Morgunblaðið - 14.11.1996, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 14. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 14. NÓVEMBER 1996 35
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
KAUPMATTUR
OG SAMKEPPNI
REYNSLAN hefur fært okkur heim sanninn um að sölu-
samkeppni er forsenda góðrar þjónustu, fjölbreytts
vöruúrvals og hagstæðs verðs. Harðnandi samkeppni í smá-
söluverzlun, sem stórmarkaðir eiga dijúgan hlut að, hefur
styrkt almennan kaupmátt í landinu betur en flest annað.
Neytendur fagna um þessar mundir nýjum dæmum um verð-
lækkanir, sem rekja rætur beint til harðnandi samkeppni.
Annars vegar í lyfsölu. Hins vegar í gleraugnasölu.
í marzmánuði síðastliðnum gengu í gildi ákvæði nýrra
laga um stóraukið frelsi á lyfsölumarkaði. Fram að þeim
tíma var sala á lyfjum háð einkaleyfum sem úthlutað var
af ríkisvaldinu. Breytingin, sem var meir en tímabær, hefur
þegar leitt til harðnandi samkeppni á þessum markaði og
lægra verðs.
Nokkrar nýjar lyfsölur hafa verið opnaðar á höfuðborgar-
svæðinu á árinu, m.a. í tengslum við stórmarkaði. Apótek,
sem fyrir voru, hafa síðan, sem vænta mátti, brugðizt við
hinni auknu samkeppni. Neytandinn uppsker bætta þjón-
ustu og hagstæðara verð.
Fólk hefur einnig orðið vart við harðnandi samkeppni í
gleraugnaverzlun, sem einnig var tímabært. Þannig opnaði
Hagkaup í gær gleraugnaverzlun í Skeifunni. Væntanlega
leiðir sú framvinda einnig til lækkandi verðs fyrir neytendur.
Harðnandi sölusamkeppni í smásölu hefur, ásamt stöðug-
leikanum í efnahagslífinu síðustu árin, eflt verðskyn íslend-
inga á nýjan leik, en það sljóvgaðist verulega á verðbólguár-
unum. Það er fagnaðarefni. Þroskað almennt verðskyn er
mikilvæg verðbólguvörn.
UMGENGNI
VIÐ FORNMINJAR
FRAM kom í grein í Morgunblaðinu síðastliðinn sunnudag
að ástand fornminja frá tímum Snorra Sturlusonar í
Reykholti væri afar bágborið. Er þar vitnað til skýrslu forn-
leifafræðings sem kannaði fornminjarnar í sumar. Fram
kemur í greininni að vegna heimsókna ferðamanna, sem
koma í Reykholt í tuga þúsunda tali, hafi umhverfi Snorra-
laugar mjög látið á sjá og göngin frá lauginni eru að hruni
komin.
í greininni tilfærir sr. Geir Waage, staðarhaldari í Reyk-
holti, jafnframt dæmi um það hvernig valdið hefur verið
spjöllum á fornminjum á staðnum í hugsunarleysi. Annars
vegar hafi forn öskuhaugur verið fjarlægður er gamla skóla-
húsið var byggt árið 1930. Hins vegar hafi fornar gufu-
leiðslur, sem hugsanlega séu frá tíma Snorra, verið grafnar
í sundur á löngum kafla er grafið var fyrir skolplögn á síð-
asta áratug. „Það var vitað hvar leiðslan var en vitneskja
og teikningar af henni voru suður í Þjóðminjasafni," segir
Geir.
Ástandið í Reykholti er aðeins eitt dæmi um það hvernig
umgengni við merkar fornminjar er víða ábótavant hér á
landi. Bráðnauðsynlegt er að brugðizt verði við með réttum
hætti.
Frásögnin af eyðileggingu á fornminjum vegna þekking-
arskorts er sláandi, en engan veginn einsdæmi. Skýrar regl-
ur þurfa að gilda un það, að leitað sé til réttra yfirvalda
áður en ráðizt er í framkvæmdir á sögustöðum. Þjóðminja-
safnið mætti sennilega einnig standa sig betur við að veita
heimamönnum á hverjum stað réttar upplýsingar.
