Morgunblaðið - 03.12.1996, Blaðsíða 5

4 B ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER 1996 MORGUNBlAÐIÐ 4- MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER 1996 B 5
BÆKUR BÆKUR
Líkamanum hleypt inn
í bókmenntirnar
SMYGL að bók-
menntaefni úr gömlu
Sovétríkjunum hefur
oft glatt bókmenn-
taunnendur á Vestur-
löndum. Þó leið þess
væri löng og það tæki
það marga áratugi að
komast þangað sem
ritfrelsið býr var biðin
þess virði. Nú hefur
önnur bið sem enginn
vissi af tekið enda því
dagbækur Alexanders
Pushkins frá síðasta
vetrinum sem hann
lifði, 1836-37, bárust
hingað vestur eftir
dúk og disk seint á
áttunda áratug þessarar aldar og
loksins heim til Islands. Játningar
Pushkins heitir verkið og þýðandi
þess er Súsanna Svavarsdóttir
sem svarar hér efasemdum sem
heyrst hafa, um að játningarnar
séu rangfeðraðar.
„í fyrstu langaði mig til að
vera eins og aðrir Pushkin-aðdá-
endur og þverneita því að Pushk-
in hefði getað skrifað þetta.
Verkið lýsir hugarheimi karl-
manns á þann hátt sem við konur
í dag erum ósáttar við. Þegar ég
kynntist betur þessari persónu
sem virkaði svona fráhrindandi
og þegar ég hætti að einblína á
berorðar lýsingarnar áttaði ég
mig á því að höfundurinn er að
lýsa ferli, ekki stöku
uppáferðum heldur
ferli þess sem missir
stjórn á lífi sínu. Og
það gerir hann mjög
vel.“
- Nú eru fleiri bæk-
ur að koma út þarsem
ljósinu er beint að
kynlífshliðum karl-
manns. Er það eitt-
hvað í samtíma okkar
sem kallar á þetta?
„Sögur um fólk sem
fer í gegnum himna-
ríki og helvíti út af
kynlífi sínu eru gefn-
ar út alls staðar í lönd-
unum í kringum okk-
ur. Eg hef oft undrast hvað við
Islendingar erum miklar pempíur
því við höfum mikið til forðast
að setja í orð líkamlega þrá, þörf
og nautn. Jafn eðlilegt og það nú
hlýtur að vera hverjum manni.
Persóna í bók sem sýnir af sér
líkamlegar hliðar er mun raun-
verulegri og hún er líka skyldari
lesendum en vitræn og kynlaus
persóna. Islenskir rithöfundar
hafa verið of uppteknir af því að
vera gáfaðir. Sjáðu bara
sjoppubækurnar sem seldar eru
í þúsundatali í hverjum mánuði.
Þar gleymist ekki kynlifið. Þess
vegna er ekki seinna vænna en
að íslenskir rithöfundar læri af
hlutunum sem eru allt í kringum
okkur og sleiki ekki bara rjómann
af „fínu“ eða „prúðu“ bókmennt-
unum. Eg held að það sé nauðsyn-
legt þróuninni að líkamanum sé
hleypt inn í íslenskar bókmenntir,
hvort sem hann er karlkyns eða
kvenkyns, og að íslenskir rithöf-
undar hætti að vera feimnir við
orð.“
EG REYNDI að gera N.
ófríska. N. dauðleiddist
aðgerðaleysið fyrstu mán-
uðina í hjónabandinu,
áður en aðallinn hreifst af henni.
Ég kenndi henni að tefla, lét hana
hafa „Sagnfræði," eftir Karamazine,
til að lesa, en henni leiddist bara
enn meira. Hún gat legið yfir létt-
vægum, frönskum skáldsögum af
bamslegri eftirvæntingu. Einu sinni
las ég fyrir hana nokkur af ljóðunum
mínum. Hún var svo leið á svipinn
á meðan hún hlýddi á þau, að ég
vogaði mér ekki að angra hana aft-
ur með ljóðum mínum, og hún bað
mig ekki um það. Hún finnur mikla
gleði í nýjum fötum og þeirri aðdáun
sem fegurð hennar vekur. Það snart
mig. Kom mér alls ekki í uppnám.
