Alþýðublaðið - 08.12.1933, Blaðsíða 1

FÖSTUDAGINN 8. DEZ. 1933.
XV. ÁRGANGUR. 36. TÖLUBLAÐ

RITSTJÖRI: nAAD. .ÍIf.ITni JTGEFANDI:
F. R- VALDBNARSSON UACIBLAtl OG ¥ÍIiUBLAB ALÞÝÐUFLOKKURINN
ÐAODLAÐIÐ kemur öt öHa vfrfca tíage ki. 3—4 siSdegis. Askriftagjald kr. 2,00 á mánuði — kr. 5,00 fyrír 3 m&nuði, ef greitt er fyrlrfram. í lausasölu kostar biaðið 10 aura. VIKUBLAÐIÐ
kemur út & hverjnm miövikudegi. 8>aö feostar aðeins kr. 5,00 & &ri. í pví birtast allar helstu greinar, er birtast i dagblaðinu, frfettir og vlkuyfirlit. RITSTJÓRN OO AFQREIÐSLA AlþýOU-
tHaðsins er vlð Hverfisgötu nr. 8— 10. SÍMAR: 4900: afgreíðsla og auglýsingar, 4901: rltstjórn (Innlendar fréttir), 4902: ritstjóri, 4003: Vilhjálmur 3. VUhjáimsson, blaðamaöur (heima),
Magn&á Ásgeirsson, blaöamaður, Framnesvegi 13. 4904: F. R. Valdemarsson. ritsíjóri, (heima), 2937: Sigurður Jóhannesson, afgreiðslu- og auglýsíngastjórí (heima),- 4905: prentsmiðjan.
ALDYÐUBLSÐIÐ
kemur iU á
snnoudaginn
Aaglýsinoar óskast
timanlega á moroun
„Mðllers-aðferðin“ og svik
Sjálfstæðismannanna
i stjórnarskrárnefnd
Tilraun Sjálfstæðisfliokksinis til
áð söteá undir sig á kostnað Al-
pýðufliokksins fleiri uppbótar-
þingsæti, en honum ber sam-
kvæmt stjóýriarskránni, fór svo,
að tiliaga peirra féll í neðri deild
í gær með tveggja atkvæða miun,
Stóðu Sjálfstæðismennirnir pó
'CÍns og klettur um petta gerræði.
Forseti kvað með.úrskurði, að til-
löguna mætti bera undir atkvæði.
en með peim forsenduim, sem ekki
urðu skildar öðruvisi, en að haun
vildi gefa pingmönnninum kost á,
að brjóta stjórnaTskrána. Það,
siem bjarjgiaði var að engir voru
til' pessi fúsir, nema Sjálfstæðisr
mennirnir uindir forystu Jakobs
Möilers.
Sjáifstæðismenn sýndu af sér
annan drengskap við afgreiðsiu
ko'sningalaganna og á panm hátt
sem er ef til vill eins dæmi í
pin.g'sögunni. Samkomulag hafði
orðið um, að flytja sameiginieg-
ar breytingartiilögur frá stjórnar-
skráruefnd óskiftri og var sér-
staklega samið um eina tillöguna,
sem var um það, livernig sæti
’skyldu skiptast á landslista, að
lokinnj kosniilnigu. Fulltrúi Aipýðu-
fiiokksins í nefndinni félst á til-
l'öiguna, með pví eina skiiyrði, að
nefnidarmienin stæðu fast samain
um haua óbreijiín og var pað
bundið fastmjæl’um. Lofuðu' Sjálf-
stæðismenn pví einkum hátíðiega.
Þessi tiillaga var síðust h'.nna sam-
eiginlegu tillagna. En þegar all.ar
tiliögurnar, sem á undian fóru,
höfðu verið sampyktiar, svikust
Sjá.fstæðisimenni n r e.mdan, me kj-
um ,að samnefndarmömnum sín-
um óvörum, og feldu tillöguna,
með þvi að samþykkja breyting-
artillögu sem gerbrieytti hitmi.
Þiess skal getið, að Thor Thors
stóð við orð sin. En Jakob Möll-
er sagði eftir atkvæ ðagrei ðs luna:
„Eins og maður sé að halda orð
sín við pessi ræksni"! (p. e. sam-
nefndarmienln hans) o gv b aó að
ha fa pessi o rð r é tt efti r
sér/ Siðaðir menn telja pá
ræksni, sem svíkja orð sín. Jak-
ob Möliler aftur á móti pá, sem
sviknijr eru. Það er „Möiiers sys-
tem“ í siðfræðinni.
Frá afgreiðslu kosni ngalagainna
er nánar sagt á 3. síðu.
Ihaldið i bœlarstlórn Reykjavíkur
fellir tillogur Alpýðuflokksins
um atvinnubætur og bæjarútgerð
Á fundi bæjarstjórnar í gær-
kveldi komu eftirfaranidi tilíögur
Aipýðuflokksfulltrúanna til a.t-
kvæða:
I.
