Morgunblaðið - 01.12.1996, Blaðsíða 2

2 D SUNNUDAGUR 1. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 1. DESEMBER 1996 D 3
BÍLAR
Ökuskóli Audi AG í Austurríki
Kraftar bílsins
og meöhöndl-
un þeirra
HEMLUN og stýring bíls með ABS-hemlalæsivörn er góð æfing.
í ZIRL í Austurríki, litlum bæ um
20 km frá Innsbruck, er Audi AG
með einn af mörgum ökuskólum
sínum. Þar tóku fimm íslendingar,
sem voru einkum í þeim erinda-
gjörðum í Evrópu að reynsluaka
nýjum VW Passat, þátt í tveggja
daga grunnnámskeiði undir leiðsögn
Freddy Kottulinsky. Skemmst er frá
því að segja að námskeiðið var
bæði stórskemmtilegt og fróðlegt.
Eðlisfræði bílsins
Auk íslendinganna tók stór hópur
umboðsaðila Audi frá Mexíkó þátt
í námskeiðinu. Fyrsta daginn fór
Kottulinsky yfir eðlisfræði aksturs-
ins og skýrði út í máli og myndum
þá krafta sem virka á bílinn eftir
því hvaða drif hann hefur. Kottulin-
sky þessi er gamalreyndur ökuþór
af pólsku bergi brotinn, fæddur í
Svíþjóð en hefur verið búsettur í
Austurríki síðustu áratugi. Hann á
að baki ágætan feril sem aksturs-
íþróttamaður, vann m.a. París-Dak-
ar rallið og hampaði Evrópumeist-
aratitili oftar en einu sinni í Form-
ula 3 keppnunum.
Flestir hafa líklega haft einhveija
óljósa hugmynd um þá krafta sem
virka á bílinn og fundið þá toga í
hann við akstur en lítið hugleitt þá
að öðru leyti. Með því að setja fram
þessi eðlisfræðilegu lögmál í máli
og myndum jókst skilningur margra
á því hvers vegna bíll ofstýrir eða
undirstýrir í beygjum.
Kottulinsky benti á að aðallega
tveir kraftar verka á hjólbarða, þ.e.
langskraftar og hliðarkraftar. Þess-
ir kraftar verða til þegar bíl er hrað-
að, hægt er á honum og honum er
beygt. Því minni sem langskraftur-
inn er sem fer um hjólbarða því
meiri er hliðarkrafturinn. Af þessu
leiðir að sítengt aldrif býður upp á
mesta öryggið í akstri. Með drifi á
öllum hjólum fer aðeins 25% vélar-
orkunnar um hvert hjól. í bíl með
drifi á tveimur hjólum fer 50% vél-
arorkunnar á hvort hjól.
Kanntu að sitja í bíl?
Því næst var farið út á æfinga-
svæðið sem er svipað stórum fót-
boltavelli að stærð. Þar var mönnum
fyrst bent á að sitja rétt í bílnum
því það gerði þeim kleift að bregð-
ast skjótt við ef hættu steðjar að í
umferðinni. Kottulinsky benti á að
ökumaður skyldi sitja svo hátt í
sætinu að hann sæi yfír stýrið á
veginn og framendann á bílnum.
Vinstra hné ökumanns skyldi vera
lítillega bogið þegar kúplingin væri
staðin í botn. Með þessu móti hefði
ökumaðurinn nægilegt afl í fætinum
til þess að halda efri hluta líkamans
í skorðum í sætinu og til þess að
beita bremsufetlinum við krítískar
aðstæður. Auk þess drægi þessi
staða fótarins úr meiðslum við
árekstur.
