Morgunblaðið - 01.12.1996, Qupperneq 7

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 1. DESEMBER 1996 B 7
tölum um hlaupið, því að athugan-
ir eru í vinnslu. Ekki verður betur
séð en að hitastig vatnsins í Vötn-
unum áður en það lagði af stað
niður sé og verði óráðin gáta.
Menn fóru upp í gosgjána miklu
en láðist að hafa með sér hita-
mæli. Sé svo að vatnið hafi verið
t.d. 10 gráður er það fór af stað
niður, er í því fólgin varmaorka
sem er hátt í tíundi hluti stöðuor-
kunnar sem var nefnd í upphafi.
Þetta er reiknað út frá því að
hlaupvatnið sé niður undir frost-
marki er vatnið kemur niður á
Skeiðarársand. Það hitastig hefur
vitaskuld verið margmælt. Ef at-
hugað er lokaástand hlaupvatns-
ins, þ.e. kyrrstætt vatn og kalt
úti á sjó, er engu líkara en orkan
mikla hafi horfið. Svarið virðist
þó auðfundið ef athugað er nánar
hvað hefur gerst: Orkan fór að
verulegu leyti til að bræða þann
ís sem fyrir var á leið vatnsins,
og jók þarmeð við hlaupvatnið.
Orkuforðinn nægir til að bræða
um einn sjötta úr rúmkílómetra
af ís, sem eru um 4% af því vatns-
magni er rann niður. Vitað er að
hlaupið hefur brætt frá sér. Það
sést á gjánni er myndaðist við
útfallið, og rúmtak þess er þar
hvarf af ís virðist í fljótu bragði
vera af sama stærðarstigi og við
höfum fundið, þ.e. einn sjötti úr
rúmkílómetra. Þannig virðist með
þessum tölum, sem eru vitaskuld
ekki allar hárrétt þekktar, ekki
ósennilegt að meginorkan hafi
farið til að auka við hlaupvatnið
á sandinum - um allt að 4%.
Aflmesta „virkjunin" í þessu
samhengi er þó vitaskuld sú mikla
varmaveita er bræddi ísinn. Talað
er um að vatnsfall upp á um 5.000
rúmmetra. á sekúndu hafi runnið
frá gosstöðvunum suður í Gríms-
vötn. Til að bræða frá sér með
þessum hraða þarf eldstöðin að
gefa af sér um 1,7 billjónir vatta
eða um tvö þúsund og fimm hundr-
uð sinnum meira en allar virkjanir
landsins gefa af sér af raforku.
Varla þarf að taka fram að orðið
billjón er hér notað upp á íslensku,
semsé milljón milljónir, en ekki upp
á amerísku eins og heyrst hefur í
íslenskum fjölmiðlum.
DISERO EN ŒRAMICA
z-Æn

Stérharaa 17 »1ð Gulllnbni. síml S67 4*44
Kjarvalsstaðir
Bækur, kort, plaggöt, gjafavörur.
Opið daglega frá kl. 10-18.
• HSM Pressen GmbH
• öruggir vandaðir pappírstætarar
• Margar stærðir - þýsk tækni
• Vönduð vara - gott verð
- V
tt'lp
Mm J.nswmDssoNHF.
Skipholti 33,105 Reykjavik, sími 533 3535.
HAFIÐI séð fisk slægðan,
hausaðan og innyflin
rifin út með klónum og
fleygt í vaskinn eða á
gólfið allt til þess að flakiðíái
notið sín. Dekraðer við flakið. Það
sett á ljósaborð, snyrt, plokkað,
beinagaddar, uggar og sporðar
skornir af á ljóshraða. Augna-
brúnaplokkari leitar uppi orma og
dregur út eins og nabba. Ekki má
finnast einn ormur, þá færðu mín-
us í kladdann. Bónusinn hrynur
hjá hinum svo vertu vinsæl, plokk-
aðu. Pakkaðu.
Borða hafragrautinn sinn.
Fólk er ekki hrifið af sannleikan-
um; eins og ungur bókmennta-
fræðingur á fullu kaupi sagði:
Sannleikurinn er mesta lygin!
Hvers konar öfugmæli eru þetta?
spyr sú sem allt veit og þarf ekki
að bíða eftir svari á hvolfi. Öfug-
uggaháttur. Hér hefur hvorki haus
né sporður verið skorinn af og eitt-
hvað til trafala þar til ég velgi
þeim undir uggum.
Ekki goggunarröð, ormamjak.
Engisprettur eru gáfaðri ef út í
það er farið.
Eins og lýsi. Sumum þykir það
bragðvont en það gerir öllum gott.
Aðrir þurfa að fá sér brauðmylsnu,
kasta því upp ella.
Vá!
Þetta get ég.
★ ★ ★
Meistaradansar.
