Morgunblaðið - 09.11.1996, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 9. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Þingvallaprestakall
ÞAÐ er enn eitt prestavesenið hr. foringi . . .
Ungir ökumenn ræða hætturnar í umferðinni
ég
hefði not-
að bíl-
belti...“
Morgunblaðið/Ásdís
AÐALBJÖRG Guðgeirsdóttir á umferðarfundi með
ungu fólki á vegum VÍS.
TALAÐ er tæpitungulaust um
skelfilegar afleiðingar umferð-
arslysa á fundum fyrir unga
ökumenn sem Vátryggingafé-
lag Islands stendur reglulega
fyrir.
Allir sitja hljóðir og hlusta
þegar Aðalbjörg Guðgeirsdótt-
ir lýsir reynslu sinni. „Ég var
á leiðinni frá Keflavík og lang-
aði til að leggja mig í aftursæt-
inu en þar sem ómögulegt var
að hafa bílbeltin spennt og jafn-
framt liggja útaf, sleppti ég
bílbeltinu. Skyndilega vaknaði
ég við að stelpan í framsætinu
byrjaði að öskra og svo vissi
ég ekki af mér fyrr en úti í
móa með mikinn verk í bakinu
og það var eins og fæturnir á
mér væru ekki til,“ sagði Aðal-
björg á umferðarfundi fyrir
skömmu. Hún lamaðist upp að
mitti fyrir 10 árum þá tvítug
að aldri. „Ef ég hefði notað
bílbelti væri ég líklega ekki í
hjólastól," sagði Aðalbjörg.
10 ungmenni látist í ár
„í langflestum tilfellum má
rekja mænuskaða af völdum
umferðarslysa til vanrækslu á
notkun bílbelta", sagði Ragn-
heiður Davíðsdóttur, forvarna-
fulltrúi VÍS, á fundinum. „Það
sem af er árinu hafa 10 ung-
menni yngri en 30 ára látist í
umferðinni mörg án bílbelta,"
sagði Ragnheiður ennfremur.
Um 6.000 ungmenni á aldrin-
um 17-25 ára hafa setið um-
ferðarfundi VÍS á undanförn-
um tveimur árum en þeir eru
haldnir hálfsmánaðarlega í
húsakynnum VÍS við Ármúla í
samvinnu við lögregluna í
Reykjavík, áhugafólk um um-
ferðaröryggismál og SEM-sam-
tökin sem eru samtök endur-
hæfðra mænuskaddaðra.
Sjö slys á dag
Á fundinum var útskýrt hver
sagan á bakvið fréttir af um-
ferðarslysum í fjölmiðlum er
og hvað það þýðir að „líða eftir
atvikum“. Fæstir hinna ungu
fundarmanna gerðu sér grein
fyrir hve afleiðingar gáleysis-
legs aksturs geta verið alvar-
legar en sýnt var af myndbandi
viðtal við ungan karlmann sem
ók undir áhrifum áfengis og
olli alvarlegu slysi.
Lögreglumaður kemur af og
til á umferðarfundi og segir þá
frá afskiptum sínum af ungum
ökumönnum. Einnig lýsir hann
samskiptum lögreglunnar við
foreldra eftir að börn þeirra
hafa slasast eða látist í umferð-
arslysum.
Fundargestir höfðu flestir
ekki hugmynd um að umferðar-
slys væru eins algeng og raun
ber vitni en í máli Ragnheiðar
kom fram að árlega verða 2.500
slys í umferðinni sem jafngildir
sjö slysum á dag. „Ungt fólk á
aldrinum 17-25 ára veldur um
þriðjungi alvarlegra umferða-
slysa hérlendis," sagði hún.
Mörgum kom á óvart hve
kostnaður við umferðarslys er
mikill en þau kosta þjóðfélagið
ár hvert um 18 milljarða króna.
Jteiknað er með að eitt tjón
kosti 135.000 kr. og hvert slys
um 1,2 miiy. kr.
Ragnheiður sagði að ef farið
yrði að fordæmi nágrannaland-
anna og byggt æfingasvæði fyr-
ir óreynda ökumenn þar sem
væri m.a. hálkubraut myndi
slysum í umferðinni fækka og
þar með kostnaður minnka.
Skipakostur Landhelgisgæslunnar
Þörf fyrir nýtt
fjölnota varðskip
Hafsteinn Hafsteinsson
NÝTT varðskip fyrir
Landhelgisgæsl-
una þarf helst að
vera um 3.000 tonn að
stærð og geta nýst sem
fjölnota skip til eftirlits,
björgunar og rannsókna-
starfa, að sögn Hafsteins
Hafsteinssonar, forstjóra
Landhelgisgæslunnar
(LHG). Hafsteinn er for-
maður fimm manna nefnd-
ar sem skipuð var til að
kanna með nýsmíði eða
kaup á notuðu skipi.
Nefndin hefur ekki enn
skilað tillögum en hefur
aflað sér upplýsinga um
nýsmíði og er að kanna
með notuð skip.
Er þörf fyrir nýtt varð-
skip?
„Hingað til höfum við
haft þijú skip til umráða
og það elsta, Óðinn, var smíðað
1959 og því að nálgast fertugsald-
urinn,“ sagði Hafsteinn. „Það má
áætla að viðgerðir á Óðni næstu
tvö til þijú ár kosti ekki undir
500-600 milijónum króna. Hann
verður eftir sem áður gamalt skip
og óhentugt til þeirra verkefna
sem af okkur er krafist. Týr og
Ægir eru komnir af unglingsárum
og vel á þrítugsaldri. Þeir gegna
ágætlega sínu hlutverki í flestum
tilvikum. Staðreyndin er sú að
varðskipin eru orðin of lítil fyrir
mörg verkefni ser'. við þurfum að
sinna.“
Hvaða verkefni eru það?