Korter í þrjú
Og nú vildi Kottulinsky kenna
okkur að halda um stýrið! Það fór
að renna tvær grímur á suma. Þarf
að kenna mönnum sem hafa ekið í
20 ár að halda um stýrið? Kottulin-
sky sagði að það væri aðeins ein
leið til þess að halda um stýrið. Það
skyldi gert með báðum höndum
þannig að hendurnar væru eins og
vísar á klukku sem vantaði korter
í þijú. „Ökufasismi!“ flaug í gegnum
hugann á einhveijum. „Freddy,
ÞÁTTTAKENDUR í námskeiði Audi í Zirl í Austurríki um miðjan nóvember. Standandi frá vinstri
eru Guðbrandur Bogason, formaður Félags íslenskra ökukennara, Þórhallur Jósepsson, ritstjóri Oku-
þórs, Sigfús Sverrisson, framkvæmdastjóri, Jóhannes Reykdal blaðamaður og greinarhöfundur. Sitj-
andi á hækjum sér lengst til hægri er aðalleiðbeinandinn, Freddy Kottulinsky.
skiptir það máli hvernig haldið er
um stýrið?“
Kottulinsky tróð sér í pípu og
benti á að þegar ökumaður lendir í
þeim aðstæðum að bíllinn ofstýrir,
þ.e. þegar afturendi bílsins rennur
út til hliðar í beygju, skipti það öllu
máli að vita hver staða framhjól-
anna væri. Með því að nota „korter
í þijú“ regluna nægði að snúa stýr-
inu í hálfhring við langflestar að-
stæður. í kröppum beygjum þyrfti
þó að „krossleggja“ hendurnar.
Meðan hendin lengra frá áætlaðri
beygju væri enn að snúa stýrinu
ætti að lyfta hinni hendinni nær
beygjunni og taka með henni nýtt
tak á stýrinu í um 180 gráða fjar-
lægð. Þessi aðferð tryggði snögga
og örugga stýringu og auðvelt væri
að ná aftur grunnstefnu bílsins.
Ofstýrt — ofstýrt
Akstur við ofstýringu var síðan
æfður á afturhjóladrifnum Audi
langbökum. Búið var að raða upp
keilum sem mynduðu víðan hring.
í hringnum miðjum var vatnshani
sem sprautaði fínum en þéttum úða
á brautina og gerði hana hála.
Æfíngin fólst í því að aka bílnum
í hringi og auka hraðann þar til dró
úr langskröftum til afturhjólanna.
Að endingu skreið afturendi bílsins
til og hann ofstýrði. Um leið og
vart varð við ofstýringu var stigið
á kúplinguna og stýrinu snúið í þá
átt sem afturendinn skreið. Og þetta
gekk svona og svona, eins og hlátr-
arsköll viðstaddra voru til vitnis um.
Sama æfing var gerð á þurri
braut á fjórhjóladrifnum bíl. Bíllinn
náði mun meiri hraða, yfirstýrði lít-
illega, en rétti sig strax af þegar
stigið var á kúplinguna.
Nauðhemiaö með ABS
Bílarnir sem mest voru notaðir
á æfingasvæðinu voru Audi A4
quattro með 2,8 lítra vél. Þeir voru
með ABS-hemlalæsivörn og æft
var í þaula nauðhemlun og stýring
með þessum þarfa búnaði. Keilum
var raðað upp í tvær raðir svo þær
mynduðu um 10 metra langa ak-
rein sem sveigði til hægri og svo
aftur til vinstri. Kúnstin var að
botna bílinn í fyrsta og öðrum gír
á um 100 metra löngum kafla þar
til hann náði um 75-80 km hraða
á klukkstund, nauðhemla þegar
kom að fyrstu keilunum og stýra
bílnum í beygjurnar án þess að
snerta keilurnar. Þetta var stór-
skemmtileg æfing og skilur eftir
sig reynslu sem gæti átt eftir að
Það er leikur að læra
Mönnum varð á orði að námskeið
Audi væri skemmtilega uppbyggt,
allir hefðu haft gaman af því að
læra. Kottulinsky sagði að allir sem
kæmu á námskeið Audi ættu eitt
sammerkt. Allir teldu sig þó mun
betri ökumenn en þeir í raun væru.
