Morgunblaðið - 03.11.1996, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 3. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
L.
FORSPRAKKAR Pizza 67 á Ráðhústorginu. Gísli Gíslason (t.v) og Einar Kristjánson.
„Litla gula hænan
reið baggamuninn “
VIÐSKIPn AIVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
► Gísli Gíslason er 36 ára að aldri, lögfræðingur að mennt
og hefur. rekið eigin málflutningsstofu í Reykjavík frá
1986. Hann komst fyrst í kynni við Pizza 67 er hann gerð-
ist lögfræðilegur ráðunautur fyrirtækisins hér heima og
þegar hann fór að aðstoða forsvarsmenn keðjunnar við að
koma á fót fyrsta útibúinu utan landsteinanna, varð ekki
aftur snúið og hann er orðinn hluti af hópnum. Gísli er
kvæntur og á fjögur börn. Einar Kristjánsson er 27 ára
að aldri, rekstrarhagfræðingur frá Bandaríkjunum og einn
af stofnendum Pizza 67 á íslandi. Hann er þar fyrir utan
kunnur frjálsíþróttamaður, á íslandsmetið í hástökki, sem
er 2,16 m, sett 19921 Mosfellsbæ. Hann er einnig núver-
andi íslandsmeistari og tók þátt í einu móti í Danmörku í
sumar, þar sem hann stökk 2,12 m og mun það vera besti
árangur þar í landi á árinu. Einar er ókvæntur og barnlaus.
eftir Sigrúnu Davíðsdóttur
ISLENSK ævintýri enda vel og
þannig á líka fara um þetta
ævintýri," segir Gísli Gíslason
lögmaður og hvatamaður að
stofnun Pizza 67-keðjunnar, en fyrsti
staðurinn utan Islands var opnaður
á sjálfu Ráðhústorginu í Kaup-
mannahöfn um síðustu helgi. Bæði
hann og samstarfsmaður hans, Einar
Kristjánsson hagfræðingur, undir-
strika að þeir séu ekki að hefja rekst-
ur skyndibitastaða, heldur séu þeir
að koma á fót sérleyfiskeðju og
stuðla að útflutningi íslensks hug-
vits. Mikil samkeppni ríki á íslenska
skyndibitamarkaðnum, sem sé því
orðinn slípaður og þar liggi fyrir
mikil reynsla, sem unnt sé að mark-
aðssetja erlendis. Þeir félagar vinna
að verkefni í samstarfí við Útflutn-
ingsráð og láta vel af því, en segja
að það skorti annars nokkuð á að
landinn hafí skilning á að útflutning-
ur á hugviti sé ekki síður vænlegur
til áþreifanlegs hagnaðar en útflutn-
ingur á físki og áli, sé vel staðið að
verki.
En hvemig dettur tveimur íslend-
ingum í hug að stofna sérleyfiskeðju?
í þeim Einari og Gísla blundaði áhugi
á að stofna til rekstrar erlendis. Ein-
ar hafði stundað framhaldsnám í við-
skiptafræði í Bandaríkjunum og
þekkti því til þar, svo í fyrstu hug-
uðu þeir að Bandaríkjunum, en kom-
ust síðan að því að þægilegra væri
að leita nær heimaslóðum. Athyglin
beindist því að Evrópulöndum eins
og Hollandi og svo Noregi og Dan-
mörku. Þeir ferðuðust um og Gísli
segir það svolítið annað að ferðast
með það í huga að skoða rekstrar-
grundvöll fyrir skyndibitastað en að
heimsækja slíka staði sem ferðamað-
ur.
„Við reyndum að meta allar að-
stæður og komumst að þeirri niður-
stöðu að heppilegt væri að byija í
Danmörku, því þar sé markaðurinn
vanþróaður, miðað við það sem þekk-
ist á íslandi."
„Og verðið er hátt þar,“ bætir
Einar við. „Það er því hægt að hafa
svipað verð á pizzunum þar og heima.
Það getur líka hjálpað til í byijun
að mikið af Íslendingum er I eða
kemur til Kaupmannahafnar og þeir
þekkja Pizza 67 að heiman. Ailt við-
skiptaumhverfið hér er svipað og
heima, þó hér sé allt stærra í sniðum
og þyngra í vöfum. Svo er þetta
nálægt íslandi, tekur aðeins þijá
tíma að fara á milli og því auðvelt
að halda sambandi við samstarfs-
menn á Íslandi."
Sérþekking eins og íslenskt lög-
fræðinám nýtist vel í Danmörku að
sögn Gísla. „í lagadeildinni er lesið
danskt námsefni og lögfræðihliðin á
dönskum fyrirtækjarekstri er því
kunnugleg, auk þess sem allt ís-
lenska stjómkerfíð er byggt upp að
danskri fyrirmynd." Og danskan er
öll að koma til hjá þeim, segja þeir,
en allir samningar og annað efni er
á ensku, líka til að það nýtist þeim
í umsvifum utan Danmerkur. Einar
nýtur þess að hann bjó sem bam í
Noregi og báðir höfðu margoft kom-
ið til Kaupmannahafnar, þó það hafi
aðeins verið stuttar heimsóknir.
