Morgunblaðið - 03.11.1996, Blaðsíða 2

2 SUNNUDAGUR 3. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/RAX
Uppskerustörf enn í gangi
SUNNLENSKIR garðyrkju-
bændur voru að taka upp úr
görðum sínum alveg þangað til
bylurinn brast á f byrjun vikunn-
ar. Þegar Morgunblaðsmenn
voru á Flúðum voru „Bakaram-
ir“, þ.e.a.s. eigendur og starfs-
menn Bökunar hf., inni í hlýj-
unni að pakka gulrótum sem
teknar voru upp áður en það
byijaði að snjóa. Enn er eftir
að taka upp úr görðum í ná-
grenni Flúða. Bökun hf., sem
fjórir garðyrkjubændur eiga, er
með umfangsmikla og mikið
vélvædda gulrótaræktun. Georg
Ottósson, einn eigenda Bökunar,
segir að mikil og góð uppskera
hafi fengist í sumar. Við pökk-
unarvélina stendur annar eig-
andi, Þorleifur Jóhannesson.
MEÐ blaðinu í dag fylgir átta
síðna auglýsingablað frá Heklu.
Pósthúsum
fækkað
PÓSTHÚSIÐ sem verið hefur í Lóu-
hólum í Breiðholti verður lagt niður
í byijun næsta árs, en starfsemi
þess sameinuð pósthúsinu í Mjódd.
Þá stendur til að leggja einnig niður
pósthúsið á Keflavíkurflugvelli, á
Umferðarmiðstöðinni í Reykjavík, í
Þykkvabæ og í Fljótum í Skagafirði.
Að sögn Guðbjargar Gunnarsdótt-
ur í upplýsingadeild Pósts og síma
er gripið til fækkunar pósthúsa til
að stemma stigu við taprekstri á
póstþjónustunni. „Viðskiptavinir
Pósts og síma í efra Breiðholti fá
póstinn auðvitað heim í hús hér eft-
ir sem hingað til,“ sagði hún.
Ekki hefur verið tekin ákvörðun
um hvenær breytingamar taka gildi
eða hvenær pósthúsin í Umferðar-
miðstöðinni og á Keflavíkurflugvelli
verða lögð niður, en svokölluð fyrir-
tækjaþjónusta Pósts og síma verður
aukin á móti. Þá verður þjónusta
landpósts aukin í Þykkvabæ og í
Fljótum í Skagafírði og verður land-
póstur á ferðinni 5 daga vikunnar.
-----»-■-»-«-
Fíkniefni
finnast
VIÐ sameiginlega húsleit lögregl-
unnar í Kópavogi og fíkniefnalög-
reglunnar í tveimur íbúðum í aust-
urbæ Kópavogs á föstudag fundust
6 grömm af amfetamíni, 14 grömm
af hassi, brugg og bruggtæki. Karl-
maður var handtekinn vegna málsins
og yfírheyrður. Honum var sleppt á
föstudagskvöld og að sögn lögreglu
telst málið upplýst.
Skýrsla um tíðni o g orsakir sjálfsvíga kynnt í ríkisstjórn
Sjálfsvíg ungra karla önnur
algengasta dánarorsökin
NEFND um könnun á tíðni og
orsökum sjálfsvíga á íslandi segir
sjálfsvíg ungmenna, einkum karla
15-24 ára, alvarlega staðreynd,
en sjálfsvíg er önnur algengasta
dánarorsök í þeim aldurshópi
1990-1994. Einnig hafa sjálfsvíg
kvenna 55-64 ára aukist. Nefndin
telur brýnt að snúast til vamar
gegn sjálfsvígum ungs fólks hér á
landi og leggur áherslu á að for-
vamir ýmissa stofnana þjóðfélags-
ins verði samhæfðar. Reynsla ann-
arra þjóða sýni að skipulegar að-
gerðir til varnar sjálfsvígum séu
vænlegastar til árangurs.