Hann sagði að um íslensku öku-
mennina mætti þó segja þeir hefðu
staðið sig vel og augljóst af ökulagi
þeirra að þeir væru vanir slæmum
vegum og aðstæðum og kipptu sér
lítið upp við það þótt bíllinn skriði
lítillega af stað í beygjum. Fát hefði
hins vegar komið á marga af Mexík-
önunum þegar þeir fundu að þeir
höfðu ekki fulla stjórn á bílnum.
Við tókum lofinu af stakri hóg-
værð enda var líka kominn talsverð-
ur keppnishugur í menn. Kottulin-
sky hafði nefnilega lofað okkur ís-
lendingunum að reyna með okkur í
kappakstri á brautinni svona að
endingu. Hann og aðstoðarmenn
hans lögðu brautina með keilum,
með kröppum beygjum, víðum
beygjum og beinum köflum og ætl-
unin var að tímamæla keppendur á
tveimur hringjum. Skemmst er frá
því að segja að keppnin var jöfn og
hörð en Kottulinsky sigraði.
Morgunblaðið/Þórhallur Jósepsson
RÉTT viðbrögð við ofstýringu voru æfð á rennblautri braut.
nýtast við raunverulegar aðstæður.
Kottulinsky aftengdi síðan
hemlalæsivörnina og gerð var svip-
uð æfing. Hemlunarvegalengdina
var a.m.k. helmingi lengri og mun
erfiðara var að halda stjórn á bílnum
í beygjunum.
Á námskeiðinu kviknaði sú hugs-
un og var orðin nokkuð áleit þegar
á leið að þörf væri á aðstöðu sem
þessari á Islandi. Ökunemum gefst
alls enginn kostur á að gera slíkar
æfingar í vernduðu umhverfi en
aðstæður eins og of- eða undirstýr-
ing og nauðhemlun geta komið upp
hvenær sem er. Hérlendis er ný-
slegnum ökumönnum slengt út í
umferðina lítt reyndum og þeir látn-
ir takast á við krítískar aðstæður í
fyrsta sinn í almennri umferð. Það
er náttúrulega ekkert vit í þessu
og engin tilviljun að slysatíðni sé
hæst meðal yngstu ökumannanna.
BÍLAR
VW Passat á heima-
velli á „átóbönunum"
vi
ISLENSKUM blaðamönnum
bauðst á dögunum að reynslu-
aka nýjum Volkswagen Passat
á heimavelli á þýskum hrað-
brautum og sveitavegum, allt
til Austurríkis. Skemmst er frá
því að segja að undirritaður
varð ekki fyrir vonbrigðum
með nýja bílinn sem hefur allt
til að bera til þess að gleðja
^ ökumanninn, mikið vélarafl,
0 góða aksturseiginleika og fal-
lega hönnun.
Leiðin lá fyrst í risavaxnar verk-
smiðjur Volkswagen í Wolfsburg
sem Adolf Hitler lagði hornstein að
á sínum tíma. Þar biðu blaðamanna
tvær Passat bifreiðar, önnur með
1,8 lítra, fjögurra strokka bensínvél
með forþjöppu og millikæli, 150
hestafla, og hin með nýrri 1,9 lítra,
fjögurra strokka forþjöppudísilvél
með millikæli, 110 hestafía. Báðir
bílarnir voru með fimm gíra hand-
skiptingu. 1,8 lítra vélin fæst einnig
án forþjöppunnar og er þá 125 hest-
öfl.
Ekið var frá Wolfsburg til bæjar-
ins Seefeld í Austurríki með við-
komu í Ochsenfurt, Ingolstadt og
Starnberg, rétt sunnan Munchen.
í Ingolstadt var tekið hús á Audi
mönnum í nýju Audi Center og
fengnir að láni Audi A4 stallbakur
með sömu 1,8 1 bensínvélinni og í
Passat bílnum og langbakur með
2,6 lítra bensínvél.