Gengu þvert á öll ráð
Þegar þeir Einar og Gísli höfðu
ákveðið að hefja erlenda reksturinn
í Danmörku byijuðu þeir á því að
leita ráða hjá löndum sínum, sem
þekktu til rekstrar hér, „en við höfum
ekki farið eftir neinu þeirra," segir
Gísli. „Okkur var til dæmis ráðlagt
að byija reksturinn í einhveiju út-
hverfa Kaupmannahafnar, en álítum
sjálfír að það skipti sköpum að vera
í miðbænum til að vekja athygli á
staðnum og um leið nafni keðjunnar
og hvað við stöndum fyrir. Við hefð-
um ekki getað verið heppnari með
staðinn sem við náðum í, þama alveg
við Ráðhústorgið. Og það sem við
vorum vissir um að væri besti staður-
inn hefur síðan verið staðfest, því
hvorki meira né minna en þrír aðilar
hafa boðið okkur að kaupa af okkur
staðinn fyrir allt það, sem við höfum
lagt í hann og svo vel ofan á það.“
Annáð „hollráðið“ var að semja
ekki við verkalýðsfélögin. Þetta hafa
ýmsar bandarískar keðjur reynt að
gera, bæði hér og í Svíþjóð og hafa
í staðinn uppskorið mánaðalangar
vinnudeilur, viðskiptabann og her-
ferð verkalýðsfélaganna gegn stöð-
unum. Um þessar mundir eru dönsku
verkalýðsfélögin að he§a herferð
gegn veitingastöðum í Nýhöfninni,
því flestir þeirra sniðganga verka-
lýðsfélögin. Þessu ráði hafa þeir Gísli
og Einar ekki fylgt, heldur gert
samninga við verkalýðsfélögin og
það hefur að sögn Gísla skilað sér í
miklum velvilja í garð fyrirtækisins.
„Verkalýðsfélögin eru okkur mjög
vinveitt og vilja á allan hátt aðstoða
okkur við að ná fótfestu hér til að
fækka öllum þeim litlu aðilum, sem
stunda skyndibitastaðarekstur hér
og borga iðulega ekki laun, hlunnf-
ara starfsfólk og fara á hausinn. Þau
sjá sér því hag í velgengni okkar.“
Einar segir að þeir Gísli hafi líka
verið fræddir á því að ölrisamir Tu-
borg og Carlsberg eða gossalar eins
og Coca Cola og Pepsi veittu engan
afslátt. „Við gerðum samning við
Coca Cola. Þeim líst vel á rekstrar-
hugmyndir okkar og áætlanir. Bæði
gosfyrirtækin telja að vaxtarbroddur
þeirra liggi á skyndibitamarkaðnum,
ekki í lausasölu. McDonalds opnar
núna fímmtán staði á ári í Dan-
mörku. Allt bendir til að keðjum, sem
á annað borð ná fótfestu hér, gangi
vel og hér er engin pizzakeðja fyrir.
Við höfum því fengið betri viðtökur
og náð betri samningum en ef við
værum bara að stefna að því að opna
einn veitingastað.“
Pepsi og Coca Cola keppa hart á
danska markaðnum eins og annars
staðar og þeir Gísli og Einar fundu
það glöggt. Þeir byijuðu á að funda
með Pepsi, sem að athuguðu máli
vildi gera samninga við þá, sem þeim
fannst að sögn Gísla vera of góðir
til að það gæti verið satt. „Okkur
var þó bent á að tala einnig við Coca
Cola og það sögðum við þeim hjá
Pepsi, sem sendu þá yfírmann Pepsi
í Svíþjóð á okkar fund, en á endanum
tókum við tilboði Coca Cola, því það
tilboð var einfaldlega betra.“ Samn-
ingar fela meðal annars í sér að
gosfyrirtækið greiðir í auglýsinga-
sjóð, sem nýttur verður til að aug-
lýsa keðjuna og þá um leið einstaka
sérleyfisstaði hennar.
Útlit staðarins er nokkuð áberandi
á svo heilögum bletti sem Ráðhú-
storgið er. Þeim var ráðlagt að vera
ekkert að sækja um leyfi til borgar-
ráðs fyrir útlitinu, en gerðu það og
fengu leyfið í vikunni áður en staður-
inn var opnaður. Þeir eru ekki í vafa
um að ef þeir hefðu ekki gert það
hefði verið lokað á þá hið snarasta,
því vissulega er ekki sama hvort
áberandi staður er settur upp í út-
hverfí eða við Ráðhústorgið. Og
reynslan af umsvifunum dönsku hef-
ur kennt þeim að það þýðir ekki
annað en að fara nákvæmlega eftir
þeim lögum og reglum sem gilda,
eigi innlendir aðilar að taka rekstur-
inn alvarlega.
