Morgunblaðið - 14.11.1996, Blaðsíða 8

8 B FIMMTUDAGUR 14. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Á síðasta ári nefndi Nomura-rannsóknastofnunin 11 vaxtarbrodda í iðnaðinum og
spáði því, að sala viðkomandi fyrirtækja myndi þrefaldast fram til 2010
ÞAÐ er fremur þungt hljóð-
ið í Japönum um þessar
mundir. Japanski fram-
leiðslurisinn, sem valtaði
einu sinni yfir Norður-Ameríku og
Vestur-Evrópu og skildi keppi-
nautana eftir í valnum, er orðinn
eitthvað svo óstyrkur á fótunum
og veit ekki lengur hvert leiðin
liggur. Japönsk fyrirtæki, sem
áður höfðu ótvíræða forystu á
heimsmarkaði, í sjóntækjum, raf-
eindavörum og jafnvel bílum, eru
í óða önn að flytja framleiðsluna
erlendis og í Japan brennur sú
spurning á vörum manna hvað við
muni taka. Hvaða atvinnugreinar
muni bera uppi hróður lands og
þjóðar á næstu öld?
Skriffinnarnir í iðnaðar- og ut-
anríkisviðskiptaráðuneytinu í
Tókýó telja sig hafa svarið. Þeir
hreykja sér af því að hafa ráðið
mestu um þær iðngreinar, sem
Japanir lögðu megináherslu á
sjötta og sjöunda áratugnum, og
segjast nú tilbúnir til að endurtaka
leikinn.
í væntanlegum fjárlögum jap-
önsku stjórnarinnar fyrir næsta
ár er boðaður mikill niðurskurður
hjá öllum ráðuneytum nema einu,
iðnaðar- og utanríkisviðskipta-
ráðuneytinu. Framlög til þess eiga
að hækka um 17% milli ára og
sýnir það best hvaða vonir eru
bundnar við leiðsögn þess inn í
framtíðina.
Undanhald á ýmsum sviðum
Af 14 helstu framleiðslugrein-
unum hafa Japanir lengi reitt sig
aðeins á íjórar, bílaframleiðslu,
rafeindavörur, ýmsan nákvæmnis-
búnað og stál. Gengishækkun jens-
ins og aukin samkeppni við ná-
grannaríkin í Asíu hafa hins vegar
neytt mörg fyrirtæki í þessum
greinum til að flytja verksmiðjurn-
ar úr landi. Iðnframleiðslan, sem
samsvaraði 30% þjóðarframleiðsl-
unnar í Japan fyrir 20 árum, stend-
ur nú aðeins undir 22%.
Það er rafeindavöruframleiðsl-
an, sem hefur staðið sig best, en
jafnvel þar er undanhaldið byijað.
Stórfyrirtækin á þessu sviði, Hitac-
hi, Toshiba, Mitsubishi Electric,
NEC og Fujitsu, eru aðeins með
10-20% heildarsölunnar í hálfleið-
urum en tölvukubbar ---------------
hafa staðið undir allt að
80% hagnaðarins. Nú er
offramboð af tölvukubb-
um á heimsmarkaði og
verðið hefur hrunið.
JAPANIR
Á KROSSGÖTUM
Þeir tímar eru liðnir er japönsk framleiðsla fór sigurför um heims-
byggðina og fyrirtækin í landi hinnar rísandi sólar fá nú að reyna
sömu samkeppnina og þau veittu öðrum áður
Fjögurra megabæta minniskubbur,
sjálf uppsprettulindin í þessari
framleiðslu, kostaði um 860 ísl.
kr. í janúar sl. en er nú kominn
niður í rúmar 200 kr.