Ég vissi að um leið og börnin kæmu,
yrði hún upptekin af einhverju raun-
verulegu. Þangað til saumar hún út
og ég horfi á fagurt andlit hennar,
sem veitir mér fremur fagurfræði-
lega ánægju en kynæsandi.
ÚR Játningum Pushkins.
Súsanna
Svavarsdóttir
Leikið ykkur
BÓKMENNTAVERÐ-
MÆTUM hefur skolað
á land. Friðrik Rafns-
son hefur þýtt skáld-
söguna Jakob forlaga-
sinni og meistari hans
eftir franska heim-
spekinginn og rithöf-
undinn Denis Diderot
sem bjó og starfaði í
Frakklandi á átjándu
öld. Friðrik hefur áður
þýtt úr frönsku fimm
skáldsögur eftir Milan
Kundera, skáldsögu
eftir Pascal Quignard
og nokkur leikrit. Þvi
er viðeigandi að byija
á að spyrja hann
hvemig það falli saman að vera
fjölskyldumaður, vinna fulla
vinnu og starfa að þýðingum?
„Það fellur ekki saman vegna
þess að maður notar frístundir
frá vinnu og fjölskyldu til þess.
Og af því að þýðingarstarfið er
tímafrekt og aðstæðurnar eru
þessar tekur það langan tíma að
þýða eina bók. Ég er búinn að
vera vinna að Jakobi forlaga-
sinna og meistara hans meira og
minna síðan 1984.“
- Er þetta vanþakklátt starf?
„Hingað til hef ég aðeins þýtt
bækur sem ég hef sérstaklega
gaman af. Launin eru m.a. sú
ánægja sem því fylgir að fara
ofan í kjölinn á góðu verki. Við
þýðingu þessa verks hef ég
skemmt mér alveg konunglega,
svo vel að ég tímdi varla að fara
með þýðinguna í
prentun og deila þess-
um vinum mínum
með öðrum.“
- Hvað var erfiðast
við það að þýða þessa
bók?
„Franskan frá
þessum ííma og stíll
Diderots eru mun að-
gengilegri en íslensk-
ir samtímatextar.
Textar eftir Diderot
eru málfarslega lík-
ari nútímafrönskunni
en íslensk verk frá
átjándu öld nútímaís-
lenskunni. Þau eru
fornari og tyrfnari og
því var ekki hægt að sækja sér
stílfyrirmyndir til þeirra. Þess
vegna var erfiðast að finna ís-
lenskt málsnið, eða þann íslenska
tón sem næði hvað best franska
tóninum."
- Hvaða erindi á Diderot við
samtíð okkar?
„Ég hugsa að hann sé að mörgu
leyti sammála starfsbróður sinum
og félaga, Voltaire, um það að
menn eigi að rækta garðinn sinn
og njóta lífsins. Diderot var upp-
lýsingarmaður og hafði geysilega
trú á möguleikum mannsins og
skynseminni. Húmorinn og Ieikur-
inn er snar þáttur í þessari skáld-
sögu og ég held að Diderot mundi
örugglega vilja segja við okkur:
Hafiði dálitið gaman að lífinu.
Leikið ykkur. Já, og kannski líka:
Það er leikur að læra.“
MEISTARINN, með tób-
akspontuna opna og
hafandi sett úrið á sinn
stað: Og hvaða erindi
áttu þeir til Lissabon?
JAKOB: Leita uppi jarðskjálfta
sem ekki gat átt sér stað án þeirra;
verða kramdir, niðurgrafnir,
brenndir, eins og skrifað stendur
efra.
MEISTARINN: Ja, þessir munk-
ar, þessir munkar!
JAKOB: Jafnvel sá besti meðal
þeirra er ekki margra aura virði.
MEISTARINN: Það veit ég gott
betur en þú.
JAKOB: Hafið þér lent í höndun-
um á þeim?
MEISTARINN: Ég segi þér frá
því síðar.
JAKOB: En hvers vegna í ósköp-
unum eru þeir svona harðbrjósta?
MEISTARINN: Ég held að það
sé sökum þess að þeir eru munk-
ar ... Og snúum okkur nú að ástum
þínum.
JAKOB: Nei, herra, snúum okkur
ekki að þeim.