Vaxandi fjöldi ferðamanna er víðar vandamál en í Reyk-
holti. Menn hljóta að velta fyrir sér þeim möguleika að inn-
heimta í auknum mæli hóflegt gjald af ferðamönnum, sem
skoða fornminjar, í því skyni að standa straum af viðhaldi
þeirra, upplýsingagjöf og þjónustu. Jafnframt þarf að af-
marka skýrt þá hluta fornra mannvirkja, sem ferðamenn
mega fara um, og bæta þeim hugsanlega upp takmarkaðan
aðgang með meiri og vandaðri upplýsingum um þá hluta
fornminjanna sem ekki má skoða í návígi. Mörg dæmi eru
um það erlendis frá að merkum minjum hefur verið bjargað
og þær verndaðar með þessum hætti. Nefna mætti verndun
Stonehenge í Englandi sem margir íslendingar hafa skoðað.
Skortur á fé til fornleifarannsókna er viðvarandi hér á
landi. Framlög úr sameiginlegum sjóðum til þeirra hluta
eru nauðsynleg. Ekkert mælir hins vegar gegn því að vinsæl-
ustu sögustaðirnir með merkustu minjunum standi undir
sér sjálfir, ef svo má að orði komast, fremur en að þeir,
sem bera hag þeirra fyrir bijósti, þurfi sífellt að fara bónar-
veg að fjárveitingarvaldinu.
JARÐGÖNG á milli Siglufjarðar
og Ólafsfjarðar hafa lítið ver-
ið í umræðunni undanfarin
ár. Almennt hefur verið talið
að Austfirðirnir væru næstir í röð-
inni. Þó flutti Sverrir Sveinsson veitu-
stjóri á Siglufirði þingsályktunartil-
lögai árið 1989 og aftur 1990 um að
könnuð yrði gerð jarðganga milli
Siglufjarðar og Ólafsfjarðar um Héð-
insfjörð. Nú hafa sveitarstjórnarmenn
við utanverðan Eyjafjörð tekið málið
upp á sína arma og vinna að því að
gera göngin að raunhæfum valkosti
við hlið Austfjarðaganga.
Lágheiðin
slæmur kostur
Aðaltenging Siglufjarðar við Eyja-
fjarðarsvæðið er um Lágheiði. Vegur-
inn þar er hins vegar lélegur og venju-
lega lokaður vegna snjóa langt fram
eftir vori. Leiðin milli Siglufjarðar og
Ólafsfjarðar er 62 km þegar hægt er
að fara Lágheiðina en 240 km þegar
fara þarf Óxnadalsheiðina. Siglfirð-
ingar hafa lengi óskað eftir bættum
samgöngum við Eyjafjarðarsvæðið og
undanfarin ár hefur starfshópur
Vegagerðarinnar og sveitarfélaganna
unnið að athugun málsins. Hópurinn
gerði grein fyrir stöðunni með skýrslu
í vor og stefnir að því að skila af sér
bráðabirgðaáliti fyrir árslok.
Kristján Möller, forseti bæjar-
stjórnar á Siglufirði, segir að við vinnu
starfshópsins hafi það sífeilt komið
skýrar í ljós hvað nýr vegur um Lág-
heiði er slæmur kostur og jarðganga-
hugmyndin sótt sífellt meira á. Með
jarðgöngum um Héðinsfjörð yrðu 19
km á milli bæjanna í Siglufirði og
Ólafsfirði í stað um 240 km meiri-
hluta ársins eins og nú er.
Forsenda
sameiningar
Sveitarstjórnirnar sex við utan-
verðan Eyjafjörð hafa undanfarna
mánuði rætt um aukna samvinnu eða
sameiningu. Þær létu ráðgjafarfyrir-
tækið Rekstur og ráðgjöf ehf. taka
saman greinargerð um kosti og galla
sameiningar eða samstarfs. Niður-
staðan varð sú að sameining væri
hagkvæmur kostur. Það var jafnframt
niðurstaða skýrslunnar og þurfti svo
sem enginn að segja heimamönnum
það að jarðgöng væru nauðsynleg
forsenda þess að Siglufjörður væri
með í sameiningunni. Bæjarstjórnir
Dalvíkur, Ólafsíjarðar og Siglufjarðar
hafa nú samþykkt viljayfirlýsingu um
sameiningu ef það mætti verða til
þess að flýta fyrir jarðgangagerð.
Nýja sveitarfélagið er stundum nefnt
Tröllabær manna á meðal.
