinn sé ekki
í TröMadyngju og líklegast hvergi
þar, sem ætlað var fyrst. Hins
vegar er talið að a'lt bendi til
þesls, að eldurinn muni vera í
Vatnajökli, og þá helzt á líkum
sióðuim og vár 1922, en sá eldur
sást bæði norðan- og suuman-
lands og var mjög mikilfenigleg-
ur, þó að ekki kærni öskufall í
bygð. Þau gos stóðu yfir rúma
viku. Hafa engir, svo vitað sé,
séð þá gosstaði, enda er megin-
hiuti Vatnajökuls enn ókainnaður.
Siðasti dagor basins-
fsis k 3andarík|aKKaim
var fi gær.
Miklll porstt i mSnnnni.
Drykkjnsiingvar og kapp-
drykkjnr.
London í miorguin, FÚ.
/ tjðir uar sífiasta bamukigurinn
í Banrlaríkjurium, og var þa:r mik-
ið um að vera meðal þeirra, sieim
í dag gera ráð fyrir að slökkva
þorsta isirin á lögliegan hátt í
fyrsta skifti á 13 árum. I leik-
húsum og öðrum opinberum
stöðuim voru gamlir drykkju-
sörigvar efst á dagskrá, og víða
tóku menn sig samian um uindir-
búniiug kappdrykkju í dag og
næstu daga.
Bannið gengnr úr gildi
í kvSId. kl. S
Washington, 5. dez. UP. FB.
Bamnið gengur fonnliega úr giildi
í dag kl. 8 e. h„ en þá hefir
Utah, seiniasta ríkið, sem til' þarf,
gengið frá t'ullnaöarsamþykt á
áfníáimi bannsilns.
UPPREISNIN í RÍNA
20 manns drepnir, og fjöldi
særðir
Normaridie í rnorgun. FÚ.
Fullyrt er, að 20 manns hafi
verið dnepnir og fjöldi iraamra
hadtulega særðir í Fu Kiien hér-
aðinu í Kína í gær, er flúgvél-
ar NialÉil'nigstjórnariinnar vörpuðu
sprenjgjum yfir borgir þær, sem
luppreistarmiennin hafa þar tekið
á vald sitt.
EN ÞEIR TAKA AFTUR FRAMBURÐ SINN
EDMUND HEINES
nazistalögreglustjóri
og moröingi
Hann er það hreiriskilnari en
aðrir Nazistaforingjar, að hann
skrifar jafnan orðið „morðingi"
undir nafn sitt.
Myndin er tekin, er hann mætti
fyrir réttinuim í Leipzig fyrir
skömmu.
Donlfoss lætnr til sbarar sbriða
gegn Nazistnm
London í gærkveldi. FÚ.
Austurríska stjórnin hefir nú
gerf, upptœkar alJar eigntr Na$-
istaflokksíns fiar í landi. Áðuri
hefir fltokkurinn verið úrskurðáð-
lur ólöglegur þa;r í latndi og bann
lagt við því, að bera merki haris.
Kalundborg og Oslo í gærkveldi.
FÚ.
Fimtugasta réttarhaldið í mál-
iriu út af bruna Ríkisþmgshúss-
ins fór fram í dag. Er nú búist
við því aö nokkúrt hlé verði á
réttarhölduniU'm, unz varinar- og
sóknar-skjöl verða lögð fram og
málið tekið til dóms.
Siðasta skýring Nazista:
Lubbe var einn að verki.
í dag var sett fram ný skýr-
ingartiiraun á því, hvermig það
hefði getað atvikast, að kviknað
hefði í húsiniu af völdum eins
manns. Skýringin ier í því fólgin,
að við ræstirigu hússins hafi ver-
ið notað eitthvert fægiefni, sem
mikið benzín hafi verið í, og þess
vfegna hafi húsið verið eldfimara
en ella. Bent var á það, að ný-
lega hefði annárs staðar kvikn-
að: í húsi af þessum sökum ein-
lungis vegna þess, áð glóandi
kola'moli féll á gólfið.
Lðgregla Nazlsta neyðir verka-
menn til að bera Ijúgvitni.
f dag voru yfírheyrðir verka-
menin, sem áður höfðu borið það
fyrir réttirium, að í ráði hefði
verið að stofna til byltingar úm
það leyti sem Rikisiþingshúsið
branin., og að þá hefði eininig átt
að eyðilieggja ýmsar rafmagns-
stöðvar í landinu, Verkamfenlnirn-
ir tóku nú aftur þenna frámburð
sinin og sögðu, að lögreglan keffij,
myiA sig, fil fiess afi skrifa imdir
hann fierpr fieb' bám hrnrn fmm.
HERLÖG ERD GENGIN fi GILDI DH ALL4N
SPÁN
Alftar borgfir i nmsátaps-ástandi
RÍK KONA
LITIN
Einkaskeyti frá frétiaritWá
Alfiýfiublafisins í Kmipm.htífn.
Káupmajrimahöfn í miorguln;.
Frú Arina Mönsted, íekkja hiínis.
alþekta danska smjörlíkisfranv
leiðanda, andaðist í gær, 83 ára
að aldri. Eiignir þær, er hún lét
eftir sig, og nema alls 40 miiljón-
um króna, renna sainkvæmt a:rf-
Mðsluskrá hennar í sjóð til efl-
inngar iðnaði og verzlun Daina.
STAMPEN.
Einkaskeyti frá frétiarlktm
Aipýfiubhumvi í Kaupm.höfn.
Kaupman'nahöfn í miorgun.
Spanska stjórnin gaf út yfirlýs-
ingu í gær þess efnis, að herlög
Séu gjerigin í gildi urn alt landið
og að allar borgir séu lýstar í
umsátaráistaind. Býst stjórnin við
því, að syndikalistar og kommún-
istar muni í sameiningu reyna
að koma af stað allsherjarverk-
falli, jafnvel grípa til vopna og
gera tílraun til byltingar, ef í-
haldsfl'okkarnir bera algerðan sig-
tur úr býtunt í kosninguinum.
En þó gerir stjórnin ráð fyrir,
að benni muni takast að haida
völdunum, og hafa yfirhönd, ef
túl bardaga konii.
STAMPEN.
1