í þættinum sýna listir sínar ung-
pörin, börnin, sem í sumar gerðu
garðinn frægan í keppni í sam-
kvæmisdönsum í Blackpool. Ég
hlýt að vera útlendingur. Dansa
pörin í akkorði? Hér er allt gert í
akkorði. Samba, skottís, cha, cha
cha og kva... ætla þau aldrei að
stoppa, staldra við, gera hlé - á
að dansa upp í bónus? Hraðar,
hraðar, snú, snú snú og hraðar nú.
Allt samkvæmt áætlun kaffibrún
með hár í hnút og skjannahvítt
skjört, allt of hvítt og strákurinn
sneggri í hreyfingum en hún bætir
það upp með millisporum og
göngutakti. Aldrei kyrrð, þögn inn
á milli nei sýna meira, dansa meira.
Sko mig!
Hallgerður.
Oft má satt kjurt liggja nema
því leiðist.
„Hvaðan eru þjófsaugu komin í
ættir vorar?“
Flagð undir fögru skinni. Spillt
af eftirlæti og dekri. Eins og
grobbin nútímakona þótti Hall-
gerður langbrók blendin, kaldlynd
og sérgóð inn við beinið alveg upp
að hársrótum. Þeim hefur ekki
farið fram.
Gunnar.
Ég vil engin hornkerling vera.
Hárnákvæm greining vekur upp
fleiri spurningar en svör fást við
í mennta eitthvað skóla. Gunnar á
Hlíðarenda vildi að Hallgerður
strákaflenna sýndi iðrun og kurt-
eisi í húsi Njáls (Bergþóra kona
hans er fræg fyrir orðin: Þó ég
viti bana minn þá mun ég fylgja
þér) nægan usla hefði hún gert.
Látið drepa þræla og komið af stað
illindum og stolið úr húsi frænda
Gunnars þó svo hún liði ekki skort
eða sylti. Gunnari varð hált á því
að kasta útsæði sínu fyrir svín.
Hrægammar þekkja bráð sína af
löngu færi og láta sig ekki muna
um að skartbúast til Þingvalla.
Fögur er hlíðin: Hagalagðar er
slegið hár Hallgerðar miðað við
græn grösin. Þetta sá eymingja
Gunnar eins og í flassbakki flenni-
letri þvert á hlíðina en hann gat
ekki bakkað; lá örendur örskoti
seinna forkólfur sem gekk í daUð-
ann eins og Jesús fyrir heiminn til
að sýna eftirlifendum að ekki dug-
ir kvenskassi að éta úr mönnum
sál og hreysti sbr. Samson og
Delilah heldur neita þær manni um
lokkinn, hárlokk í boga! þá loks
lufsurnar gátu orðið að liði og eins
og Delilah þá réðst hún Hallgerður
dekurrófa að hári Samsons til að
ræna hann undramætti sínum. Oft
hlýzt illt af kvenna hjali segir í
íslendinga sögum. Þær skulu þegja
á samkomum.
Gella mánaðarins
- Ætli hann sé
skemmtikraftur?
Hallgerður og Gunnar.
Ætli stúlkan á úrklippunni sé
stúdent? Líklega. Grein mín um
sunnudaga varð hálf hjáróma við
hlið þessarar, svo, hún kemur
seinna. Hafið biðlund.
Það er höggormur utan á hús-
inu, gráu grafhvelfingslegu. Orm-
urinn rígheldur sér í prik sem hann
vill mjakast upp eftir. Táknrænt
fyrir þrepin sem blasa við fólki
þegar við útidyr, steyputröppur
upp metorðastigann. -„Viltu
kannski vera púkó?“ -,,Ha!“
-„Nei, ekki ég!“ sagði litlagula
hænan.
Hvaða persóna í íslandssögunni
vildirðu vera? var spurt í kosninga-
áróðurs-bæklingi Olafs Ragnars á
dögunum. Þessi klausa kom á und-
an: Þótt vissulega sé eftirsóknar-
vert af ýmsum að vera forseti
kom í ljós þegar
ungt fólk úr ýms-
um áttum var
spurt hvaða per-
sóna það helzt
vildi vera í ís-
landssögunni að
aðeins einn
nefndi forseta ís-
lands... -„Hall-
gerður lang-
brók,“ svaraði
áður ungfrú
Reykjavík:
- Mérfannst
rétt hjá henni að
sleppa því að
gefa Gunnari hár
íbogastrenginn.
Ég hefði ekki
gert það heldur.
Hann sló hana
utanundir í viðui’vist gesta og sak-
aði um þjófnað. Svona gera menn
ekki. Hallgerður sýndi karakter og
svona eiga konur að bregðast við.
Annars koma ýmsar aðrar konur
sterklega til greina, eins og Guðrún
Ósvífursdóttir. Af einhveijum
ástæðum dettur mér enginn karl
í hug sem ég vildi hafa verið.“
Ég skal trúa því.
