Morgunblaðið - 03.11.1996, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 3. NÓVEMBER 1996 13
hans innan flokksins var skjótur
og hann virðist mjög ungur hafa
heillast af og sýnt mikinn skilning
á innviðum flokksstarfs og stjórn-
málavafsturs. Árið 1960 var hann
kjörinn til setu á sambandsþingi
Rheinland-Pfalz, hann varð leið-
togi flokksins í sambandslandinu
árið 1963, forsætisráðherra þess
sex árum síðar og formaður CDU
í Vestur-Þýskalandi árið 1973 eft-
ir að hafa verið hafnað í leiðtoga-
kosningunum 1971. Því embætti
heldur hann enn, hlaut á dögunum
norður-kóreska landsfundarkosn-
ingu og var endurkjörinn með
95,5% atkvæða.
Þann 1. október 1982 komst
Helmut Kohl á spjöld þýskrar sögu
er hann varð kanslari eftir að
stjóm Helmuts Schmidt, þáverandi
kanslara, hafði orðið undir í at-
kvæðagreiðslu um traustsyfirlýs-
ingu. Schmidt var í hugum
margra, einkum erlendis, hold-
tekja hins nútímalega stjórnmála-
manns, gáfumenni og mennta-
maður sem gat haldið uppi reip-
rennandi samræðum á enskri
tungu, maður sjálfsöruggur og
sannfærandi í sjónvarpsfasi. Þetta
glæsimenni hafði lotið í gras fyrir
190 sentímetra háum og alþýðleg-
um „klunna" sem virtist ekki ein-
ungis þunglamalegur í framgöngu
allri heldur talaði mál sveita-
mannsins og var aukinheldur langt
frá því orðheppinn.
KOHL á meðal aðdáenda í Austur-Þýskalandi fyrir kosningarnar 1990.
Conrad
Adenauer:
14 ár
Ludwig Kurt G
Ertiard Kiesin
1950
KOHL ásamt leiðtogum gyð-
inga gengur í gegnum hliðið
illræmda i Auschwitz-búðun-
um í Póllandi. Kohl hefur líkt
og lærimeistari hans Konrad
Adenauer haft það að megin-
markmiði í utanríkisstefnu
sinni að vinna þurfi að fullum
sáttum með Þjóðverjum og
þeim þjóðum sem þeir herj-
uðu á í valdatíð nasista.
KOHL ásamt Francois Mitterrand, hinum burtgengna forseta
Frakklands. Þeir voru persónulegir vinir og sameinaðir í hugsjón-
inni um að traust í samskiptum Frakka og Þjóðveija væri ein
af forsendum þess að unnt yrði að sameina ríki Evrópu.
Atvinnumenn í þýskri gáfu-
mannstétt höfðu löngu áður af-
skrifað Kohl og því urðu þessi
umskipti þeim nokkuð áfall. Ein-
um sex árum áður hafði Franz
Josef Strauss, leiðtogi systur-
flokks CDU í Bæjaralandi er nefn-
ist CSU, gjört heyrinkunnugt að
Kohl yrði aldrei kanslari. „Hann
er öldungis óhæfur. Hann skortir
allt sem til þarf hvað varðar per-
sónuleika, gáfur og stjórnmála-
hæfileika. Hann skortir allt.“
Hann var ekki einn um þetta
mat. Kohl var óspart hafður að
háði og spotti. „Peran ætlar sér
að verða kanslari!" sagði í fyrir-
sögn tímarits eins er Kohl kom til
Bonn til að taka við embættinu.
Perunafngiftin var tilkomin sökum
holdarfars kanslarans nýja en
hann hefur aldrei dregið dul á að
hann er prýðilega afkastamikill
við matarborðið og er hann var
einhverju sinni beðinn um að minn-
ast móður sinnar sagði hann: „Hún
var frábær kokkur“.
Kohl fór síðan með sigur af
hólmi í kosningunum 1983, 1987,
1990 (þeim fyrstu eftir samein-
ingu Þýskalands) og 1994. Flestir
telja að hann geti verið þokkalega
sigurviss fari hann fram 1998.
Gáfumannastéttin er löngu hætt
að hlæja.
Þunginn og seiglan hafa sett
mark sitt á einkalíf kanslarans og
samskipti hans við pólitíska ráða-
menn í öðrum löndum. Haft er
fyrir satt að hann hafi ritað eigin-
konu sinni, Hannelore, um 2.000
ástarbréf í tilhugalífi þeirra, sem
HELMUT Kohl sver emb-
ættiseið kanslara Vestur-
Þýskalands 1. október 1982.
