Alþýðublaðið - 07.12.1933, Page 1

FIMTUDAGINN 7. DE2. 1053.
XV. ÁRGANGUR. 35. TÖLUBLAÐ
UÞYDUBU9ID S7i
kanp-
endur
RITSTJÓRI:
P. 1- VALDEMARSSON
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
3TGEFANDI:
ALÞÝÐUFLO KKURINN
ÐAQBLAðiÐ Keraar út stia Virka daga M. 3 — 4 siBdegis. AskrHtasJaW kr. 2,00 a mónuöl — kr. 5,00 fyrlr 3 mónuði, ef greltt er fyririram. í lausasðlu kostar blaölö 10 aura. VIKUBLAÐIÐ
kemur út ft bverjam miövikudegi. Þaö kostar aöeins kr. 5.00 ft ári. I þvt birtast allar helstu greinar, er birtast I dagblaöinu, fréttir og vikuyfirlit. RITSTJÓRN OQ APORBIÐSLA AlpýöU-
blaösins er vin Hvertisgötu nr. 8- 10. SlMAR: 4B00- atgreiösla og augiýsingar, 4901: ritstjórn (Innlendar fréttlr), 4902: ritstjóri, 4903: Vtlhjálmur 3. Vilhjálmsson, blaöamaður (heima),
Magnðp Áagelrcsoa, blaOamaöur, FramneavegK 13, 4904: F. R. Vatdemarsson, ritstjóri, (hoíma), 2S37: Sigurður Jóhannesson, afgreiðslu- og auglýsingastjóri QielxnaL 4905: prentsmiöjan.
ALÞTÐUBLAÐIÐ
i gœr frá [11/í
að Það stækkaðl.
Sjálfstæðisflokknrina gerir tilrann tii að véla
nndír sig fleiri appbótargingsæti en honnm ber
og hafa pan af Aipýðnfiokknnm
pvert ofan i stjðrnarskrána.
„Möiiers-aðferð“ íhaldsins.
Á að brjðta stjórnarskrðna til jiess að tryggja
fhaldinn meírihlnta gingsæta?
LITVINOFF KOMIK'N TIL BEBLfN
til samninga við Hitler og w. Neurath
Á síðu’Stu stundu, þegar komið
er að þingslitUim og búist er við
flausturslegri lokaiafgreiðslu kosn-
ingalagainna, flytja sjálfstæðis-
mennirnir í s t j ó nna rs kxárnief n d
neðri dedldar tillögu um þá að-
ferð við útreikning uppbótarþing-
sæta, siem fer þvert oifajn í ákviæði
stjórnarskrár.innar, en verður tii
þess að gefa hinum stænstu fliokk-
uim óeðiiliega inörg uppbóta;rþing-
siæti, og ei'ns og atkvæðuim er nú
iskift í landinU, stefnir aðferð
þieirra að því að háfa ranglega
1—2 uppbótarþingsæti af Alþýðu-
flokknum og Tæta þeim við Sjálf-
stæðiisflíokkinin. Tækifærið ergrij)-
ið, er samkomulag varð í niefnd-
inni um, að laga þyrfti lítillegr
af reikningslegum ástæðum á-
ikviæðin í kosningalagafrv. um út-
hlutun u p j) b ó t a rþ i ngsætarana.
eins og þau nú eru, og tillagan
borin fram undir því yfirsMni,
að hún haggaði ekki grundvellin-
um. Fuiltrúi Alþfl. í nefndinná,
Vilmundur Jónsson, sá þó við
sivikunum og ber frarn aðra til-
liögu í ' sa'mræmi við stjórnar-
skrána.
TiMögurnar eru á þessa leið:
TiM. sjálfstæðismanua:
Til þess að finina, hveruig upp-
bótarsætum ber að skifta á mllli
þingfliokka, skal fara þannig að:
Fyrst skal fínna smeðaltal at-
kvæða á hvern kjördæmiskosiinn
þinigmaun hvers þiimgfíokks, og
verður lægsta útko'man hiutfalls-
taia kosninganna. Síðan skal
imargfalida þá hlutfallstöiu með
töllui kjördæimiskosinna þingmanna
þeirra flokka, sem hafa fengið
hærrí. útkomur en hlutfallstöluna
við deilinguna, og draga útkom-
urnar frá samtölum atkvæða
hvers þeárra fiokka. Mism!umu\sá,
isean þá verður eftir hjá hverjum
flokki, er sú atkvæðatala, siem
kemur tii greina við úthlutun
uppbótarþingsæta, og skal upp-
bótarþinngsætum skift á imálili
þcissara flokka í hlutfalli við þess-
ar atkvæðatölur þeirra, eftir
venjulegum reglum hlutfallskosin-
inga þannjg, að deilt ska'l í at-
kvæðatölurnar með tölunum 1, 2,
3, 4 o. s. frv. (sbr. 115. gr.), unz
útkoman verður eins nálægt því
að vera jöfn hlutfalistölu kosin-
inganna og unt er, og falla upj>-
bótarsætinn á hæstu útkomiurnar,
þó aldrei fleiri en 11 samtals.