Snemma á næsta ári verður Pass-
at fáanlegur hér á landi eða um
svipað leyti og langbaksútfærslan
kemur á markað í Þýskalandi.
Fyrsti Passat bíllinn kom á mark-
að 1973 og braut hann blað í sögu
VW verksmiðjanna með framhjóla-
drifi sínu. Hann leysti af hólmi VW
1600 bílinn sem var afturhjóladrif-
inn og með loftkældri vél. Passat
var líka fyrsti bíllinn með eldsneyt-
istanki úr plasti. Um mitt árið 1996
höfðu samtals verið framleiddir
rúmlega 6,9 milljónir Passat bílar.
Stærri en Audl A4
Passat er stærsti bíllinn frá
Volkswagen verksmiðjunum. Til
samanburðar má nefna að hann er
19 sm lengri en Audi A4 stallbakur-
inn og 4,5 sm hærri. Þetta er fah
Iega hannaður bíll. Framendinn
virkar dálítið styttri en hann í raun
FARANGURSRÝMIÐ tekur 475 lítra en
745 lítra af sætisbök eru felld niður. Að-
gengið er hins vegar dálítið þröngt.
er sem helgast af aftur-
hallandi framrúðu en
þakið er nokkuð hátt
og kúpt. Ættareinkenni
frá gömlu Bjöllunni
myndu margir ætla.
Þriðja hliðarrúðan, sem
er reyndar ekki nema
lítill ljóri, setur dálítinn
límúsínusvip á bílinn.
Afturendinn er fremur
stuttur og mikill halli
er einnig á afturrúð-
unni. Allt er þetta með
ráðum gert til þess að
draga sem mest úr
vindmótstöðu og virðist
sem það hafí tekist bærilega því
vindstuðullinn er aðeins 0,27 sem
er með því lægsta í þessum flokki
bíla.
Góð sæti
Framsætin eru fremur há í bíln-
um og auk þess er einfalt að stilla
sætishæðina. Af þessu leiðir að
gott er að setjast inn í bílinn og
komast út úr honum á ný. Olnboga-
rými er í góðu lagi. Einnig er hægt
að breyta stillingum á sætisbaki og
fjarlægð sætis frá stýri eins og í
flestum öðrum bílum. Sætin eru
stinn og veita góðan hliðarstuðning
og góður kostur er að hægt er að
stilla mismikinn þrýsting á mjóbak-
ið. Besta athugun á sætum er
eflaust að aka nokkuð hundruð kíló-
metra leið án hvíldar eins og gert
var í Þýskalandi á dögunum. Finni
ökumaður lítið fyrir stirðleika eftir
slíkan akstur er óhætt að fullyrða
að sæti eru velheppnuð og það eru
þau í Passat. Ekki svo lítið atriðði
þegar hugað er að bílkaupum því
margir eru löngum stundum í bilum
sínum. Þrír fullorðnir komast fyrir
í aftursætum en það væri ekki sann-
leikanum samkvæmt að segja að
vel fari um þá og hætt við að í það
minnsta farþegi í miðju aftursæti
fínni fyrir stirðleika eftir langa setu.
Farangursrými tekur 475 lítra
en 745 lítra af sætisbök eru felld
niður. Til samanburðar má nefna
að farangursrými Audi A4 stallbaks
tekur 440 lítra, Ford Mondeo
460/1.290 lítra, Opel Vectra
500/790 lítra.
Eini snöggi bletturinn sem undir-
ritaður fann á þessum velheppnaða
bíl VW er farangursrýmið. Aðgang-
ur að því er þröngur sem gerir það
að verkum að erfiðleikum getur
verið bundið að koma stórum hlut-
um fyrir í skottinu.