„Viegna hins mikla atvininuleyisis
verkamiannia hér í bamum og
örðugra afkomumöguieika a,t-
vinnulieysilngja, ályktar bæjar-
stjórnin:
1. að greiða peiim, semi í atvinnu-
bótavinniu bæjarins starfa, fult
daglkaiup, kr, 13,60 á daíg, mið-
að við venjuliegan viininutímia:,
ienda er o.g gengið út frá pví,
að ekki verði færri menn í
atvinnubótaviiWnunm en 250, og
að ekki verði fækkað mönin-
wm í atmennri bæjarviininu. —
Einhlieypir mlenin séu ekki úti-
lokaðir frá atvinnubótaviininu.
2. að ,at\ innuúthluttma: mefnd :krái
alla; p,á mienn á atvinúuieysis-
skrár, er tii hennar leita'.
3. að bærinn setji nú pegar upp
almenningsmötunieyti, par sem
öreiga atvinnuleysingjar fái ó-
keypis fæði, og sé atvinnuút-
hl'utunarnefnd og fátækrafuii-
trúum faldar framkvæmdir í
ináiinlul, í samráði við bæjarráð.
4. að atvinnu- og eigna-lauisir
verkamienn greiði ekkert gjaid
fyrir gas og rafmiagn, að peirn
sé úthiutað ókeypis koksi og
að bærinn greiði fyrir pá húsa-
ieigu. Atvinnuúthlutunanniefnd
og fátækrafulltrúuim sé faiið
að ákveða þá menn, er þeirra
hlunninda ujóta.“
II.
„Vegna pess, að skipalstóll sá,
er gengur til veiða héðan úr bæn-
um, er alisendis ófullnægjandi ti,l
pess að halda uppi sæmiiegrl at-
vhnnu meðal verkalýðsinis, pá á-
iyktar bæjarstjórnin:
1. að skora á aipinigi að sam-
pykkja frumvarp pað til i,aga
um ríikisábyrgð fyriir bæjarút-
g-erð í Reykjavík, sem flutt er
á yfirstandandi aipingi.
2. að fela bæjarráði og borgalH
stjóra að afia upplýsinga og
leita tillboða um kaup eða
byggingu á skipum frá útlönd-
um er bærinn síðan gerði út á
fiskveiðar."
ÍStefán Jóh. Stefánsson mælti
fyrir tiilögunum og sýndi fram á,
Framhald á 4. síðu.
Hiðilsfandi
var ntvarpað
í gærkvðldi
frá Loftskeytastðð-
inni í Bejrkiavik. !
í fyrsta sian i heiminam? j
/ gœrkuöldi kl 9—12
fór fram mjög nýstárlegt
útuarp frá loftskeyta-
stöðinni í Reykjauík.
Var par útuarpaö mið- ,
ilsfundi er fram fór í
húsi einu hér í bœnum.
Útvarpið hafði ekki veriö til-
kynt eða augiýst á mokkurn.
hátt, en þvert á móti undir-
búið með töiuverðri leynd,
enda var að eins um tilraun
að ræð'a í petta sinn. Þó munu
alvmargir menn í bænum hafa
vitað um það fyrirfram^ og
hlUstað á pað frá byrjun til
enda. Auk pess munu ail-
margir útvarpshiustendur háfa
orðið varir við iitils háttar
truflanir á sendiingu Ríkisút-
varpsins í gærkvéldi og hafa
fundið sendingu Loftskeyta-
stöðvarinnar, sem fór fram á
bylgjulengd 212, af hendingu.
Má gera ráð fyrir að alls hafi
nokkur hundruð manna hér í
bænum og úti um land hfustað
á petta nýstárlega útvarp. Er
það áreiðanlega í fyrsta sinini
hér á landi, að miðilsfundi er
útvarpað, og að líkindum í
fyrsta sinni í beiminum.
NÝR MIÐILL.
Fjöldi þaktra mianna hér í
bænum hefir undanfari'ð- tek-
ið pátt í miðiisfundum með
miiðli, sem ekki er áður al-
mfent þektur hér, frú Láru Á-
gústsdóttur.
Fuilyrða peir, að í sajmbandi
við hana gerist fyrirbrigði,
sem varla eigi sér dæmi um
íslenzka miðla áður. Enin fnem-
ur fuliyrða peir, að svik séu
algerlega útilokuð.
Á fundinum, sem útvarpað
var í gærkveldi, fóru fram
samtöi milli fundarmamia og
vera „hinu megin frá,“ likalrrim-
ingar o. fi. Viena sú, siem miest
talar gegn um miðilinn, kveðst
hejta Ran’nveiig Laxdal,- en ein-
kennilegust muh hlustendum í
gærkveldi hafa þótt röddin,
sem kailaði sig Narfa, „mann-
Framíhald á 4. síðu.