Stöðugt fólksfækkun hefur verið á
Siglufirði og búa þar nú innan við
1.700 manns. Björn Valdimarsson
bæjarstjóri segir að til þess að snúa
búsetuþróun við sé nauðsynlegt að
tengjast stærri einingu og þá skipti
vegalengdimar höfuðmáli. „Mestu
máli skiptir að hægt sé að veita íbúun-
um þá þjónustu sem krafist er í dag
og vera i stakk búin til að mæta sí-
fellt meiri kröfum. Við viljum tengj-
ast Eyjafjarðarsvæðinu og það verður
ekki gert á varanlegan hátt nema
með jarðgöngum," segir Björn.
Samvinna
í sjávarútvegi
Kristján bendir á að „Tröllabær"
yrði einn af öflugustu sjávarútvegs-
bæjum landsins. Mögulegt yrði að
auka samvinnu sjávarútvegsfyrir-
tækja sem þegar væri hafin. Þá myndi
hringtenging fyrir Tröllaskaga skapa
mikla möguleika í þjónustu við ferða-
fólk, ekki aðeins fyrir þá mörgu staði
sem nú eru endastöðvar á veginum
heldur allar byggðirnar á Trölla-
skaga, bæði við Eyjafjörð og Skaga-
fjörð.
Sjávarútvegsfyrirtækin á Siglufirði
og Olafsfirði hafa haft með sér tölu-
vert samstarf, þrátt fyrir erfiðar sam-
göngur, og Þormóður rammi hf. á
Siglufirði hefur keypt 20% hlut í
Sæbergi hf. sem er stærsta atvinnu-
fyrirtækið á Ólafsfírði. „Göng myndu
stækka mjög atvinnusvæðið og auka
möguleikana á hagræðingu með nán-
ari samvinnu í sjávarútvegi og í raun
og veru opna nýjar víddir fyrir fyrir-
tækin,“ segir Ölafur Marteinsson,
framkvæmdastjóri Þormóðs ramma
hf. Hann segir að möguleikar á miðl-
un hráefnis myndu aukast. Þormóður
rammi kaupir töluvert af frystri rækju
frá Ólafsfirði og er hún flutt á milli
Morgunblaðið/Helgi Bjamason
SIGLFIRÐINGAR við Strákagöng, f.v. Kristján Möller forseti bæjarsljórnar,
Sverrir Sveinsson veitustjóri og Björn Valdimarsson bæjarstjóri.
ÓLAFSFIRÐINGAR við Múlagöng, f.v. Hálfdán Kristjánsson bæjarsljóri
og Þorsteinn Ásgeirsson forseti bæjarstjórnar.
Jarðgöng í Tröllabæ
í gámum sjó- eða landleiðina. Þá seg-
ir Ólafur að með göngum yrði mögu-
legt _að flytja ferska rækju til vinnslu
frá_ Ólafsfirði.
Ólafur sér ekki síður möguleika
skapast fyrir þjónustufyrirtæki með
tengingu við Eyjafjarðarsvæðið og
það myndi koma notendum þjón-
ustunnar til góða með fjölbreyttara
þjónustuframboði og meiri sam-
keppni. Fyrirtækin gætu sérhæft sig.
Nefnir hann að öflugar smiðjur á
Siglufirði ættu að geta náð sér í verk-
efni á Eyjafjarðarsvæðinu og svo
gætu fyrirtæki á Siglufirði sótt þjón-
ustu til Akureyrar eða annarra bæja
á Eyjafjarðarsvæðinu í stað þess að
fara til Reykjavíkur.
Eyjafjörður
öflugt mótvægi
Ólafsfirðingar hafa kynnst því
hvernig það er að losna úr álögum
einangrunarinnar með tilkomu Múla-
ganga. Þeir skilja því vel aðstöðu Sigl-
firðinga. „Göngin gjörbreyttu viðhorfi
fólks. Það er opnara, getur alltaf skot-
ist tii Akureyrar án þess að eiga á
hættu að festast á leiðinni og er ekki
eins stressað að búa hér,“ segir Þor-
steinn Ásgeirsson, forseti bæjar-
stjórnar Ólafsfjarðar, og bætir því við
að fólk finni til meira öryggis. Hálf-
dán Kristjánsson bæjarstjóri segir að
Ólafsfjörður sé áfram jaðarbyggð en
það muni breytast með jarðgöngum
til Siglufjarðar og hafa mikil áhrif
fyrir byggðarlagið að öðru leyti.