MEISTARINN: Viltu ekki lengur
segja mér frá þeim?
JAKOB: Það vil ég gjarnan; en
örlögin vilja það hins vegar ekki.
Sjáið þér ekki að um leið og ég
opna á mér munninn blandar fjand-
inn sér í málið og eitthvað gerist
sem varnar því að ég geti haldið
frásögninni áfram? Ég segi yður það
satt, ég næ ekki að ljúka við að
segja frá þeim, það stendur skrifað
efra.
Úr Jakobi forlagasinna.
Friðrik
Rafnsson
Huffvekja eftir Peter Hoeg í formi spennandi skáldsögu
Dýrið nær völdum um sinn
BOKMENNTIR
Þýdd skáldsaga
KONAN OG APINN
eftir Peter Hoeg. Eygló Guðmunds-
dóttir þýddi. Prentvinnsla Oddi. Mál
og menning 1996 - 195 síður.
KONAN og apinn er nýjasta
skáldsaga Peters Hoegs, en frægð
þessa danska höfundar er nær
einstök í sögu norrænna bók-
mennta. Lesið í snjóinn er kunn-
asta verk hans og til á íslensku,
einnig Hugsanlega hæfir sem
kom í íslenskri þýðingu í sumar.
Allar bækurnar hefur Eygló Guð-
mundsdóttir þýtt og sýnist ná æ
betri tökum á Hoeg, líklega einna
bestum í Konunni og apanum.
Spennandi hugvekja
Ljóst er að Peter Hoeg hyggst
með skáldsögu sinni vekja at-
hygli á dýraverndunarmálum, illri
meðferð dýra og tilraunamennsku
með dýr í ýmissa þágu, ekki síst
fjárfesta. Éinnig vill hann sýna
bilið stutta milli manns og dýrs.
Skáldsagan er að því marki hug-
vekja. Það sem aftur á móti gerir
hana að skáldsögu og læsilega
sem slíka er að hún er vel stíluð,
ekki beinlínis æsileg en spennandi
samt.
Sagan gerist í
Lundúnum og veitir
innsýn í líf enskra
borgara úr yfírstétt
og efri millistétt.
Söguhetjan (að apan-
um slepptum) er
dönsk, Madelene að
nafni. Hún þarf að
finna sér eitthvað til
dundurs í fábreyti-
leik daganna og úr
því rætist þegar
mannapi berst inn á
heimilið. Með hann á
að gera tilraunir og
Madelene er staðráð-
inn í að koma í veg
fyrir það. Þegar hún
strýkur að heiman með apanum
hefst nýtt líf hjá henni, apinn fer
að tala og sýna önnur mannleg
viðbrögð. Sagan verður fjar-
stæðukenndari, en fer þó ekki
út fyrir eigin mörk.
í Paradís
Það hleypur heldur betur á
snærið hjá Madelene sem breytist
úr kynhungruðum alkóhólista í
alvöru manneskju með hugsjón.
Hugrenningum Madelene í St.
Francis Forest þar sem reynt var
forðum að líkja eftir aldingarðin-
um Eden (Madelene og apinn
Erasmus sloppin úr menningunni
og komin í paradís)
er lýst með þessum
hætti:
„Þau voru á leið-
inni út í tilbrigði við
eilífðina. Eina nóttina
þegar Madelene sat
klofvega ofan á Eras-
musi uppgötvaði hún
að þau voru ekki ein.
Hún var ekki aðeins
með honum, heldur
með tveimur mönn-
um, annan hafði hún
innan í sér, hinn
gældi við hana, og
hún skynjaði með
lokuð augun hver
þessi hinn var, það
var Dauðinn. Hún hallaði höfðinu
aftur á bak, horfði til himins og
ákvað að hætta allri mótspyrnu
og hún skildi að þegar tíminn
hættir að líða, er núið sem við
það myndast ekki alveg laust við
óþægindi, ekki heldur í paradís."
Við hátíðlega athöfn dýravernd-
unarsamtaka, dýragarðseigenda,
fjárfesta og konunglegra tigna fær
Ersamus hljóðnemann í hendur og
notar tækifærið til að koma boð-
skap sínum á framfæri. Þetta er
áminning, orð höfundar lögð vitr-
um og reynsluríkum apa í munn.