DÖNSKU HÁSETARNIR AF „KONG HAA-
KON“ AKÆRÐIR FYRIR LANDRAÐ FYRIR
RÍKISRÉTTINUM í LEIPZIG
Einkaskeiji'i frú jréttarlt((t]a
Alpf/oublaðsins í Ko\upmrMn:,'hQfín.
KaupmaUnáhöfín í morgun.
Mál peirra tveggja hásieta af
daniska akipinu „Kong Haiakio:n“,
sem nazistar handtóku á skips-
'fjöl í höfminini i Stettim fyrir prem
vikum, kemur bráðiega fyrir- ríki.s-
réttino í Leipzigv
Hásetarmr voru haindteknir,
er.da pótt skipið hefði damska fán-
ann uppi og væri pví í d.anskri
iögheigi, og' gefið að sök, að í
fórum peirra hefðu furdiist kornni-
úniistiiskir pésar og bækur, sem
peir hefðu ætlað sér að smygia
(inn í Þýzkaland.
Taiið er eins líklegt, að háset-
arnir verði dæmdir til refsingar
Þeir eru ákærðiir fyrir landráð,
og hegn'ing sú, sem þeir eiga í
vændum, ef peir verða dæmdir,
er iöng betrunarhússvinna eða
jafn'vel æfilaingt fangelsi.
Sendiherra Da(na í Berlín fylgist
rækilega með málinu og gefur ut-
anríkiismáiiaráðuneytinu í Kaup-
mannahöfn ailar upplýsingar, sem
unt er að fá um málið, jafnóðuim,
og gerir alt sem mögulegt er til
þiess, að hásetunum verði bjarg-
að úr klóm nazista.
STAMPEN.
ALT VAR KYRT
ASPANIí NÓTT
Madrid í morgun. UP. FB.
Alt var með kyrrum kjörum á
iSpájni í jnótt, og er talið að mestu
hafi valdið um að byltingarsinnar
bærðu ekki á sér, að yfirvöldin
voru við öllu búin. í Zaragossa
voru handteknir 60 stjórnleys-
ingjar, og fundust á peim skjöl,
sem sanna, að í ráði var að bylt-
ing yrði hafin í dag af hálfu
stjórnleysingja (anarkista ogsyn-
dikalista).
MILJONAÞJOFUR
HANDTEKINN
Normandie i morgun. FÚ.
Maður sá, sem lögreglan í
Frakkiandi tók i gær, og hafði
grunaðamn um að hafa falsað
happdrættismiða í franska Ríkis-
happdrættinu, og hafa paninig nláð
undir sig 1000 000 franka, hefir
nú meðgengið giæpinn, og befir
mieirihl'uti peninganinia >náðst aft-
ur.
Svikin komu upp, þegar hiinn
hinln rétti kaupandi happdrættis-
miðans, vísaði honum fraln,
nokkrum dögum eftir að fjárupp-
hæðin hafði verið greidd út á
falsaða miðann, og var í fyrstu
talið hæpið, að hægt yrði að
iná í sö'kudólginn.
Göhrlng tpnanríkisráð-
herr.a naztsfct.
Harm er morfínisti og gaoveik-
Mr. Harm vciy, Lengi á geðveikrct
jiœlt í Svípjóð og var pc\r. álilinn
hœftulegur vitf, W:\ngur. Nijlsga
hafa, borisí fréttir um pað, aið
haim hafí aftur verið lagour á
hhœlí pungt haldtnn af geoveiki.
LITVINOFF ER KOMINN
TIL BERLÍNAR
Heimsóknin er ekki
opinber
Einkaskeyti frá frétícrritima
Alpýðublgcisins í Kcfiipmann thöfn.
Kaupmannahöfn í mlorgun.
Litvinoff kom til Berlínar kl.
8 í gærmorgun. Tók rúsisneski
jsendiberrahn í Bieriín á móti hon,-
um á Anhalterbrautarstöðinni.
Óku þeir síðan báðir til rússneska
sendiherrabústaðarins við Unter
den Linden.
Þvi befir nú verið lýst yfir, að
beimsóknáin sé ekki opmherlneim-
sókn, og verður því ekkert úr við-
tali né sammingageröum milli Li-
tvinoffs og Hitlers að pessu sinni,
né heldur muin neitt verða úr
viðtaii Litvinoffs og von Neuraths
eða annára embættismanina úr ut-
an.ríkismálaráðu neyt inu, eiins og
gert hafði verið ráð fyrir.
Litvinoff heldur af stað til Var-
sjá á fimtudagskvöid.
STAMPEN.
■RLUID VERDDR LffiVELDI
EE DSD VILL. seaír de Valera
Dubiin, UP. FB.
De Valera hefir látið svo um
mælt í ræðu, sem hann hélt í
efri deild pingsins um sáttmiála
milli Bretiands og írlands, áð
lianin mundi ekki hika við að
hefja samvinnu á peim grund-
velii, að fríríkið hefði óbundnar
bendur og gæti valið um pað
hvört heldur það vildi vera í
hrezka ríkjasámhandinu eða ekki(