Morgunblaðið - 12.11.1996, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 12. NÓVEMBER 1996 13
FLOKKSÞING ALÞYÐUFLOKKSINS
Vilja gjörbreyta
kvótakerfinu
Morgunblaðið/Ásdís
Atkvæði greidd
„ÉG MUN kappkosta eins og mér
er unnt að vinna fyrir nýjan for-
„ALÞÝÐUFLOKKURINN vill gjör-
breyta núverandi kvótakerfi, sem
er bæði ósanngjarnt og óhag-
kvæmt,“ segir í upphafi ályktunar
flokksþings Alþýðuflokksins um
sjávarútvegsmál. Þingið lýsti yfir
stuðningi við veiðileyfagjald. Auð-
veldast sé að koma slíku gjaldi á
með því að hækka það gjaid sem
nú rennur í Þróunarsjóð og láta
þann hluta sem er umfram þarfir
sjóðsins renna í ríkissjóð.
Nokkuð hörð orðaskipti urðu um
sjávarútvegsmálaályktunina á
flokksþinginu. Jón Karlsson, for-
maður verkalýðsfélagsins Fram á
Sauðárkróki, gagnrýndi forystu
flokksins fyrir að vanda ekki nægi-
lega undirbúning ályktunar um
sjávarútvegsmál, en í ályktunum
sem lagðar voru fyrir þingið var
fyrst og fremst fjallað um veiði-
leyfagjald en ekki um sjávarútvegs-
mál í heild sinni. Við upphaf þings
var myndaður starfshópur sem
samdi drög að ályktun um sjávarút-
vegsmál. Nefndin lagði einnig til
að skipaður yrði starfshópur til að
vinna að útfærslu á stefnu flokks-
ins í sjávarútvegsmálum. í hópnum
eiga að sitja ijórir menn úr hvetju
kjördæmi og hann á að skila áliti
í júní á næsta ári.
Jón Karlsson og Pétur Bjarna-
son, framkvæmdastjóri frá Akur-
eyri, lögðu til að sjávarútvegs-
málaályktuninni yrði vísað frá og
að starfshópurinn tæki ekki mið
af henni við vinnu sína.
Jón Gunnarsson og fleiri Suður-
nesjamenn gagnrýndu frávísunar-
tiliöguna harðlega og sögðu ekki
ganga að þetta flokksþing skilaði
auðu í sjávarútvegsmálum. Niður-
staðan varð sú að frávísunartillaga
Jóns og Péturs var felld með mikl-
um meirihluta og tillögur sjávarút-
vegsnefndar um ályktun og um
skipun starfshóps voru samþykktar.
Stuðningur við
veiðileyfagjald
„Það má hvetjum vera ljóst sem
af sanngirni skoðar stöðu þessara
mála, að sjaldan eða aldrei hefur
verið eins mikil gagnrýni og mis-
klíð um fiskveiðistefnuna og nú er.
Óheft kvótabrask þeirra sem fengu
auðlind þjóðarinnar í hendur endur-
gjaldslaust, þar með talin þátttaka
sjómanna í kvótakaupum, misbýður
réttlætiskennd þorra þjóðarinnar.
Þeir einu sem mæla þessu kerfi bót
eru handhafar afnotaréttarins og
hagsmunagæslusamtök þeirra,
fagleg eða pólitísk," segir í ályktun-
inni.
I ályktuninni segir að tími sé
kominn til að viðurkenna að afla-
markskerfið, eins og það sem nú
er við lýði og með óheftu framsali
veiðiheimilda, geti aldrei stuðlað
að þeirri sátt sem nauðsynleg sé
um þennan málaflokk. Endurskoða
þurfi lögin um stjórn fiskveiða í
heild sinni.
Flokksþingið segir að ekki verði
komist út úr núverandi fískveiði-
kerfi í einu vetfangi. Hægt sé að
tengja veiðileyfagjald hvaða fisk-
veiðikerfi sem er og engin tengsl
séu á milli þess og aflamarkskerfis-
ins.
