Morgunblaðið - 21.11.1996, Blaðsíða 6

6 B FIMMTUDAGUR 21. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Fjárhagsstaða lífeyrissjóða á almennum markaði hefur breyst til batnaðar á undanförnum árum
32 af 38 sjóð-
um eiga fyrir
réttíndum
Grundvallarbreyting hefur orðið á íjárhags-
stöðu lífeyrissjóða á almennum markaði á
undanfömum árum og nú er svo komið að
flestir þeirra eiga fyrir skuldbindingum og
vel það. Allt öðm máli gegnir hins vegar
um lífeyrissjóði með ábyrgð ríkis og sveitar-
félaga, þar sem milljarðatugi vantar upp á
að sjóðirnir eigi fyrír skuldbindingum, eins
og fram kemur í umfjöllun Hjálmars Jóns-
sonar um flárhagsstöðu lífeyrissjóðanna.
UMSKIPTI til hins betra hafa
orðið á fjárhagsstöðu lífeyrissjóða
á almennum markaði og má rekja
þau til þess að á síðustu árum
hefur verið unnið að því með
markvissum hætti að tryggja að
eignir sjóðanna stæðu undir
skuldbindingum þeirra, enda sjóð-
irnir Iegið undir áralangri gagn-
rýni fyrir það að gefa sjóðfélögum
sínum fyrirheit um réttindi sem
engin leið væri að standa við.
Staða þessara sjóða er enda gjöró-
lík stöðu sjóða opinberra starfs-
manna, þar sem ríki eða sveitarfé-
lög ábyrgjast það sem upp á vant-
ar að eignir mæti skuldbinding-
um. Hjá sameignarsjóðum á al-
mennum markaði er ekkert til
tryggingar þeim lífeyrisréttindum
sem sjóðfélagar eiga annað en
þær eignir sem til eru í sjóðunum
og því bar brýna nauðsyn til að
grípa til aðgerða þegar trygg-
ingafræðilegar úttektir sýndu
halla á sjóðunum svo nam tugum
prósenta í sumum tilvikum.
Ekki er hægt annað en segja
að vel hafi tekist til í þessum efn-
um í það heila tekið, þó markmið-
inu hafi að hluta til verið náð með
því að skerða þau réttindi sem
áður höfðu verið gefín fyrirheit
um. í öllu falli sýna
tryggingafræðilegar út-
tektir nú að flestir sjóð-
anna eiga fyrir skuld-
bindingum sínum, hvort
sem litið er til áfallinna
skuldbindinga, þ.e.
þeirra skuldbindinga sem sjóðfé-
lagar hafa þegar áunnið sér með
greiðslu iðgjalda, eða heildar-
skuldbindinga, þ.e. þeirra skuld-
bindinga sem stofnast með áfram-
haldandi greiðslu iðgjalda. Sumir
sjóðanna virðast meira að segja
eiga verulegar eignir umfram
skuldbindingar, einkum þegar tillit
hefur verið tekið til endurmats á
verðbréfaeign þeirra, þ.e.a.s þeirr-
ar ávöxtunar sem þegar hefur
verið tryggð á næstu árum og er
verulega umfram það sem gengið
er út frá við gerð tryggingarfræði-
legra úttekta á stöðu sjóðanna.
Um nokkra sjóði, suma stóra,
gegnir samt sem áður að þeir eiga
enn ekki fyrir skuldbindingum þó
verðbréfaeign þeirra hafi verið
endurmetin. Það gildir þó um þá
eins og aðra sameignarsjóði á al-
mennum markaði að fjárhagsstaða
þeirra hefur breyst til batnaðar á
síðustu árum.
