Alþýðublaðið - 10.12.1920, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Ný bók,
Öldur. Sðgur eftir Bene-
dikt Þorvaldsson Grön
dal. Bókaverzlun Guðm.
Gamalíelssonar. 1920.
Sögurnar eru sjö, sem Benedikt
sendir hér frá sér, orktar á tíma-
bilinu 1907—1919. Má urn þær
segja, &ð laglega sé af st&ð fatið,
og sýnilegt er að höf. veit hvað
hann syngur. Málið á sögunum
er hispurslaust og blátt áfrara og
Jýsingarnar víða snildarlegar. AÍIs
staðar gætir samúðar með smæl
ingjunum.
Fyrsta sagan: »Feldur harð-
stjórid er saga írá æskuárunum, sem
lýsir tilhlökkun, gleði og vonbrigð-
um barns, sem fær að fara með
út í eyjar til þess að ganga varpið
en þegar minst varði verður fóstri
hans þess var að ernir hafa gert
hreiður sitt í stapa skamt frá
varpínu, og verður þá lagt til
lands. Vonin glæðist aftur í brjósti
piltsins, er hann fær að vita það,
að farin verði herferð á hendur
örnunum. Er hann með í förinni
og lýsir falli arnanna. Endar sagan
á þessum orðum:
„Og þá þegar varð mér það
Ijóst, að það verður að steypa
harðstjórunum af stóli, ef smœl-
ingjarnir eiga að geta um frjálst
höfuð strokið
»Gullkistan« heitir næsta saga
og segir frá atvikum frá æskuár-
unum. Vel sögð saga og liggur
meira á bak við hana, en það,
sem finst við skjótan yfirlestur-
y>Mesta lifshœltana er hrein
snild á pörtum, t. d. lýsingar á
því þegar Þrándur siglir í ófæru
veðri eftir lækni handa konu sinni,
sem er í barnsnauð. Þar er lýsingin
svo stórvægileg og sönn, að fáum
mundi betur takast, að Iýsa bar-
áttunni við Ægi.
»Ljósið<f. er 4 sagan. Hún segir
líka frá viðureign m&nnanna við
Ægi og því, hvernig hugulsöm og
ráðsnjöl! kona bjargar heimilis-
fólki sínu, sem kemur úr kaup-
stað frá bráðum bana. Og lætur
skáldið Jón bónda konunnar segja
er hann hafði klætt sig úr sjókkeð-
unum: „Hvílíkar perlur eruð þíð,
hinar skynsömu, góðu konur?“
y>Stakkurinn« segir frá því
hvernig „Jón á Hvammi", lendir
f hríðarbil upp á heiði þegar
hann, kemur frá því að fylgja
lækni, er hann hafði sótt fyrir
Bárð, er ríkastur var talinn í s'nni
sveit. Jón viilist og hrapar f hamr-
inum ofan við bæ sinn, en fyrir
sérstakt snarræði bjargar hann
lífinu og kemst heill heim.
y>Milli góðbúannaa. er næst
lengsta sagan í bókinni og segir
frá viðskiftum bráðduglegs fjöl
skyldumanns við prestinn sem er
hreppsnefndaroddviti og síðar við-
skiptum við kaupmanninn. Maður-
inn vill íá lán hjá hreppnum til
þess, að geta komið fótum undir
sig, en prestur neitar og neyðist
Brandur, svo heitir söguhetjan, til
þess að ráða sig á iélegasta fiski
skipið kaupmannsins, svo fjölskylda
hans deyji ekki úr hungri. Kaup
maður veitir honum góð kjör, og
alt virðist Ieika í lyndi, en þá
ferst skipið og Brandur druknar.