Kanslarar
Þýskalands
Frá síðari heimstyrjöld
demókratar
,18118 Jafnaðarmenn
raunar stóð yfir í ein 13 ár. Fjöl-
skylda kanslarans heldur sig jafn-
an fjarri kastljósi fjölmiðla þó svo
að Kohl og eiginkona hans hafi í
fyrra rofíð hefðina með því að
gefa út matreiðslubók með þýsk-
um eftirlætisréttum kanslarans
sem mælst hefur misjafnlega fyrir
og deilt er um hvort teljast megi
merkt framlag til þýskrar matar-
gerðar.
Sagt hefur verið um Kohl að
óskorð völd sín innan flokksins
megi hann þakka yfírburða þekk-
ingu á innviðum hans og á persónu
og hagsmunum þeirra sem með
honum starfa. Hann hefur verið
vændur um ofríki og víst er að
fáir raunverulegir stjórnmálaskör-
ungar hafa komið fram á sjónar-
sviðið innan flokksins í tíð Kohls.
Fjendur hans væna hann um að
beija niður alla andstöðu og alla
þá sem hugsanlega gætu ógnað
yfírburðastöðu hans. Þá hafa þeir
sem ekki fylla aðdáendahóp kansl-
arans jafnan haldið því fram að
Kohl hafí fyrst og fremst verið
heppinn á valdaferli sínum. Hon-
um hafi fyrir tilviljun auðnast að
vera kanslari Vestur-Þýskalands
þegar veldi Sovétkommúnismans
hrundi og hann eigi langan valda-
feril sinn ekki síst að þakka það
að helstu andstæðingum hans,
jafnaðarmönnum, hafí ekki tekist
að bjóða fram trúverðugt og hæfí-
leikaríkt kanslaraefni á undan-
fömum átta árum eða svo. Þetta
síðarnefnda á við rök að styðjast.
Jafnaðarmannaflokkurinn þýski
hefur átt við forystukreppu að
etja en vandinn er djúpstæðari og
liggur ekki síst í hugmyndafræði-
legri stöðnun og skorti á trúverð-
ugum stefnumálum, sem greina
flokkinn frá öðrum stjórnmálaöfl-
um í Þýskalandi.
Traustur og langrækinn
Kohl hefur jafnan nýtt sér per-
sónuleg sambönd í stjórnmála-
starfi sínu, jafnt á grasrótarsvið-
inu sem því alþjóðlega. Menn hafa
tekið eftir því hversu augljóslega
hann er í miklum metum hjá Bill
Clinton Bandaríkjaforseta, sem
hefur gantast með fijálslegt vaxt-
arlag kanslarans og líkt honum
við japanskan súmó-glímukappa.
Kohl og Francois Mitterrand
Frakklandsforseti voru persónu-
legir vinir, sameinaðir í Evrópu-
hugsjóninni og í nauðsyn þess að
tryggja um aldur og ævi friðinn
í samskiptum Frakka og Þjóð-
veija. Og nú hefur Kohl tekist
að ná trúnaðarsambandi við Borís
Jeltsín Rússlandsforseta og hefur
því verið fleygt að túlkar þeirra
fyllist hryllingi þegar þeir tveir
ákveða að ræða heimsmálin í
vítishita og svitaflóði gufubaðs-
klefans.
Kohl er hins vegar sagður mað-
ur langrækinn og undirsátar hans
gera sér ljóst að ekki er líklegt
til árangurs að styggja kanslar-
ann. Þetta hefur kallað fram
gagnrýni í þá veru að hann safni
umhverfis sig jámönnum. Raunar
er vandfundinn sá stjórnmálaleið-
togi sem ekki er sakaður um það
hið sama á valdaferli sínum en
hvað Kohl varðar virðist ljóst að
hann lítur á sig sem miðpunktinn
í rekstri valdakerfisins bæði á
vettvangi ríkisstjórnarinnar sem
innan CDU.
Staða Helmuts Kohl í Evrópu
nú um stundir verður ekki dregin
í efa; hann er án efa merkasti
stjórnmálaleiðtogi álfunnar og
hefur þegar skráð nafn sitt á
spjöld þýskrar sögu. Verði hug-
sjónir hans um hina sameinuðu
Evrópu að veruleika - og í því
efni horfir kanslarinn einkum til
myntbandalags árið 1998 - ,
mun hann hafa náð að uppfylla
helstu markmið sín í lífinu og
skipað sér í raðir merkustu stjórn-
málamanna í sögu Evrópu á þess-
ari öld.