Halli á sex sjóðum
Um þetta er fjallað í október-
hefti Hagtalna mánaðarins. Þar
segir að staða lífeyrissjóða á al-
mennum markaði hafi batnað á
síðustu árum bæði vegna breyt-
inga á réttindum og góðrar ávöxt-
unar og segja megi nú að flestir
þeirra eigi fyrir skuldbindingum
hvort sem um sé að ræða heildar-
skuldbindingar eða áfallnar
skuldbindingar þegar höfuðstóll
þeirra hefur verið end-
urmetin. Af 38 fullstarf-
andi lífeyrissjóðum án
ábyrgðar annarra eigi
32 fyrir áætluðum
áföllnum skuldbinding-
um samanlagt að upp-
hæð 158 milljarðar króna í árslok
1995. Sex lífeyrissjóðir með áætl-
aðar áfallnar skuldbindingar að
upphæð 57 milljarðar króna eiga
51 milljarð króna upp í þær skuld-
Endurmat
eykur eignir
lífeyrissjóð-
anna verulega
Tryggingafræðilegar úttektir á helstu lífeyrissjóðum*
Lífeyrissjóðir án ábyrgðar launagreiðenda á skuldbindingum
• • Unnhæðir í Niðurstöður án endurmats Niðurstöður m.v. endurmat
milljónum kr. B H Höfuðst. Höfuðst. Heildar- Jöfnuður Áfallin Jöfnuður Jöfnuður Jöfn. % af Jöfnuður
í árslok + framt. skuld- heildar- skuld- áfallinna heildar- heildar- áfallinna
Miðað er við 3,5% vexti 1995 iðgjöld binding skuldb. binding skuldb. skuldb. skuldb. skuldb.
L. verslunarmanna 39.595 73.248 72.290 958 35.887 3.708
L. sjómanna 22.370 42.022 52.669 -10.647 27.935 -5.565 -7.046 -13% -1.964
Sameinaði lífeyrissj. 17.650 24.041 25.734 -1.693 18.104 -454 1.568 6% 2.807
L. Dagsbr. og Frams. 11.827 19.977 21.008 -1.031 11.952 -125 682 3% 1.588
Söfnunarsj. lífeyrisr. 10.107 13.178 11.398 1.780 3.923 2.817
L. Norðurlands 9.492 18.969 20.440 -1.471 10.384 -892 27 0% 606
Samvinnulífeyrissj. 8.847 14.512 16.826 -2.314 12.181 -3.334 -704 -4% -1.724
L. bænda 7.415 10.563 13.100 -2.537 8.476 -1.737 -1.839 -14% -1.039
L. Austurlands 7.139 15.287 15.731 -444 6.092 73
L. Vestfirðinga 6.738 13.445 14.272 -827 6.410 328 -153 -1% 1.002
L. rafiðnaðarmanna 5.737 11.725 11.603 122 4.749 988 1.372 12% 2.238
L. Suðurnesja 5.637 10.332 12.647 -2.315 5.645 -629
L. lækna 5.358 7.632 7.823 -191 3.218 857
L. Vestmannaeyinga 5.330 10.111 12.745 -2.634 4.914 -154
L. Sóknar 4.873 8.379 9.469 -1.090 5.288 -431 -303 -3% 356
L. Verkfræðingaf. ísl. 4.297 4.174 79
E.sj. Fél. ísl. atvinnufl. 3.897 5.409 5.197 212 3.427 470 602 12% 860
L. Vesturlands 3.765 7.921 8.608 -687 4.496 -731 -101 -1% -145
L. verksmiðjufólks 3.518 5.582 6.219 -637 3.934 -416 -90 -1% 131
L. Hlífar og Framt. 3.484 5.376 5.664 -288 3.461 23 13 0% 324
L. verkstjóra 3.427 5.483 6.837 -1.354 3.664 -444
L. verkalýðsf. á Suðurl. 2.658 5.508 6.428 -920 2.677 -19
L. K.E.A. 1.911 2.872 2.802 70 1.712 -129
L. verkaf. á N. vestra 1.830 3.965 4.260 -295 1.794 27
Lífeyrissj. Hlíf 1.379 2.176 2.472 -296 1.436 -57
Alm. 1. iðnaðarmanna 1.328 2.274 1.865 409 1.105 215 613 33% 419
L. Flugvirkjaf. ísl. 1.258 1.843 2.160 -317 1.612 -354 -155 -7% -192
L. Fél. st. í veitingah. 1.220 3.086 3.133 -47 1.286 -66 128 4% 109
L. Bolungarvíkur 1.212 1.978 2.324 -346 825 26
L. matreiðslumanna 1.114 1.920 1.888 32 603 239
L. Rangæinga 989 1.494 1.669 -175 688 -12
E.sj. Slökkv.lm. Kef.flv. 880 1.200 1.232 -32 645 -79
L. blaðamanna 864 1.534 1.467 67 703 161
L. Mjólkursamsöl. 775 1.538 2.110 -572 1.235 -618
L. verkaf. í Grindavík 592 1.223 1.476 -253 592 -67