Gætu hafa verið bí. Kennari
gerði því skóna að mestu hetjur
Islendingasagna hefðu verið hins-
egin.-„Nei, heyrðu nú,“ hálfemjaði
karlkyns nemandi á fertugsaldri.
Stuttu seinna hvarf hann úr snigla-
Flagð undir fögru
skinni. Spillt af eftirlæti
og dekri. Eins og grobb-
in nútímakona þótti
Hallgerður langbrók
blendin, kaldlynd og
sérgóð inn við beinið
alveg upp að hársrótum.
Þeim hefur ekki farið
fram. Ingibjörg Elín
Sigurbjörnsdóttir læt-
ur gamminn geisa í
deild (fyrir þá sem tolla seint og
illa á prikinu, falla eða sniglast
annað) Ormaskólans. Líka ég. Sið-
blindar apakenningar bókaorma:
Rófubein; svört fiðrildi; kirkjan
vonda fólkið!? -„Ragur er sá er
við rassinn glímir," segja bók-
menntir okkar. Látið mig fá starf-
ið æ, nei ég nenni því ekki, ég er
þó alla vega siðprúð. Heppni að
heimsendir verður löngu um kart-
öflugarð genginn þegar unga
ómótaða smælki fósturjarðarinn-
ar... Leggið þær niður. Hér kem
ég og stofna einkaflokk: Harði
hællinn, skósólagenginn.
Kannski hugsa þær svona allar
fegurðardísirnar nema hann sé
skuggalegur og komi frá Sána-
landi, þá má verja hann sérstak-
lega ef hann er eftirlýstur ofbeldis-
maður og fræg seiðkona með
galdrarúnir á handleggnum tekur
í sama streng með sinn dyntótta
húgenotta.
-„Höfum við gripið gæsina,
götuna fram eftir veg?“ er kenni-
setning pútunnar. Hún ver ekki
mann af Gunnars bergi brotinn.
Innræting á eina bókina lærð; svik-
in vara rotnun í beinum okkar
manna. -„Væna konu, hver hlýtur
hana?“ segir í Orðskviðunum. Ékki
afkomendur Gunnars á Hlíðar-
enda. Það er gefið.
-,,hún er miklu meira virði en
perlur.“ (Okv31-10) ...Hvað erþá
orðið um okkar starf í sex hundruð
sumur? ... Þar komu Gissur og
Geir, Gunnar og Héðinn og
Njáll.. . Höfum við gengið til góðs
götuna fram eftir veg? ... Ó, þér
unglinga fjöld og íslands fullorðnu
synir, svona er feðranna frægð
fallin í gleymsku og dá.
Uppástunga kennara, hreina-
satt: Njáll og Gunnar, þeir gætu
hafa verið bí sagði lektor innræt-
ingarinnar og í frímínútum: Ótækt
að reka gellu mánaðarins þó hún
dansi næturlangt á palli ef hún
mætir á skólabekk að morgni?
Kennarar Ormaskólans kalla vand-
að mál uppskrúfað, glæst - (innan
nöldurgeira míns, sef hjá orðabók-
um) - þeir hata hetjulund og þjóð-
erniskennd. Engin bók er bezt,
bezt er ekki bezt, ýta þeim beztu
út úr skólabókunum. Inn með lé-
lega höfunda, kamarsnakk. Hú
kers? Allir þeir beztu troðnir ofan
í svaðið. Inn með náttúruna, dusil-
menni upp við fossa látið gossa,
tossa bossa bossa nóva hafa það
gott hossa hossa mjaka sér. Knold
og Tott sjá seint sitt óvænna. Inn-
ræting í menntaskólum er víta-
verð. Snapari og slefberi íslands
þumbast og halda sig í breiðum
eins og múkkinn en stundum bara
tveir, saman svo gaman: Snapvísi
borgar sig, ef kemur snap skánar
skap? Orðstír er fyrir heiðingja.
Fylg þú mér!
Blýantsteikning 1973/Sigurdur Eyþói*sson
Borgarpistli.

QiLvera?, ,jr
örun Anno Björnsdótiu
Hallgerður langbrók
.„Mcr iannst rcu hjá hcniú aö slcpjxi
J>ví að gefa Gummi húr i boga-
.strungiitu. Kg ckki gox
i I>a0 iicUi'uf. Hann sió fuum ui-
untmtlír i viótirvisi gesl.i og
Sitksöi tmi IjjöÍiuiO. Svorta y.vtn
irtcnn ckki. HaUgcnHir sýitdi
kar.ikier og svon.'i komsr
;tð b;c<:öAsi víö. Annars kwna
ýmsat adr.ir kor.ui sicrklcc.it
til gfeina. c*ins og GuösVm
Ösvífursfíéuir. Af cin-
cfjuni
. aiiiiiiiiiiiin .
vfcsulaso t folk úf íii
1