Morgunblaðið - 09.11.1996, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 9. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Golli
ÆVAR Valgeirsson tæknimaður, Ragnar Magnússon verkstjóri og Ólafur Brynjólfsson verkstjóri
tóku við viðurkenningu umhverfisráðuneytisins fyrir hönd Arvakurs hf.
Arvakur o g KEA í Hrísey
fengu umhverfisverðlaun
ÁRNI Ólafsson, framkvæmdastjóri Fiskvinnslustöðvar KEA í
Hrísey, með umhverfisviðurkenninguna sem Guðmundur
Bjarnason umhverfisráðherra afhenti.
UMHVERFISVERÐLAUN um-
hverfisráðuneytisins voru veitt
tveimur fyrirtækjum á umhverfis-
þingi sem hófst á Hótel Loftleiðum
í gær. Þetta er í annað sinn sem
verðlaunin eru veitt og eiga þau að
virka sem hvatning til þess að huga
enn frekar að hveiju því sem betur
má_ fara í umhverfismáium.
Uthlutunarnefnd verðlaunanna
er skipuð fulltrúum atvinnulífs og
umhverfisráðuneytis. Verðlaun fyr-
ir árið 1995 hlaut Fiskvinnslustöð
KEA í Hrísey og Árvakur hf., út-
gáfufélag Morgunblaðsins, fyrir
árið 1996.
Fiskvinnslustöð KEA í Hrísey
fékk verðlaunin fyrir fyrirmyndar
hráefnisnýtingu og minnkun úr-
gangs, snyrtilegt umhverfi og um-
hverfisvitund stjórnenda og starfs-
fólks. Fyrirtækið er stærsti vinnu-
’ staðurinn í Hrísey og starfa þar um
60 manns.
Allur fiskur fullnýttur
I viðurkenningarskjalinu segir
meðal annars: „Fyrirtækið hefur
um langt skeið verið í forystu um
nýtingu hráefnis og má þar nefna
að fískvinnslustöðin fullnýtir nánast
allan fisk, hausar eru þurrkaðir og
oft á tíðum dálkar og klumbubein
og það litla sem þá er eftir fer í
bræðslu, nánast engu hráefni er
hent og þar með er stuðlað að
minnkun úrgangs."
Árvakur hf. hlaut viðurkenningu
fyrir „ítarlega útfærslu á umhverf-
isstefnu við vinnslu og prentun
Morgunblaðsins, góðan árangur við
endurnýtingu úrgangs og ábyrga
meðferð spilliefna," eins og segir í
viðurkenningarskjalinu. í umsögn
úthlutunarnefndarinnar segir enn-
fremur að leitun sé á jafn-metnað-
arfullri umhverfisstefnu og virku
umhverfisverndarstarfí hjá íslensku
fyrirtæki.
Pappír endurunninn
Hjá Morgunblaðinu hefur verið
komið á fót flokkunarkerfi fyrir allan
úrgang, með plastpokum í mismun-
andi litum fyrir endurvinnanlegan
pappír og annan úrgang. Framköll-
unarvökvum, fíxerum, prentfarfa og
fleiri vökvum er safnað saman og
þeir fluttir til förgunar á viðeigandi
stað. Árvakur hf. hefur fest kaup á
sérstöku tæki sem endurvinnur silfur
úr fixernum og starfsmenn Morgun-
blaðsins hafa smíðað sérstaka skil-
vindu sem skilur pappírstreíjar og
önnur óhreinindi _úr skolvatni við
þrif á prentvél. Úrgangspappír er
pressaður og baggaður í prentsmiðju
Morgunblaðsins og hann síðan flutt-
ur til Úrvinnslunnar á Akureyri, þar
sem hann er notaður við smíði kubba
í vörubretti, eða til Silfurtúns í
Garðabæ sem framleiðir úr honum
eggjabakka.
Fiskvinnslunni ekki hjálpað með
sértækum aðgerðum
Innlend kostn-
aðaraukning er
hluti vandans
ÞORSTEINN Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra sagði á fundi hjá Félagi
íslenskra stórkaupmanna að ein
meginskýringin á versnandi afkomu
landvinnslunnar væni innlendar
kostnaðarhækkanir. Hráefnisverð
væri auk þess of hátt. Margir fund-
armenn gagnrýndu kvótakerfið
harðlega og sögðu að sú mismunun
sem fælist í því væri að ganga af
landvinnslunni dauðri.