„Jafnaðarmenn hafa lagt á það
megináherslu að leggja beri á veiði-
leyfagjald fyrir afnot af sameigin-
legri auðlind. Auðveldast er að
breyta nafni núverandi þróunar-
gjalds í veiðileyfagjald um leið og
það er hækkað, og láta þann hluta
þess sem er umfram þarfir Þró-
unarsjóðs renna í ríkissjóð."
mann ...“ sagði Guðmundur Arni
Stefánsson þegar úrslit í for-
„SKILGREINA ber samnings-
markmið og sækja um aðild að ESB
strax að lokinni ríkjaráðstefnu sam-
bandsins á næsta ári,“ segir í álykt-
un flokksþmgs Alþýðuflokksins um
samskipti íslands við Evrópusam-
bandið. í ályktuninni eru íslensk
stjórnvöld gagnrýnd fyrir stefnu
sína í Evrópumálum og fullyrt að
andvaraleysi þeirra stefni þjóðar-
hagsmunum í voða.
I ályktuninni segir að viðræður
við næsta hóp væntanlegra aðildar-
ríkja ESB heijist að lokinni ríkja-
ráðstefnunni á næsta ári. Þá þurfi
íslensk aðildarumsókn að liggja fyr-
ir. Bent er á að samningar við ESB
um sjávarútvegsmál verði erfiðir
og ekki sjálfgefið að íslendingar
nái viðunandi niðurstöðu, en á það
mannskjörinu lágu fyrir. Hann
sést hér greiða atkvæði þegar
kosningarnar fóru fram síðdegis
á laugardag.
verði að láta reyna. „Sjávarútvegur
hefur hverfandi gildi innan ríkja
Evrópusambandsins, þar sem aðeins
brotabrot af þjóðarframleiðslu kem-
ur frá útgerð og vinnslu. Því er eng-
an veginn útilokað að tillit verði tek-
ið til sjávarútvegshagsmuna íslend-
inga í viðræðum við ESB.“
„Islendingar verða að bregðast
við breyttum aðstæðum með skyn-
samlegum hætti. Við eigum kost á
að taka þátt í samevrópsku lýð-
ræðisbandalagi og tryggja þannig
hagsmuni okkar, en stjórnvöld hafa
ekki unnið heimavinnuna sína. And-
varaleysi íslenskra stjórnvalda í
Evrópumálum stefnir þjóðarhags-
munum okkar í voða,“ segir í álykt-
uninni sem samþykkt var sam-
hljóða.
Skattar taki
tillit til
fjölskyldu-
stærðar
FLOKKSÞING Alþýðufiokksins
samþykkti ályktun um að taka beri
upp fjölskylduskattkort og að tekið
verði sérstaklega tillit til fjölskyldu-
stærðar við álagningu skatta en á
móti verði barnabætur og barna-
bótaauki lagður niður. Þá vildi þing-
ið að öll málefni fjölskyldunnar verði
sameinuð í sérstöku flölskylduráðu-
neyti.
í lífskjaraályktun flokksþingsins
er hugmyndinni um fjölskylduskatt-
kort lýst með þeim hætti að fyrir
hvert barn undir átján ára aldri sem
foreldrar hafa á framfæri sínu fái
þeir viðbótarafslátt, þannig að skatt-
frelsismörk þeirra hækki sem nemur
áætluðum lágmarksframfærslu-
kostnaði barnsins. Ónýttur viðbótar-
afsláttur verði greiddur út, með
tekjutengdri ábót til tekjuiægstu
fjölskyldnanna, þannig að aðstoð við
þær verði ekki minni en nú er. Þing-
ið lýsti stuðningi við lögbindingu
lágmarkslauna.
Ríkið hætti
orkuframleiðslu
Flokksþingið samþykkti ályktun
um að draga beri úr afskiptum ríkis-
valdsins í atvinnustarfsemi t.d. í
rekstri fjarskiptaþjónustu og á sviði
orkuframleiðslu og orkuviðskipta.