Fleiri landshlutar eru í biðröð eftir
jarðgöngum. Hvað á að ráða ákvörðun
um forgangsröð? Því svarar Björn
Valdimarsson: „Stækkun eininganna.
Við erum ekki að biðja um styttri veg
til Reykjavíkur, við viljum tengingu
við Akureyri og bæina út með Eyja-
firði. Jarðgöng myndu skapa grund-
völl fyrir liðlega 5.000 manna bæjar-
félag. Með Akureyri og öðrum byggð-
um Eyjafjarðar yrði hér 23-25 þúsund
manna byggðarlag sem ég sé fyrir
mér að verði að einu sveitarfélagi
innan fárra ára. Þetta yrði næst
stærsta sveitarfélag landsins og lang
öflugasti byggðakjarninn utan höfuð-
borgarsvæðisins. Það yrði fært um
að veita þá þjónustu sem fólkið
krefst," segir Bjöm. „Ég tel að Eyja-
fjarðarsvæðið sé eina raunhæfa mót-
vægið við höfuðborgarsvæðið. Bættar
samgöngur milli Austurlands og
Norðurlands styrkja svæðið. Jarð-
göng til Siglufjarðar myndi styrkja
það enn frekar og hamla á móti brott-
flutningi fólks,“ segir Þorsteinn Ás-
geirsson.
Hagkvæmni
á ýmsum sviðum
Áætlað er að tengingin milli Siglu-
fjarðar kosti 3,1 milljarð kr., að því
er fram kemur í greinargerð starfs-
Sveitarstjómarmenn við utanverðan Eyjafjörð
hafa tekið hugmyndir um göng milli Siglu-
fjarðar og Ólafsflarðar um Héðinsfjörð upp á
sína arma. Þeir segja Helga Bjarnasyni að
engin önnur framkvæmd í samgöngumálum
geti náð fram jafn miklum félagslegum breyt-
ingum. Þau myndu styrkja Eyj afj arðarsvæðið
sem mótvægi við höfuðborgarsvæðið og yrðu
hæfíleg framkvæmd að fara í strax að loknum
Hvalfj arðargöngum. Austfírðingar segjast
aftur á móti ekki taka í mál að missa frum-
burðarréttinn að jarðgöngum í annað sinn.
Klippt
á borðann
KRISTJÁN Möller, forseti bæjar-
sljórnar á Siglufirði, bauð upp á
gangatertu þegar bæjarsljórnir
Siglufjarðar og Ólafsfjarðar áttu
fund með Halldóri Blöndal sam-
gönguráðherra til að kynna fyrir
honum hugmyndir um jarðgöng
milli staðanna. Þetta er í samræmi
við þann sið forsetans að fara með
tertu um borð í fyrsta skipið sem
kemur með loðnu til Siglufjarðar
á hverri vertíð.
Að sjálfsögðu voru búin til göng
úr tertunni og bílar hafðir inni í
þeim. Samgönguráðherra fékk að
klippa á borða sem strengdur var
fyrir gangaopið. Hann hirti bút
af borðanum eins og hann er van-
ur og forsetar bæjarstjórnar ÓI-
afsfjarðar og Siglufjarðar fengu
einnig sinn hluta af borðnum enda
hjálpuðu þeir við borðaklipping-
una.
Þessi vísa hraut af vörum sam-
gönguráðherra við þetta tækifæri:
Gangaopið er gott að sjá
vor gefi Herra að verði fleiri.
Borða hef ég aldrei á
annan klippt með gleði meiri.
hóps Vegagerðarinnar. Gert er ráð
fyrir tvennum göngum, samtals 6,2
km að lengd auk forskála og 13,5
km tengivegum. Siglfirðingar vilja
draga frá kostnaðinn við endurbætur
á Lágheiðinni sem til stendur að byrja
á 1998, 600-700 milljónir kr., og segja
að þá standi 2,5 milljarðar útaf. „Ver-
ið er að undirbúa 20-30 milljarða kr.
framkvæmdir við virkjanir og álver á
höfuðborgarsvæðinu og nágrenni
þess. Ef við ætlum ekki að sporðreisa
landinu þarf stórframkvæmdir á
landsbyggðinni til mótvægis. Ég tel
mig geta borið höfuðið hátt þegar ég
tala um framkvæmd upp á 2,5 millj-
arða í því sambandi,“ segir Kristján
Möller og bendir á að flestir eða allir
stjórnmálaflokkar landsins hafi lýst
því yfir að stórframkvæmdir í vega-
gerð séu réttlætanlegar, jafnvel með
erlendum lántökum, þegar þær hafi
í för með sér þær breytingar sem
menn sjá fyrir sér á Eyjafjarðarsvæð-
inu.