Þorsteinn sagði að hefðbundin
landvinnsla hefði ekki tekið miklum
breytingum síðustu áratugina. Á
allra síðustu árum hefðu fyrirtæki
verið að reyna nýjar leiðir við full-
vinnslu aflans og ljóst væri að menn
þyrftu að leggja aukna vinnu og íjár-
muni í vöruþróun og markaðsstarf.
Tækninýjungar og skipulagsbreyt-
ingar gætu einnig stuðlað að því að
skjóta sterkari stoðum undir vinnsl-
una.
Þorsteinn sagði að sjávarútvegs-
fyrirtæki, sem hefðu verið að sam-
einast, virtust ætla að hafa nægileg-
an styrk til að standast þá erfiðleika
sem nú steðjuðu að fískvinnslunni.
Einnig virtust ýmis smærri fyrirtæki
í sérhæfðri vinnslu standa sig vel.
Mestur vandi væri hjá meðalstórum
fyrirtækjum í hefðbundinni vinnslu.
Þorsteinn sagði að vandinn yrði ekki
leystur með sértækum aðgerðum,
gengisfellingu eða millifærslu líkt
og menn gripu til við svipaðar að-
stæður fyrir 5-10 árum. Fiskvinnsl-
an yrði að takast á við vandann sjálf.
Ekki samkeppnishæf
vegna kvótans
Jón Ásbjörnsson, framkvæmda-
stjóri Fiskkaupa hf., lýsti vanda fisk-
vinnslunnar með allt öðrum hætti.
Hann sagði að meginástæðan fyrir
vandanum væri sú að fiskvinnslan
væri ekki samkeppnishæf vegna
þeirra leikreglna sem stjórnvöld
settu með kvótakerfínu. Á síðustu
árum hefðu stjórnvöld stöðugt vegið
að landvinnslunni með stjórn fisk-
veiða. í fyrsta lagi hefðu þau sett
reglur um úreldingu fiskiskipa, sem
fyrst og fremst beindust gegn báta-
flotanum. í öðru lagi hefðu króka-
leyfi verið afnumin og í þriðja lagi
væri búið að afnema línutvöföldun.
Stórútgerðir væru núna að kaupa
báta í stórum stíl og færa kvótann
yfir á frystitogarana.
Jón hvatti sjávarútvegsráðherra
til að veita línubátunum 10-20%
viðbót í kvóta og benti m.a. á að frá
þeim kæmi besta hráefnið. Þorsteinn
sagði að ekki yrði snúið til baka
með afnám línutvöföldunar. Hann
sagði línutvöföldun millifærslukerfi
sem brenglaði verðmyndun. Línuafl-
inn væri nú sóttur með færri skipum
en áður og með minni tilkostnaði.
Það hlyti að vera hagkvæmt fyrir
vinnsluna.
Jón gagnrýndi frystitogarana
harðlega fyrir að nýta aflann illa.
Hann fullyrti að þeir hentu í sjóinn
2 af aflanum. Hann nefndi sem dæmi
að fyrirtæki hans, Fiskkaup hf., seldi
yfir 2.000 tonn af þunnildum, lifur,
hrognum, hausum og hryggjarafurð-
um fyrir 60 milljónir á síðasta ári.
Mest af þessum afurðum færi beint
í sjóinn hjá frystitogurum. Jón skor-
aði á sjávarútvegsráðherra að skylda
togarana til að koma með þetta hrá-
efni að landi. Þorsteinn sagði að
sýnt hefði verið fram á að tap væri
af vinnslu þessara afurða úti á sjó
og þess vegna hefði Alþingi ekki
treyst sér til að þvinga skipin til að
koma með þetta hráefni að landi.
------------» ♦ ♦-------
Ein milljón
til aðstoðar
í Zaire
RÍKISSTJÓRNIN ákvað á fundi sín-
um í gær að veita eina milljón króna
til neyðaraðstoðar í Zaire, vegna
stríðsástands í landinu og flótta-
mannavanda af þeim sökum.