Þrjár búnaðarlínur
í Þýskalandi er Passat boðinn í
þremur búnaðarlínum, þ.e. Com-
fortline, sem er grunnlínan, Trend-
line og Highline sem er best búni
bíllinn. Engu að síður er grunnlínan
afar ríkulega búinn bíll. Áklæði er
úr velúr, rúðuvindur eru rafdrifnar
í fram- og afturhliðargluggum, milli
framsætanna er hvíldararmur með
geymsluhólfi og fyrir miðju aftur:
sæti er einnig hvíldararmur. í
Trendline er stýrið að auki leður-
klætt, annað áklæði á sætum og
dyraspjöldum og skreyting er á
mælaborði og hurðum, annað hvort
úr áli eða valhnotu. Highline hefur
sama búnað og Trendline en að
auki leður- og alcantaraklæðningu.
Góð vegtilfinning
Fyrsti áfangi leiðarinnar var ek-
inn á 1,8 lítra túrbóbensínbíln-
um. Leiðin lá frá Wolfsburg
til Ochsenfurt. Bíllinn hefur
létt og gott upptak enda
eru ekki nema um 9 kg
á hvert hestafl sé öku-
maður einn í bílnum.
Þýska bílablaðið Auto
Motor und Sport gefur
upp að hröðun úr kyrr-
stöðu í 100 km hraða á
klst taki 8,7 sekúndur sem
er ákaflega traustvekjandi þegar
máli skiptir að ná upp mikilli hröð-
un á skömmum tíma þegar farið
í þegar tekið er rösklega af stað
og lagt á bílinn um leið. Passat er
þó blessunarlega laus við þetta og
má líkast til þakka það nýrri fram-
fjöðrun, svonefndri fjórliðafjöðrun
með gormum og gashöggdeyfum.
Bíllinn er með diskahemlum að
framan og aftan, kældum að fram-
an. Hemlunarátakið er létt og heml-
unin jöfn.
Það er einstaklega ánægjulegt
að aka jafn velheppnuðum bíl og
Passat á heimavelli, á hraðbrautum
Þýskalands þar sem engin hraða-
takmörk eru á stórum köflum. Bíll-
inn er vel einangraður frá vegi og
straumlínulöguð yfirbyggingin tek-
ur lítið á sig vind.
Hliðarbelgir staðalbúnaður
Öryggisbúnaður er sá þáttur sem
er mikilvægur í huga margra bíl-
kaupenda, ekki síst á meginlandi
Evrópu. Passat stendur þar afar vel
að vígi. Staðalbúnaður er líknar-
belgir fyrir ökumann og farþega í
framsæti. Að auki eru hliðarbelgir,
sem komið er fyrir í sætisbökum
framsætanna, staðalbúnaður. Pass-
at er fyrsti bíllinn í þessum stærðar-
flokki sem býður hliðarbelgi sem
staðalbúnað. Þá eru styrkarbitar í
öllum fjórum hurðum bílsins og
holrými í hurðum er að hluta fyllt
með plastefni.
Enda þótt upptakið sé að vonum
þyngra í dísilbílnum kom hann veru-
lega á óvart á hraðbrautunum og
skilaði sínu og vel það. Togið er
mikið, 235 Nm við 1.900 snúninga
á mínútu. Hann er ekki nema 20
kg þyngri en bensínbíllinn. Ekki
kæmi á óvart að þessi vélargerð
yrði vinsælust í Þýskalandi þar sem
eigendum dísilbíla er ekki refsað
að ófyrirsynju með þungum álögum
líkt og hér á landi. Dísilbíllinn er
mun sparneytnari en bensínbíllinn,
6 lítra meðaleyðsla í borgarakstri,
á móti 9,8 lítrum á bensínbílinn.
Morgunblaðið/GuGu
VW Passat er fallega hannaður bíll með
afturhallandi framrúðu og kúptu þaki.
VW Passat tekur sig vel út í austurrísku umhverfi.
er inn á hraðbrautimar.