Eitt eiga áheyrendur að muna að
dómi Erasmusar:
„Það er hversu erfitt er að gera
sér grein fyrir hvar það sem þið
kallið manninn endar í hveiju okk-
ar um sig og hvar það sem þið
kallið dýrið tekur við.“
í anda æsisögu
Frásagnarstíll Peters Hoegs er
þannig að hann er oftast í anda
æsisögunnar og persónusköpun
er lítil sem engin. Þannig verða
flestar persónur Konunnar og
apans eins konar skrípi. Til eru
tíndar ýmsar tákngerðar persónur
eins og sprottnar úr revíu sumar,
aðrar úr vondum og ófullveðja
skáldsögum. Þrátt fyrir þetta, og
það er kraftaverk, fleygir les-
andinn ekki frá sér bókinni heldur
nýtur hennar, að minnsta kosti á
köflum. Undir niðri er húmor,
vart greinanlegur, en engu að síð-
ur fyrir hendi. Hann er til dæmis
ísmeygilegur og yfirborðslegur í
senn í lýsingu skyndifunda vin-
konu Madelene, Súsan og hnefa-
leikakappans Donny LaBrillos.
Mér skilst að skoðanir séu skipt-
ar um Konuna og apannn og rit-
höfundinn Peter Hoeg yfirleitt.
Það er eðlilegt, einkum ef menn
gera þær kröfur til hans að hann
geti talist í hópi afburðahöfunda
samtímans. Svo er varla. En Kon-
an og apinn er góð afþreying.
Jóhann Hjálmarsson
Peter
Hoeg
„Eg skrifa fyrir fáa“
BOKMENNTIR
Ljód
VAGGA HAFS OG VINDA
eftir Osten Sjöstrand. Túlkun/kynn-
ing: Lárus Már Björnsson. Miðgarður
1995. Prentun: Steindórsprent-Gut-
enberg. 71 bls.
ÖSTEN Sjöstrand yrkir myrkt.
Vagga hafs og vinda er bók sem
ekki opnast manni við fyrsta lestur
og margt í henni er mér enn hulið
þrátt fyrir töluverða yfírlegu. Ýmis-
legt kemur til. Ljóðin eru flest breið
og mikil þótt stíllinn sé oft knapp-
ur, eða öllu heldur samþjappaður,
myndmálið er flókið og stundum er
eins og heilu ljóðin verði að ein-
hvers konar myndiðu þar sem hald
lesandans er lítið og mörg ljóðin eru
hlaðin vísunum, bæði trúarlegum,
sögulegum og bókmenntalegum,
sem dýpka þau og víkka til allra
átta. Ljóð Sjöstrands eru þannig
mikil völundarsmíð en það getur líka
verið erfitt að rata um þau, eins og
önnur slík verk.
Sjöstrand er sænskt skáld sem
um árabil hefur átt sæti í þarlendri
akademíu. Hann er fæddur í Gauta-
borg árið 1925 en í þessari bók eru
birt ljóð úr flestum bókum hans.
Það er ef til vill ekki aðeins form
og stíll Ijóðanna sem gera þau erfið
aflestrar heldur einnig hinn þungi
tónn þeirra. Sjöstrand er alvörugef-
ið skáld og laust við alla húmoríska
tilburði; ljóð hans eru engir óbeislað-
ir gleðileikir heldur yfirveguð tilraun
til að fanga dýpstu rök mannlegrar
tilvistar. Ljóðið „Á úthafí allra ver-
alda hljóðar svo:
Á millimeters öld fylgjum við sporum hinna
sjö orða.
Ihvitu botnfalli ograuðum leirhvíla hliðstæð-
ur þess að vera.
Svimandi djúpin gera okkur fær um að ná
botni.
Atlantis er meira en eyja sokkin í sæ.
Sjöstrand er skáld náttúrunnar
og afla hennar; skáld hafs og vinda,
fossa og tijáa, blóma og kletta.
Samruni manns og náttúru er áber-
andi umfjöllunarefni ljóðanna; það
er endurnýjuð eining: „Einhveiju
sinni undir eldhnöttum sólna/ slitum
við fjötra okkar/ vildum við losna!