Brottflutningur japanskra fyrir-
tækja úr landi hefur að sjálfsögðu
valdið því, að störfunum heima
fyrir hefur fækkað. Úti á lands-
byggðinni hafa smáframleiðendur
og undirverktakar séð viðskiptin
hverfa og það, sem verra er, sam-
keppnin við ódýran innflutning frá
Kína og öðrum Asíulöndum, stund-
um frá japönskum útibúum erlend-
--------------- is, hefur harðnað með
Störfunum hveiju árinu.
heima fyrir Plástur á sárið
hefur fækkað
__________ Hugmyndir íðnaðar-
og utanríkisviðskipta-
ráðuneytisins eru meðal annars
þær, að framleiðendur á lands-
byggðinni verði styrktir til að end-
urnýja verksmiðjurnar og hefja
framleiðslu á nýjum vamingi. Það
er þó líklegt, að aðgerðir af þessu
tagi yrðu aðeins plástur á sárið
og gerðu ekki annað en að lengja
í snörunni. Auknar niðurgreiðslur
frá atvinnumálaráðuneytinu, sem
greiðir helming launa starfsmanna
þegar störfin eru í hættu, yrðu
aðeins til að japönsk fyrirtæki vikju
sér undan því að horfast í augu
við veruleikann í stað þess að ráð-
ast gegn vandanum með miklum
niðurskurði. Talið er, í Japan séu
um 600.000 manns í nokkurs kon-
ar atvinnubótavinnu af þessum
toga.
Sem betur fyrir Japani hafa þó
önnur störf orðið til í landinu og
það er ekki að þakka ráðuneytinu.
Á síðasta ári nefndi Nomura-rann-
sóknastofnunin 11 vaxtarbrodda í
iðnaðinum og spáði því, að sala
viðkomandi fyrirtækja myndi þre-
faldast fram til 2010. Er búist við,
að vöxturinn í þessum greinum
verði 6,6% árlega eða næstum fjór-
um prósentustigum meiri en áætl-
aður, árlegur hagvöxtur í landinu
á sama tíma.
Vaxtarbroddarnir
Iðnaðarráðuneytið virðist
byggja mikið á þessi -----------
rannsókn Nomura og
það vekur athygli, að
vaxtarbroddamir eru yf-
irleitt á sviðum þar sem _______
Japanir eru enn á eftir
mörgum öðrum þjóðum. Þeir eru
meðal annars:
■ Upplýsingaiðnaður. Japan er
að minnsta kosti fimm árum á eft-
ir Bandaríkjunum hvað varðar
einkatölvunotkun og nettengingu
í fyrirtækjum og vegna þess er
Ekki skortur
á áhættu-
fjármagni
gífurleg eftirspum eftir betri hug-
búnaði og beinlínuþjónustu. Búist
er við, veltan í þessari starfsemi
áttfaldist fram til 2010.
■ Bætt dreifing. Afsláttar- og
lagerverslanir, sem byltu smásölu-
verlsuninni í Bandaríkjunum á
áttunda áratugnum, hafa haldið
innreið sína í Japan síðan stjórn-
völd slökuðu á reglugerðum um
stórverslanir 1992. Dreifingin,
sem áður var aðallega með smáum
flutningbílum, er nú að færast
meira yfir á lestimar og skipafé-
lögin og búist er við, að veltan í
þessari grein fjórfaldist til 2010.
■ Sorpeyðing. Landið er að
drukkna í sorpi, meðal annars
vegna ofuráherslu Japana á miklar
umbúðir. Nú sjá 70.000 fyrirtæki
um sorphirðu og -eyðingu, yfirleitt
fjölskyldufyrirtæki og ekkert með
meira en 1% markaðarins. Með
aukinni sameiningu fyrirtækja er
búist við, að sorpeyðingariðnaður-
inn vaxi um 6,1% á ári.
■ íbúðabyggingar. íbúðaverð í
Japan er á niðurleið og ekki aðeins
vegna þess, að verðið fyrir landið
hefur lækkað. Japanir hafa tekið
upp bandarískar byggingaraðferð-
ir og vegna þess og aukins inn-
flutnings á ódýru byggingarefni
er gert ráð fyrir, að framleiðsla í
byggingariðnaði aukist um 75%
fram til 2010.
■ Tómstundir. Vinnutími hefur
verið að styttast í Japan og sú
þróun mun halda áfram enn um
sinn. Búist er við, að veltan í grein-
um, sem lúta að tómstundaiðkun
hvers konar, meira en tvöfaldist
fram til 2010.