TiM. V. J.:
Tll' þes-s að finna, hvernig upp-
bótarþingisætum ber að skifta á
mililM þingfiokka, skál fara þann-
ig að: Fyrst skal finna meðaltal
atkvæða á hvern kjördæmiskjör-
inn þingmann þess þingfiokks, er
íæst hefir atkvæði á hvern þing-
mann, og er það hlutfalllstala
kosningarjninar. Síðain skal skrifa.
atkvæðatöiur hinna aninara þing-
flókka, hverja aftur undan aninari
í sömu líniu, og deila í þær hverja
um sig tölu þingmanna hlutaðeig-
andi flokks kosinna í kjördæm-
um, fyrst að viðbættum 1, síðan
2, þá 3 o. s. frv. unz síðustu út-
komur geta á þennaln hátt iekki
orðið jafnari hlutfallstölunni. Ot-
komurnar skal skrifa í röð nið-
ur undan atkvæðatölunum. Upp-
bótarþingsætum skal úthluta til
þingfllokka eftir tölum þe&sum
þannig, að fyrsta uppbótarþing-
sætið feilur til þess þingflokks,
aem hæsta á útkomuna, annáð
tiill þess, sem á hana næisthæsta,
og síðan áfraim eftir hæð taJin-
anna, unz eitt uppbótarþingsæti
hefir falilið á hverja þeirra, nema
11 uppbótarþingsætum hafi verið
úthlutað áður. Þó skal því að eins
úthlutað uppbótarþingsæti á tölu
liægri en hiutfallstafan, að engiinn
annar þiingflokkur hefði fengið
hærri atkvæðatölu á hvern þing-
rnann, ef hanin. hefði bætt við sig
því þingsæti.
f gær og í dag stendur hin harð-
asta barátta um þessar tilili. í Nd.
og aná ekki á milli sjá. Jaktob
MöMer og Thor Thors hafa orð
fyrir Sjáltfstæðiismönnum og berja
fhöfðiniu' í steininn þó að sýnt sé
fram á, að aðferð þeirra, sem V. J.
kallar „MöMers-áðferð“, leiði ti’
fjarstæðustu öfga. Ef atkv. og kjör-
dæmiskosnir þingmenn sMftast
þannig á mjlíli flokka:
Forseíi sameinaðs
hings svaraði hon-
nngsritara í morgnn
Forseta sameinaðs þings, Jóni
Bal'dvinssyni, barst svohljóðándi
sfmskieyti frá konungsritara ígær:
„Með tilvísun til þess, a'ð Ás-
geir Ásgeirsson, sem nú veitir
ráðuneytinu forstöðu til bráða-
birgða, sér ekki a'ð rannsökuðu
máU möguleika til þess að haun
geti myndað þingræðisstjórn, bi'ð
ég yður síma mér um hæl hvcfrt
þér nú getið bent á nokkurn
(mann, sem ástæða er til að ætla
að geti gert það.“
Skeyti þessu svaraði Jón Bald-
vinsaon í morgun með skeyti til
konungsritara á þessa leiö:
„Út af símskeyti yðar í gær
hefi ég talað við formann Sjálf-
stæðisfliokksins og formann Fram-
sóknarfiokksins, og hafa þeirhvor
af hálfu síns fLokks ekki getað
gefið nejinar nýjar upplýsimgar
viðvíkjandi mynduh þingræðis-
stjórnar. Afistaða Alþýðuflokksins
er óbreytt frá því sem yður hefir
áður verið símað. Þar sem Ásgeir
Ásgeirsson eigi treystist til þesfe
að mynda þingræði.sstjórn, get ég
núi sem stenduir, hversu æskilegt
sem mé:r þó þætti það, ekki bent
á neinin, er myndað geti stjóm
með stuðningi eða hlutleysi meiri
hluta a;iþingismann,a.“
A 8000 atkv., 4 þingm. .
B 18000 atkv., 18 þingm.
C 7500 atkv., 15 þingm.
D 200 atkv., 1 þingxn.
falla uppbótaþingsæti þannig
eftir „Möllers-aðferð“: A 3, B 6
og C 2. Meðaltai aitkv. á þingm.
1143, 750, 441 og 200. Eftir aðferð
V. J., sem hann kalia'r „rnína að-
ferð“, verða niðurstöðurnar
þessar: A 6, B 5 og C 0 |og meðiai-
tai atkv. á þingm. 800, 783 500
og 200.
Annað dæmi:
A 20000 atkv. 20 þingrn.
B 8000 atkv. 4 þingm.
C 7000 atkv, 14 þinigm.
„MöMers-aðferð“: A 7 uppb.-
B 4 þingmenn, — Meðaltalið
atkvæða á þm., 741, 1000 og 500.
„Mín aðferð:“ A 5 þm„ B 6 þm.
Maðaltai atkv. á þm. 800, 800 og
500. Stærri flokkurino fær fyrsta
uppbótarþingsætið.