Og blóðdropar/ lituðu jörðina -//
Okkur lengir heim („Olífutrén").
Fegurðin felst í náttúrunni og því
viljum við sameinast henni; skila-
boðum um varðveislu þessarar feg-
urðar er komið á framfæri með
áhrifaríkum hætti og um leið vakin
samkennd manns með náttúru; ann-
ar hluti ljóðsins „Til heiðurs hinu
óflekaða" hljóðar þannig:
Limgerði í nóttinni -
Jafnvel garðsins örsmáu orð
nötra af ótta;
jarðsprengjur við hvert fótmál!
Sérðu fótspor mín í mölinni -
Fylgdu þeim að lilju minni, að rós minni.
Snertu þær blíðlega.
Ukt og þú vildu þær lifa
í heiðríkju morgunsins.
Þar sem tortímingin vofir yfir
verður náttúran líka til hjálpar: „Ég
ferðast á vit afdrepsins hinsta,/ á
vit grunntóns sjávar“ („Hinum meg-
in Norðursjávar"). Óg trúin er
sömuleiðis haldreipi en hún býr
einnig að vissu leyti í náttúrunni,:
„Frelsun Guðs, kær-
leikur og náð -/ Upp-
risan —/ sú sem einnig
er eitt með getunni/ til
að visna,/ að gefa sig
á vald/ gulu laufi
haustsins" (sama).
Það er í þessum ljóð-
um þar sem líf og tor-
tíming, fegurð og ljót-
leiki, sakleysi og
grimmd takast á sem
Sjöstrand nær að
kveikja neista. Þetta er
tær skáldskapur þótt í
þessum ljóðum geti
einnig verið djúpt á
merkingunni. Hin
þykku og þéttu tilvist-
arlegu ljóð skortir iðulega ljóðrænu
- og þar með þennan neista. í sum-
um tilvikum er því óhætt að taka
undir orð skáldsins sjálfs er það
segir í síðasta ljóði þessarar bókar:
„Eg skrifa fyrir fáa./ Ég skrifa fyr-
ir einn./ Ég skrifa fyrir mig, fyrir
mig einan“ („Vart numin skjótt
horfin mynd“).
Um þýðingu Lárusar Más Björns-
sonar get ég lítið sagt vegna þess
að frumtextinn er ekki tiltækur. Eitt
er þó víst að það hefur varla verið
hlaupið að því að færa svo myrkan
kveðskap í íslensk orð; Lárus Már
kýs reyndar að kalla verk sitt túlk-
un, ekki þýðingu og gefur það ef til
vill vísbendingu um að leið þessara
ljóða inn í íslenskuna hafí ekki verið
bein og án útúrdúra. Lárus Már rit-
ar einnig inngang að bókinni sem
að ósekju hefði mátt vera mun viða-
meiri og skilmerkilegri. Frágangi
ritsins er einnig ábótavant, bæði
prentvillur og málvillur hafa slæðst
inn sem hefði mátt koma í veg fyrir
með betri prófarkalestri.
Annars ber vitanlega að fagna
því í hvert skipti sem nýr erlendur
höfundur er kynntur með þessum
hætti, þýðingar auðga alltaf bók-
menntaflóruna.
Þröstur Helgason
RADDIR
GÓÐRABÓKA
Útgáfa hljóðbóka fyrir almennan markað var að heita má óþekkt
hér á landi þar til fyrir tæpum áratug. Upphaf markvissrar útgáfu
hljóðbóka mætti ef til vill rekja til þess er Almenna bókafélagið
gaf út Njálu og Eglu á snældum í samvinnu við Blindrafélagið.
Þá var notast við upptökur frá RÚV. Nú er öldin önnur og fyrsti
íslenski hljóðbókaklúbburínn varð að veruleika á síðasta árí.
Framundan hjá klúbbnum er viðamikil útgáfa íslendingasagna.
Kjartan Árnason hugleiðir þessi mál hér, meðal annars út frá
sagnaskemmtun að fomu og nýju.