Varað var hins vegar við því að rík-
iseignir verði afhentar einstakling-
um eða félögum án þess að markaðs-
verð komi fyrir.
Sú byggðastefna sem fylgt hefur
verið undanfarin ár er harðlega
gagnrýnd í ályktun um byggðamál.
Alyktunin var reyndar milduð í
nefnd, en mörgum fulltrúum af
landsbyggðinni þótti full harkalega
að orði komist í drögum sem lögð
voru fyrir þingið.
ísland sæki um aðild
að ESB á næsta ári
Hröð atburðarás fyr-
ir kjör varaformanns
Fulltrúum á flokksþingi Alþýðuflokksins
kom á óvart hversu lítill munur var á fylgi
Sighvats Björgvinssonar og Guðmundar
Áma Stefánssonar í formannskjörinu. Þegar
ganga átti til kosningar varaformanns hófst
hröð atburðarás vegna þeirrar nýju stöðu
sem upp var komin. Omar Friðriksson
fylgdist með kosningum á flokksþinginu.
ÞAÐ munaði 19 atkvæðum á Sig-
hvati Björgvinssyni og Guðmundi
1 Árna Stefánssyni í formannskjörinu
1 á flokksþinginu í Perlunni, sem fram
1 fór síðdegis á laugardag. Þetta kom
greinilega mörgum á óvart en flestir
; höfðu spáð því fyrir þingið að Sig-
hvatur myndi fara með stærri sigur
af hólmi.
r Réð útspil Jóns Baldvins
úrslitum í formannskjöri?
Yfirlýsingar Jóns Baldvins Hanni-
balssonar, fráfarandi formanns, um
æskilega skipan forystunnar og
stuðningur hans við Sighvat, mæltist
misjafnlega vel fyrir en einn helsti
áhrifamaður i flokknum, sem gjör-
j þekkir innviði Alþýðuflokksins, full-
i yrðir þó að þetta útspil Jóns Baldvins
; hafi ráðið úrslitum um að Sighvatur
1 náði kjöri. Ella hefði komið til harð-
tvítugra kosninga rnilli a.m.k. þriggja
i frambjóðenda og úrslitin orðið önnur.
Ýmislegt benti til þess er þingið
hófst að Guðmundur Árni ætti meiri
stuðning vísan en talið hafði verið
og að mjótt gæti orðið á munum.
Talið er að nokkrir þingfulltrúar
hafi þó ekki verið búnir að gera end-
anlega upp hug sinn þegar kom að
formannskjörinu og að framboðs-
ræður formannsefnanna hafi haft
nokkur áhrif. Þar hafi Guðmundi
Árna tekist að afla sér viðbótarat-
kvæða með ræðu sem mæltist vel
fyrir meðal þingfulltrúa.
Ýmsar skýringar eru sagðar á
fylgi Guðmundar Árna. Eru sumir
þeirrar skoðunar að flokksmenn hafi
viljað sýna honum stuðning vegna
þeirra ávirðinga sem á hann voru
bornar í ráðherratíð hans. Einnig
verður að hafa í huga að harðasti
stuðningsmannahópur Guðmundar
Árna kom einkum úr Hafnarfirði, víð-
ar af Reykjanesi og af Austurlandi,
en Reyknesingar áttu hlutfallslega
flesta fullti'úa kjördæma á þinginu.
Talið er að ýmsir sem hugðust styðja
Rannveigu Guðmundsdóttur hafi snú-
ist á sveif með Guðmundi Árna eftir
að ljóst varð að hún gæfi ekki kost
á sér, vegna óánægju með „erfða-
skrá“ Jóns Baldvins, en margir eim
þeirrar skoðunar að hún hafi minnkað
möguleika Rannveigar á að ná kjöri.