Ekki hafa verið gerðir útreikningar
á arðsemi jarðganga og nýs vegar
um Lágheiði og í skýrslu Vegagerðar-
innar segir að niðurstöður úr slíkum
útreikningum hafi yfirleitt ekki verið
grundvöllur ákvarðana um fram-
kvæmdir af þessu tagi. Kristján og
Björn vilja einnig taka það sem þeir
nefna félagslega hagkvæmni inn í
dæmið. Og þeir segja að íbúatalan á
Siglufirði segi ekki alla söguna, því
útflutningsverðmæti staðarins verði
um 4,6 milljarðar kr. í ár, eða 2,7
milljónir á íbúa að jafnaði á meðan
meðaltalið yfir landið sé um 450 þús-
und kr. á íbúa.
í skýrslu Rekstrar og ráðgjafar
ehf. er áætlað að aukin hagkvæmni
í rekstri með sameiningu sveitarfélag-
anna sex gæti skilað 30 milljóna kr.
sparnaði á ári. Björn segir að nýja
sveitarfélagið muni geta bætt þjón-
ustu við íbúana, svo sem á sviði fé-
lagsþjónustu, fræðslu-, menningar-,
æskulýðs- og íþróttamála. Þorsteinn
Ásgeirsson nefnir í því sambandi
hugsanlegan grundvöll fyrir fram-
haldsskóla fyrir út-Eyjafjarðarsvæð-
ið. „Ríkisvaldið mun einnig geta
skipulagt þjónustu sína öðruvísi og
náð fram sparnaði. Þjónustan mun
færast til, einn þáttur eflist kannski
hjá okkur og annar minnkar. Við
þurfum til dæmis að búa okkur undir
að sækja ýmsa þjónustu til Olafsfjarð-
ar, Dalvíkur og Akureyrar, sem við
höfum lagt áherslu á að hafa hér
heima vegna erfiðra samgangna,"
segir Björn Valdimarsson. Þeir Krist-
ján Möller nefna þátttöku í hafnasam-
lagi sem þegar er komið á við utan-
verðan Eyjafjörð og síðast en ekki
síst hagræðingu í sjávarútvegi sem
sé þjóðhagslega mikilvæg.
Verkefni innan kjördæma
hafa haft forgang
Siglfirðingurinn Sverrir Sveinsson,
varaþingmaður Framsóknarflokksins,
flutti á sínum tíma tillögu um athug-
un á jarðgangagerð á Islandi með
Steingrími J. Sigfússyni. Hann segir
að þá hafi áhugi sinn á jarðgöngum
milli Siglufjarðar og Ólafsfjarðar ver-
ið vakinn. I skýrslu jarðgangahópsins
var lagt til að farið yrði í Vestfjarða-
göng að framkvæmdum við Múlagöng
loknum og síðan átti að koma að
Austfjarðagöngum. Göng til Siglu-
fjarðar voru ekki nefnd á nafn og
telur Sverrir að á því hafi verið sú
einfalda skýring að Austfirðingar og
Vestfirðingar hafi átt fulltrúa í nefnd-
inni en ekki Norðlendingar. Á árunum
1989 og 1990 flutti Sverrir þingsá-
lyktunartillögur um athugun á jarð-
gangagerð milli Siglufjarðar og Ólafs-
fjarðar. Halldór Blöndal sem nú er
samgönguráðherra var meðflutnings-
maður ásamt nokkrum þingmönnum
úr báðum kjördæmum Norðurlands.
Tillögunni var vísað til ríkisstjórnar-
innar.