í skýrslunni kemur fram að
sjálfsvígum karla 15-24 ára hafi
fjölgað miðað við undanfarna ára-
tugi. Frá 1990 til 1994 voru 106
dauðsföll í þessum aldurshópi, það
er 51 vegna slysa, 37 vegna sjálfs-
víga og 18 vegna sjúkdóma. Af
37 sjálfsvígum urðu 23 á árunum
1990-1991 en 14 dreifðust nokkuð
jafnt milli hinna áranna þriggja. Á
sama tímabili létust 24 konur
15-24 ára, þar af þijár vegna
sjálfsvígs. Sýna tölurnar mikinn
mun á kynjunum, bæði hvað varð-
ar heildarfjölda dauðsfalla og or-
sakir þeirra.
í skýrslunni kemur einnig fram
að sjálfsvígum hafi fjölgað víðast
hvar á Vesturlöndum meðal ungs
fólks sem orðið hafi tilefni þess
að Alþjóðaheilbrigðismálastofnun-
in skoraði á þjóðir heims að bregð-
ast markvisst við þeim vanda.
Sjálfsvíg fjórðungi fleiri en
dauðsföll í umferðarslysum
í ljós kemur að sjálfsvígum ís-
lenskra kvenna, 55-64 ára, hefur
farið fjölgandi á síðari árum án
þess að viðhh'tandi skýringar hafí
fundist. Jafnframt hefur tíðni
skráðra sjálfsvíga 1950-1994 mið-
að við hundrað þúsund íbúa aukist
hérlendis og þegar á heildina er
litið eru skráð dauðsföll vegna
sjálfsvíga fjórðungi fleiri en af
völdum umferðarslysa, samkvæmt
skýrslunni.
Bandaríska varnarmálaráðneytið vildi koma kjarnavopnum fyrir á íslandi
Málið var aldrei rætt
við íslensk stíómvöld
í FRÉTT frá Vöku-Helgafelli um
nýjar bækur, sem eru væntanlegar
fyrir jól, er sagt að í bók eftir Val
Ingimundarson sagnfræðing, í eld-
línu kaldastríðsins, komi fram að
bandaríska vamarmálaráðuneytið
hafi farið fram á það við John Fost-
er Dulles utanríkisráðherra að kom-
ið yrði fyrir kjamorkuvopnum á
íslandi. Ekkert bendi til að íslensk-
ir ráðamenn hafi haft vitneskju um
ráðagerðina.
í bókinni fjallar Valur um stjóm-
mála-, hemaðar- og efnahagssam-
skipti íslands og Bandaríkjanna á
ámnum 1945-1960 og segir þar
að á ámnum 1958-1959 hafi
Bandaríkjastjóm haft uppi ráða-
gerðir um að setja hér upp NIKE-
loftvamarflaugar með kjarnaodd-
um sem ætlað var að granda óvina-
flugvélum. Markmiðið hafi verið að
vega upp á móti þeirri ákvörðun
þjóðaröryggisráðs Bandaríkjanna
árið 1957 að kalla á brott alla her-
menn úr landher Bandaríkjahers á
Keflavíkurflugvelli végna niður-
skurðar til hermála. Auk þess
tengdust þessi áform kjamorku-
stefnu NATO, sem mörkuð var um
miðjan sjötta áratuginn og miðaði
að því að auka mjög vægi kjarn-
orkuvopna á kostnað venjulegra
vopna. Bandaríkjamenn hættu við
að setja upp kjamaflaugar hér á
landi vegna þess að þeirra var frek-
ar þörf annars staðar.
Flaugar í Keflavík og
við Reykjavík
Bendir Valur á að Bandaríkja-
menn hafi að því er virðist ekki velt
því fyrir sér að íslendingar kynnu
að vera andvígir uppsetningu flaug-
anna á íslandi, þar sem þær yrðu
búnar kjamaoddum. Ræddu Banda-
ríkjamenn um að bjóða íslenskum
stjómvöldum að setja flaugar upp í
Keflavík og í grennd við Reykjavík.
Valur dregur í efa að vinstri stjóm
Hermanns Jónassonar hefði sam-
þykkt að taka við þessum flaugum,
enda hefði það getað valdið skjálfta
í íslenskum stjómmálum og sprengt
ríkisstjómina.
Ábyrgjast öryggi landsins
Fram kemur að stefna íslenskra
stjórnvalda hafi ekki útilokað stað-
setningu annarra vopna en árásar-
vopna hér á landi og að NIKE-
flaugarnar hafi verið skammdrægar
og til loftvarna.