Þó hlutirnir hafi gerst hratt und-
anfarna mánuði byggist sá skriður á
löngum undirbúningi og þeir brosa
báðir þegar nefnt er að ýtarlegur
undirbúningur sé ekki alltaf það, sem
einkenni íslenskt viðskiptalíf. En í
Danmörku ganga hlutirnir öðruvísi
og þannig hafa þeir Gísli og Einar
einnig borið sig að. Gísli segir að
velgengni við að ná viðskiptasam-
böndum í Danmörku megi fyrst og
fremst þakka traustum undirbún-
ingi. Og þeir voru frá upphafi
ákveðnir í að þeir færu ekki af stað
nema með reiðufé í höndum, en
hvorki lán né vilyrði fyrir fé seinna.
Hafmeyjan hf. er íslenskt eignar-
haldsfyrirtæki Pizza 67 Danmark
A/S, sem er hlutafélagið um danska
reksturinn. Þegar hugmyndin fór að
taka á sig mynd skýrðu þeir félagar
væntanlegum hluthöfum frá áætlun-
um og um leið að þeir yrðu að borga
í reiðufé og engu öðru. Það tók svo-
lítinn tíma að sannfæra þá, því eins
og Gísli segir eru menn ragir við að
leggja fé í drauma.
„Það var því mikil vinna að halda
hluthöfum sannfærðum um að okkur
miðaði áfram og við værum að gera
rétt, enda ekki lítið mál fyrir hvem
aðila að leggja fram til dæmis þijár
milljónir í seðlum í það sem ekki
sést. Hluthafarnir vildu alltaf sjá
meira og meira áður en þeir borg-
uðu. Á endanum fórum við niður í
Námsgagnastofnun, keyptum tíu
eintök af Litlu gulu hænunni, send-
um þeim og sögðum þeim að lesa
rækilega kaflann um fræið. Á fundi
með væntanlegum hluthöfum daginn
eftir sögðumst við vera að klára
undirbúninginn og værum með góðar
áætlanir, sem við gætum þess vegna
fengið dönsk lán út á, þó auðvitað
væri það ekki það sem við vildum.
Þá loksins gekk þetta. Litla gula
hænan reið baggamuninn."
Lærdómsrík
bankaviðskipti
Á hlutahafafundi um síðustu helgi
var hlutaféð aukið um fímm milljón-
ir, svo það er nú 30 milljónir og all-
ir hluthafar nýttu forkaupsrétt sinn,
svo hikið er runnið af mönnum."
Nú opnar það dyr að hafa stað
við Ráðhústorgið til að sýna og að
allir reikningar eru greiddir. En góð-
ur undirbúningur hefur einnig skilað
sér vel gagnvart dönskum viðskipta-
aðilum og samskiptin við dönsku
bankana hafa verið lærdómsrík að
sögn Einars. „í íslenskum bönkum
virðist nóg að hafa veð frá ömmu
til að fá lán. Hér dugir ekki að hafa
öruggt veð og slæma hugmynd, en
hins vegar dugir að hafa góða hug-
rnynd."
Gísli segir það hafa verið þriggja
vikna ferli að ná tengslum við við-
skiptabanka. „Þeir fóru í saumana á
öllum tölum til að skilja nákvæmlega
hvemig þær væru fengnar og hvað
lægi þeim að baki. Þetta þýðir að
bankinn þekkir inn á sérhvert atriði
í rekstri okkar. Bankinn hyggst opna
útibú í Noregi og Svíþjóð og þegar
það lá fyrir vorum við kallaðir á fund
í bankanum, sem tilkynnti okkur að
þar með vildi hann gjarnan hafa við-
skipti við Pizza 67 þar, ef til þess
kæmi að við hæfum rekstur þar.“
í öllu þessu eru þeir sammála um
að það hafí skipt miklu að þeir stofn-
uðu strax danskt fyrirtæki um rekst-
urinn með dönsku virðisaukaskatts-
númeri og öll leyfí eru á nafni þessa
fyrirtækis.
En danskur rekstur kom íslend-
ingunum vissulega spánskt fyrir
sjónir í byijun og allt virtist þungt
í vöfum. „Það þýddi ekki að hringja
og búast við að maður fengi fund
sama dag,“ segir Einar. „Okkur
fannst þetta óþægilegt í fyrstu, en
höfum síðan lært inn á danska hátt-
inn að það tekur lengri tíma að fá
fund, en þar á móti kemur að menn
eru vel undirbúnir. Og fundur sem
er boðaður kl. 14 hefst á mínútunni,
því menn eru mættir fímm mínútum
áður. Við höfðum heldur ekki vanist
því frá íslandi að mæta á fundi kl.
8 að morgni, en hér er það al-
gengt.“ En stundum getur líka verið
gott að beita íslenskri frekju, en þó
um leið kurteisi og standa á því fastar
en fótunum að hlutirnir geti tekið

I
'
*
)
i
t
t
í
i
fi
h