„Það er orðin mikil þörf fyrir
viðveru okkar á úthafinu. Við
höfum undanfarið sent varðskip í
Smuguna milli Noregs og Rúss-
lands og þar hefur það verið um
tvo mánuði í senn. Ef til vill er
enn mikilvægara svæðið við land-
helgismörkin suð-vestur af land-
inu, á Reykjaneshryggnum. Þar
er mikill ágangur af íslenskum og
erlendum skipum . Við þurfum að
fylgjast mjög grannt með þessu
svæði. Eins þurfum við að fylgjast
með veiðum í síldarsmugunni
austur af landinu.
Það má ekki gleymast að þegar
mest á reynir í illviðrum eru okk-
ar skip send út meðan önnur skip
leita vars. Þegar náttúruhamfarir
hafa orðið á landi, líkt og snjóflóð-
in fyrir vestan, eru okkar skip
notuð til að flytja hjálparlið og
búnað á staðinn. Þegar
snjóflóð dundu yfir
Súðavík þurfti varðskip
að fara öðru skipi til
hjálpar sem var hætt
komið norður af Horni.
Það hefði verið auðveldara að fara
þá ferð á stærra og öflugra skipi
en við höfðum.
Fiskiskip og flutningaskip hafa
stækkað. Togararnir á Reykjanes-
hryggnum eru til dæmis jafnstórir
eða mun stærri en íslensku varð-
skipin og það skiptir máli við
björgunarstörf.“
Hvað er óskaskipið stórt?
„Það er í kringum 3.000 tonn.
Danir eru með fjögur skip af þeirri
stærð til eftirlitsstarfa við Færeyj-
ar og Grænland.“
Hafið þið tekið mið af dönsku
skipunum við ykkar óskir?
„Við erum hrifnir af þeim, en
viljum ekkert einskorða okkur við
slík skip. En ég vil benda sérstak-
lega á að það verði keypt skip sem
er fjölnota. Það sé hægt að stunda
ýmis vísinda- og rannsóknastörf á
skipinu, jafnframt eftirliti og
björgunarstörfum. Þrátt fyrir til-
komu nýs hafrannsóknaskips vona
ég að það geti áfram verið sam-
starf á milli Hafrannsóknastofn-
unar og Landhelgisgæslunnar. Til
dæmis unnum við fyrir Hafrann-
► Hafsteinn Hafsteinsson
hæstaréttarlögmaður tók við
starfi forstjóra Landhelgis-
gæslunnar 1. september 1993.
Hann er einnig formaður Al-
mannavarnaráðs. Hafsteinn
vann hjá Fiskifélagi íslands
1959-60 og var framkvæmda-
stjóri Pólstjörnunnar hf. á
Siglufirði jafnhliða laganámi.
Hann var fulltrúi bæjarfóget-
ans í Keflavík og lögreglustjóri
í Bolungarvík 1966-69 jafn-
framt því að vera sveitarstjóri
Hólshrepps 1966-68. Hafsteinn
opnaði lögmannsstofu í Reykja-
vík 1969 og rak hana þar til
hann tók við núverandi starfi.
Hann var lögfræðingur Land-
helgisgæslunnar frá 1969 og
blaðafulltrúi hennar frá 1. sept-
ember 1972, framkvæmdastjóri
SÍT og Alþjóðlegra bifreiða-
trygginga á íslandi 1973-85 og
framkvæmdastjóri Björgunar-
félagsins hf. 1983-85.
sóknastofnun norður í Smugu í
sumar og erum reiðubúnir til
áframhaldandi samstarfs."
Hafa varðskipin verið notuð tii
annarra vísindastarfa?
„Já, við höfum unnið fyrir veð-
urstofur og einnig aðstoðað vís-
indamenn við rannsóknir á jarð-
skjálftum. Það eru því margs kon-
ar vísindastörf sem við höfum
komið að.“
Hvernig eru skipin öðruvísi út-
búin ef þau eru einnig
ætluð til rannsókna?
„Fjölnota skip eru
notuð til margs konar
vísinda- og rannsókna-
starfa. Til dæmis hafa
Danir leigt sín skip til rannsókna
á hafsbotninum og til olíuleitar.
Það er hægt að setja um borð í
skipin færanlegar og sérbúnar
rannsóknastofur sem henta hinum
ýmsu þörfum. Rannsóknastofurn-
ar eru í stöðluðum gámum sem
eru hífðir um borð með lítilli fyrir-
höfn og falla niður í efra dekk
skipsins. Þá er gengið inn í rann-
sóknastofuna af neðra dekki en
þakið á gámnum nemur við efra
dekk. Við leggjum áherslu á að
nýtt varðskip verði búið þessum
möguleikum."
Hvað kostar nýtt og fullkomið
varðskip?
„Það má reikna með nálægt
tveimur milljörðum króna."
Áttu von á nýju varðskipi fyrir
aldamót?
„Já, það ætla ég að vona.
Nefndinni var falið að kanna með
nýsmíði eða kaup á notuðu skipi
og auðvitað gerum við það sem
okkur er falið, en við hjá Land-
helgisgæslunni óskum eftir nýju
skipi. Við erum búnir að fá nóg
af gömlum skipum!"
Fara á sjó
þegar aðrir
leita vars