Búlganín, forsætisráðherra Sov-
étríkjanna, bauðst til þess á þessum
tíma að ábyrgjast öryggi íslands
með því skilyrði að hér yrðu engar
herstöðvar. í svari Hermanns til
Búlganíns fyrri hluta ársins 1958,
eru ekki tekin af öll tvímæli um
hvort heimilt hefði verið að koma
fyrir kjarnorkuvopnum á Islandi. I
bréfinu segir að ekki yrðu leyfðar
stöðvar fyrir önnur vopn en þau sem
íslendingar telji nauðsynleg til að
verja landið. Um kjarnorku- eða
eldflaugastöðvar hafi aldrei verið
rætt og engar óskir komið fram um
slíkt en þá höfðu Bandaríkjamenn
ekki kynnt forsætisráðherra hug-
myndir sínar. Bandaríkjastjórn hafi
þó ætlað að hafa full samráð við
íslensk stjórnvöld um uppsetningu
flauganna.
Völlurá VIS
►Með kaupum Vátryggingarfé-
lags íslands á Skandia er orðið til
nýtt stórveldi á íslenskum fjár-
magns- ogtryggingarmarkaði. /12
Risinn í Evrópu
►Helmut Kohl nýtur sérstöðu í
evrópskum stjómmálum og í vik-
unni sló hann met lærimeistara
síns, Konrads Adenauers. /12
Viljum virkja
vinnustaðina
►Þórarinn Viðar Þórarinsson,
framkvæmdastjóri Vinnuveitenda-
sambandsins, gerir grein fyrir hug-
myndum VSÍ um vinnustaðasamn-
inga. /18
Litla gula hænan
reið baggamuninn
►í Viðskiptum/atvinnulífi á
sunnudegi er rætt við Gísla Gísla-
son og Einar Kristjánsson í Pizza
67 í Kaupmannahöfn. /22
B
► 1-32
Hvert er ég
eiginlega að fara?
►Guðmundur Blöndal hefur feng-
ið ærinn skammt af mótlæti í líf-
inu. Hann hryggbrotnaði þegar
hestur með hann fældist í Egypta-
landi og allt síðan hefur saga hans
verið samfelld barátta. /1 og 2-4
Konan í fjörunni
►í fjörunni í Skerjafirði má sjá
sjá aldna kínverska konu, Wang
Zhi Lan, að gera „tai ji“-æfingar
sínar eins og heima í Kfna. /6
Við sálmaskáidið vor-
um sjaldan sammála
►Eiríkur Eiríksson frá Dagverð-
argerði, lauk störfum á Alþingi
eftir að hafa starfað þar sem bóka-
vörður í tvo áratugi. /8
Áfram stanslaust stuð
►Páll Óskar Hjálmtýsson blæs í
herlúðra með nýrri plötu sinni þar
sem kveður við nýjan tón í ís-
lenskri dægurtónlist. /18
C
FERÐALOG
► 1-4
Mauritius
► í góðu yfírlæti á eyju undan
Afríkuströndum. /2
Ferðapistill
►Á hveiju ári eyðir íslensk ferða-
þjónusta milljónum króna til aug-
lýsinga og kynningar erlendis en
umfiöllunin er ekki alltaf af hinu
góða. /3
D
BÍLAR
► 1-4
Danir veija Skoda
Octavia bíl ársins
►Ekki eru mörg ár síðan kveðnar
voru grínvísur um Skoda en nú
er öldin önnur./1
Reynsluakstur
►Þýður Discovery með hljóðlátri
dísilvél. /27
FASTIR ÞÆTTIR
Leiðari
Helgispjall
Reykjavlkurbi
Skoðun
Minningar
Myndasögur
Brids
Stjömuspá
iak Skák 40
26 Fóik i fréttum 42
26 Bió/dans 44
26 íþróttir 48
28 Utvarp/sjónvarp 49
30 Dagbók/veður 51
38 Gárur lOb
38 Mannlífsstr. lOb
40 Dægurtónlist 16b
40 Kvikmyndir 17b
40
INNLENDAR FRÉTTIR:
2-4-8-BAK
ERLENDAR FRÉTTIR:
1&6