Upphæðin rennur til Rauða kross
íslands sem ræður ráðstöfun hennar
til hjálparstarfsins í landinu. Fram-
lag þetta úr ríkissjóði er í tengslum
við söfnun RKÍ fyrir Zaire sem stað-
ið hefur yfir að undanförnu á meðal
almennings, en þar að auki hyggst
RKI láta tvær milljónir króna renna
til þessa verkefnis.
Samningaviðræðum við Evrópusambandið um heilbrigðiseftirlit með fiski að ljúka
Tillögru* um 6 eða 7
iandamærastöðvar
Tillögur um landamærastöðvar fyrir fisk,
sem fluttur er inn frá ríkjum utan EES
SAMNINGAVIÐRÆÐUM um að
ísland yfírtaki nýjar reglur Evrópu-
sambandsins um heilbrigðiseftirlit
með físki á landamærum verður að
öllum líkindum lokið í Brussel í
næstu viku. Samkvæmt upplýsing-
um Morgunblaðsins liggur sam-
komulag fyrir í meginatriðum. Sam-
kvæmt því verða settar upp sex eða
sjö landamærastöðvar til skoðunar
á fiski, sem fluttur er inn til lands-
ins frá ríkjum utan Evrópska efna-
hagssvæðisins og tíu til ellefu minni
stöðvar eða „aukastöðvar" þar sem
eftirlit getur einnig farið fram. Fjöldi
og staðsetning stöðvanna er enn
ekki endanlega frágengin og á ríkis-
stjórnin eftir að taka afstöðu til til-
lagna í því efni.
Nýjar reglur ESB um samræm-
ingu heilbrigðiseftirlits með fiski á
landamærum og töku heilbrigðis-
skoðunargjalds taka gildi um ára-
mót. Talið hefur verið að eftirlitið
myndi kosta íslenzka fískútflytjend-
ur hundruð milljóna króna að
óbreyttu. Hefur því verið leitazt við
að ná samningum um að reglurnar
verði teknar upp í EES-samninginn
og ísland taki þannig að sér eftirlit-
ið á ytri iandamærum EES.
Fiskistofa annist
eftirlitið
Reglur ESB gera ráð fyrir að all-
ur fiskur, sem fluttur er inn til svæð-
isins frá þriðju ríkjum, t.d. Rúss-
landi, gangist undir heilbrigðisskoð-
un í sérstökum landamærastöðvum
undir opinberu eftirliti.
Samkvæmt upplýsingum Morg-
unblaðsins er samkomulag um að
sjö slíkar stöðvar verði settar upp
hér á landi og er rætt um að þær
verði í Reykjavík, Hafnarfirði, á
Isafírði, Akureyri, Eskifírði, í Vest-
'mannaeyjum og á Keflavíkurflug-
velli. Eftirlitsmenn Fiskistofu hafi
umsjón með landamærastöðvunum
og þannig verði slegnar tvær flugur
í einu höggi, því Fiskistofa hefur
stefnt að því að hafa eftirlitsmenn
í hveijum landsfjórðungi.
„Aukastöðvar"
til bráðabirgða
Þá er gert ráð fyrir að 10-11
„aukastöðvum" verði komið á fót
tímabundið. Rætt er um að sett verði
upp stöð í Keflavík, ein stöð á Snæ-
fellsnesi og ein eða tvær á Vestfjörð-
um. Þá verði aukastöðvar á Sauðár-
króki, Dalvík, Húsavík, Þórshöfn og
Vopnafírði, ein stöð á Austfjörðum,
og ein í Þorlákshöfn.
Dráttur á gildistöku
sennilegur
Að loknum fyrirhuguðum síðasta
samningafundi um málið í næstu
viku fer væntanlegt samkomulag
fyrir svokallaða undirnefnd I í des-
ember og að því búnu fyrir sameig-
inlegu EES-nefndina í janúar. Síðan
á ráðherraráð ESB eftir að sam-
þykkja málið. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins er ólíklegt að það
markmið náist að nýjar reglur taki
gildi hér á landi 1. marz á næsta
ári og má búast við að gildistakan
dragist um 2-3 mánuði.