E.sj. stm. Olíuv. ísl. 498 696 787 -91 557 -90
L. bygg.iðn.m. í Hafnarf. 431 776 952 -176 469 -74 -86 -9% 16
L. framreiðslumanna 340 692 787 -95 228 -15
L. Arkitektaf. ísl. 242 430 475 -45 273 -31
Lífeyrissjóðir með ábv rgð launagreiðenda á skuldbindingum
Miðað er við 2% vexti
L. starfsm. ríkisins 22.191 45.643 185.939 -140.296 123.111 -100.920 -137.818 -74% -98.442
L. hjúkrunarkvenna 3.473 6.313 24.375 -18.062 13.359 -9.886 -17.536 -72% -9.360
L. stm. Reykjavíkurb. 1.798 4.014 20.555 -16.541 14.614 -12.816
L. stm. Kópavogsk. 762 1.151 2.405 -1.254 1.165 -488
E.sj. Hafnarfjarðark. 654 708 2.032 -1.324 998 -692
L. stm Akureyrarb. 652 1.022 3.403 -2.381 2.246 -1.642
L. Akraneskaupst. 516 654 1.682 -1.028 971 -536
*Flestar úttektirnar voru gerðar 1994 og 1995 en nokkrar eru frá 1992 og 1993.______________________HEIMILD: Skýrsla bankaeftirlits Seðlabankans um lifeyrissjóði 1995
bindingar. Áætlaður halli nemur
þannig sex milljörðum króna eða
rúmlega 10% af áætluðum áfölin-
um skuldbindingum þessara sex
lífeyrissjóða.
Ragnar Hafliðason, aðstoðar-
forstöðumaður bankaeftirlits
Seðlabanka Islands, segir að staða
lífeyrissjóða á almennum markaði
hafi tekið stakkaskiptum á síðustu
árum. Þessi halli sem enn sé á
fáum sjóðum sé ekki mikill þegar
litið sé til þeirra heildareigna sem
um sé að tefla. Almennt séð sé
staða sjóðanna góð, þó fjárhags-
staða einstaka sjóðs kunni að
þurfa nánari athugunar við. Hins
vegar séu útreikningar á á fjár-
hagsstöðu lífeyrissjóða flóknir og
háðir mörgum fyrirvörum og staða
þeirra getur því breyst talsvert frá
einni tryggingafræðilegri úttekt
til annarar.
Ýmsum aðferðum beitt
Sjóðir á almennum markaði
hafa beitt ýmsum aðferðum til
þess að bæta stöðuna, auk þess
sem segja má að of mik-
ið hafí verið gert úr erf-
iðri stöðu þeirra fyrr á
árum að ýmsu leyti. Sjóð-
unum hefur fækkað og
þeir stækkað að sama
skapi, en fækkunin tekur
nær eingöngu til sameignarsjóða
á almennum markaði. Þannig hef-
ur þeim fækkað úr 56 í 44 frá
árinu 1991 til 1995 og fyrirsjáan-
leg er fækkun um níu til viðbótar
í ár og á næsta ári. Sjóðirnir verða
þá 35 talsins, þar af 29 fullstarf-
andi, sem er 40% fækkun á þessu
árabili. Með þessu móti hefur ver-
ið reynt að draga úr rekstrarkostn-
aði sjóðanna og ná fram stærðar-
hagkvæmni, auk þess sem breytt-
ar aðstæður á fjármagnsmarkaði
hér á landi hafa kallað
á aukna sérfræðiþekk-
ingu á fjárfestingum
sem meiri líkur eru á
að skapa aðstæður fyrir
hjá stórum sjóði en litl-
um. Enn má þó sjá
dæmi um háan rekstrarkostnað
sem hlutfall af árlega greiddum
iðgjöldum, þótt rekstrarkostnaður
lækki sem hlutfall af eignum, þar
sem eignir sjóðanna aukast stöð-
Hallinn 80%
á Lífeyrissjóði
starfsmanna
ríkisins
Navision Financials
með því
Microsoft*
Windows’95
í Navision Financials, bókhalds- og upplýsingakerfinu, getur þú m.a. hannað eigin
skjámynd og með auðveldum hætti sniðið það að þörfum fyrirtækis þíns.
Navision Financials - reiknar með þér!
Navision Flnancials er fýrsta viöskiptakerfið í heiminum sem viðurkennt er fyrir Windows 95 og hlaut gullverðlaun PC User. Allar nánari upplýsingar velta sdlumenn okkar.
Umboðs- og dreifingaraöili:
STRENGUR
ÁRMÚLA7 . 105 REYKJAVÍK
SÍMI 550 9000 • FAX 550 9010