AÐ HEFUR verið hægur
en jafn stígandi í útgáfu
hljóðbóka hér á landi á
síðustu árum, en í fyrra
vor tók þessi útgáfa fjörkipp með
tilkomu Hljóðbókaklúbbsins. Síðan
hafa hljóðbækur komið út með
reglulegum hætti, á u.þ.b. 6 vikna
fresti. Sumar af útgáfum klúbbs-
ins hafa í fyrstu atrennu aðeins
verið ætlaðar klúbbfélögum, en
aðrar komið strax á almennan
markað.
íslendingasagnaútgáfan sem nú
lítur dagsins Ijós, er þegar fáanleg
á almennum markaði, og svo verður
einnig um væntanlegar bækur í
þessari útgáfuröð. Bækumar sem
út koma í fyrsta áfanga eru Hrafn-
kels saga og Fljótsdæla saga, Fóst-
bræðra saga, Bárðar saga Snæ-
fellsáss, Kjalnesinga saga og Jök-
uls þáttur Búasonar.
Það er hugur í aðstandendum
klúbbsins: Sögurnar sem út koma
nú eru upphaf viðamikils og stór-
huga verkefnis, sem er heildarút-
gáfa íslendingasagna á snældum.
Aætlað er að útgáfa allra sagnanna
taki um það bil þijú ár. Það hefur
einhverntíma verið ráðist í minna
og þótt gott. Næsti „skammtur11
kemur í febrúar og annar seinna á
næsta ári. Upptökur eru allar nýj-
ar, þ.e. gerðar vegna þessarar út-
gáfu.
Ornólfur Thorsson er ritstjóri
hljóðrænnar útgáfu íslendinga-
sagnanna, og flytur formála fyrir
hverju verki, þar sem hann gerir
grein fyrir verkinu, túlkun þess,
aldri, varðveislu, og helstu hug-
myndum fræðimanna um það
gegnum tíðina. Hann getur þess í
formála að Fóstbræðra sögu að
sagan hafi ekki birst á prenti í
þeim búningi sem hún hefur í hljóð-
bókarútgáfu. Þetta litla atriði gef-
ur hljóðbókarútgáfunni ákveðinn-
„„fræðilegan status" að mínu áliti,
og skipar henni í flokk með hefð-
bundnari útgáfum Islendinga-
sagna. Formálar Örnólfs eru stutt-
ir og kjarnyrtir, og vel fluttir af
manni með þægilega „útvarps-
rödd“, ef það er sérstök raddgerð,
líklt og baríton-, bassa- og tenór-
rödd.
Sagnaskemmtun
Fram undir þessa öld var sagna-
skemmtun eitt helsta gaman
þjóðarinnar, ekki síst á dimmum
vetrarkvöldum sem enginn hörgull
var á þá fremur en nú. Góðir sagna-
menn og ekki síður góðir upplesar-
ar, þóttu gulls ígildi, og gátu breytt
drungalgum kvöldum hversdagsins
í ævintýraheim, með góðri sögu eða
einfaldlega fjörlegri sápuóperu síns
tíma. Nokkuð eimdi eftir af sagna-
skemmtuninni fram eftir þessari öld
gegum upplestur í útvarpi. Við sem
áttum fáein æskuár í sjónvarps-
leysi, minnumst útvarpsleikrita sem
soguðu heilu fjölskyldurnar að
tækjunum, og héldu í ógnþrunginni
spennu. Allt hefur sinn tíma og nú
EYRBYGGJA: Kjalleklingar hrukku af vellinum og í fjöruna.
Mynd eftir Hring Jóhannesson.
er þessi tími liðinn, en þörfín fyrir
góða sögu hefur ekkert breyst, í
dag er sagan reyndar oftar en ekki
á myndrænu formi og framboðið
ríkulegt.
Talað orð á ný
Það er þó líkt og vaxandi mettun-
ar sé farið að gæta hvað þetta varð-
ar. Fólk virðist í ríkari mæli vilja
heyra hið talaða orð á ný, heyra
góða sögu sem virkjar ímyndunar-
aflið - og ráða því sjálft hvenær
hlustað er. í ljósi þessa er ekki
annað að sjá en Hljóðbókaklúbbur-
inn sé rétt framtak á réttum tíma.
Á hinn bóginn má velta fyrir sér
hvers vegna bókaforlögin hafa ver-
ið svo sein að taka við sér á þessu
sviði.