Af öðrum fjarstæðum, sem
„MöMers-aðferðin'1 getur leitt
til, má benda á, að flokkar, sem
hafa jöfn atkvæði, en mjög mik-
inn mun kjördæmakosiinina þing-
ANN4R SUDURPOLS-
LEIDANGUR BYRDS
London í gærkveldi. FÚ.
Byrd pólfari og félagar hans
jkomlu; í dag til Wellingt|oin í Nýja
Sjálandi, og ieggja þaðan a'f stað
BYRD
næstkomandi þriðjudag í rajnw-
sóknarför sína suðu(r í höf á skipi
sínu, Jaoob Rupert. Þeir hafa ‘með
sér fjórajr flugvélar og ýmisleg
rannsóknartæki og ætla að fljúga
yfir svæði, sem ekki hafa verið
rannsökuð áður. Meðal aMnalrs
hafá þeir með sér þrjár kýr, og
ar hatfa verið til suðurheimskauts-
land.
manna, jafnvel þó að anmar hefði
1 þm. en hitin hefði 36. Jafnmörg
atkvæði, — geta þeir báðir átt
tilkall til tölu uppbótarþingsæta!
Framsókn mun eiga áð giuina
með því að hún geti fengið hiut-
deild í herfangilnu sbr. fyrsta
dærnið hér að ofan, en raunar
hefir nú verið laurnað inn skrif-
legri og nærri óskiljanlegri brtill..
sem er ætlað að koirna í veg
fyrir það, og er því ekki rétt að
verið sé að ginna Framsókn
með réttunum, heldur reyknum af
réttunum.
Formaður kosningalagánefndar,
Vilmundur Jónsson, hélt þvi eiin-
dregið fram, að tillága Sjálfstæð-
ismannaværi brot á hinni nýsam-
þyktu stjórnarskrá, og krafðist
þess, að forseti vísaði henni frá
atkvæðagneiðslu. Mun forsieti (Jör.
Br.) fella úrskurð urn það í 'dag.
V. J. gat þess í einni ræðu
sinni í gær, að það væru
heldur nöpuriegar lyktir á sam-
Einkaskeyti frá *•fréttiariham
AlpýZ'iibladslns í Kmpmrmmhöfn.
Kaupmanraahöfn í morgun,
Frá Beriín er símað, að Litvi-
noff sé væntanlegur þaingað í
dag fyrir hádegi.
Enn fremur segir í skeytuui
þaðan, að von Neurath muni
nota tækifærið til þess að mót-
mæla harðlega fyrir hönd Þýzka-
lands þeim pólitíska undirróðri
gegn nazistastjórnilnni þýzku, sem
svo mjög hafi gætt í riMsútvarp-
'inu í Moskva undainfarið.
Enn er óákveðið, hvort Hitler
tekur opinberlega á móti Litvi-
noff.
STAMPEN.
Þorsteinn Jónsson
dœmdnr
Hann halði dregið sér kr,
74,348,82 af lé Landsbankaus
Dómur féM í gær yfir Þorsteini
Jónssyni, sem var ákærður 25.
sept. sl. fyrir fjárdrátt i Lands-
barakanum..
Dómurino er svohljóðandi:
Ákærður Þorsteinn Jónsson sæti
betrunarhússviranu í 16 ménuði.
Hann greiði Valtý Blöndál f. h.
Landsbanka Islands kr. 74 424,24
i skaðabætur með 5o/o ársvöxtum
frá 5. dezember að telja inraan
lð daga frá birtingu dóms þessa.
Loks giieiði hann. aliian kostnaö
sakarinnar, þar með taliinn kostnr
aðin'n við gæzlíuvarðhald sitt.
Enn fnemur segir í dómnum
um fjárdráttinn: Samkvæant
skýrslUm endurskoðenda virðist
fjárdráttuTinn hafa byrjað a árinu
1929 Oig haldið stöðugt áfram til
þess tílma, er ákærður var tekinn
fastur. Árið 1929 hefir ákærður
tekið við árgjöldum og dráttar-
vöxtum að upphæð kr. 1337,46;
árið 1930 er upphæðin kr. 16 731,
81; árið 1931 er hún 27 821,14; ár-
ið 1932 20 321,61 og 1933 15 690,28,
Af þessu hefir ákærður endur-
greitt aftur árgjöld nokkurra
manna ásamt drátiarvöxtuan, 27.
—31. dez. 1930 og 30. dez. 1931,
samtals kr. 7553,48, svo samtals
hefir ákærdur dmgtd sér af ár-
gjöl\d\um og dráttprvöxtiw effir
pví semi séo verdur kr. 74348,82.
bandi Alþ.fl. og Sjálfst.fl. um bar-
áttuna fyrir réttlætismálum, er
bandamiennirnir hygðust nii í ver-
tíðarlokin, að stela af Alþfl. 2
þingsætum og kvað Alþfl. þörf
á að biðja guð að vernda sig
fyrir Vinum sínum.
Th. Thors var svo unggæðislega
hreinskilinn — sem J. M. verður
ekM sakaður um að vera að
lýsa því yfir, að med pessu œtti
Frh. á 4. sfðn.