Skotið á fundi
fyrir luktum dyrum
Eftir að úrslit í formannskjörinu
lágu ljós fyrir var ákveðið að gera
15 mín. hlé áður en gengið yrði til
kjörs varafprmanns en fyrir lágu tvö
framboð; Ástu B. Þorsteinsdóttur,
sem naut óskoraðs stuðnings kvenna,
og Gunnars Inga Gunnarssonar
heilsugæslulæknis. Hefð er fyrir því
innan flokksins að nýkjörinn formað-
ur fái að láta í Ijósi óskir sínar um
hvern hann vilji sjá í varaformennsku
við hlið sér. Hófst nú hröð atburða-
rás þar sem forystumenn úr stuðn-
ingshópum formannsframbjóðend-
anna réðu ráðum sínum í skúmaskot-
um og fyrir luktum dyrum í kjallara
Perlunnar.
Svokölluð nefndanefnd, sem hefur
það hlutverk að stilla upp fyrir kjör
í embætti, skaut á fundi með Sig-
hvati og tók hann þá afdráttarlausu
afstöðu að liann ætlaði hvorki að
Morgunblaðið/Ásdís
ÁSTA B. Þorsteinsdóttir og einarðar stuðningskonur hennar sögð-
ust ekki taka í mál að hún drægi framboð sitt til baka þegar
Sighvatur kannaði afstöðu þeirra örfáum mínútum áður en vara-
formannskosningin hófst.
gera tillögu um Guðmund Árna í
varaformennsku né reyna að hvetja
þá sem voru þegar í framboði til að
draga sig til baka. Sighvatur mun
þó ekki hafa verið mótfallinn því að
Guðmundur Árni gegndi áfram vara-
formennsku ef það yrði afdráttarlaus
niðurstaða þingsins. Fulltrúar í
nefndanefnd snéru sér einnig til
Guðmundar Árna til að kanna hvort
hann vildi gefa kost á sér í kosningu
til varaformanns og neitaði hann
því. Guðmundur mun þó hafa verið
reiðubúinn að taka við varafor-
mennsku ef þingið legði það til og
ekki kæmi til kosninga.
Nokkrir hörðustu stuðningsmanna
Guðmundar Árna, með Eirík Stefáns-
son frá Fáskrúðsfirði í broddi fylking-
ar, sóttu það fast að nefndanefnd eða
nýkjörinn formaður gerðu tillögu til
þingsins um kjör Guðmundar Arna.
Var þeim skilaboðum komið til Sig-
hvats en hann hafnaði því. Á meðan
á þessu gekk fóru nokkrir þingfulltrú-
ar í ræðustól og hvöttu þingið til að
kjósa Guðmund Árna en konur svör-
uðu um hæl og skoruðu á Ástu að
hvika hvergi frá framboði sínu.
Sighvatur ráðfærði sig við Ástu
og hóp stuðningskvenna hennar og
sögðust þær ekki taka í mál að Ásta
drægi framboð sitt til baka til að
liðka fyrir mögulegu endurkjöri Guð-
mundar Árna sem varaformanns.
Var nú gengið til kosninga og sigr-
aði Ásta með miklum atkvæðamun.
Þrátt fyrir að Guðmundur Árni væri
ekki í framboði fékk hann rúmlega
fjórðung atkvæða. Það var skoðun
flestra viðmælenda að staða Guð-
mundar Árna hefði styrkst á þinginu
og sumir töldu að það gæti valdið
nýkjörnum fonnanni_ erfiðleikum að
bæði Guðmundur Árni og Össur
Skarphéðinsson, sem hafði sig lítt í
frammi á þinginu, stæðu nú báðir
„lausbeislaðir“ utan æðstu forystu-
sveitar flokksins í þeim viðræðum
sem framundan eru um samstarf
jafnaðarmanna. Þegar þinginu lauk á
sunnudag virtúst flokksmenn ganga
sáttir út en nokkuð tvístígandi um
hvað framtíðin ber í skauti sér.