Rödd lesarans er óijúfanlegur
þáttur hljóðbókar, einsog gefur að
skilja — góður lesari er gulls ígildi
nú^ sem fyrr. Dyggur „lesandi"
hljóðbóka eignast ekki síður uppá-
haldslesara en uppáhaldshöfunda.
Og þessi litla þjóð á ógrynni
góðra lesara. Fjórir þeirra lesa þær
fimm sögur sem nú koma fyrir al-
menningseyru; þetta eru þau Svan-
hildur Oskarsdóttir, Erlingur Gísla-
son, Hjalti Rögnvaldsson og Ingi-
björg Haraldsdóttir.
Þessir og væntanlegir lesarar
gætu orðið sögumenn sagna-
skemmtunar hinnar nýju, sem e.t.v.
mun flykkja fjölskyldum til stofu
með popp og kók, til að hlusta sam-
an á góða sögu. Éða er það of hall-
ærislegt í lok 20. aldar?
Undur marg-
breytileikans
BOKMENNTIR
Ljóð
ALLA LEIÐ HINGAÐ
eftir Nínu Björk Amadóttur. 43 bls.
Útgefandi Iðunn, Reykjavík, 1996.
UNG LJÓÐ fyrsta ljóðabók (1965)
Nínu Bjarkar vakti athygli og gaf
góðar vonir. Í ljóðunum fólst leyndar-
dómur lífsnautna, þar
sem sterkar andstæður
sveifluðust eins og heng-
ill í klukku milli hins
þekkta og óþekkta. Inn-
sæi í tilfínningar var svo
máttugt að frost og funi
leituðu til skiptis á les-
anda:
„sárin eftir svipur
dagsins / sviðu ei lengur
/. Björt hvíldi nóttin /
yfir borginni/."
Síðan hefur vandaður
skáldskapur Nínu Bjark-
ar birst á mörgum svið-
um og víða ratað. Fleiri
ljóðabækur, skáldsögur,
smásögur, leikrit og nú
1996 ljóðabókin: Alla
leið hingað.
Skyldleikinn við fyrstu ljóðabókina
leynir sér ekki. Sömu andstæður sem
leika með frost og funa. En skáldið
sér nú skyggnum augum margt sem
áður var því hulið. Mild sýn sem kalla
má lífsspeki bærir alltaf á sér. Aug-
ljóst er viðhorf þess sem lifað hefur
tímana tvenna, en alltaf haldið trún-
aði við einlæga tjáningu og ást á því
er lífljómi heitir.
Birta
Handan við birtuna / var önnur
birta/ Það geisluðum við / lengi / þar
unnumst við J heitast / þar sögðum
við ekkert / Ást okkar dansaði / sem
aldrei fyrr / ef til vill / komumst við
þangað aftur /.
Litbrigði náttúrunnar
og máttur himintungla
spila alltaf sínar nótur.
Djúpar liggja rætur til
bernskustöfivanna
verða eins og óslítandi
strengur þaðan til hjart-
ans - Alla leið hingað.
Jörð
Ég var barn
þar heima
og ég kleif með bræðrum mínum
klettaveggi Núpsins.
Eins og fjallageitur
hlupum við þá
Án efa sækir Nína Björk enn fram
í skáldskap sínum og gefur mikið ljóð-
þyrstum lesendum.
Skemmtileg kápa, sem ekki er
neinum eignuð, hlífir vandaðri útgáfu.
Jenna Jensdóttir
Nína Björk
Árnadóttir
Nýjar bækur
• MEIRA af Jóni Oddi og Jóni
Bjarna, eftir Guðrúnu Helgadótt-
urer endurútgefin bók. Þetta er
önnur bókin í flokknum um þá tví-
burabræður en fyrsta bókin kom í
nýrri útgáfu í fyrra. Bókin kemur
nú út með nýjum myndskreytingum
eftir Onnu Cynthiu Leplar.
Meira afJóni Oddi ogJóni Bjarna
er 96 blaðsíður að lengd. Anna
Cynthia Leplargerði kápumynd og
myndskreytti en Kristín Ragna
Gunnarsdóttir hannaði kápu. Bókin
er prentuð í Prentsmiðjunni Odda.
Leiðbeinandi útsöluverð: 1.680 krón
ur.