Reglugerðafargan
Japanska iðnaðarráðuneytið er
vant því að fást við tiltölulega fá
en mjög stór fyrirtæki en líklegt
er, að flest fyrirtækin í ofannefnd-
um greinum verði fremur smá í
þeim samanburði. Ætla starfs-
menn ráðuneytisins að sjá til, að
eins og í Kaliforníu hafi þessir
vaxtarbroddar góðan aðgang að
áhættufjármagni en þeir nefna
hins vegar ekki annað mál, sem
þeir í Kaliforníu uppgötvuðu fyrir
löngu. Það er ekki skortur á
áhættufjármagni, sem stendur
nýiðnaði mest fyrir þrifum, heldur
--------- reglugerðafarganið.
Umkvartanir japanskra
smáfyrirtækja eru ein-
mitt í þeim dúr. Hvers
vegna er svo erfitt fyrir
hátæknifyrirtæki að afla
hlutabréfamarkaði? Hvers
gildi sérstök lög um
fjár á
vegna eru
það hvernig á að smíða hurð? Það
er oftar en ekki iðnaðarráðuneyt-
ið, sem hefur sett lög af þessu
tagi.
(Heimild: The Economist)
Sundurleitni (Fragmentation) gagna á diskum er hægfara en
öruggur fylgifískur næstum allrar tölvuvinnslu. Smám saman getur
svartími vegna sundurleitni orðið mjög slakur. Þessi þróun getur
blekkt menn til að kaupa hraðvirkari diska til að ná upp svartima,
en oftar en ekki er hægt að lagfæra þetta með sérstökum
hugbúnaði sem endurraðar gögnum disksins.
Við kynnum nú til sögunnar, Diskkeeper, fyrsta endurröðunar-
hugbúnaðinn fyrir Windows NT miðiara. Diskkeeper getur í
bestu tilvikum 5-faldað afköst disks sem hefur mjög sundurleit
gögn.
Hringdu í sölumenn okkar og fáðu nánari upplýsingar um
hvemig þú getur lagfært svartíma NT miðlarans hjá þér.
DIGITALÁ ISLANDI
Vatnagaróar 14 - 104 Reykjavík
Sími 533-S05C ■ Fax 533-5060
Frakkar koma á fót næst-
stærsta tryggingafélagi heims
París. Reuter.
FRÖNSKU tryggingafélögin Axa
and UAP hafa skýrt frá miklum
samruna, sem mun leiða til þess
að komið verður á fót næststærsta
tryggingafélagi heims.
Reyndar virðist samruninn í því
fólginn að Axa taki við rekstri
keppinautsins Union des Assur-
ances de Paris, sem er stærra fé-
lag en ekki eins harðfylgið. Eftir
samrunann verður Allianz í Þýzka-
landi ekki lengur stærsta trygg-
ingafélag Evrópu og Nippon Life
í Japan er eina tryggingarfélag
heims sem verður stærrra en nýja
félagið.
Þegar samrunanum lýkur um
mitt næsta ár verður mun heildar-
velta nýja risans nema 313 millj-
örðum franka eða 62 milljörðum
dollara. Starfsmenn verða um
107.000 og eigið fé fyrirtækisins
verður 100 milljarðar franka.
„Viðskipti
aldarinnar“
„Þetta eru viðskipti aldarinnar
í franska tryggingageiranum,"
sagði Claude Bebear, stjómarfor-
maður Axam sem verður aðal-
framkvæmdastjóri hins nýja fyrir-
tækis. Bebear sagði frétta-
mönnum að hann hefði alltaf verið
sannfærður um að til þess að halda
velli á 21. öld yrði fyrirtæki að
starfa á alþjóðavísu og skipta við
risana. Nú muni nýr risi koma til
sögunnar.
Margir telja Axa eitt bezta
tryggingafélag Evrópu. Stjórnar-
formaður UAP, Jacques Fried-
mann, verður yfirmaður eftirlits-
stjórnar hins nýja fyrirtækis.
Axa stendur vel að vígi í Norð-
ur-Ameríku og Asíu, en UAP í
Evrópu, einkum Þýzkalandi, þar
sem Colonia deild félagsins starf-
ar.
Nettóhagnaður Axa jókst um
20% 1995 í 2.73 milljarða franka
og um 51% á fyrri árshelmingi
1996 í 1.977 milljarða franka.
UAP hefur reynt að rétta úr
kútnum síðan félagið tapaði
2.065 milljörðum franka 1995,
aðallega vegna hruns á fast-
eignamarkaði.