Sverrir fylgdi málinu eftir á þingi,
meðal annars með fyrirspurnum, og
er ánægður með yfirlýsingar sam-
gönguráðherra um að möguleikar á
gerð jarðganga verði skoðaðir áður
en endanleg ákvörðun um gerð vega
verður tekin. Segir Sverrir að þetta
mál hafi orðið útundan vegna þess
að það snerist um að tengja saman
kjördæmi. Þingmenn teldu alltaf verk-
efni innan kjördæmanna brýnni þegar
þeir skiptu vegafé kjördæma sinna.
Sverrir er ánægður með að sveit-
arstjórnarmenn skuli nú loksins hafa
tekið málið að sér og telur að flestir
þingmenn beggja kjördæmanna séu
því velviljaðir. Þess ber þó að geta
að einhverrar tortryggni gætir í Norð-
urlandskjördæmi vestra, menn þar
hafa efasemdir um að leggja vegafé
kjördæmisins í að tengja Siglufjörð
við Eyjafjörð sem svo verði til þess
að Siglfirðingar yfirgefi kjördæmið.
Þá lýsir Sverrir yfir ánægju með
áhuga Halldórs Blöndals samgöngu-
ráðherra sem sagði m.a. þegar hann
svaraði fyrirspurn Sverris á þingi í
febrúar 1995: „Ég tel af þeim sökum
að þetta mál sé eitthvert hið mikil-
vægasta í sambandi við byggðamál á
Norðurlandi í heild sinni og vil eftir
því sem í mínu valdi stendur flýta
fyrir því að þessi athugun geti orðið
og reyna að greiða fyrir því að gott
vegasamband verði milli Olafsfjarðar
og Siglufjarðar."
„Ég tel að það henti vel fyrir þjóðfé-
lagið að ráðast í þetta verkefni, það
er af hæfilegri stærð," segir Sverrir.
„Það er gott til að vega upp á móti
þeirri spennu sem er að myndast á
höfuðborgarsvæðinu og gæti dregið
úr fólksflóttanum. Vinnuflokkarnir
geta komið beint úr Hvalfjarðar-
göngum, annar byijað Ólafsfjarðar-
megin og hinn Siglufjarðarmegin."
Gefum ekki aftur frá
okkur frumburðarréttinn
Jónas Hallgrímsson, bæjarfulltrúi
á Seyðisfirði og varaþingmaður Fram-
sóknarflokksins, hefur lengi átt mikil
samskipti við Færeyinga vegna starfs
síns sem umboðsmaður Norrænu og
gerðist einn af frumkvöðlum jarð-
gangaumræðu hér á landi. Að hans
frumkvæði var ráðist í rannsóknir
fyrir austan og niðurstöður sýndu að
hægt væri að bora göt á fjöllin og
þar með tókst að eyða þeirri vantrú
á jarðgangagerð sem ríkt hafði frá
því göngin um Oddsskarð voru
sprengd. Austfirðingar töldu sig eiga
rétt á fyrstu framkvæmdunum en
Jónas segir að þeir hafi gefið þau
eftir til Vestfirðinga. „Það var allt svo
aumt fyrir vestan svo við lögðumst á
sveifina með þeim og sættumst á að
fara vestur fyrst. Eg sé ekki eftir
því, þó sárt hafi verið á sínum tíma,
enda eins og að gefa frá sér frumburð-
arréttinn. Og það gerum við ekki aft-
ur,“ segir Jónas.
Gríðarleg verkefni eru í jarðganga-
gerð á Austfjörðum en þeim hefur
ekki verið raðað í forgangsröð. Jónas
er formaður samgöngunefndar Sam-
taka sveitarfélaga á Austurlandi.
Hann segir að samstaða sé í nefnd-
inni um að við ákvörðun um fram-
kvæmdaröð skuli einkum litið til þess
að með jarðgöngum verði rofin vetra-
reinangrun byggðarlaga í fjórðungn-
um og stuðlað að atvinnuuppbygg-
ingu. Það sé síðan þingmanna að
ákveða hvað liggi mest á að gera og
menn verði að sætta sig við niður-
stöðu þeirra.