Bíllinn er léttur og nákvæmur í
stýri. Vegtilfinning er með allra
besta móti og bíllinn klettliggur
jafnvel á 200 km hraða sem innan-
borgarhraða. Þetta helgast ef til
vill ekki síst af því að bíllinn
er nú nokkuð lengri en
mesta breytingin er
þó líklega
lengra
hjólhaf sem bætir fjöðrun bílsins
og vegstöðu.
Oft er það fylgifiskur framhjóla-
drifinna bíla að stýrið kippir dálítið
Beygió til vinstri
eftir 500 metra
STUTT er síðan það hljómaði eins
og efniviður í framtíðarskáldsögu
að unnt yrði að aka bílum eftir leið-
sögn tölvu. Nú er þetta orðinn blá-
kaldur veruleiki með samtvinnun
stafrænnar tölvutækni og gervi-
hnattatækni. Innan fárra ára má
búast við að leiðsögukerfi verði jafn
algeng í bílum og Iíknarbelgir em
nú og útvarpstæki voru áður fyrr.
Volkswagen býður sem aukabúnað
í nýjan Passat leiðsögukerfi sem
vísar ökumönnum veginn um allar
borgir og bæi Þýskalands. Kerfið
kom undirrituðum að góðum notum
þegar hann ók þar á dögunum og
ætti að vera himnasending fyrir þá
sem eiga í erfiðleikum með að lesa
af korti.
í farangursrými bílsins er CD-
ROM drif og fylgir geisladiskur
yfir gatnakerfi borga, bæja og
þorpa í Þýskalandi. Áður en árið
er á enda verða diskar fáanlegir
yfir gatnakerfí annarra evrópskra
landa. Sérstök þjónustumiðstöð
mun sjá um að uppfæra disklingana
reglulega þannig að nýjustu breyt-
ingar á vegakerfinu verða færðar
inn.
í mælaborðinu, rétt fyrir neðan
útvarpið, er stjórnborð leiðsögu-
kerfisins og við hlið þess lítill hátal-
ari. Milli snúningshraðamælis og
hraðamælis er lítill skjár þar sem
upplýsingar frá kerfinu birtast í
mynd.
Þegar ferðin hófst í Wolfsburg
var sett inn í tölvuna bærinn Oc-
hsenfurt. Eftir örfáar sekúndur
hafði tölvan reiknað út fjarlægð frá
þessum tveimur stöðum og fundið
stystu leiðina milli þeirra. Þessar
upplýsingar birtust á skjánum
ásamt ör sem vísaði í rétta aksturs-
stefnu. Rödd í hátalaranum gaf
þessar sömu upplýsingar á hljóm-
fagurri þýskri tungu en hægt er
að stilla tölvuröddina á ensku hugn-
ist mönnum það betur.
Síðan var ekið sem leið lá frá
verksmiðjum VW stystu leið upp á
„átóbanann“ og siglt á 180-200 km
hraða eftir umferðarfljótinu. Leið-
sögukerfið talaði til ökumanns og
lét hann vita með góðum fyrirvara
ef víkja átti af leið.
Einnig hefur kerfið miklar upp-
lýsingar um staðsetningu flugvalla,
hótela og lestarstöðva.
Kerfíð vinnur út frá GPS merkj-
um og merkjum frá skynjurum í
hjólum bílsins og ber þau saman
við stafræn borgarkortin á CD-
ROM disknum. Það reiknar síðan
út hagkvæmustu ferðaleiðina með
tilliti til tíma og vísar ökumanninum
til vegar. Skekkjumörk eru aðeins
fímm metrar.
Glæsilegt eintak af BMW
Touring, ekinn 14.000 km
Búnaður m.a. fjórhjóladrif, 16" álfelgur, ABS, leður-
klæðning, viðarklæðning, hiti í sætum, tvöföld topp-
lúga, aksturstölva, fjarstýrö samlæsing o.m.sl.
BMW
525 iX
Touring,
árgerd '95
NOTAÐIR BÍLAR
Suðurlandsbraut 12, sími 568 4060.
Beinnsími 568 1289

- kjarni málsins!