— Hugsanir Brands, þegar hann
er að velta því fyrir sér hvort
betra sé að knýja á nánasar dyr
skilningssljórrar hreppsnefndar eða
ofurselja sig þrælbindandi sultar-
kjörum harðdrægra vinnuveitenda."
eru dregnar beint út úr huga al-
þýðumannsins. Presíinum er ekki
ver lýst. Aalt of oft á sér stað um
þá stétt manna, er göfugastan hugs-
unarhátt ætti að hafa allra stétta,
að hún þvf miður er of bundin
með anda sinn við „jarðnesk
gæði*. Lýsingin á kaupmanninum
er góð. Og ágætlega sagt frá
siglingu Valsins í veðrinu því,
sem Brandur ferst í.
»Nábúaglettur« heitir síðasta
og lengsta sagan í bókinni. Hún
kemur víða við og er þar margar
ósviknar lýsingar og setningar
t. d. þegar Árni er að fara á
sjóinn í síðasta sinn á æfi sinni
og tfmir ekki að velcja konuna
sfna til að kveðja hana, „tfmdi
ekki að raska ró hennar, né
spilla unaðsdraumum hennar." Þá
er átakanleg Jýsingin á því þegar
báturinn ferst vegna þéss, að eig-
andinn sem er harðdrægur og
ófyrirleitinn kaupmaður, hefir ekki
tímt því að leggja til nýjan kaðal
í stórseglsskaut. Viðureign þeirra
kaupm og Láka maurapúka er ágæt.
Það er óhætt að mæla með
þessum sögum Benedikts, engan
mun yðra, að hafa keypt þær og
lesið. Þar er svo margt vel sagt
og drengiiega. Og vonandi verður
þetta ekki það síðasta, sem hmn
lætur frá sér fara af þessu tægi.
Pórir,
Fyrirlestur
heldur Pali Jónsson trúboði yfir
sKortið frá eilífð til eilífðar«,
samið eftir mr. L H. Jamisson í
Vesturheimi. Kortið inniheldur dá-
samlegan fróðleik, ssm allir ættu
að kynna sér, Fyrirlesturinn byrjar
kl. 8^2 í kvöld í Birusalnum.
Allir velkomnirí
V. K. f. framsókn.
Háltvirtu féíagskonurl
Athugið, að á ínorgun, laugar-
daginn n. desbr 1920, er sfðasti
dagurinn, sem eg tek á móti árs-
tillögum í Aiþýðuhúsinu, frá kl.
4 til 6V2 síðdegis. Reynið því all-
ar sem eftir eigið að borga að
koma í dsg og á morguo.
kVirð'ngRrfyIIst.
Elinborg Bjarnadóttir.
50 krónuF fær sá, sem
getur útvegað 2 herbergi og e!d-
hús eða aðgang að eldhúsi. Upp-
lýsingar á Laugaveg 24 (bílaverk-
stæðið).
'V'erzluLiain. „Von“ selur
sykur í heildsölu og með miklum
afslætti í smásölu, danskar kartöfl-
ur á 20 kr. pokann, ágætan lauk,
afbragðs spaðsaltað kjöt, hangið.
kjöt, smjör og flestar aðrar nauð-
synlegar vörur. Gerið svo vel og
reynið viðskiftin í „Von“.
Vírðingarfylst.
Gunnar Signrðssono
Sími 448. Sfmi 448»
Verzlunin Hlíf á Hverfisgötu
56 A selur meðal annars: strau-
sykur, höggvinn sykur, hveiti,
haframjöl, hrísgrjón, sagogrjón og
baunir. Ýmsar tegundir af niður-
soðnum ávöxtum, hið ágæta kókó
og brensluspiritus. Fílabeins höf-
uðkamba, stóra og ódýra, hár-
greiður o, m. m. fl. Ath. S&kar
ekki, þótt spurt sé um sykurverð-
ið hérna áður en fest eru kaup í
„Iækkaða sykrinum" anaarsstaðar.
Ritstjóri og ábyrgðiarm&ðar:
Ólafur Friðrikstsoa
Prentsmiðjan tiuieiaherg