Nefnd sem samgönguráðherra
skipaði til að vinna að undirbúningi
jarðgangagerðar á Austurlandi lagði
til árið 1993 að framkvæmdum yrði
skipt í þtjá áfanga. Jarðgöng sem
leysa vetrareinangrun Seyðisfjarðar
og Norðfjarðar og stuðla jafnframT
að myndun allþétts byggðakjama á
Mið-Austurlandi með um 7.000 íbúum
voru sett efst á listann. Reiknað er
með þrennum jarðgöngum, frá
Seyðisfirði og Norðfirði til Mjóafjarð-
ar og þaðan til Héraðs, alls 16-18
km að lengd. Heildarkostnaður er
áætlaður 6-7 milljarðar kr. Jónas
færir svipuð rök fyrir þessum fram-
kvæmdum og Norðlendingar færa
fyrir Siglufjarðargöngum, um hag-
ræðingu í yfirstjórn sveitarfélaga með
sameiningu og einni félagslegri og
atvinnulegri heild.
í öðmm áfanga er gert ráð fyrir
jarðgöngum sem tengja Vopnafjörð
og Fáskrúðsfjörð við Mið-Austurland-
Kostnaður gæti orðið 4-8 milijarðar-
kr. í þriðja áfanga yrðu tvenn jarð-
göng sem stytt gætu leiðina milli
Fáskrúðsfjarðar og Stöðvarfjarðar og
Breiðdalsvíkur og kostað gætu 3,5 til
4 milljarða kr. Hér er því lagt til ai
ráðist verði í framkvæmdir samtal:
upp á 14 til 19 milljarða kr.
I umræddu nefndaráliti er gengii
út frá því að byijað verði á fram
kvæmdum árið 1998 og er í því efm
vísað til draga að langtímaáætlun i
vegamálum sem gerði ráð fyrir verk-
byrjun síðast í öðru tímabili áætluní**
innar. Þessi áætlun var ekki sam-
þykkt á þingi. Nefndin vísar einnig
til þess að fjárveitingar til undirbún-
ings Austfjarðaganga hafi verið í
vegaáætlun ailt frá 1989 og sérstak-
lega tilgreint að þar sé miðað við
göng sem leysi vetrareinangrun
Norðfjarðar og Seyðisfjarðar.
Rifist um götin
Kristján Möller á Siglufirði segii
enga samþykkt fyrir þvi að ráðist
verði í Austfjarðagöng á undan öðr-
um. „Þetta hlýtur að verða að skoða
út frá hagkvæmni og þeim samfélags-
legu breytingum sem viðkomandi
framkvæmd hefur í för með sér. Ég
sé ekki að önnur framkvæmd ha&L
för með sér jafn jákvæð samfélagsleg
áhrif og göng sem tengja Siglufjörf
við Eyjafjarðarsvæðið. En ég sé held-
ur ekki af hveiju ekki er hægt ac
hugsa sér að byggja jarðgöng í tveim-
ur landshlutum á sama tíma, þegai
litið er til þeirra stórkostlegu fram-
kvæmda sem eru á höfuðborgarsvæð-
inu,“ segir Kristján. „Ég skil Austfirð-
inga vel en ég heid að þeir búi vic
aðrar aðstæður. Veturnir eru snjólétt-
ari og göngin þar stytta ekki vega-
lengdir með sama hætti og hér gerist
og eru auk þess miklu dýrari fram-
kvæmd. Það hlýtur að vera mun hag-
kvæmara að fara fyrst út í jarðganga-
gerð hér,“ segir Þorsteinn Asgeirsson
Jónas á Seyðisfirði segir ekki óeípii
legt að gera jarðgöng til Siglufjarðar
Norðlendingar verði hins vegar ac
bíða. Hvergi annars staðar en á Aust-
fjörðum sé mögulegt að mynda 7.00C
manna byggðakjarna með jarð-
göngum og raunar 9-10 þúsunc
manna byggðarlag ef Eskifjörður op
Reyðarfjörður eru taldir með.
Bæði Norðlendingar og Austfirð-
ingar herja á að fá fjármagn til al
vöru undirbúnings jarðgangagerðar
hvenær svo sem hægt verður að byija
Sumir eru bjartsýnir um að hafis
verði handa í beinu framhaldi af verk
lokum Hvalfjarðarganga 1999 en aðr
ir skilja yfirlýsingar ráðamanna þann
ig að nokkurt hlé verði þá á fram
kvæmdum. Vegaáætlun verður end
urskoðuð á þinginu í vetur og telj:
margir að þá verði að taka af skari<
með framkvæmdaröð. Má því búas
við að hart verði tekist á um götin
þinginu í vetur.